Tại sao Kitô hữu chống phá thai nhưng lại ủng hộ án tử hình và chiến tranh?

Trong bối cảnh xã hội đương đại, một câu hỏi thường được đặt ra, đôi khi với sự chất vấn, đôi khi với sự tò mò chân thành: Tại sao nhiều Cơ Đốc nhân Tin Lành lại kiên quyết bảo vệ sự sống của thai nhi, phản đối phá thai, nhưng đồng thời một số lại có thể ủng hộ án tử hình đối với tội phạm ghê tởm hoặc thấy có chỗ đứng cho chiến tranh chính nghĩa? Có phải đây là sự mâu thuẫn trong đạo đức Cơ Đốc? Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích ba khía cạnh này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, khám phá các nguyên tắc nền tảng về quyền tối thượng của Đức Chúa Trời, giá trị sự sống, công lý, và thẩm quyền được ủy nhiệm.

Trước khi đi vào từng vấn đề cụ thể, chúng ta phải thiết lập nền tảng Kinh Thánh không thể tranh cãi: Sự sống con người có nguồn gốc thánh và giá trị tuyệt đối vì con người được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Imago Dei).

"Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ." (Sáng-thế Ký 1:27)

Hình ảnh Đức Chúa Trời (צֶלֶם אֱלֹהִים - *tselem Elohim*) trong mỗi con người là cơ sở cho nhân quyền, phẩm giá bất khả xâm phạm và luật pháp bảo vệ sự sống. Điều răn thứ sáu trong Mười Điều Răn tuyên bố rõ ràng: "Ngươi chớ giết người" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:13). Từ ngữ Hê-bơ-rơ ở đây là "רָצַח" (*ratsach*), chủ yếu chỉ việc giết người có chủ ý, trái phép, có tính cách mưu sát. Hiểu biết này là chìa khóa để phân biệt các hành vi xâm phạm sự sống khác nhau.

Quan điểm Cơ Đốc chống phá thai bắt nguồn từ sự xác nhận của Kinh Thánh rằng sự sống con người bắt đầu từ lúc thụ thai, và thai nhi là một con người trọn vẹn, được Đức Chúa Trời biết đến và định hình.

"Vì chính Chúa nắn nên tâm thần tôi, Dệt thành tôi trong lòng mẹ tôi... Mắt Chúa đã thấy thể chất vô hình của tôi; Số các ngày định cho tôi, Đã biên vào sổ Chúa trước khi chưa có một ngày trong những ngày ấy." (Thi-thiên 139:13, 16)

Tiên tri Giê-rê-mi cũng được Đức Chúa Trời biết đến và biệt riêng ra từ trong lòng mẹ (Giê-rê-mi 1:5). Trong Tân Ước, từ Hy Lạp "βρέφος" (*brephos*) được dùng để chỉ cả trẻ sơ sinh (Lu-ca 2:12) lẫn thai nhi trong bụng mẹ (Lu-ca 1:41, 44 - khi thai nhi Giăng nhảy mừng trong lòng Ê-li-sa-bét khi gặp thai nhi Giê-xu). Điều này cho thấy Kinh Thánh không có sự phân biệt về bản thể giữa thai nhi và trẻ em.

Do đó, phá thai chủ động là chấm dứt sự sống một con người vô tội, một sinh linh chưa có khả năng tự vệ và hoàn toàn phụ thuộc. Đây chính xác là hành vi "רָצַח" (*ratsach*) - giết người trái phép - mà điều răn thứ sáu nghiêm cấm. Hành vi này xâm phạm thẩm quyền tối cao của Đức Chúa Trời là Đấng ban sự sống và định đoạt số phận.

Việc một số Cơ Đốc nhân ủng hộ án tử hình (trong những trường hợp nghiêm trọng) không xuất phát từ việc coi nhẹ sự sống, mà từ một nguyên tắc Kinh Thánh khác: thẩm quyền công lý được Đức Chúa Trời ủy nhiệm cho chính quyền dân sự.

Ngay sau trận Đại Hồng Thủy, Đức Chúa Trời thiết lập giao ước với Nô-ê và đưa ra nguyên tắc nền tảng cho việc thi hành công lý:

"Người nào làm đổ máu người, Thì sẽ bị loài người làm đổ máu lại; Vì Đức Chúa Trời làm nên người như hình của Ngài." (Sáng-thế Ký 9:6)

Câu Kinh Thánh này liên kết trực tiếp án tử hình với tội giết người (*ratsach*) và căn nguyên của nó là hình ảnh Đức Chúa Trời bị xâm phạm. Đây không phải là sự trả thù cá nhân, mà là sự thi hành công lý cách long trọng nhân danh Đức Chúa Trời, nhằm tôn trọng phẩm giá của nạn nhân (là người mang hình ảnh Đức Chúa Trời) và bảo vệ trật tự xã hội.

Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô xác nhận lại thẩm quyền này của nhà cầm quyền:

"Vì người cầm quyền chẳng phải để sợ về việc lành, nhưng về việc dữ. Ngươi muốn không sợ quyền phép chẳng? Hãy làm điều lành, sẽ được khen thưởng; vì quan quyền là chức việc của Đức Chúa Trời để làm ích cho ngươi. Song nếu ngươi làm ác, thì hãy sợ, vì người cầm quyền chẳng vô cớ mà đeo gươm; người là chức việc của Đức Chúa Trời để làm ra sự công bình và phạt kẻ làm dữ." (Rô-ma 13:3-4)

Ở đây, "gươm" (trong tiếng Hy Lạp: "μάχαιρα" - *machaira*) là biểu tượng của quyền lực tối hậu, bao gồm quyền đoạt lấy mạng sống. Nhà nước, với tư cách "chức việc của Đức Chúa Trời" (διάκονός θεοῦ - *diakonos theou*), được ủy quyền để thực thi công lý, kể cả hình phạt tối cao, đối với kẻ phạm tội ác ("kẻ làm dữ"). Điều then chốt là thẩm quyền này thuộc về nhà nước, không thuộc về cá nhân. Cá nhân Cơ Đốc nhân được lệnh không được trả thù (Rô-ma 12:19), nhưng nhà nước có bổn phận thi hành sự phán xét công bình.

Sự khác biệt căn bản với phá thai: Án tử hình (theo lý tưởng Kinh Thánh) nhắm vào người có tội đã được xét xử công minh vì đã cố ý xâm phạm sự sống người khác (phá vỡ điều răn thứ sáu). Còn phá thai nhắm vào sự sống vô tội chưa từng phạm tội. Một bên là công lý hình sự được ủy quyền, bên kia là hành vi giết người trái phép.

Vấn đề chiến tranh thậm chí còn phức tạp hơn. Cơ Đốc nhân được kêu gọi là thợ hòa bình (Ma-thi-ơ 5:9) và yêu kẻ thù (Ma-thi-ơ 5:44). Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng ghi lại nhiều cuộc chiến mà Đức Chúa Trời trực tiếp truyền lệnh hoặc cho phép dân Y-sơ-ra-ên tiến hành (ví dụ: trong sách Giô-suê). Làm sao dung hòa điều này?

Mấu chốt nằm ở sự phân biệt giữa đạo đức cá nhân và trách nhiệm của người cầm quyền.

• Đối với cá nhân: Môn đồ Chúa Giê-xu được gọi để chịu sự nhục nhã thay vì trả đũa, tin cậy vào sự phán xét cuối cùng của Đức Chúa Trời. "Chớ lấy ác trả ác cho ai... Đừng để cho sự ác thắng mình, nhưng hãy lấy thiện thắng ác." (Rô-ma 12:17, 21).
• Đối với nhà cầm quyền (quốc gia): Như đã phân tích ở Rô-ma 13, nhà nước mang "gươm" để bảo vệ công dân lương thiện, trừng phạt kẻ làm ác và bảo vệ quốc gia khỏi sự xâm lược từ bên ngoài. Đây là trách nhiệm được ủy nhiệm. Một cuộc chiến phòng thủ chính đáng hoặc can thiệp để ngăn chặn tội ác diệt chủng (ví dụ) có thể được xem như phần mở rộng của nhiệm vụ "mang gươm" để bảo vệ người vô tội.

Khái niệm "chiến tranh chính nghĩa" (just war) trong thần học Cơ Đốc, mặc dù không có thuật ngữ Kinh Thánh trực tiếp, được xây dựng dựa trên các nguyên tắc như: mục đích chính đáng (bảo vệ người vô tội), có thẩm quyền hợp pháp, là biện pháp cuối cùng, có khả năng thành công và phân biệt rõ giữa chiến binh và thường dân. Điều này khác xa với chủ nghĩa hiếu chiến hay bạo lực cá nhân.

"Có thì giờ cho mọi việc... Một thì giờ cho chiến tranh, một thì giờ cho hòa bình." (Truyền-đạo 3:1, 8)

Chiến tranh, trong quan điểm Kinh Thánh, là một bi kịch khủng khiếp và là hậu quả của tội lỗi nhân loại, nhưng đôi khi nó có thể là phương sách cuối cùng, ít tệ hại hơn để ngăn chặn một cái ác lớn hơn (như chế độ độc tài sát nhân).

Làm thế nào để sống một cách nhất quán và khôn ngoan giữa những nguyên tắc dường như phức tạp này?

1. Ưu tiên bảo vệ sự sống vô tội: Cơ Đốc nhân được kêu gọi tích cực bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất, bắt đầu từ thai nhi. Điều này bao gồm việc ủng hộ các trung tâm khủng hoảng thai kỳ, nhận con nuôi, và cầu thay cho các bà mẹ mang thai khó khăn.
2. Tôn trọng thẩm quyền và cầu nguyện cho nhà cầm quyền: "Vậy, trước hết mọi sự, ta dặn rằng, phải khẩn nguyện, cầu xin, kêu van, tạ ơn cho mọi người... cho các vua, cho hết thảy các bậc cầm quyền" (I Ti-mô-thê 2:1-2). Chúng ta cầu nguyện để chính quyền thi hành công lý cách khôn ngoan và nhân từ.
3. Ủng hộ công lý cách thận trọng: Có thể ủng hộ nguyên tắc án tử hình theo Kinh Thánh, nhưng đồng thời phải đòi hỏi một hệ thống tư pháp công bằng nhất có thể, với đầy đủ bằng chứng và cơ hội biện hộ, vì con người có thể phạm sai lầm. Sự ủng hộ đối với bất kỳ cuộc chiến nào cũng phải được xem xét cực kỳ kỹ lưỡng dựa trên các tiêu chuẩn đạo đức khắt khe.
4. Sống tinh thần hòa giải trong đời sống cá nhân: Dù có quan điểm thế nào về vai trò của nhà nước, mỗi Cơ Đốc nhân phải sống theo Bài Giảng Trên Núi: yêu thương kẻ thù, làm hòa với anh em, và không dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn cá nhân.
5. Hướng đến sự cứu chuộc: Trọng tâm của Phúc Âm không phải là luật pháp hay hình phạt, mà là ân điển và sự cứu chuộc. Chúng ta rao giảng sự ăn năn và sự tha thứ trong Đấng Christ cho tất cả mọi người - kể cả người phá thai, tù nhân bị án tử, và cựu chiến binh.

Như vậy, không có sự mâu thuẫn cơ bản trong quan điểm Cơ Đốc về ba vấn đề này khi chúng ta hiểu theo khuôn khổ Kinh Thánh. Sợi chỉ đỏ xuyên suốt là sự tôn trọng thẩm quyền tối thượng của Đức Chúa Trời:

• Phá thai là sự xâm phạm thẩm quyền của Đức Chúa Trời là Đấng Tạo Hóa và là Chúa của sự sống, đồng thời là hành vi giết người vô tội trái phép.
• Án tử hình (theo lý tưởng) là sự công nhận thẩm quyền của Đức Chúa Trời về công lý, được thực thi bởi chính quyền dân sự được Ngài ủy nhiệm, để đáp lại tội ác nghiêm trọng đã xâm phạm hình ảnh Ngài nơi con người.
• Chiến tranh chính nghĩa (như một biện pháp cuối cùng) có thể được xem như phần mở rộng của nhiệm vụ bảo vệ người vô tội và duy trì trật tự công cộng mà Đức Chúa Trời giao cho nhà nước.

Cơ Đốc nhân được kêu gọi để yêu thương sự công bình và làm điều nhân từ (Mi-chê 6:8), luôn tìm kiếm sự khôn ngoan từ trên cao (Gia-cơ 1:5) để áp dụng các nguyên tắc đời đời của Đức Chúa Trời vào những tình huống phức tạp của thế giới sa ngã này, với lòng thương xót và sự kính sợ Chúa.