Tại sao máu của bò đực và dê đực không thể cất tội lỗi đi được (Hê-bơ-rơ 10:4)?

Trong hành trình đức tin, một trong những cột mốc thần học quan trọng nhất là sự hiểu biết về giá trị độc nhất vô nhị của sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu Christ. Sứ đồ Phao-lô, trong thư gửi cho người Hê-bơ-rơ, đã đưa ra một tuyên bố dứt khoát và đầy sức nặng: "Vì huyết của bò đực và dê đực không thể cất tội lỗi đi được" (Hê-bơ-rơ 10:4, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh này không chỉ là một nhận định lịch sử về sự hạn chế của hệ thống tế lễ Cựu Ước, mà còn là chìa khóa mở ra sự hiểu biết sâu sắc về bản chất của tội lỗi, sự thánh khiết của Đức Chúa Trời, và kế hoạch cứu chuộc trọn vẹn trong Đấng Christ. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai quật ý nghĩa của phân đoạn then chốt này, đặt nó trong bối cảnh toàn bộ Kinh Thánh, và rút ra những ứng dụng quý báu cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Để hiểu Hê-bơ-rơ 10:4, chúng ta phải quay trở lại sách Lê-vi Ký, nơi Đức Chúa Trời thiết lập một hệ thống tế lễ chi tiết cho dân Y-sơ-ra-ên. Hệ thống này là "bóng" (skia - σκιά) hay hình bóng của những sự tốt lành sẽ đến (Hê-bơ-rơ 10:1). Các của lễ chính bao gồm của lễ thiêu, của lễ chay, của lễ thù ân, của lễ chuộc tội và của lễ chuộc sự mắc lỗi. Đặc biệt, trong Ngày Chuộc Tội (Yom Kippur - יוֹם כִּפּוּר), nghi thức đạt đến đỉnh điểm với việc thầy tế lễ thượng phẩm dâng một con bò đực làm của lễ chuộc tội cho chính mình và nhà mình, cùng một con dê đực làm của lễ chuộc tội cho dân sự (Lê-vi Ký 16:6-11).

Máu của các con sinh này đóng vai trò trung tâm: "Vì sinh mạng của xác thịt ở trong huyết; ta đã cho các ngươi huyết rưới trên bàn thờ đặng làm lễ chuộc tội cho linh hồn mình; vì nhờ sinh mạng mà huyết mới chuộc tội được" (Lê-vi Ký 17:11). Từ "chuộc tội" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "kāphar" (כָּפַר), có nghĩa cơ bản là "che đậy", "xóa bỏ" hoặc "làm nguôi cơn giận". Điều này cho thấy chức năng của máu con sinh theo Giao Ước Cũ: nó che đậy tội lỗi trước sự thánh khiết của Đức Chúa Trời, tạm thời giải quyết vấn đề pháp lý và cho phép sự thông công được tiếp tục, nhưng không triệt để xử lý gốc rễ của tội.

Phao-lô, dưới sự linh cảm của Đức Thánh Linh, đã chỉ ra ba lý do chính khiến máu bò đực và dê đực không thể "cất tội lỗi đi được":

1. Vấn Đề Bản Chất và Giá Trị Không Tương Xứng: Tội lỗi, xét theo bản chất, là một sự phạm thượng chống lại Đức Chúa Trời vô hạn, thánh khiết. Hình phạt cho tội lỗi là sự chết (Rô-ma 6:23). Một sinh vật thọ tạo, hữu hạn như bò hay dê, dù là không tì vết, vẫn không thể mang một giá trị vô hạn để đền cho một món nợ vô hạn. Sự sống của thú vật ("nephesh" - נֶפֶשׁ) là sự sống thuộc thể, không thể thay thế cho linh hồn ("nephesh" trong ý nghĩa cao hơn) của con người đã phạm tội chống lại Đấng Tạo Hóa. Đây là sự bất tương xứng về bản thể học.

2. Vấn Đề "Che Đậy" (Kāphar) và "Cất Đi" (Aphaireō): Từ Hy Lạp được dùng trong Hê-bơ-rơ 10:4 cho "cất đi" là "aphaireō" (ἀφαιρέω), có nghĩa là "lấy đi", "tước bỏ", "trừ khử" hoàn toàn. Trong khi đó, như đã nói, hệ thống Cựu Ước chỉ cung cấp sự "che đậy" tạm thời. Tác giả Hê-bơ-rơ giải thích rõ: "Trong các của lễ đó mỗi năm có sự nhắc lại tội lỗi" (Hê-bơ-rơ 10:3). Máu con sinh không xóa được lương tâm tội lỗi; nó chỉ nhắc nhở con người về tội lỗi của mình. Nó giống như một hóa đơn được gia hạn, chứ không phải là khoản nợ được thanh toán trọn vẹn.

3. Vấn Đề Tính Lặp Lại và Sự Bất Toàn: Sự lặp lại hàng năm, thậm chí hàng ngày, của các tế lễ (Hê-bơ-rơ 10:11) là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy chúng không hiệu quả một lần đủ cả. "Vì nếu sự thờ phượng thế ấy được toàn hảo, thì những kẻ thờ phượng chẳng bao giờ còn bị ô uế trong lương tâm nữa, và đã thôi dâng của lễ rồi" (Hê-bơ-rơ 10:2). Sự bất toàn nằm ngay trong mô hình lặp đi lặp lại, chứng tỏ nó chỉ là một biện pháp tạm thời, chờ đợi một của lễ trọn vẹn, cuối cùng.

Sách Hê-bơ-rơ không dừng lại ở việc phủ nhận giá trị của tế lễ cũ, mà ngay lập tức giới thiệu giải pháp của Đức Chúa Trời: "Ấy vậy, khi Đấng Christ vào thế gian, phán rằng: Chúa chẳng muốn hy sinh, cũng chẳng muốn của lễ, nhưng Chúa đã sắm sẵn một thân thể cho tôi... Kế đó, Ngài phán: Hỡi Đức Chúa Trời, nầy tôi đến để làm theo ý muốn của Ngài. Ngài bỏ điều trước, đặng lập điều sau. Ấy theo ý muốn đó mà chúng ta được nên thánh nhờ sự dâng thân thể của Đức Chúa Jêsus Christ một lần đủ cả" (Hê-bơ-rơ 10:5-10).

Máu của Chúa Giê-xu Christ hoàn toàn khác biệt và có hiệu lực vĩnh viễn vì những lý do sau:

1. Bản Chất Của Đấng Dâng Hiến: Chúa Giê-xu không phải là một con thú vô tội, mà là Ngôi Lời vĩnh hằng, Đức Chúa Trời nhập thể (Giăng 1:1, 14). Ngài là Chiên Con của Đức Chúa Trời, "vô tội, không có chút ô uế hay tì vết" (1 Phi-e-rơ 1:19). Giá trị của sự hy sinh được xác định bởi phẩm giá của người hy sinh. Sự sống vô hạn của Con Đức Chúa Trời mới có đủ giá trị để đền cho tội lỗi vô hạn của nhân loại.

2. Tính Một Lần Đủ Cả và Vĩnh Viễn: Trái ngược với sự lặp lại không ngừng, Chúa Giê-xu "đã hiện ra một lần, cuối cùng các thời đại, đặng trừ bỏ tội lỗi đi bởi sự hy sinh của chính mình" (Hê-bơ-rơ 9:26). Từ Hy Lạp "ephapax" (ἐφάπαξ) nhấn mạnh tính duy nhất, một lần mãi mãi của sự hiến tế này. Tiếng kêu "Mọi sự đã được trọn" (Giăng 19:30) trên thập tự giá là lời tuyên bố về sự hoàn tất công việc chuộc tội.

3. Hiệu Quả Triệt Để: Không Che Đậy, Mà Cất Đi và Tẩy Sạch: Máu của Đấng Christ không chỉ che đậy tội lỗi, mà thực sự cất nó đi (aphaireō). Giăng Báp-tít đã giới thiệu Chúa Giê-xu là "Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi" (Giăng 1:29). Hơn nữa, máu Ngài có năng lực tẩy sạch lương tâm chúng ta: "huống hồ máu của Đấng Christ... sẽ càng sạch hơn lương tâm chúng ta khỏi công việc chết, đặng hầu việc Đức Chúa Trời hằng sống" (Hê-bơ-rơ 9:14). Từ "tẩy sạch" ở đây là "katharizō" (καθαρίζω), nghĩa là làm cho sạch sẽ, thanh tẩy hoàn toàn.

Lẽ thật thần học này không chỉ để tranh luận, mà phải biến đổi đời sống chúng ta. Dưới đây là những ứng dụng thiết thực:

1. Sự Tự Tin Trọn Vẹn Khi Đến Gần Chúa: Vì tội lỗi đã được cất đi, không còn bị che đậy tạm thời, chúng ta có thể "lấy lòng thật thà với sự đầy dẫy đức tin, lòng được tưới sạch khỏi lương tâm xấu, thân thể rửa bằng nước trong" mà đến gần Chúa (Hê-bơ-rơ 10:22). Chúng ta không cần sống trong sự sợ hãi hay nghi ngờ về tình trạng của mình trước mặt Đức Chúa Trời. Sự tha thứ là trọn vẹn và vĩnh viễn.

2. Từ Bỏ Tâm Lý "Tế Lễ" Theo Nghi Thức: Nhiều Cơ Đốc nhân vô tình rơi vào "tâm lý Cựu Ước", nghĩ rằng họ phải liên tục "dâng của lễ" (những việc làm tốt, sự hối cải lặp lại, cảm xúc tội lỗi) để duy trì sự tha thứ. Điều này vô tình hạ thấp giá trị của sự hy sinh một lần đủ cả của Đấng Christ. Chúng ta được kêu gọi sống trong ân điển, không phải trong chu kỳ tội lỗi - hối cải - tế lễ.

3. Động Lực Cho Sự Thánh Khiết Thật: Sự tha thứ trọn vẹn không phải là giấy phép để phạm tội (Rô-ma 6:1-2). Trái lại, chính vì biết rằng tội lỗi đã bị xử lý tận gốc, chúng ta được tự do để yêu mến và vâng lời Đấng đã yêu chúng ta đến cùng. Lòng biết ơn, chứ không phải sự sợ hãi hình phạt, trở thành động lực mạnh mẽ nhất cho đời sống thánh khiết.

4. Niềm Hy Vọng Vững Chắc Cho Tương Lai: Vì Đấng Christ đã vào chính trong thiên đàng, "hiện nay vì chúng ta hiện ra trước mặt Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 9:24), nên sự cứu rỗi của chúng ta được đảm bảo. Chúng ta có một "niềm trông cậy... giống như cái neo của linh hồi, vững vàng bền chặt" (Hê-bơ-rơ 6:19).

Sự tương phản giữa máu bò đực, dê đực và máu Chúa Giê-xu là sự tương phản giữa cái tạm thời và cái vĩnh viễn, giữa hình bóng và thực tại, giữa sự che đậy và sự cất bỏ, giữa nghi thức và mối quan hệ. Hê-bơ-rơ 10:4 không phải là lời phủ nhận sự quan phòng của Đức Chúa Trời trong thời Cựu Ước, mà là lời chỉ dẫn thiết yếu dẫn chúng ta đến với Đấng Christ, là sự ứng nghiệm và hoàn tất mọi lời hứa và biểu tượng.

Hôm nay, mỗi chúng ta được mời gọi ngừng dựa vào những "của lễ" hữu hạn và lặp lại của chính mình – dù là sự nỗ lực, thành tích tôn giáo hay sự hối cải bằng cảm xúc – và hoàn toàn đặt niềm tin nơi giá máu vô giá của Chiên Con Đức Chúa Trời, là Đấng đã cất tội lỗi thế gian đi, một lần đủ cả. Trong Ngài, chúng ta tìm thấy sự tha thứ trọn vẹn, lương tâm trong sạch, và con đường mở ra để đến gần Đức Chúa Trời hằng sống.