Thánh Eustace Là Ai?
Trong hành trình đức tin Cơ Đốc, chúng ta thường nghe nhắc đến nhiều nhân vật lịch sử được tôn vinh là "thánh". Một trong số đó là Thánh Eustace. Tuy nhiên, với tư cách là những tín hữu Tin Lành, chúng ta cần có cái nhìn cân nhắc, dựa trên nền tảng duy nhất là Kinh Thánh (Sola Scriptura), để phân biệt giữa truyền thuyết, lịch sử giáo hội và lẽ thật được mặc khải trong Lời Đức Chúa Trời. Bài viết này sẽ khám phá câu chuyện về Thánh Eustace từ góc nhìn lịch sử, sau đó soi rọi dưới ánh sáng của Kinh Thánh để rút ra những bài học thuộc linh quý giá và cảnh báo cần thiết cho đời sống đức tin hôm nay.
Theo truyền thuyết phổ biến, Eustace (còn gọi là Eustachius hoặc Eustathius) sống vào thế kỷ thứ 2 sau Chúa, dưới thời hoàng đế La Mã Trajan (98-117 AD) hoặc Hadrian (117-138 AD). Ông vốn là một vị tướng La Mã nổi tiếng, tên thật là Placidus. Câu chuyện kể rằng trong một lần đi săn, ông đuổi theo một con nai sừng tuyệt đẹp. Khi con vật dừng lại trên một mỏm đá, Placidus thấy giữa gạc nó có hình ảnh Chúa Giê-xu bị đóng đinh, cùng với tiếng nói phán với ông. Chúa Giê-xu hỏi: "Hỡi Placidus, tại sao ngươi bắt bớ Ta? Ta là Chúa Giê-xu, Đấng mà ngươi vô tình thờ phượng".
Trải nghiệm biến đổi này đã khiến Placidus, cùng vợ (Theopista) và hai con trai, tin nhận Chúa Giê-xu và chịu báp-têm. Ông đổi tên thành Eustace (có nghĩa là "người mang trái tốt" hoặc "vững vàng"). Truyền thuyết kể tiếp về một loạt những thử thách khủng khiếp mà gia đình ông phải trải qua: bị tán gia bại sản, ly tán, và chịu đựng nhiều nỗi khổ. Cuối cùng, gia đình được đoàn tụ, nhưng khi từ chối dâng của cúng cho thần tượng ngoại giáo, cả gia đình ông bị bắt và bị ném vào cho sư tử ăn thịt. Điều kỳ diệu là sư tử không làm hại họ, nên cuối cùng họ bị nhốt vào một con bò bằng đồng nung đỏ cho đến chết, trở thành những người tử đạo.
Truyền thuyết này, với những yếu tố kỳ diệu và bi thảm, được lưu truyền trong văn hóa Công giáo và Chính thống giáo. Eustace thường được xem là thánh bảo trợ của thợ săn, người lâm vào cảnh nguy nan, và những người gặp hoạn nạn gia đình.
Là tín hữu Tin Lành, chúng ta tôn trọng lịch sử Hội Thánh và những cá nhân đã trung tín đến cùng, nhưng chúng ta lấy Kinh Thánh làm thẩm quyền tối cao và đủ cho đức tin cùng sự thực hành (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Câu chuyện về Thánh Eustace không được chép trong Kinh Thánh. Do đó, chúng ta không thể xem nó có thẩm quyền ngang hàng với Lời Đức Chúa Trời. Kinh Thánh cảnh báo chúng ta về những truyền thuyết và chuyện huyễn hoặc không căn cứ.
"Hãy tránh những lời hư-không phàm-tục, và những lời bàn cãi của tri-thức ngụy-xưng, là tri-thức sanh sự tranh-cạnh. Ấy là sự mà người giữ đạo đối-địch cùng lẽ thật, có lòng hư-hỏng, đã bị bỏ về đức-tin. Nhưng họ sẽ không thể đi xa hơn" (2 Ti-mô-thê 2:16-18 - Kinh Thánh Truyền Thống 1925).
Tuy nhiên, trong câu chuyện của Eustace, chúng ta có thể tìm thấy những chủ đề thuộc linh phản ánh các lẽ thật Kinh Thánh. Ví dụ, khải tượng về Chúa Giê-xu giữa gạc con nai có thể khiến chúng ta nhớ đến sự hiện thấy của Chúa với Sau-lơ trên đường đến Đa-mách (Công vụ 9:3-5). Sự biến đổi từ một người bắt bớ sang một tín đồ trung thành cũng là một mô típ quen thuộc trong Tân Ước. Điều quan trọng là chúng ta phải phân biệt giữa chủ đề thuộc linh đúng đắn và chi tiết lịch sử không được kiểm chứng.
Mặc dù không xem câu chuyện là có thẩm quyền, chúng ta có thể rút ra một số bài học phù hợp với Kinh Thánh từ các yếu tố chính trong truyền thuyết:
1. Sự Kêu Gọi Và Biến Đổi Triệt Để: Hình ảnh Placidus gặp Chúa trong lúc đang làm công việc thường ngày (đi săn) nhắc nhở chúng ta rằng Chúa có thể kêu gọi bất cứ ai, bất cứ lúc nào. Sự kêu gọi của Đức Chúa Trời thường đòi hỏi một sự thay đổi hoàn toàn về phương hướng đời sống. Điều này hoàn toàn phù hợp với kinh nghiệm của các môn đồ đầu tiên: "Tức thì hai người bỏ thuyền cùng cha mình mà theo Ngài" (Ma-thi-ơ 4:22).
2. Cái Giá Của Việc Theo Chúa: Sự mất mát, gian khổ và cuối cùng là cái chết tử đạo của Eustace và gia đình minh họa cho lời dạy của Chúa Giê-xu: "Ai muốn theo ta, phải bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta" (Lu-ca 9:23). Chúa Giê-xu không hứa một cuộc sống dễ dàng, nhưng hứa sự hiện diện và sự sống đời đời: "Ta đã nói cùng các ngươi những điều đó, hầu cho các ngươi có sự bình-an trong ta. Các ngươi có sự hoạn-nạn trong thế-gian, nhưng hãy cứ vững lòng, ta đã thắng thế-gian rồi!" (Giăng 16:33).
3. Sự Trung Tín Trong Gia Đình: Cả gia đình Eustace cùng tin Chúa và cùng chịu khổ vì danh Ngài. Điều này phản ánh nguyên tắc Kinh Thánh về việc cả nhà cùng phục vụ Chúa, như gia đình Cọt-nây (Công vụ 10:2) hay người cai ngục tại Phi-líp (Công vụ 16:31-34).
4. Sự Từ Chối Thờ Thần Tượng: Hành động quyết liệt từ chối dâng của cúng cho thần tượng, dẫn đến cái chết, là một minh họa mạnh mẽ cho điều răn đầu tiên: "Trước mặt ta, ngươi chớ có các thần khác" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:3). Trong Tân Ước, chúng ta thấy các sứ đồ cũng kiên quyết từ chối thờ lạy bất cứ ai hay vật gì ngoài Đức Chúa Trời (Công vụ 14:11-15).
Đây là điểm then chốt cần làm rõ theo quan điểm Tin Lành. Kinh Thánh dạy rõ ràng:
"Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung-bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus-Christ, là người" (1 Ti-mô-thê 2:5).
Danh từ "thánh" (ἅγιος - hagios trong tiếng Hy Lạp) trong Tân Ước được dùng để chỉ tất cả những người đã tin nhận Chúa Giê-xu Christ, được thánh hóa bởi huyết Ngài, chứ không phải một nhóm người đặc biệt được phong tước sau khi chết. Thư Rô-ma được gửi cho "hết thảy những người yêu dấu của Đức Chúa Trời, được gọi làm thánh đồ tại thành Rô-ma" (Rô-ma 1:7). Sứ đồ Phao-lô gọi các tín hữu bình thường tại Cô-rinh-tô là "những người được nên thánh trong Đức Chúa Jêsus Christ, được gọi là thánh đồ" (1 Cô-rinh-tô 1:2).
Do đó, việc dành riêng sự tôn kính, cầu xin sự cầu thay, hay xem bất kỳ một "thánh" nào như Eustace là đấng trung bảo đặc biệt là đi ngược lại lẽ thật Kinh Thánh. Chỉ có Chúa Giê-xu Christ là Đấng Trung Bảo duy nhất. Thánh Linh Đức Chúa Trời cũng cầu thay cho chúng ta (Rô-ma 8:26-27), và chúng ta cũng khuyên bảo cầu thay cho nhau (Gia-cơ 5:16), nhưng không có cơ sở Kinh Thánh nào cho việc cầu xin với những người đã qua đời, dù họ trung tín đến đâu.
Hơn nữa, Kinh Thánh cảnh báo nghiêm khắc về sự thờ phượng thiên sứ (Cô-lô-se 2:18) hay bất kỳ tạo vật nào khác (Rô-ma 1:25). Sự tôn kính quá mức dành cho các nhân vật lịch sử có thể vô tình dẫn đến chỗ này.
Từ cuộc thảo luận trên, chúng ta rút ra được những ứng dụng thiết thực:
1. Tìm Kiếm Gương Mẫu Nơi Kinh Thánh: Thay vì tập trung vào các truyền thuyết, hãy nghiên cứu cuộc đời của những nhân vật được Kinh Thánh công nhận: Áp-ra-ham (đức tin), Môi-se (khiêm nhường), Đa-vít (người theo lòng Chúa), Phao-lô (sự nhiệt thành), hay đặc biệt là Chúa Giê-xu Christ - gương mẫu trọn vẹn duy nhất (Hê-bơ-rơ 12:2).
2. Hiểu Đúng Về "Các Thánh": Hãy nhớ rằng bạn, với tư cách là một tín hữu vào Đấng Christ, cũng là một "thánh đồ". Đời sống bạn phải phản chiếu sự thánh khiết đó mỗi ngày. "Hãy nên thánh, vì ta là thánh" (1 Phi-e-rơ 1:16).
3. Giữ Vững Sự Trung Gian Duy Nhất Của Chúa Giê-xu: Trong mọi lời cầu nguyện, mọi sự tìm kiếm sự giúp đỡ thuộc linh, hãy trực tiếp đến với Cha qua Danh Con Ngài là Chúa Giê-xu. Đây là đặc ân lớn lao nhất của chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:16).
4. Sẵn Sàng Chịu Khổ Vì Danh Chúa: Dù chúng ta có thể không phải đối diện với đấu trường sư tử hay con bò bằng đồng nung đỏ, nhưng chúng ta vẫn phải đối diện với sự chế giễu, áp lực, và có khi là sự bách hại vì đức tin. Hãy học tập tinh thần trung tín đến chết, nhưng hãy lấy nguồn cảm hứng và sức mạnh từ các anh hùng đức tin thật trong Kinh Thánh (Hê-bơ-rơ 11) và từ chính Chúa Giê-xu.
5. Kiểm Chứng Mọi Sự Bằng Kinh Thánh: Khi nghe bất kỳ câu chuyện, bài giảng, hay giáo lý nào, hãy noi gương người Bê-rê, "ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công vụ 17:11).
Thánh Eustace, qua các truyền thuyết, có thể là một câu chuyện cảm động về sự cải đạo, đức tin gia đình và lòng trung thành tử đạo. Tuy nhiên, với tư cách là tín hữu Tin Lành, chúng ta phải đặt mọi truyền thống dưới thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh. Chúng ta ghi nhận và tôn trọng những người đã trung tín trong lịch sử Hội Thánh, nhưng chúng ta không tôn kính, cầu nguyện với, hay tìm kiếm sự cầu thay từ họ.
Trọng tâm đức tin của chúng ta phải luôn là Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, Đấng Trung Bảo duy nhất, Đấng đã chết, sống lại và sẽ trở lại. Chính Ngài là "Đấng làm đầu và làm cuối-cùng của đức-tin" (Hê-bơ-rơ 12:2). Thay vì dừng lại ở các truyền thuyết về các thánh, chúng ta hãy đào sâu vào Lời Hằng Sống, để tìm thấy chính Chúa Giê-xu, là nguồn sống, gương mẫu và Đấng Cứu Rỗi duy nhất của chúng ta.
"Đức Chúa Jêsus Christ hôm qua, ngày nay, và cho đến đời đời không hề thay đổi" (Hê-bơ-rơ 13:8).