Việc Chém Tan Ra-háp Trong Ê-sai 51:9 Có Ý Nghĩa Gì?
Trong hành trình đức tin, có những lời cầu nguyện tha thiết vang lên từ sự tuyệt vọng và hy vọng của dân sự Đức Chúa Trời. Ê-sai 51:9 chính là một tiếng kêu như thế: “Hỡi cánh tay Đức Giê-hô-va, hãy tỉnh thức, tỉnh thức, mặc lấy sức mạnh! Hãy tỉnh thức như ngày xưa, như đời các thế hệ thuở trước! Há chẳng phải chính Ngài đã chém tan Ra-háp, đã đâm thủng con rồng ư?” (Ê-sai 51:9, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh này chứa đựng một hình ảnh mạnh mẽ và đầy tính biểu tượng, mở ra cánh cửa hiểu biết sâu sắc về bản tính, quyền năng cứu chuộc và lời hứa trung tín của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai quật ý nghĩa thần học, lịch sử và thuộc linh của việc “chém tan Ra-háp”, từ đó rút ra những ứng dụng quý báu cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Đoạn 51 của sách Ê-sai nằm trong phần thường được gọi là “Sách Yên ủi” (Ê-sai 40-55), được viết cho dân Giu-đa đang trong cảnh lưu đày tại Ba-by-lôn. Họ chán nản, tuyệt vọng, và tự hỏi liệu Đức Chúa Trời của tổ phụ họ có còn nhớ đến giao ước và lời hứa của Ngài hay không. Trước câu 9, tiên tri Ê-sai liên tục kêu gọi dân sự hãy “nghe” (c.1, c.4, c.7) và tìm kiếm Đức Giê-hô-va (c.1). Ông nhắc họ về nguồn gốc thuộc linh (Áp-ra-ham và Sa-ra, c.2), về sự công bình và sự cứu rỗi sắp đến từ Đức Chúa Trời (c.5-6, c.8). Lời kêu gọi ở câu 9 bắt nguồn từ sự thừa nhận rằng, trong hiện tại đen tối, họ cần một sự can thiệp siêu nhiên như Ngài đã từng bày tỏ trong quá khứ vinh quang. Đây không phải là lời cầu nguyện của sự hoài nghi, mà là của đức tin nắm lấy lời hứa và kêu gọi Đức Chúa Trời hành động theo như bản tính trung tín của Ngài.
Để hiểu trọn vẹn ý nghĩa, chúng ta phải đi vào ngôn ngữ và văn hóa gốc. Hình ảnh “Ra-háp” và “con rồng” ở đây không phải là những nhân vật riêng lẻ, mà là những biểu tượng thần học mạnh mẽ.
1. “Ra-háp” (רָהַב - Rahab): Trong ngữ cảnh này, Ra-háp không ám chỉ kỹ nữ Ra-háp ở thành Giê-ri-cô (dù tên giống nhau). Từ “Ra-háp” trong tiếng Hê-bơ-rơ mang nghĩa “kiêu ngạo”, “hỗn loạn”, “kẻ kích động”. Trong thơ ca Cựu Ước, nó được dùng như một biệt danh hoặc biểu tượng cho đế quốc Ai Cập – cường quốc đã áp bức và bắt dân Y-sơ-ra-ên làm nô lệ. Chẳng hạn, Thi thiên 87:4 viết: “Ta sẽ nhắc đến Ra-háp và Ba-by-lôn trong những kẻ biết ta...”, nơi Ra-háp và Ba-by-lôn được liệt kê song song như những cường quốc ngoại bang. Ê-sai 30:7 cũng gọi Ai Cập là “Ra-háp” cách vô ích. Vì vậy, “chém tan Ra-háp” trước hết là ám chỉ đến biến cố Xuất Ai Cập vĩ đại, khi Đức Giê-hô-va dùng quyền năng siêu việt đánh bại Pha-ra-ôn và các thần của Ai Cập, giải phóng dân Ngài khỏi nhà nô lệ (Xuất Ê-díp-tô Ký chương 14-15).
2. “Con Rồng” (תַּנִּין - Tannin): Từ này có thể dịch là “con rồng”, “con rắn lớn”, “thủy quái”. Trong tư duy Cận Đông cổ đại, biển cả và các quái vật biển tượng trưng cho sự hỗn loạn, thế lực đối nghịch với trật tự sáng tạo của Đức Chúa Trời. Kinh Thánh mô tả công cuộc sáng tạo như một cuộc chiến thắng của Đức Chúa Trời trên các thế lực hỗn loạn này (xem Thi thiên 74:13-14; 89:9-10; Gióp 26:12-13). Như vậy, “đâm thủng con rồng” ám chỉ đến quyền năng sáng tạo và thiết lập trật tự của Đức Chúa Trời ngay từ buổi sáng thế. Điều thú vị là trong sự mô tả về cuộc Xuất Ai Cập, biển Đỏ cũng được xem như một “con rồng”/thế lực hỗn loạn đã bị Chúa chế ngự và “chém tan” để mở đường cho dân sự đi qua (Thi thiên 77:16-19).
Như vậy, câu hỏi tu từ “Há chẳng phải chính Ngài đã chém tan Ra-háp, đã đâm thủng con rồng ư?” là một lời tuyên xưng đức tin. Nó khẳng định rằng: Chính Đức Giê-hô-va, Đấng đã chiến thắng thế lực hỗn loạn trong sáng tạo (con rồng) và chiến thắng cường quốc áp bức trong lịch sử (Ra-háp/Ai Cập), là Đấng duy nhất có thể giải cứu họ khỏi cảnh lưu đày ở Ba-by-lôn.
Hình ảnh kép này cho thấy hai khía cạnh không thể tách rời trong công việc của Đức Chúa Trời:
1. Chiến Thắng Trong Lịch Sử Cứu Chuộc (Chém Tan Ra-háp): Đây là hành động can thiệp cụ thể của Đức Chúa Trời vào dòng lịch sử để giải cứu dân giao ước của Ngài. Nó nhắc nhở dân lưu đày rằng Đức Chúa Trời của họ là Đấng “đã đem các ngươi ra khỏi đất Ê-díp-tô, cứu các ngươi khỏi nhà nô lệ” (Phục truyền 5:6). Quyền năng ấy không thay đổi. Nếu Ngài đã có thể bẻ gãy ách của Pha-ra-ôn, Ngài cũng có thể bẻ gãy ách của vua Ba-by-lôn. Sự giải cứu khỏi lưu đày được ví như một cuộc “Xuất Ai Cập” mới (Ê-sai 43:16-19; 48:20-21).
2. Chiến Thắng Trong Công Cuộc Sáng Tạo (Đâm Thủng Con Rồng): Điều này cho thấy sự giải cứu không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn là một hành động tái tạo, tái lập trật tự. Đức Chúa Trời đang tạo dựng nên một điều mới (Ê-sai 43:19). Sự giải phóng khỏi Ba-by-lôn là một phần trong kế hoạch tái tạo lớn hơn của Ngài, hướng đến sự sáng tạo mới sau cùng. Điều này đặt nền tảng cho sự hiểu biết về sứ mệnh của Đấng Mê-si-a – Đấng sẽ đến để chiến thắng tội lỗi và sự chết, là những thế lực hỗn loạn tối hậu.
Cựu Ước là bóng hình, Tân Ước là thực tại. Những biến cố giải cứu trong Cựu Ước đều hướng về và tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ.
Chúa Giê-xu Christ là “Cánh Tay Hữu” Quyền Năng Của Đức Chúa Trời: Lời kêu gọi “Hỡi cánh tay Đức Giê-hô-va” trong Ê-sai 51:9 được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu. Ngài chính là “cánh tay hữu” của Đức Chúa Trời đã được giơ ra để cứu chuộc nhân loại (Lu-ca 1:51; Giăng 12:38 trích dẫn Ê-sai 53:1).
Chiến Thắng Tối Hậu Trên “Ra-háp” và “Con Rồng” Thật: Trong khải thị Tân Ước, “con rồng” được nhận diện rõ ràng là ma quỷ, Sa-tan (Khải huyền 12:9; 20:2). Sự chết, tội lỗi và quyền lực của Sa-tan là “Ra-háp” và “con rồng” thật sự mà nhân loại cần được giải cứu. Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu đã “chém tan” và “đâm thủng” những kẻ thù này một lần đủ cả. Ngài đã “cất tội lỗi đi” (Giăng 1:29), “hủy phá công việc của ma quỷ” (1 Giăng 3:8), và “phá hủy sự chết” (2 Ti-mô-thê 1:10). Sự phục sinh của Ngài là bằng chứng tối hậu cho chiến thắng này. Như Phao-lô tuyên bố: “Ngài [Đức Chúa Trời] đã giải thoát chúng ta khỏi quyền của sự tối tăm, làm cho chúng ta dời qua nước của Con rất yêu dấu của Ngài” (Cô-lô-se 1:13) – một cuộc “Xuất Ai Cập” thuộc linh vĩ đại.
Lẽ thật này không chỉ dừng lại ở sách vở, mà phải biến đổi đời sống chúng ta.
1. Kêu Cầu Đức Chúa Trời Của Những Cuộc Giải Cứu Trong Quá Khứ: Khi đối diện với những “Ba-by-lôn” của riêng chúng ta – những áp lực, nỗi sợ, tội lỗi trì kéo, hoàn cảnh bế tắc – chúng ta được quyền kêu cầu Đức Chúa Trời với đức tin. Hãy noi gương dân lưu đày, nhắc nhở chính mình và nhắc nhở Đức Chúa Trời (theo nghĩa tích cực của cầu nguyện) về những lần Ngài đã giải cứu bạn trong quá khứ, về sự chết và phục sinh của Chúa Giê-xu. Lời cầu nguyện của chúng ta có thể là: “Lạy Chúa, Chúa đã giải cứu con khỏi tội lỗi, Chúa đã đưa con qua khỏi cơn bệnh, Chúa đã cung ứng trong lúc con túng thiếu... Giờ đây, xin Chúa lại tỉnh thức và giải cứu con trong hoàn cảnh này!”.
2. Nuôi Dưỡng Cái Nhìn Đức Tin Về Hoàn Cảnh: “Ra-háp” và “con rồng” nhìn từ bên ngoài thật đáng sợ và bất khả chiến bại. Nhưng đức tin cho chúng ta thấy chúng qua lăng kính của Đấng đã “chém tan” và “đâm thủng” chúng. Hãy tập nhìn mọi thử thách dưới ánh sáng của thập tự giá và ngôi mộ trống – nơi mọi kẻ thù đã bị đánh bại. Điều này ban cho chúng ta sự bình an và can đảm siêu nhiên (Giăng 16:33).
3. Sống Như Một Dân Tộc Được Giải Cứu Để Bước Vào Một Sự Sáng Tạo Mới: Sự giải cứu khỏi Ai Cập đưa dân Y-sơ-ra-ên vào hành trình về Đất Hứa. Sự giải cứu khỏi tội lỗi qua Đấng Christ đưa chúng ta vào hành trình nên thánh và phục vụ trong nước Ngài. Chúng ta không chỉ được cứu khỏi điều gì đó, mà còn được cứu cho điều gì đó: để sống cuộc đời mới, làm chứng nhân cho quyền năng cứu chuộc của Ngài (Ê-phê-sô 2:10). Mỗi ngày, chúng ta kinh nghiệm sự “tái tạo” của Thánh Linh, Đấng đang cải biến chúng ta nên giống hình ảnh của Christ (2 Cô-rinh-tô 5:17).
4. Truyền Cảm Hứng Cho Sự Cầu Nguyện Cộng Đồng: Lời kêu gọi trong Ê-sai 51:9 có thể là tâm tình chung của Hội Thánh khi đối diện với sự bách hại, sự dữ lan tràn trong thế gian, hay sự nguội lạnh nội tại. Hội Thánh có thể cùng nhau kêu cầu Chúa tỉnh thức và bày tỏ cánh tay quyền năng của Ngài để phá tan các thế lực thù nghịch và phục hưng công việc Ngài.
Việc “chém tan Ra-háp và đâm thủng con rồng” trong Ê-sai 51:9 là một hình ảnh sống động, kết nối quyền năng sáng tạo và cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Nó nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời chúng ta thờ phượng là Đấng Toàn Năng, chiến thắng mọi thế lực hỗn loạn và áp bức. Ngài không thay đổi. Chiến thắng tối hậu và trọn vẹn đã được Đấng Christ hoàn thành trên thập tự giá, đảm bảo cho chúng ta sự giải cứu cuối cùng khỏi mọi hình thức của sự dữ.
Hôm nay, mỗi Cơ Đốc nhân đang ở trong “chốn lưu đày” của thế gian này, nhưng chúng ta có một lời hứa chắc chắn và một Đấng giải cứu quyền năng. Hãy sống với niềm xác tín rằng cánh tay của Đức Giê-hô-va không ngắn lại (Ê-sai 59:1). Hãy mạnh dạn kêu cầu Ngài, sống như những người đã được tự do, và tiến bước trong hành trình về với Đất Hứa thiên đàng, nơi sẽ không còn Ra-háp hay con rồng nào nữa, vì “Ngài sẽ lau hết nước mắt khỏi mắt chúng, sẽ không có sự chết, cũng không có than khóc, kêu ca, hay là đau đớn nữa” (Khải huyền 21:4). A-men.