Bê Bối Trong Hàng Ngũ Lãnh Đạo Tin Lành: Nguyên Nhân Căn Bản Từ Góc Nhìn Kinh Thánh
Trong những năm gần đây, không ít tin tức đau lòng về những vụ bê bối đạo đức, tài chính, hay tình dục liên quan đến các mục sư, truyền đạo, và nhà lãnh đạo Tin Lành nổi tiếng. Những sự kiện này không chỉ gây tổn thương sâu sắc cho cá nhân, gia đình, và Hội Thánh địa phương, mà còn tạo nên vết nhơ cho danh Chúa và trở thành cớ vấp phạm cho nhiều người ngoài. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không thể phủ nhận thực tế đau đớn này, nhưng chúng ta cần nhìn nó dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời để tìm ra nguyên nhân gốc rễ, bài học thuộc linh, và con đường phục hồi, gìn giữ.
Nguyên nhân đầu tiên và căn bản nhất xuất phát từ chính bản chất tội lỗi vẫn còn tồn tại trong mỗi con người, kể cả những người đã được tái sanh. Kinh Thánh không hề tô vẽ các anh hùng đức tin là hoàn hảo. Vua Đa-vít, người được xưng là “theo lòng Đức Chúa Trời” (Công vụ 13:22), đã vướng vào tội ngoại tình với Bát-sê-ba và giết chồng bà là U-ri (2 Sa-mu-ên 11). Sứ đồ Phi-e-rơ, trụ cột của Hội Thánh, đã công khai chối Chúa ba lần (Ma-thi-ơ 26:69-75).
Tiên tri Giê-rê-mi viết: “Lòng người ta là dối trá hơn mọi vật, và rất là xấu xa: ai có thể biết được?” (Giê-rê-mi 17:9). Từ “dối trá” trong tiếng Hê-bơ-rơ (עָקֹב - `aqob) mang nghĩa quanh co, khó nắm bắt, gian trá. Ngay cả người lãnh đạo thuộc linh cũng không miễn nhiễm với sự lừa dối của chính tấm lòng mình. Sự tự tin thái quá vào “thành tích” thuộc linh, kinh nghiệm hầu việc, hay địa vị có thể khiến họ không còn tỉnh thức với những điểm mù, những khu vực yếu đuối trong đời sống riêng tư (“Cho nên ai tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã” - 1 Cô-rinh-tô 10:12).
Chức vụ lãnh đạo thường đi kèm với một mức độ ảnh hưởng, sự tôn trọng và đôi khi là nguồn lực tài chính nhất định. Những điều này tự chúng không xấu, nhưng trở thành công cụ mạnh mẽ cho ma quỷ cám dỗ. Chúa Giê-xu đã bị cám dỗ về quyền lực (“các nước thế gian và sự vinh hiển các nước ấy” – Ma-thi-ơ 4:8-9) và Ngài đã chiến thắng.
Sứ đồ Phi-e-rơ cảnh báo rõ ràng về mối nguy này cho các trưởng lão: “Hãy chăn bầy của Đức Chúa Trời đã giao phó cho anh em; làm việc đó chẳng phải bởi ép tình, bèn là bởi tự nguyện, chẳng phải vì lợi dơ bẩn, bèn là hết lòng mà làm” (1 Phi-e-rơ 5:2). Cụm “lợi dơ bẩn” (tiếng Hy Lạp: αἰσχροκερδῶς - aischrokerdōs) chỉ sự ham mê lợi nhuận cách đáng xấu hổ, vì mục đích xấu. Khi chức vụ trở thành phương tiện để thỏa mãn lòng tham, sự kiêu ngạo, hoặc dục vọng, thì thảm kịch đã bắt đầu.
Sự nguy hiểm nằm ở chỗ, những cám dỗ này thường không đến một cách thô bạo, mà tinh vi qua việc “hợp thức hóa”: sử dụng tài chính Hội Thánh cho nhu cầu cá nhân dưới danh nghĩa “nhu cầu chức vụ”, lạm dụng mối quan hệ thuộc linh để thao túng tình cảm… Đây chính là sự “giả hình” (ὑπόκρισις - hypokrisis) mà Chúa Giê-xu đã quở trách nặng nề nơi các thầy thông giáo và người Pha-ri-si (Ma-thi-ơ 23:1-36).
Nhiều bê bối xảy ra trong bối cảnh nhà lãnh đạo thiếu đi một hệ thống giải trình (accountability) lành mạnh. Họ trở nên quá nổi tiếng, quyền lực, hoặc được thần tượng hóa đến mức không ai dám hoặc có cơ chế để đặt câu hỏi, nhắc nhở, hay sửa phạt họ.
Kinh Thánh thiết lập nguyên tắc rõ ràng về tính giải trình và sự sửa phạt trong Hội Thánh. Chúa Giê-xu dạy: “Nếu anh em ngươi phạm tội cùng ngươi, hãy đi trách người khi chỉ một mình ngươi với người đó…” (Ma-thi-ơ 18:15). Quy trình này áp dụng cho mọi tín hữu, kể cả người lãnh đạo. Sứ đồ Phao-lô đã công khai quở trách Phi-e-rơ trước mặt mọi người vì sự giả hình của ông (Ga-la-ti 2:11-14), minh chứng cho sự giải trình ngang hàng.
Hơn nữa, chức vụ lãnh đạo thường mang lại cảm giác cô đơn và áp lực khủng khiếp. Nếu nhà lãnh đạo không chủ động xây dựng những mối quan hệ chân thật, nơi họ có thể chia sẻ gánh nặng, yếu đuối và nhận lời khuyên bảo (“Hai người hơn một… vì nếu sa ngã, thì một người sẽ đỡ bạn mình lên” – Truyền đạo 4:9-10), họ sẽ dễ trở thành mục tiêu của sự tấn công thuộc linh.
Một số mô hình lãnh đạo và thần học phổ biến ngày nay có thể vô tình tạo điều kiện cho bê bối:
- Chủ nghĩa cá nhân cực đoan: Nhấn mạnh quá mức vào “sự dẫn dắt cá nhân của Chúa” mà bỏ qua sự khôn ngoan tập thể của Hội Thánh (Châm ngôn 11:14).
- Thần học thịnh vượng: Biến phước hạnh thuộc linh thành thước đo vật chất, khiến việc tích trữ của cải và sống xa hoa trở thành “bằng chứng” của ân điển, làm mờ đi đức tính giản dị, thanh sạch.
- Mô hình lãnh đạo độc tài: Xem mục sư như “người đứng đầu” độc nhất, thay vì một trong những trưởng lão (theo mô hình Hội Thánh đầu tiên với nhiều trưởng lão – Công vụ 14:23). Điều này tập trung quyền lực quá lớn vào một người.
- Sự thiếu huấn luyện về tính cách: Quá chú trọng đào tạo kỹ năng (giảng, quản lý) mà xem nhẹ việc rèn luyện nhân cách, đời sống nội tâm và đạo đức (1 Ti-mô-thê 3:1-13, Tít 1:5-9).
Bài học từ những thất bại của các nhà lãnh đạo không chỉ dành cho họ, mà cho mọi tín hữu trong cuộc chiến thuộc linh hằng ngày.
1. Cho Mọi Tín Hữu:
• Tỉnh Thức Và Cầu Nguyện: “Hãy tỉnh thức và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn, mà xác thịt thì yếu đuối” (Ma-thi-ơ 26:41). Hãy nhận biết điểm yếu của mình và cầu xin Chúa bảo vệ.
• Xây Dựng Nhóm Giải Trình: Tìm 2-3 người bạn thuộc linh chân thành, có thể chia sẻ, thăm hỏi và nhắc nhở nhau cách yêu thương.
• Tập Trung Vào Đấng Christ: Đừng đặt đức tin nơi con người. Mọi lãnh đạo đều có thể vấp ngã. Chỉ có Chúa Giê-xu Christ là “Thầy” và “Chúa” duy nhất, là Đấng hoàn toàn thánh khiết (Ma-thi-ơ 23:8-10).
2. Cho Những Người Lãnh Đạo (Hoặc Mong Muốn Phục Vụ):
• Ưu Tiên Đời Sống Riêng Tư: “Hãy giữ cho mình thanh sạch” (1 Ti-mô-thê 5:22). Sự thuộc linh thật bắt đầu từ nơi kín đáo. Hãy coi trọng sự tĩnh nguyện, xưng tội với Chúa, và giữ gìn đời sống gia đình.
• Tự Nguyện Đặt Mình Dưới Sự Giải Trình: Tạo lập và tôn trọng cơ chế giải trình về tài chính, lịch trình, và các mối quan hệ.
• Theo Đuổi Sự Khiêm Nhường: “Hãy khiêm nhường” (1 Phi-e-rơ 5:6). Từ chối sự tôn vinh thuộc về Chúa. Luôn nhớ mình chỉ là “đầy tớ vô ích” (Lu-ca 17:10).
• Học Theo Gương Đa-vít Trong Sự Ăn Năn: Khi vấp ngã, con đường duy nhất là ăn năn thật lòng, không che đậy. Hãy đọc Thi thiên 51 và học cách chạy đến với ân điển Chúa.
Những vụ bê bối nhắc nhở chúng ta về sự yếu đuối tột cùng của con người và sự cần thiết khẩn thiết của ân điển mỗi ngày. Chúng ta đau buồn, nhưng không tuyệt vọng; cảnh giác, nhưng không hoài nghi tất cả. Hội Thánh vẫn là thân thể của Đấng Christ, dù có những vết nhơ.
Cuối cùng, chúng ta hướng mắt về Chúa Giê-xu Christ, “là thầy tế lễ thượng phẩm… hay cảm thương sự yếu đuối chúng ta, vì Ngài đã bị cám dỗ trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội” (Hê-bơ-rơ 4:15). Ngài là nhà lãnh đạo hoàn hảo, Đấng chăn chiên hi sinh, Đấng phục vụ khiêm nhường. Thay vì vấp phạm vì sự sa ngã của người khác, hãy để nó thúc đẩy chúng ta bám chặt lấy Ngài hơn, cầu nguyện cho những người lãnh đạo nhiều hơn, và xây dựng một cộng đồng Hội Thánh chân thật, yêu thương và có trách nhiệm với nhau.
“Vậy, ai tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã.” (1 Cô-rinh-tô 10:12).