Ngày Sa-bát là thứ Bảy hay Chủ nhật?
Chủ đề về ngày Sa-bát là một trong những chủ đề gây nhiều tranh luận và thắc mắc nhất trong cộng đồng Cơ Đốc. Nhiều tín hữu tự hỏi: Điều răn về giữ ngày Sa-bát còn áp dụng cho chúng ta ngày nay không? Nếu có, thì đó là ngày thứ Bảy hay Chủ Nhật? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, khảo sát nguồn gốc, ý nghĩa thần học, và sự ứng dụng của ngày Sa-bát qua lăng kính của toàn bộ Kinh Thánh, với trung tâm là Chúa Cứu Thế Giê-xu.
Trước hết, chúng ta phải hiểu “Sa-bát” (שַׁבָּת - Shabbat) trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ có nghĩa là “nghỉ ngơi” hoặc “ngừng lại”. Ngày Sa-bát đầu tiên được thiết lập không phải tại núi Si-na-i với Mười Điều Răn, mà ngay từ công trình sáng tạo.
“Ấy vậy, trời đất và muôn vật đã dựng nên xong rồi. Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi, Ngài ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh; vì trong ngày đó, Ngài nghỉ các công việc đã dựng nên và đã làm xong rồi.” (Sáng-thế Ký 2:1-3).
Điều quan trọng cần lưu ý: Sa-bát được thiết lập cho con người (Mác 2:27), như một phần của trật tự hoàn hảo trong sự sáng tạo, trước khi có dân Y-sơ-ra-ên hay luật pháp Môi-se.
Đến thời kỳ Xuất Ê-díp-tô, Đức Chúa Trời đưa điều răn về ngày Sa-bát vào Giao Ước Luật Pháp, trở thành một trong Mười Điều Răn căn bản:
“Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. Ngươi hãy làm hết công việc mình trong sáu ngày; nhưng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi: trong ngày đó, ngươi, con trai, con gái tôi trai tớ gái, súc vật của ngươi, hoặc khách ngoại bang ở trong nhà ngươi, đều chớ làm công việc chi hết…” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-10).
Dưới Giao Ước Cũ, việc giữ ngày Sa-bát (từ chiều thứ Sáu đến chiều thứ Bảy) là một dấu hiệu đặc biệt giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên (Ê-xê-chi-ên 20:12). Nó mang tính chất pháp lý, nghi lễ, và có những hình phạt rất nghiêm khắc nếu vi phạm (Dân-số Ký 15:32-36).
Khi nghiên cứu Tân Ước, chúng ta thấy Chúa Giê-xu, là Chúa của ngày Sa-bát (Mác 2:28), đã mang đến một sự hiểu biết mới mẻ và trọn vẹn về ngày này.
1. Chúa Giê-xu tôn trọng nhưng làm trọn ý nghĩa Sa-bát: Thói quen của Ngài là vào nhà hội trong ngày Sa-bát (Lu-ca 4:16). Tuy nhiên, Ngài liên tục đụng độ với các thầy thông giáo và người Pha-ri-si vì cách Ngài giữ ngày Sa-bát. Chúa chữa bệnh (Giăng 5:1-18), cho môn đồ bứt lúa (Mác 2:23-28) trong ngày Sa-bát. Qua đó, Ngài dạy rằng: “Vì loài người mà lập ngày Sa-bát, chớ chẳng phải vì ngày Sa-bát mà dựng nên loài người” (Mác 2:27). Ngài nhấn mạnh tinh thần yêu thương và cứu giúp quan trọng hơn việc giữ hình thức luật lệ.
2. Chúa Giê-xu là sự nghỉ ngơi đích thực: Đây là điểm then chốt trong thần học Tân Ước. Chúa Giê-xu phán: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ.” (Ma-thi-ơ 11:28). Tác giả Hê-bơ-rơ đã giải thích sâu sắc rằng sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời từ buổi sáng thế vẫn còn mở ra cho dân Ngài, và chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi đó bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu, chứ không bởi việc giữ một ngày cụ thể (Hê-bơ-rơ 4:1-11). Chúa Giê-xu chính là Sa-bát đích thực, là sự nghỉ ngơi trọn vẹn cho linh hồn chúng ta khỏi gánh nặng tội lỗi và nỗ lực tự cứu mình bằng việc làm.
Sau sự phục sinh của Chúa Giê-xu, một sự thay đổi mang tính lịch sử và thần học đã xảy ra trong sinh hoạt của Hội Thánh đầu tiên.
1. Ngày Chủ Nhật – Ngày của Chúa: Chúa Giê-xu sống lại vào “ngày thứ nhất trong tuần lễ” (Ma-thi-ơ 28:1; Mác 16:2; Lu-ca 24:1; Giăng 20:1). Sự kiện trọng đại này đã biến ngày thứ nhất thành một ngày đặc biệt. Ngày này được gọi là “Ngày của Chúa” (Κυριακὴ ἡμέρα - Kyriakē Hēmera) trong Khải Huyền 1:10.
2. Sinh hoạt của Hội Thánh đầu tiên: - Các môn đồ nhóm lại vào ngày thứ nhất trong tuần để bẻ bánh (Công vụ 20:7). - Sứ đồ Phao-lô dạy Hội thánh tại Cô-rinh-tô để dành tiền giúp đỡ “vào ngày đầu tuần” (tức Chủ Nhật) (1 Cô-rinh-tô 16:2). - Điều này cho thấy ngày thứ nhất đã trở thành thời điểm quy tụ chính, thay vì ngày Sa-bát thứ Bảy, để kỷ niệm sự phục sinh của Chúa.
3. Sự dạy dỗ của các Sứ đồ về Luật Pháp và Tự Do: Đây là phần quan trọng nhất để hiểu lập trường của Tin Lành. Các sứ đồ khẳng định rõ ràng rằng Cơ Đốc nhân không còn bị ràng buộc bởi Giao Ước Cũ và các điều răn nghi lễ của nó, bao gồm việc giữ ngày Sa-bát thứ Bảy theo luật định. - “Vậy anh chớ để người nào đoán xét anh em về ngày lễ, hoặc ngày mặt trăng mới, hoặc ngày Sa-bát, ấy đều là bóng của các việc sẽ tới, còn hình thì ở trong Đấng Christ.” (Cô-lô-se 2:16-17). Ngày Sa-bát là “bóng”, còn “hình” (thực tại) chính là Chúa Cứu Thế. - “Người nầy tưởng ngày nầy hơn ngày kia, kẻ kia tưởng mọi ngày đều bằng nhau; ai nấy hãy tin chắc ở trí mình.” (Rô-ma 14:5). Sứ đồ Phao-lô để sự lựa chọn ngày thờ phượng trong tự do cá nhân dưới sự dẫn dắt của Chúa Thánh Linh và lương tâm đã được soi sáng.
Từ những phân tích Kinh Thánh trên, chúng ta rút ra những nguyên tắc ứng dụng sau:
1. Giữ Vững Sự Tự Do Trong Ân Điển: Là Cơ Đốc nhân dưới Giao Ước Mới, chúng ta được tự do khỏi sự ràng buộc của luật pháp nghi lễ (Ga-la-ti 5:1). Việc bắt buộc giữ ngày Sa-bát thứ Bảy như một điều kiện để được nên thánh hoặc được cứu rỗi là đi ngược lại với ân điển thuần túy của Phúc Âm. Sự cứu rỗi đến bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu, không bởi việc giữ ngày (Ê-phê-sô 2:8-9).
2. Trân Trọng “Ngày Của Chúa” (Chủ Nhật): Trong khi không mang tính chất luật pháp, việc Hội Thánh khắp nơi từ thế kỷ đầu tiên đã chọn ngày Chủ Nhật để nhóm lại là một truyền thống tốt đẹp, xuất phát từ sự kiện trọng đại nhất: Chúa Phục Sinh. Đây là thời điểm đặc biệt để: - Tập trúc thờ phượng Chúa cách công khai cùng Hội Thánh. - Nghe giảng Lời Chúa, gây dựng đức tin. - Giao thông với anh em trong đức tin và bẻ bánh (Tiệc Thánh). - Nghỉ ngơi khỏi công việc thường ngày để hướng lòng về những điều thuộc linh.
3. Sống Với Nguyên Tắc “Sa-bát” Mỗi Ngày: Tinh thần của Sa-bát – là sự nghỉ ngơi, tín thác, và thánh hóa thời gian – nên được áp dụng mỗi ngày. Mỗi ngày, chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi thuộc linh nơi Chúa Giê-xu, tín thác rằng Ngài lo liệu mọi sự, và dâng thì giờ của mình cho Ngài. Đời sống Cơ Đốc là một đời sống “Sa-bát liên tục” trong tâm linh, dù chúng ta vẫn làm việc chăm chỉ.
4. Tôn Trọng Sự Khác Biệt: Theo Rô-ma 14, chúng ta không nên xét đoán hay khinh dể anh em có quan điểm khác về ngày thờ phượng. Người giữ ngày Sa-bát thứ Bảy vì lương tâm và sự dạy dỗ của họ cần được tôn trọng, miễn là họ không biến điều đó thành điều kiện cứu rỗi và ép buộc người khác. Trọng tâm vẫn là tình yêu và sự hiệp một trong Đức Thánh Linh.
Vậy, ngày Sa-bát là thứ Bảy hay Chủ nhật? Câu trả lời theo nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành là:
Về mặt lịch sử và nghi lễ của Giao Ước Cũ, ngày Sa-bát là ngày thứ Bảy. Đó là một dấu hiệu đặc biệt cho dân Y-sơ-ra-ên.
Về mặt thực tại và ứng dụng trong Giao Ước Mới, Chúa Giê-xu Christ chính là sự nghỉ ngơi – Sa-bát đích thực của chúng ta. Để kỷ niệm sự phục sinh vinh hiển của Ngài, Hội Thánh đầu tiên đã tự nhiên chuyển trọng tâm sinh hoạt thờ phượng chung sang “Ngày của Chúa” – tức Chủ Nhật, ngày thứ nhất trong tuần.
Điều quan trọng nhất không phải là chúng ta tranh cãi về một ngày cụ thể, mà là chúng ta có đang bước vào sự nghỉ ngơi đời đời nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu mỗi ngày hay không. Hãy giữ lấy ngày Chủ Nhật như một truyền thống tốt đẹp đầy ý nghĩa để nhóm hiệp, thờ phượng và được gây dựng, nhưng đừng biến nó thành một luật lệ mới để ràng buộc lương tâm. Hãy sống trong sự tự do đầy trách nhiệm mà Chúa đã dùng huyết Ngài để mua cho chúng ta, luôn hướng về Ngài là trung tâm của mọi sự.
“Vả, ấy chính ta là Đức Giê-hô-va, chẳng có đổi khác…” (Ma-la-chi 3:6). Nguyên tắc nghỉ ngơi và thánh hóa thì giờ cho Chúa là bất biến, nhưng hình thức và ngày tháng cụ thể đã được Chúa Giê-xu làm cho trọn vẹn và đưa vào một ý nghĩa phong phú, tự do hơn trong ân điển của Ngài.
Nguyện xin Đức Thánh Linh dẫn dắt mỗi chúng ta vào sự nghỉ ngơi trọn vẹn nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu, và sử dụng thì giờ Chúa ban cho cách khôn ngoan, vì sự vinh hiển của Ngài. A-men.