Khẩu Hiệu “Đức Tin Tìm Kiếm Sự Hiểu Biết”
Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, có một khẩu hiệu đã vang vọng qua nhiều thế kỷ, trở thành nguyên lý nền tảng cho đời sống đức tin chân chính: **“Fides quaerens intellectum”** - **“Đức tin tìm kiếm sự hiểu biết”**. Khẩu hiệu này, được đúc kết bởi Anselm of Canterbury (1033-1109), không phải là lời kêu gọi cho một đức tin mù quáng, mà trái lại, là một tuyên ngôn mạnh mẽ về một đức tin năng động, chủ động, luôn khao khát được thấu hiểu, khám phá và đào sâu vào những lẽ thâm sâu của Đức Chúa Trời. Bài viết này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, nền tảng Kinh Thánh và ứng dụng thực tiễn của nguyên tắc quan trọng này.
Khẩu hiệu “Đức tin tìm kiếm sự hiểu biết” có thể bị hiểu lầm nếu tách rời khỏi bối cảnh của nó. Nó không có nghĩa rằng chúng ta chỉ tin sau khi đã hoàn toàn hiểu biết mọi điều (vì điều đó là bất khả thi với một Đấng vô hạn). Ngược lại, nó khẳng định rằng: **Đức tin chân thật là điểm xuất phát, là nền tảng vững chắc, từ đó tâm trí được giải phóng và thúc đẩy để tìm kiếm, suy ngẫm và thấu hiểu những gì mình tin.**
- “Đức tin” (Fides): Đây không phải là một ý kiến hay giả thuyết, mà là sự tín thác cá nhân và vâng phục vào Đức Chúa Trời hằng sống, được ban cho bởi ân điển Ngài qua sự tái sinh (Ê-phê-sô 2:8). Đức tin này hướng về đối tượng duy nhất là Chúa Giê-xu Christ và sự cứu chuộc của Ngài.
- “Tìm kiếm” (Quaerens): Động từ này chỉ một hành động liên tục, chủ động, đầy khao khát. Nó không phải sự thụ động chấp nhận, mà là sự theo đuổi nhiệt thành, như người đi tìm kho báu (Châm Ngôn 2:4-5).
- “Sự hiểu biết” (Intellectum): Ở đây không đơn thuần là kiến thức tích lũy (knowledge), mà là sự thông hiểu (understanding), sự nhận thức thấu đáo, sự minh mẫn thuộc linh để nắm bắt được chân lý và mối liên hệ của nó với thực tại.
Như vậy, câu nói phản đối cả hai thái cực: thứ nhất là **chủ nghĩa duy lý** (chỉ tin điều gì lý trí có thể thấu hiểu hoàn toàn), và thứ hai là **chủ nghĩa duy tín mù quáng** (tin mà từ chối sử dụng tâm trí Chúa ban để suy xét). Nó thiết lập một mối quan hệ lành mạnh và Kinh Thánh giữa tấm lòng tin cậy và khối óc suy luận.
Nguyên tắc “đức tin tìm kiếm sự hiểu biết” không phải là một ý tưởng triết học xa lạ, mà thấm nhuần trong toàn bộ Kinh Thánh.
1. Lời Kêu Gọi Của Đức Chúa Trời Dành Cho Sự Suy Xét: Đức Chúa Trời không bao giờ kêu gọi chúng ta tắt não bộ khi đến với Ngài. Trong Ê-sai 1:18, Ngài phán: “Bây giờ hãy đến, cho chúng ta biện luận cùng nhau”. Từ “biện luận” (tiếng Hê-bơ-rơ: yakach) mang nghĩa tranh luận, trình bày, phán xét. Đức Chúa Trời mời gọi dân sự Ngài dùng lý trí để suy xét về tình trạng của họ dưới ánh sáng của lẽ thật Ngài.
2. Châm Ngôn: Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Như Tìm Bạc Ẩn:
Sách Châm Ngôn là một bản hòa ca về việc theo đuổi sự hiểu biết và khôn ngoan, bắt nguồn từ sự kính sợ Đức Giê-hô-va (Châm Ngôn 1:7). Châm Ngôn 2:1-5 mô tả rõ ràng tiến trình “đức tin tìm kiếm sự hiểu biết”:
“Hỡi con, nếu con tiếp nhận lời ta, Và giữ gìn các điều răn ta trong lòng, Để lắng tai nghe sự khôn ngoan, Và chuyên lòng con về sự thông sáng; Phải, nếu con cầu khẩn sự phân biện, Và cất tiếng lên cầu xin sự thông sáng, Nếu con tìm nó như tiền bạc, Và kiếm nó như bửu vật ẩn báu, Bấy giờ con sẽ hiểu biết sự kính sợ Đức Giê-hô-va, Và tìm được điều tri thức của Đức Chúa Trời.”
Hành động “tiếp nhận lời”, “giữ gìn” là hành động của đức tin. Từ đó, đức tin thúc đẩy chúng ta “lắng tai”, “chuyên lòng”, “cầu khẩn”, “tìm kiếm” – tất cả đều là những động thái chủ động của trí tuệ – và kết quả là “hiểu biết”.
3. Sứ Đồ Phao-lô: Cầu Xin Sự Hiểu Biết Thuộc Linh: Trong các thư tín, Phao-lô luôn cầu nguyện cho các tín hữu không chỉ tăng trưởng trong đức tin, mà còn trong sự hiểu biết. Ông cầu xin cho tín hữu tại Cô-lô-se được “đầy sự hiểu biết về ý muốn Ngài [Đức Chúa Trời] trong mọi sự khôn ngoan và hiểu biết thiêng liêng nữa” (Cô-lô-se 1:9). Mục đích của sự hiểu biết này là để “đi đáng Chúa, đẹp lòng Ngài mọi đường, nẩy ra đủ các việc lành, càng thêm lên trong sự hiểu biết Đức Chúa Trời” (Cô-lô-se 1:10). Rõ ràng, đức tin dẫn đến một đời sống đẹp ý Chúa, và đời sống đó cần được dẫn dắt bởi sự hiểu biết thánh.
4. Chúa Giê-xu Và Điều Răn Lớn Nhất: Khi được hỏi về điều răn lớn nhất, Chúa Giê-xu đáp: “Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, hết sức mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi” (Mác 12:30). Việc yêu kính Chúa hết “trí khôn” (dianoia trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là tâm trí, sự suy nghĩ, trí tuệ) đòi hỏi chúng ta dâng lên Ngài cả khả năng suy tư, học hỏi, phân biệt của mình. Một đức tin trưởng thành biến tất cả những gì chúng ta có – kể cả trí óc – thành công cụ để tôn vinh Chúa.
Nguyên tắc “đức tin tìm kiếm sự hiểu biết” phải được thể hiện trong đời sống hằng ngày của mỗi Cơ Đốc nhân. Dưới đây là một số phương cách ứng dụng:
1. Nghiên Cứu Kinh Thánh Có Chủ Đích: Đừng chỉ đọc Kinh Thánh như một nghi thức. Hãy đặt câu hỏi: “Đoạn này dạy gì về bản tính của Đức Chúa Trời? Về tội lỗi? Về ân điển? Về đời sống môn đồ?”. Sử dụng các công cụ nghiên cứu đơn giản (sách dẫn đề, bản dịch so sánh, từ điển Kinh Thánh) để hiểu bối cảnh, ý nghĩa từ ngữ gốc. Như người Bê-rê, phải “sẵn lòng chịu lấy lời, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11).
2. Tham Gia Học Hỏi Trong Hội Thánh Cách Chủ Động: Đến nhóm nhỏ, lớp Trường Chúa Nhật hay các khóa học thần học không phải chỉ để nghe, mà để thảo luận, chất vấn và cùng nhau tìm kiếm chân lý. Hãy chuẩn bị bài, ghi chú câu hỏi và sẵn sàng chia sẻ những điều mình khám phá được.
3. Đối Diện Với Những Vấn Nan Và Thắc Mắc Cá Nhân: Khi gặp nan đề, khủng hoảng, hay những câu hỏi hóc búa về đức tin (như sự dữ, sự đau khổ, các học thuyết khó), thay vì chôn giấu hoặc từ bỏ đức tin, hãy xem đó là cơ hội để “tìm kiếm sự hiểu biết”. Cầu nguyện, nghiên cứu Kinh Thánh, tìm kiếm sự hướng dẫn từ những người trưởng thành trong đức tin. Gióp, sau tất cả những tranh luận và thắc mắc, đã đến chỗ tuyên xưng: “Trước tôi chỉ nghe nói về Chúa, nhưng bây giờ chính mắt tôi đã thấy Ngài” (Gióp 42:5). Đức tin của ông được tinh luyện và hiểu biết về Đức Chúa Trời được mở rộng qua chính sự tìm kiếm đó.
4. Áp Dụng Lẽ Thật Vào Mọi Lĩnh Vực Đời Sống: Một đức tin tìm kiếm sự hiểu biết sẽ hỏi: “Lẽ thật Kinh Thánh này áp dụng vào công việc của tôi thế nào? Vào cách tôi sử dụng tiền bạc? Vào việc nuôi dạy con cái? Vào cách tôi tham gia xã hội?”. Nó phá vỡ sự phân chia “thế tục” và “thiêng liêng”, đem ánh sáng của Lời Chúa soi vào mọi ngóc ngách của đời sống.
Trên hành trình này, chúng ta phải cẩn trọng để không rơi vào hai vực thẳm:
- Kiêu Ngạo Tri Thức: Khi sự hiểu biết trở thành mục đích tự thân, khiến chúng ta kiêu ngạo, khinh thường người khác, và xa rời tình yêu thương (1 Cô-rinh-tô 8:1: “Sự tri thức làm cho chúng ta kiêu ngạo, còn tình yêu thương làm gương tốt”). Sự hiểu biết thật luôn dẫn đến sự khiêm nhường và tôn kính.
- Thụ Động Tâm Linh: Cho rằng chỉ cần “tin” là đủ, không cần học hỏi, nghiên cứu, suy ngẫm. Đây là thái độ làm nghèo nàn mối liên hệ với Chúa và khiến đức tin dễ bị lung lay bởi mọi giáo lý dỗ dành (Ê-phê-sô 4:14).
Hãy nhớ lời của Phao-lô: “Vậy, như anh em đã nhận Đấng Christ Jêsus là Chúa, thì hãy bước đi trong Ngài, được đâm rễ và lập nền trong Ngài, được vững vàng trong đức tin, như anh em đã được dạy dỗ, và dư dật trong sự cảm tạ” (Cô-lô-se 2:6-7). Quá trình “được dạy dỗ” chính là quá trình “đức tin tìm kiếm sự hiểu biết”, và kết quả là một đức tin được “đâm rễ”, “lập nền”, “vững vàng” và tràn đầy lòng biết ơn.
Khẩu hiệu **“Đức tin tìm kiếm sự hiểu biết”** tóm tắt một cách tuyệt vời tinh thần của đức tin Tin Lành. Nó là lời đáp lại cho ơn cứu chuộng nhưng không: vì chúng ta đã được biết Đức Chúa Trời (bởi đức tin), nên chúng ta khao khát biết Ngài càng hơn (bởi sự hiểu biết). Đây không phải là một nghĩa vụ khô khan, mà là đặc ân của con cái Chúa – được mời gọi vào một mối quan hệ ngày càng sâu sắc với Cha Thiên Thượng.
Hãy bước vào hành trình này với tấm lòng khiêm nhường và khao khát. Hãy để đức tin bạn luôn là một ngọn lửa thúc giục tâm trí tìm kiếm, khám phá vẻ đẹp, chiều sâu và sự khôn ngoan không dò lường được của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ. Như A.-nơ đã cầu nguyện: “Lạy Chúa, xin ban cho con được biết Chúa, được yêu Chúa, để con có thể tìm được niềm vui trọn vẹn nơi Ngài.” Ước mong đó chính là trái ngọt của một đức tin không ngừng tìm kiếm sự hiểu biết.