Điều gì được định trước có ý nghĩa gì?

Trong hành trình đức tin, một trong những giáo lý sâu sắc nhất, gây kinh ngạc và cũng đem lại sự an ủi lớn lao cho Cơ Đốc nhân chính là giáo lý về sự định trước (Predestination). Giáo lý này không phải là một lý thuyết trừu tượng để tranh cãi, mà là một chân lý Kinh Thánh nhằm bày tỏ vinh quang, ân điển và chủ quyền tuyệt đối của Đức Chúa Trời trong kế hoạch cứu rỗi nhân loại. Vậy, "điều gì được định trước" thực sự có ý nghĩa gì đối với đời sống và niềm hy vọng của chúng ta? Chúng ta hãy cùng nhau nghiên cứu chuyên sâu dưới ánh sáng của Lời Chúa.

Thuật ngữ "định trước" trong nguyên ngữ Tân Ước Hy Lạp là προορίζω (proorizō). Từ này được cấu thành bởi πρό (pro - trước) và ὁρίζω (horizō - ấn định, định giới hạn, chỉ định). Như vậy, proorizō mang nghĩa "định trước", "chỉ định từ trước", "ấn định trước" hoặc "định mục đích trước". Hành động này luôn có chủ thể là Đức Chúa Trời, và đối tượng là những gì thuộc về Ngài trong kế hoạch đời đời của Ngài.

Kinh Thánh trình bày rõ ràng về sự định trước này:

• Ê-phê-sô 1:4-5, 11: "Trước khi sáng thế, Ngài đã chọn chúng ta trong Đấng Christ, đặng làm nên thánh không chỗ trách được trước mặt Đức Chúa Trời. Trong tình yêu thương, Ngài đã định trước đặng chúng ta được trở nên con nuôi của Ngài bởi Đức Chúa Jêsus Christ, theo ý tốt của Ngài... Ấy cũng là trong Ngài mà chúng ta được kế nghiệp, là điều Ngài đã định trước cho chúng ta được phận sự dường ấy, theo ý chỉ của Đấng làm mọi sự hiệp với lời quyết định của ý muốn Ngài." Đây là phân đoạn then chốt. Chúng ta thấy mục đích của sự định trước: để được nên thánh, để được làm con nuôi, và để được hưởng cơ nghiệp. Tất cả đều "trong Đấng Christ" và bởi "ý chỉ" của Đức Chúa Trời.
• Rô-ma 8:29-30: "Vì những kẻ Ngài đã biết trước, thì Ngài cũng đã định sẵn để nên giống như hình bóng Con Ngài, hầu cho Con được làm Con cả ở giữa nhiều anh em; còn những kẻ Ngài đã định sẵn thì Ngài cũng kêu gọi, những kẻ Ngài đã kêu gọi thì Ngài cũng làm cho xưng công bình, và những kẻ Ngài đã làm cho xưng công bình thì Ngài cũng làm cho vinh hiển." Đây là "chuỗi vàng của sự cứu rỗi", cho thấy một kế hoạch trọn vẹn và chắc chắn của Đức Chúa Trời từ sự biết trước đến sự vinh hiển sau cùng. Mục đích tối hậu là nên giống như hình bóng Con Ngài (Đấng Christ).
• Công vụ 4:27-28: "Vì thật vậy, Hê-rốt và Bô-nơ-xơ Phi-lát, với các dân ngoại và dân Y-sơ-ra-ên, thật đã nhóm họp tại thành nầy đặng nghịch cùng Đầy tớ thánh của Ngài là Đức Chúa Jêsus, mà Ngài đã xức dầu cho, đặng làm mọi điều tay Ngài và ý Ngài đã định trước phải làm." Ngay cả sự chết của Chúa Giê-xu – hành động tội ác tày trời của con người – cũng nằm trong sự định trước và chủ quyền của Đức Chúa Trời để hoàn thành mục đích cứu chuộc của Ngài.

Một điểm then chốt để hiểu đúng giáo lý này là Kinh Thánh không bao giờ dạy về sự định trước một cách độc lập, tách rời khỏi Đấng Christ. Sự định trước luôn luôn là "trong Đấng Christ" (Ê-phê-sô 1:4). Đức Chúa Trời không định trước một danh sách những cá nhân vô danh một cách tùy tiện, nhưng Ngài đã định trước rằng tất cả những ai ở trong Christ – được kết hợp với Đấng Christ bởi đức tin – thì sẽ nhận được mọi phước hạnh của sự cứu rỗi.

Điều này dẫn chúng ta đến một cặp giáo lý song hành trong Kinh Thánh: Chủ Quyền Tuyệt Đối của Đức Chúa Trời và Trách Nhiệm Cá Nhân của Con Người. Đây không phải là một mâu thuẫn, mà là một sự mầu nhiệm vượt quá trí hiểu loài người. Kinh Thánh dạy cả hai:

• Về phía Đức Chúa Trời: Ngài là Đấng khởi đầu, hoạch định và hoàn thành sự cứu rỗi (Phi-líp 1:6). Sự cứu rỗi bởi ân điển, qua đức tin, và ngay cả đức tin ấy cũng là sự ban cho của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:8).
• Về phía con người: Mọi người đều được kêu gọi cách chân thật để ăn năn và tin nhận Phúc Âm (Mác 1:15, Công vụ 17:30). Lời kêu gọi "Ai khát, hãy đến; kẻ muốn, hãy nhận lấy nước sự sống cách nhưng không" (Khải Huyền 22:17) là thật và nghiêm túc cho tất cả.

Nói cách khác, sự định trước là bí mật thuộc về Đức Chúa Trời, còn sự rao giảng Phúc Âm và kêu gọi ăn năn là bổn phận thuộc về chúng ta. Chúng ta không thể dùng sự hiểu biết hạn hẹp về định trước để biện minh cho sự thờ ơ với truyền giáo hoặc để nghi ngờ lòng thành thật của lời mời gọi trong Phúc Âm.

Giáo lý về sự định trước không được ban cho để thỏa mãn tính tò mò tri thức hay gây chia rẽ, mà để đem lại những lợi ích thiết thực và thuộc linh cho Hội Thánh. Dưới đây là những ý nghĩa thực tiễn:

Sự định trước dạy chúng ta rằng sự cứu rỗi bắt đầu và kết thúc trong Đức Chúa Trời. Nó loại bỏ mọi cơ sở cho sự khoe mình của con người (Ê-phê-sô 2:9). Chúng ta được cứu không phải vì chúng ta thông minh hơn, đạo đức hơn, hay có sự nhạy bén thuộc linh hơn người khác, mà chỉ vì ân điển không thể cưỡng lại và tình yêu vô điều kiện của Đức Chúa Trời. Điều này dẫn đến lời tôn ngợi, như sứ đồ Phao-lô đã làm ngay sau khi luận về sự định trước: "ấy là để khen ngợi sự vinh hiển của ân điển Ngài đã ban cho chúng ta cách nhưng không trong Đấng yêu dấu" (Ê-phê-sô 1:6).

Nếu sự cứu rỗi của tôi tùy thuộc vào sự kiên định của chính tôi, tôi sẽ luôn sống trong lo sợ. Nhưng nếu nó được đặt nền tảng trên ý chỉ bất biến, sự định trước và quyền năng gìn giữ của Đức Chúa Trời (Phi-líp 1:6; Giăng 10:28-29), thì tôi có một sự đảm bảo vững chắc. Sự định trước dạy rằng Đức Chúa Trời, Đấng đã khởi đầu công việc tốt lành nơi tôi, sẽ hoàn tất nó. Điều này cho chúng ta sự bình an sâu xa giữa mọi sóng gió cuộc đời.

Mục đích của sự định trước là "đặng làm nên thánh" (Ê-phê-sô 1:4). Đức Chúa Trời đã chọn chúng ta không chỉ để được lên thiên đàng, mà để chúng ta trở nên giống như Chúa Giê-xu ngay trong đời này (Rô-ma 8:29). Hiểu được mình đã được chọn bởi ân điển, chúng ta không sống cách buông thả, nhưng được thúc đẩy bởi lòng biết ơn sâu xa để sống một đời sống đẹp lòng Ngài, từ bỏ tội lỗi và theo đuổi sự thánh khiết (1 Phi-e-rơ 1:15-16). Chúng ta sống thánh khiết không phải để được chọn, mà vì chúng ta đã được chọn.

Điều này có vẻ nghịch lý nhưng lại rất mạnh mẽ. Biết rằng Đức Chúa Trời có một dân được định trước cho Ngài (Công vụ 13:48; 18:10) không làm chúng ta thụ động, nhưng cho chúng ta sự tự do và can đảm để rao giảng. Chúng ta rao giảng với niềm tin rằng Lời Chúa không trở về không, và Đức Thánh Linh sẽ dùng lời rao giảng đó để kêu gọi những người Ngài đã định trước. Sứ đồ Phao-lô, người dạy rõ về sự định trước, cũng là nhà truyền giáo vĩ đại nhất. Ông chịu khổ vì Phúc Âm vì biết rằng "những kẻ được chọn" chắc chắn sẽ tin (2 Ti-mô-thê 2:10).

Khi nhận ra rằng tất cả chúng ta đều là những tội nhân được cứu chỉ bởi ân điển, không có chỗ cho sự kiêu ngạo tôn giáo hay thái độ khinh thường người khác. Chúng ta không thể nhìn người chưa tin với thái độ "họ không được chọn", vì đó là sự mầu nhiệm thuộc về Đức Chúa Trời. Thay vào đó, chúng ta nhìn mọi người như những đối tượng tiềm năng của ân điển và với lòng thương xót, mong muốn họ cũng được kinh nghiệm sự cứu rỗi như chúng ta. Trong Hội Thánh, giáo lý này kết hợp chúng ta lại trong sự ngợi khen chung dành cho Đấng Cứu Chuộc.

• Không phải là thuyết định mệnh (Fatalism): Thuyết định mệnh cho rằng mọi sự đã được an bài một cách máy móc, vô hồn. Nhưng sự định trước của Đức Chúa Trời là hành động có mục đích yêu thương của một Ngôi Vị thánh khiết và khôn ngoan, nhằm đem lại sự tốt lành tối thượng cho những kẻ được kêu gọi.
• Không hủy bỏ trách nhiệm con người: Như đã phân tích, Kinh Thánh giữ vững cả hai chân lý. Chúng ta phải chịu trách nhiệm về những lựa chọn của mình.
• Không có nghĩa là "một khi được cứu, cứ phạm tội đi": Đây là sự lạm dụng trắng trợn (Rô-ma 6:1-2). Ân điển thật luôn dẫn đến sự biến đổi và thánh khiết.
• Không dùng để phán xét ai "được chọn" hay không: Đó là công việc của Đức Chúa Trời. Công việc của chúng ta là rao giảng Phúc Âm và tin rằng Đức Thánh Linh sẽ làm việc trong lòng người nghe.

Vậy, điều được định trước có ý nghĩa gì? Nó có nghĩa rằng, từ trước vô cùng, Đức Chúa Trời yêu thương, toàn tri và toàn năng đã có một kế hoạch trọn vẹn để cứu chuộc một dân cho chính Ngài qua công lao của Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ. Ý nghĩa này không đẩy chúng ta vào sự thụ động hay hoài nghi, mà ngược lại, giải phóng chúng ta để:

Sống trong sự an toàn: Vì sự cứu rỗi của tôi nằm trong tay Chúa.

Sống trong sự thánh khiết: Vì tôi được chọn để trở nên giống Chúa Giê-xu.

Sống trong lòng biết ơn: Vì mọi điều tôi có đều là ân điển nhưng không.

Sống với lòng can đảm trong chức vụ: Vì tôi biết Đức Chúa Trời đang hoàn thành kế hoạch của Ngài qua Hội Thánh.

Sống với sự khiêm nhường và yêu thương: Vì tôi chỉ là một tội nhân được tha thứ, không hơn.

Cuối cùng, sự định trước dẫn mắt chúng ta không nhìn vào chính mình hay vào những người khác, nhưng hướng về Chúa Giê-xu Christ, "là Đấng khởi đầu và cuối cùng của đức tin chúng ta" (Hê-bơ-rơ 12:2). Tại Ngài, chủ quyền của Đức Chúa Trời và lời mời gọi của Phúc Âm gặp nhau một cách trọn vẹn. Hãy để lẽ thật cao cả này, thay vì gây tranh cãi, trở thành nguồn động lực cho sự thờ phượng, nếp sống thánh khiết và nhiệt tâm truyền giáo của chúng ta. A-men.