Làm thế nào để nhận biết một hội thánh lành mạnh?

Trong hành trình đức tin, việc tìm kiếm và gắn bó với một Hội Thánh lành mạnh là một trong những quyết định quan trọng nhất đối với một Cơ Đốc nhân. Hội Thánh không phải là một tòa nhà hay một tổ chức xã hội thuần túy, mà là “Thân thể của Đấng Christ” (I Cô-rinh-tô 12:27). Sự lành mạnh của Hội Thánh ảnh hưởng trực tiếp đến sự tăng trưởng thuộc linh, sự hiệp một và sự làm chứng cho thế gian. Bài nghiên cứu này sẽ dựa trên nền tảng Kinh Thánh, đặc biệt là các thư tín Tân Ước, để phân tích các đặc điểm then chốt của một Hội Thánh lành mạnh, cung cấp cho các tín hữu những tiêu chuẩn thực tiễn để nhận biết và gây dựng.

Trước khi đi vào các đặc điểm cụ thể, chúng ta cần hiểu mô hình và mục đích của Hội Thánh theo Kinh Thánh. Từ “Hội Thánh” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “ekklesia” (ἐκκλησία), có nghĩa là “những người được gọi ra” (called-out ones). Điều này nhấn mạnh bản chất của Hội Thánh là một cộng đồng được Đức Chúa Trời kêu gọi ra khỏi thế gian để thuộc về Ngài.

Chúa Giê-xu phán: “Ta sẽ lập Hội Thánh Ta trên đá nầy, các cửa âm phủ chẳng thắng được hội đó.” (Ma-thi-ơ 16:18). Hội Thánh được xây dựng trên nền tảng chính Ngài là Đá (I Cô-rinh-tô 3:11). Sứ đồ Phao-lô mô tả Hội Thánh là “thân thể của Đấng Christ” (I Cô-rinh-tô 12:27), “nhà của Đức Chúa Trời” và “trụ và nền của lẽ thật” (I Ti-mô-thê 3:15). Những hình ảnh này cho thấy Hội Thánh phải lấy Chúa Christ làm trung tâm, được xây dựng trên lẽ thật của Phúc Âm, và có sự sống liên kết mật thiết với Đầu là Ngài.

Dựa trên các sách Tân Ước, đặc biệt là Công vụ các Sứ đồ và các thư tín, chúng ta có thể tổng hợp những dấu hiệu của một Hội Thánh lành mạnh.

Đây là yếu tố sống còn. Một Hội Thánh lành mạnh coi Kinh Thánh là “Lời Đức Chúa Trời” (I Tê-sa-lô-ni-ca 2:13) có thẩm quyền tối cao. Sự giảng dạy phải:

• Tập trung vào Phúc Âm: Rao giảng rõ ràng về sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ (I Cô-rinh-tô 15:3-4). Đây là “kerygma” (κήρυγμα) – sứ điệp rao giảng cốt lõi.
• Giải nghĩa Kinh Thánh cách trung thực: “Khéo dùng lời thật của đạo” (II Ti-mô-thê 2:15). Sự giảng dạy lành mạnh (“didache” - διδαχή) phải đến từ việc giải kinh cẩn thận, chứ không phải từ ý riêng, kinh nghiệm cá nhân hay triết lý thế gian.
• Đầy đủ trọn bộ Kinh Thánh: Giảng dạy “trọn ý muốn Đức Chúa Trời” (Công vụ 20:27), không né tránh những giáo lý khó hay chỉ tập trung vào những câu “dễ nghe”.
• Ứng dụng thực tiễn: Lời Chúa phải được áp dụng vào đời sống để sửa trị, dạy dỗ, khiến người tin “được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành” (II Ti-mô-thê 3:16-17).

Chúa Giê-xu phán: “Đức Chúa Trời là thần, nên ai thờ lạy Ngài thì phải lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ lạy.” (Giăng 4:24). Sự thờ phượng của một Hội Thánh lành mạnh:

• Tôn cao Chúa Giê-xu Christ: Trọng tâm là ngợi khen, tôn vinh Chúa, không phải là giải trí hay làm thỏa mãn cảm xúc con người.
• Cân bằng giữa lẽ thật và tâm linh: Có cả sự dạy dỗ nghiêm túc (logos) và sự cảm động chân thật bởi Đức Thánh Linh (pneuma). Sự hiện diện của Đức Thánh Linh được bày tỏ qua tình yêu thương, sự vui mừng, bình an và sự nhận biết Chúa sâu nhiệm hơn, chứ không chỉ qua các biểu hiện ngoại tại ồn ào (Ga-la-ti 5:22-23).
• Trật tự và có ý nghĩa: “Mọi sự đều nên làm cho phải phép và theo thứ tự.” (I Cô-rinh-tô 14:40).

Từ Hy Lạp “koinonia” (κοινωνία) chỉ mối thông công, sự hiệp một và chia sẻ sâu sắc. Hội Thánh đầu tiên đã làm gương: “Vả, những người ấy bền lòng giữ lời dạy của các sứ đồ, sự thông công của anh em, lễ bẻ bánh, và sự cầu nguyện... Hết thảy tín đồ đều hiệp một lòng một ý với nhau.” (Công vụ 2:42, 44). Một Hội Thánh lành mạnh có:

• Tình yêu thương đặc biệt: “Người ta cứ theo dấu hiệu nầy mà nhận biết các ngươi là môn đồ Ta: ấy là các ngươi thương yêu nhau.” (Giăng 13:35). Đây không phải là tình cảm hời hợt, mà là tình yêu “agape” hy sinh, quan tâm đến nhu cầu thuộc linh và thể chất lẫn nhau.
• Sự hiệp một trong Đức Thánh Linh: “Hãy chịu lấy nhau, như Đấng Christ đã chịu lấy anh em” (Rô-ma 15:7). Sự hiệp một này không có nghĩa là mọi người đều giống nhau, nhưng là sự hiệp nhất trong đa dạng, cùng kết hợp dưới sự lãnh đạo của Chúa Christ (Ê-phê-sô 4:3).
• Đời sống thông công thực tế: Chia sẻ, cầu thay, khích lệ và sửa trị lẫn nhau trong tinh thần nhu mì (Ga-la-ti 6:1-2).

Mệnh lệnh cuối cùng của Chúa Giê-xu là “hãy đi dạy dỗ muôn dân... dạy họ giữ hết cả mọi điều mà Ta đã truyền cho các ngươi.” (Ma-thi-ơ 28:19-20). Một Hội Thánh lành mạnh không chỉ thu hút tín đồ, mà còn “sắm sẵn cho công việc của chức dịch” (Ê-phê-sô 4:12). Điều này bao gồm:

• Môn đồ hóa có hệ thống: Có những chương trình dạy đạo, thảo luận nhóm nhỏ, hoặc mối quan hệ cố vấn (mentoring) để giúp tín hữu tăng trưởng từ sữa đến thức ăn đặc (I Cô-rinh-tô 3:2).
• Phát hiện và phát triển ân tứ: Khuyến khích mỗi tín hữu nhận biết và sử dụng ân tứ Đức Thánh Linh ban cho để gây dựng thân thể (I Cô-rinh-tô 12:7).
• Chuẩn bị thế hệ lãnh đạo kế thừa: Như Phao-lô đã truyền lại cho Ti-mô-thê, Hội Thánh cần đào tạo những người “có thể dạy kẻ khác” (II Ti-mô-thê 2:2).

Chất lượng lãnh đạo quyết định rất lớn đến sức khỏe Hội Thánh. Các tiêu chuẩn cho trưởng lão/chấp sự được liệt kê rõ trong I Ti-mô-thê 3:1-13 và Tít 1:5-9. Một ban lãnh đạo lành mạnh:

• Có đời sống gương mẫu: Không chấp nhất, không tham lợi, có đời sống gia đình vững vàng, được người ngoài kính nể.
• Là người chăn, không phải ông chủ: Họ chăn bầy “chẳng phải bởi ép tình, bèn là bởi tự nguyện... chẳng phải được lợi mà làm, nhưng bởi lòng sốt sắng” (I Phi-e-rơ 5:2-3). Họ sẵn sàng phục vụ (“diakonia”).
• Có tinh thần trách nhiệm và có thể dạy dỗ: Họ bảo vệ bầy khỏi giáo lý sai lầm (Công vụ 20:28-31) và dùng lời lành để khuyên bảo (Tít 1:9).
• Khiêm nhường và có thể sửa sai: Họ nhận biết mình cũng là tội nhân được tha thứ, và sẵn sàng lắng nghe, tiếp thu góp ý chân thành.

Hội Thánh lành mạnh không phải là một ốc đảo tự mãn. Họ có tầm nhìn hướng ra bên ngoài:

• Truyền giáo địa phương và toàn cầu: Tích cực chia sẻ Phúc Âm trong cộng đồng và hỗ trợ công việc truyền giáo ở nơi khác (Công vụ 1:8).
• Phục vụ cộng đồng: Thực hiện các việc lành, giúp đỡ người nghèo, cô thế, “làm sáng danh Cha các ngươi ở trên trời” (Ma-thi-ơ 5:16). Đây là sự bày tỏ tình yêu của Đấng Christ một cách thực tế.

Là một tín hữu, bạn có thể áp dụng những tiêu chuẩn trên như thế nào?

1. Đánh Giá Cá Nhân Khi Tìm Hội Thánh: Đừng chỉ dựa vào cơ sở vật chất, chương trình hay cảm xúc nhất thời. Hãy dành thời gian dự các buổi nhóm, lắng nghe sứ điệp, quan sát đời sống và mối thông công của hội chúng. Hãy cầu nguyện xin Chúa Thánh Linh dẫn dắt.
2. Đóng Góp Tích Cực Nếu Đã Là Thành Viên: Hội Thánh lành mạnh cần những thành viên lành mạnh. Thay vì chỉ chỉ trích, hãy trở thành một phần của giải pháp. Sử dụng ân tứ của bạn để phục vụ, tích cực tham gia thông công, và sống gương mẫu.
3. Trung Thành Và Kiên Nhẫn: Không có Hội Thánh nào hoàn hảo vì tất cả đều gồm những tội nhân được cứu. Hãy trung thành gắn bó, chịu khó gây dựng, trừ khi có những sai lầm giáo lý nghiêm trọng hoặc sự đồi bại trong lãnh đạo mà không thể sửa chữa.
4. Ưu Tiên Thuộc Linh Cá Nhân: Dù ở trong Hội Thánh nào, bạn vẫn phải chịu trách nhiệm về mối liên hệ cá nhân với Chúa. Hãy “làm cho mình nên thánh” (Ê-phê-sô 5:26) qua sự học Kinh Thánh và cầu nguyện riêng tư.

Nhận biết một Hội Thánh lành mạnh là một trách nhiệm nghiêm túc, đòi hỏi sự hiểu biết Kinh Thánh và sự nhạy cảm thuộc linh. Một Hội Thánh lành mạnh không hoàn hảo, nhưng nó sẽ luôn hướng về Chúa Giê-xu Christ, trung tín với Lời Ngài, được Thánh Linh dẫn dắt, sống trong tình yêu thương và hiệp một, tích cực đào tạo môn đồ và rao truyền Phúc Âm. Là chi thể trong Thân Thể Ngài, mong rằng mỗi chúng ta không chỉ tìm kiếm một Hội Thánh lành mạnh để thuộc về, mà còn nỗ lực góp phần gây dựng để Hội Thánh ngày càng trưởng thành, “lên đến tầm thước trọn vẹn của Đấng Christ” (Ê-phê-sô 4:13), hầu cho Danh Chúa được vinh hiển.