Giết người vì lòng thương xót là gì?

Trong một thế giới ngày càng phức tạp, nơi các tiến bộ y học mang lại cả hy vọng lẫn những tình huống đạo đức nan giải, cụm từ "giết người vì lòng thương xót" (hay "an tử") thường được đem ra tranh luận. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để lắng nghe và đánh giá mọi quan điểm dưới ánh sáng Lời Hằng Sống của Đức Chúa Trời—Kinh Thánh. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát đề tài nhạy cảm này từ cái nhìn nền tảng của Thần học Tin Lành, dựa trên nguyên tắc Sola Scriptura (chỉ Kinh Thánh), để tìm ra chân lý về giá trị sự sống, quyền tối cao của Đức Chúa Trời, và ý nghĩa thật sự của lòng thương xót theo tiêu chuẩn của Ngài.

Để hiểu bất kỳ vấn đề đạo đức nào liên quan đến sự sống và cái chết, trước hết chúng ta phải quay về nguồn cội. Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng về nguồn gốc độc nhất của sự sống con người:

“Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ.” (Sáng-thế Ký 1:27)

Động từ "dựng nên" trong tiếng Hê-bơ-rơ ở đây là bara (בָּרָא), một từ đặc biệt chỉ dành cho hành động sáng tạo ex nihilo (từ hư không) của duy một mình Đức Chúa Trời. Con người không phải là sản phẩm của ngẫu nhiên, mà được tạo dựng có chủ ý, theo hình và tượng của Đức Chúa Trời. Điều này ban cho mỗi mạng sống con người một phẩm giá thiêng liêng và giá trị tuyệt đối, bất kể tình trạng sức khỏe, tuổi tác hay tiện ích xã hội.

Hơi thở sự sống cũng đến từ Ngài: “Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh.” (Sáng-thế Ký 2:7). Sự sống là một ân tứ (donum) từ Đấng Tạo Hóa, không phải một quyền sở hữu (dominium) để con người có toàn quyền định đoạt chung cuộc. Chủ quyền về sự sống và sự chết thuộc về Đức Chúa Trời: “Chúa là Đấng cất lấy mạng sống và ban sự sống lại.” (I Sa-mu-ên 2:6).

Từ nền tảng này, điều răn thứ sáu trong Mười Điều Răn phán một cách rõ ràng: “Ngươi chớ giết người.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:13). Từ "giết" trong nguyên văn Hê-bơ-rơ là ratsach (רָצַח), mang nghĩa giết người có chủ ý, trái phép, ám chỉ hành vi cướp đi mạng sống người vô tội. Đây là hành vi xâm phạm trực tiếp vào quyền tối cao và quyền sở hữu của Đức Chúa Trời đối với sự sống mà Ngài đã ban.

Cần phải làm rõ: Kinh Thánh không phủ nhận mọi trường hợp dẫn đến cái chết. Có sự khác biệt thần học giữa "giết người" trái phép (ratsach) và "làm chết" trong những bối cảnh cụ thể do chính Đức Chúa Trời thiết lập (như hình phạt tử hình cho tội sát nhân – Sáng-thế Ký 9:6, hoặc trong chiến tranh chính nghĩa). Tuy nhiên, chủ thể trong những trường hợp đó là thẩm quyền được Đức Chúa Trời ủy nhiệm (nhà nước – Rô-ma 13:4), chứ không phải hành động cá nhân, chủ động chấm dứt sự sống dựa trên tiêu chuẩn chủ quan về "chất lượng cuộc sống" hay "lòng thương xót".

"Giết người vì lòng thương xót" (an tử chủ động) rơi vào phạm trù của ratsach – chủ động và trực tiếp cướp đi mạng sống, dù với động cơ được cho là nhân đạo. Nó tuyên bố rằng một số mạng sống (thường là những người đau đớn tột độ, bệnh nan y, hoặc sống thực vật) không còn đáng sống, và rằng con người có quyền đưa ra phán quyết chung cuộc đó. Đây chính là sự chiếm đoạt thẩm quyền tối cao thuộc về Đức Chúa Trời.

Một lập luận chính ủng hộ "giết người vì lòng thương xót" là muốn chấm dứt sự đau đớn thể xác không thể chịu đựng nổi. Kinh Thánh không xem nhẹ nỗi đau. Cả Cựu Ước (Gióp, Thi Thiên) lẫn Tân Ước đều thừa nhận thực tại khủng khiếp của sự đau khổ. Tuy nhiên, Kinh Thánh cho chúng ta một khung nhìn thần học về đau khổ:

• Nguồn gốc: Đau khổ và sự chết xâm nhập thế giới như hậu quả của tội lỗi (Sáng-thế Ký 3:16-19, Rô-ma 5:12).
• Mục đích: Trong tay chủ quyền của Đức Chúa Trời, đau khổ có thể được Ngài dùng để tinh luyện đức tin, phát triển nhân cách, và hướng chúng ta về sự phụ thuộc hoàn toàn vào Ngài (Rô-ma 5:3-4, Gia-cơ 1:2-4).
• Sự đồng cảm của Đấng Christ: Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, không đứng ngoài cuộc đau khổ của chúng ta. Ngài đã trở nên người phàm, chịu đau đớn thể xác lẫn tinh thần tột cùng, và cuối cùng chịu chết một cách đau đớn trên thập tự giá. Sứ đồ Hê-bơ-rơ viết: “Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn là thầy tế lễ thượng phẩm từng chịu thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội.” (Hê-bơ-rơ 4:15). Lòng thương xót thật của Ngài không biểu hiện qua việc chấm dứt sự sống để tránh đau đớn, mà qua sự hiện diện, đồng cảm, và ban cho sự cứu rỗi đời đời vượt trên mọi đau khổ tạm thời.

Lòng thương xót theo Kinh Thánh (eleos trong tiếng Hy Lạp, חֶסֶד chesed trong tiếng Hê-bơ-rơ, thường dịch là "tình thương yêu") là sự nhân từ, thương xót tích cực, gắn liền với sự trung tín. Nó không phải là cảm xúc muốn "kết thúc sự đau khổ bằng mọi giá", mà là cam kết ở lại, nâng đỡ, và yêu thương trong cơn hoạn nạn, tin cậy Đức Chúa Trời là Đấng ban sức mạnh và sự an ủi.

Thay vì ủng hộ "giết người vì lòng thương xót", Kinh Thánh vẽ nên một con đường khác—con đường của tình yêu thương thực hành, sự hiện diện và hy vọng Cơ Đốc. Dưới đây là những ứng dụng thực tế cho cá nhân và Hội Thánh:

1. Tôn trọng và Bảo vệ Sự Sống đến Phút Cuối: Xem mỗi mạng sống, dù trong tình trạng nào, đều mang hình ảnh Đức Chúa Trời và có giá trị vô hạn. Điều này dẫn đến việc từ chối an tử chủ động và trợ tử. Thay vào đó, chúng ta ủng hộ chăm sóc giảm nhẹ (palliative care) tích cực—một ngành y học nhằm giảm thiểu tối đa đau đớn thể xác và chăm sóc toàn diện (thể chất, tình cảm, tâm linh) cho bệnh nhân giai đoạn cuối, để họ có thể sống những ngày tháng còn lại trong an bình và phẩm giá.
2. Hiện Diện và Đồng Hành: Lòng thương xót thật được thể hiện qua sự hiện diện. Như Chúa Giê-xu đã ở với những người đau yếu (Mác 1:40-41), chúng ta được kêu gọi đến thăm viếng, lắng nghe, nắm tay, và cầu nguyện cùng anh chị em mình. “Hãy có lòng thương xót và khiêm nhường.” (Cô-lô-se 3:12).
3. Cầu Nguyện và Tìm Kiếm Sự Chữa Lành Theo Ý Chúa: Chúng ta không ngừng cầu nguyện cho sự chữa lành (Gia-cơ 5:14-15), nhưng luôn thêm thắt: “Song không theo ý muốn con, mà theo ý muốn Cha.” (Ma-thi-ơ 26:39). Cầu nguyện cho sức chịu đựng, sự bình an siêu nhiên, và đức tin vững vàng cho người bệnh và gia đình họ.
4. Rao Truyền Hy Vọng Phục Sinh: Đây là điểm then chốt. Niềm tin Cơ Đốc không kết thúc ở mộ phần. Sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ đảm bảo cho chúng ta sự sống lại của thân thể và sự sống đời đời không còn đau đớn, bệnh tật hay sự chết (I Cô-rinh-tô 15:51-57, Khải Huyền 21:4). Lòng thương xót vĩ đại nhất chúng ta có thể mang đến cho người hấp hối là chia sẻ niềm hy vọng chắc chắn này, giúp họ đối diện cái chết không phải trong sợ hãi, mà trong sự trông cậy.
5. Hỗ Trợ Thực Tế: Hội Thánh phải là cộng đồng hỗ trợ thực tế: giúp đỡ việc nhà, chăm sóc tạm thời, hỗ trợ tài chính, hoặc đơn giản là mang một bữa ăn đến. Điều này làm giảm gánh nặng cho gia đình và thể hiện tình yêu Đấng Christ một cách cụ thể.

“Giết người vì lòng thương xót,” xét cho cùng, là một sản phẩm của tư duy thế tục vốn xem sự đau khổ là kẻ thù tuyệt đối phải tránh bằng mọi giá, và xem sự sống chỉ có giá trị khi nó dễ chịu và “có ích.” Nhưng quan điểm Kinh Thánh cho chúng ta một viễn cảnh sâu sắc hơn.

Thập tự giá của Chúa Giê-xu là mặc khải tối cao về lòng thương xót của Đức Chúa Trời. Tại đó, Con Ngài đã chịu đựng sự đau đớn, sỉ nhục và sự chết kinh khiếp nhất—không phải để tránh né nó, mà để xuyên qua nó và chiến thắng nó. Ngài đã cứu chúng ta không phải bằng cách loại bỏ ngay sự đau khổ của chúng ta, mà bằng cách bước vào trong chính sự đau khổ của chúng ta, mang lấy nó, và ban cho chúng ta sự sống mới.

Là những người tin theo Chúa, chúng ta được kêu gọi để phản chiếu lòng thương xót ấy. Điều đó có nghĩa là tôn trọng sự sống như một ân tứ thiêng liêng, can đảm đồng hành với người đau khổ trong tình yêu và sự hiện diện, chăm sóc họ cách tận tình nhất có thể, và chỉ cho họ ánh sáng của sự phục sinh phá tan bóng tối của sự chết. Lòng thương xót thật không nói: “Để tôi kết thúc sự đau khổ của bạn.” Thay vào đó, nó nói: “Dù bạn đau đớn thế nào, tôi sẽ không bỏ bạn. Hãy cùng nhau trông cậy vào Chúa, Đấng đã vượt qua thập tự giá và ban cho chúng ta sự sống đời đời.”

“Đức Chúa Trời là sự yêu thương... Chúng ta đã biết sự yêu thương đó, vì chính Ngài đã vì chúng ta bỏ sự sống mình... Ấy vậy, sự kính sợ chẳng có trong sự yêu thương, nhưng sự yêu thương trọn vẹn thì cất bỏ sự kính sợ... Chúng ta yêu, vì Chúa đã yêu chúng ta trước.” (I Giăng 4:8, 16-19).

Hy vọng và sự sống đời đời trong Chúa Cứu Thế Giê-xu mới là câu trả lời cuối cùng, trọn vẹn và đầy lòng thương xót nhất cho mọi nỗi đau của nhân loại.