Kinh Thánh nói gì về bạo lực?

Chủ đề bạo lực trong Kinh Thánh là một chủ đề phức tạp, đa diện và thường gây nhiều thắc mắc. Khi đọc từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền, độc giả có thể bắt gặp những mô tả về chiến tranh, hình phạt, và cả lời kêu gọi yêu thương kẻ thù. Bài nghiên cứu này sẽ phân tích toàn diện quan điểm của Kinh Thánh về bạo lực, dựa trên sự mặc khải tiệm tiến của Đức Chúa Trời, đỉnh điểm nơi sự dạy dỗ và gương mẫu của Chúa Giê-xu Christ, nhằm đem đến một cái nhìn cân bằng và có tính ứng dụng cho đời sống đức tin hôm nay.

Kinh Thánh mở đầu trong cảnh hòa bình trọn vẹn nơi Vườn Ê-đen. Bạo lực không phải là một phần trong ý định nguyên thủy của Đức Chúa Trời. Sự xuất hiện đầu tiên của bạo lực giữa loài người được ghi lại trong Sáng Thế Ký 4:8: "Ca-in nói cùng A-bên là em mình. Vả, khi hai người đang ở ngoài đồng, thì Ca-in xông đến A-bên em mình, và giết đi." Hành động này là hệ quả trực tiếp của tội lỗi (sự ghen ghét, giận dữ) đã xâm nhập vào thế gian. Từ "giết" ở đây trong tiếng Hê-bơ-rơ là "haraḡ", mang nghĩa giết chết, tàn sát, thể hiện sự chấm dứt sự sống một cách cố ý.

Trong Cựu Ước, chúng ta thấy Đức Chúa Trời nhiều lần thiết lập và ủy quyền việc sử dụng vũ lực, nhưng luôn trong những khuôn khổ cụ thể:

1. Chiến Tranh Thần Thánh và Sự Phán Xét: Các cuộc chiến như dân Y-sơ-ra-ên tiến vào Ca-na-an (ví dụ: Giô-suê 6) thường được hiểu là cánh tay công lý của Đức Chúa Trời để phán xét các dân tộc gian ác đã đạt đến đỉnh điểm tội lỗi (Sáng Thế Ký 15:16). Đây là hành động của Đấng thẩm phán toàn cầu, không phải mô hình cho hành vi cá nhân.

2. Luật Pháp và Hình Phạt Công Bằng: Luật pháp Môi-se thiết lập nguyên tắc "mắt đền mắt, răng đền răng" (Xuất Ê-díp-tô Ký 21:24). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, cụm từ này ("ayin tachat ayin") thực chất là để giới hạn sự báo thù, đảm bảo hình phạt phải tương xứng với tội ác, ngăn chặn các chu kỳ bạo lực leo thang vô tận. Nó là một biện pháp để duy trì trật tự công cộng và công lý, không phải khuyến khích bạo lực cá nhân.

3. Lời Tiên Tri Lên Án Bạo Lực và Áp Bức: Các tiên tri liên tục lên tiếng chống lại bạo lực và bất công xã hội. Chẳng hạn, Mi-chê 6:8 tuyên bố: "Hỡi người! Ngài đã tỏ cho ngươi điều gì là thiện; cái điều mà Đức Giê-hô-va đòi ngươi há chẳng phải là làm sự công bình, ưa sự nhân từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời ngươi sao?" Tiên tri A-mốt kêu gào vì sự bạo ngược của các nhà cầm quyền (A-mốt 1:3, 11).

Sự giáng sinh, chức vụ và sự chết của Chúa Giê-xu Christ đem đến một sự thay đổi căn bản trong cách nhìn về bạo lực và công lý. Ngài không bãi bỏ luật pháp nhưng làm cho nên trọn (Ma-thi-ơ 5:17), đưa nó đến chiều sâu thuộc linh và nguyên tắc tình yêu.

1. Giáo Huấn Cốt Lõi trong Bài Giảng Trên Núi:
- "Phước cho những kẻ làm cho người hòa thuận" (Ma-thi-ơ 5:9). - "Phước cho những kẻ hay thương xót" (Ma-thi-ơ 5:7). - "Các ngươi có nghe lời phán rằng: Hãy yêu người lân cận, và hãy ghét kẻ thù nghịch mình. Song ta nói cùng các ngươi: Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi" (Ma-thi-ơ 5:43-44). Động từ "yêu" ở đây trong tiếng Hy Lạp là "agapaō", chỉ tình yêu thuộc ý chí, vị tha, có chủ đích, khác với tình cảm tự nhiên.

2. Nguyên Tắc "Đưa Má Bên Kia": "Song ta nói cùng các ngươi, đừng chống cự kẻ dữ. Trái lại, nếu ai vả má bên hữu ngươi, hãy đưa má bên kia cho họ nữa" (Ma-thi-ơ 5:39). Đây không phải là sự thụ động hay tán thành hành vi ác, mà là sự từ chối tham gia vào chu kỳ báo thù, dùng sự bất bạo động có chủ đích để phá vỡ sự leo thang của cái ác và làm chứng cho một vương quốc khác. Đó là sự mạnh mẽ của lòng vị tha.

3. Gương Mẫu Tối Thượng của Chúa Giê-xu: Khi bị bắt, Phi-e-rơ rút gươm chém đứt tai đầy tớ thầy cả thượng phẩm. Chúa Giê-xu quở trách ông: "Hãy nạp gươm vào vỏ; vì ai cầm gươm thì sẽ bị chết bởi gươm" (Ma-thi-ơ 26:52). Ngài chữa lành tai cho người đầy tớ (Lu-ca 22:51), thể hiện sự chữa lành ngay trong tình huống bạo lực. Đỉnh điểm, Ngài chịu đóng đinh cách vô tội, cầu nguyện: "Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì" (Lu-ca 23:34). Trong Ngài, công lý và ân điển gặp nhau.

Các thư tín Tân Ước tiếp tục phát triển chủ đề này, hướng dẫn Hội Thánh sống trong một xã hội thường xuyên có bạo lực.

- Rô-ma 12:17-21 là phân đoạn then chốt: "Chớ lấy ác trả ác cho ai... Nếu có thể được, thì hãy hết sức mình mà hòa thuận với mọi người. Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi ơi, chính mình chớ trả thù ai, nhưng hãy nhường cho cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời; vì có chép lời Chúa phán rằng: Sự trả thù thuộc về ta, ta sẽ báo ứng... Vậy nếu kẻ thù mình có đói, hãy cho ăn; có khát, hãy cho uống... Đừng để điều ác thắng mình, nhưng hãy lấy điều thiện thắng điều ác." Từ "thắng" ở đây ("nikaō") nghĩa là chinh phục, chiến thắng. Cách chiến thắng cái ác không phải là dùng vũ lực tương tự, mà là dùng điều thiện.

- I Phi-e-rơ 3:9 nhắc nhở: "Đừng lấy ác trả ác, cũng đừng lấy rủa sả trả rủa sả; trái lại, phải chúc phước, ấy là vì điều đó mà anh em được gọi để hưởng phước lành."

- Vai Trò của Nhà Cầm Quyền: Rô-ma 13:1-4 giải thích rằng nhà cầm quyền được Đức Chúa Trời lập lên để "làm ích cho ngươi... kẻ làm dữ thì hãy sợ, vì người cầm gươm chẳng phải là vô cớ... người là chức việc của Đức Chúa Trời để làm ra sự công bình và phạt kẻ làm dữ." Điều này phân biệt giữa trách nhiệm công lý của nhà nước (có thể sử dụng vũ lực được ủy quyền để ngăn chặn tội ác) với phản ứng cá nhân của Cơ Đốc nhân.

Làm thế nào để sống theo những nguyên tắc này trong một thế giới đầy bạo lực từ thể xác đến ngôn từ?

1. Nhận Diện và Khước Từ Bạo Lực trong Tâm: Chúa Giê-xu dạy rằng giận mắng anh em mình cũng đáng bị phán xét (Ma-thi-ơ 5:21-22). Bạo lực bắt đầu từ sự giận dữ không kiểm soát, lòng ghen ghét, và ý tưởng thù hận (Ga-la-ti 5:19-21). Ứng dụng đầu tiên là xin Chúa thanh tẩy tấm lòng, học tập sự nhu mì, nhịn nhục.

2. Trở Thêm Người Làm Hòa: Tích cực tìm kiếm sự hòa giải trong các mối quan hệ đổ vỡ (Ma-thi-ơ 5:23-24). Điều này đòi hỏi sự khiêm nhường và can đảm.

3. Đối Diện với Ngược Đãi và Xung Đột: Khi đối diện với sự áp bức hoặc bạo hành (thể chất, tinh thần), nguyên tắc Kinh Thánh là: - Không trả thù (Rô-ma 12:17). - Tìm kiếm sự an toàn và công lý thông qua các kênh hợp pháp được Đức Chúa Trời thiết lập (nhà cầm quyền, luật pháp) - đây không phải là sự báo thù cá nhân. - Cầu nguyện cho người bức hại và phó thác sự công bình cho Đức Chúa Trời. - Trong bối cảnh bạo hành gia đình, việc tìm kiếm sự giúp đỡ an toàn và can thiệp là hành động khôn ngoan và bảo vệ sự sống – một điều quý giá trước mặt Đức Chúa Trời.

4. Chiến Đấu Thuộc Linh Đúng Cách: Trận chiến thật sự của chúng ta không phải chống lại thịt và máu, mà là chống lại các quyền lực thuộc linh (Ê-phê-sô 6:12). Vũ khí của chúng ta là lời cầu nguyện, Lời Chúa, đức tin, và sự công bình (Ê-phê-sô 6:13-18).

5. Nuôi Dưỡng Văn Hóa Hòa Bình: Trong gia đình, Hội Thánh và cộng đồng, chúng ta được kêu gọi xây dựng một nền văn hóa của sự tôn trọng, lắng nghe, tha thứ và kiến tạo hòa bình (Cô-lô-se 3:12-14).

Kinh Thánh không phủ nhận thực tế của bạo lực hay nhu cầu về công lý. Tuy nhiên, nó vạch ra một con đường cao trọng hơn cho dân sự của Đức Chúa Trời. Con đường đó bắt nguồn từ nhận thức rằng bạo lực cuối cùng là sản phẩm của tội lỗi trong lòng người, và chỉ có thể được chữa lành tận gốc bởi sự tha thứ và biến đổi trong Đấng Christ.

Chúa Giê-xu, Đấng hoàn toàn vô tội, đã gánh lấy mọi bạo lực của tội lỗi thế gian trên thân thể Ngài trên thập tự giá. Trong sự chết và sự sống lại của Ngài, Ngài đã chiến thắng sự dữ tận căn nguyên. Do đó, Cơ Đốc nhân được kêu gọi không phải để truyền bá bạo lực, mà để loan báo Tin Lành hòa bình (Ê-phê-sô 6:15), trở thành những người thợ xây dựng hòa bình, tin cậy rằng cuối cùng, Đức Chúa Trời công bình sẽ làm cho mọi sự trở nên ngay thẳng.

Lời Chúa trong Thi Thiên 34:14 vang vọng như một lời hướng dẫn thiết thực: "Hãy tránh sự ác và làm điều lành; Hãy tìm kiếm sự hòa bình và đeo đuổi sự ấy." Đó là sự kêu gọi cho mỗi chúng ta trong thế hệ này.