Nghi Ngờ Chúa - Hành Trình Từ Hoài Nghi Đến Đức Tin Vững Vàng
Trong hành trình đức tin, sự nghi ngờ không phải là dấu hiệu của thất bại thuộc linh, mà thường là ngã rẽ tự nhiên trên con đường đi đến một đức tin trưởng thành và cá nhân hóa. Nghi ngờ – *diakrinō* trong tiếng Hy Lạp, mang nghĩa phân vân, chần chừ, hoặc phân biệt – là trạng thái nội tâm mà hầu như mọi tín hữu chân chính đều trải qua. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về bản chất Kinh Thánh của sự nghi ngờ, những nguyên mẫu trong Kinh Thánh, và quan trọng nhất, con đường Kinh Thánh dẫn chúng ta vượt qua nó để bước vào mối tương gình vững chắc hơn với Đức Chúa Trời.
I. Bản Chất Của Sự Nghi Ngờ Theo Lăng Kính Kinh Thánh
Kinh Thánh không lảng tránh thực tế về sự nghi ngờ. Trái lại, nó ghi lại một cách trung thực những cuộc đấu tranh nội tâm của các anh hùng đức tin. Cần phân biệt giữa sự nghi ngờ lành mạnh (hoài nghi để tìm kiếm, chất vấn để hiểu rõ hơn) và sự hoài nghi dẫn đến cứng lòng, bất tín (Mark 16:14). Sự nghi ngờ đầu tiên có thể là động lực để đào sâu mối quan hệ, trong khi loại thứ hai thường xuất phát từ một tấm lòng chối bỏ chân lý.
Chúa Giê-xu Christ, trong thân phận con người trọn vẹn, cũng đã trải qua khoảnh khắc cực kỳ đau đớn của sự nghi ngờ dường như bị bỏ rơi: "Ê-li, Ê-li, lam-ma-sa-bách-ta-ni?" nghĩa là: Đức Chúa Trời tôi ơi, Đức Chúa Trời tôi ơi, sao Ngài lìa bỏ tôi? (Matthew 27:46). Tiếng kêu này, trích từ Thi Thiên 22:1, không phải là sự mất đức tin, mà là tiếng khóc của một con người thật đang gánh chịu sự phân cách khủng khiếp vì tội lỗi của nhân loại. Điều này cho chúng ta biết rằng, ngay cả trong cảm giác bị bỏ rơi, chúng ta vẫn có thể kêu cầu cùng Chúa.
II. Những Hình Mẫu Của Sự Nghi Ngờ Và Cách Chúa Đáp Lời
1. Giăng Báp-tít – Người Dọn Đường Hoài Nghi Trong Ngục Tối (Matthew 11:2-6)
Giăng, người từng tuyên bố Chúa Giê-xu là "Chiên Con của Đức Chúa Trời" (John 1:29), lại sai môn đồ đến hỏi Ngài: "Ngài có phải là Đấng phải đến, hay là chúng tôi còn đợi Đấng khác chăng?" Hoàn cảnh ngục tù, đau khổ và sự chậm trễ của vương quốc Đấng Mết-si-a đã khiến ông nghi ngờ. Chúa Giê-xu không quở trách ông. Thay vào đó, Ngài trả lời bằng cách chỉ ra các bằng chứng về Đấng Mết-si-a từ lời tiên tri của Ê-sai: "kẻ mù được thấy, kẻ què được đi, kẻ phung được sạch, kẻ điếc được nghe, kẻ chết sống lại, và Tin Lành được giảng cho kẻ nghèo" (Isaiah 61:1). Câu trả lời của Chúa hướng Giăng trở lại với Lời Đức Chúa Trời và các công việc hiển nhiên.
2. Thô-ma – Biệt Hiệu "Kẻ Nghi Ngờ" (John 20:24-29)
Sự nghi ngờ của Thô-ma (*didymos* - sinh đôi) đã trở thành điển hình. Ông tuyên bố: "Nếu tôi không thấy dấu đinh trong bàn tay Ngài, nếu tôi không đặt ngón tay tôi vào chỗ dấu đinh, và nếu tôi không đặt bàn tay tôi vào sườn Ngài, thì tôi không tin." Chúa Giê-xu, trong sự nhân từ, đã đáp ứng chính xác điều kiện ấy. Ngài không từ chối Thô-ma, nhưng mời ông: "Hãy đặt ngón tay ngươi vào đây, và xem bàn tay ta; cũng hãy giơ bàn tay ngươi ra và đặt vào sườn ta, thì chớ cứng lòng, song hãy tin!" Phản ứng của Thô-ma là một lời tuyên xưng đức tin cao trào nhất: "Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!" Chúa phán: "Vì ngươi đã thấy ta, nên ngươi tin. Phước cho những kẻ chẳng từng thấy mà đã tin vậy." Đây là chìa khóa: phước lành thuộc về những người tin cậy qua Lời Chứng (Kinh Thánh) mà không cần thấy bằng chứng vật lý.
3. Người Cha Có Con Bị Quỷ Ám (Mark 9:24)
Đây có lẽ là câu chuyện đồng cảm nhất. Người cha thốt lên lời cầu nguyện chân thành, pha trộn giữa đức tin và sự nghi ngờ: "Tôi tin; xin Chúa giúp đỡ trong sự không tin của tôi!" (*pisteuō; boētheō mou tē apistia*). Chúa Giê-xu không sửa lại lời cầu nguyện của ông, Ngài chữa lành cho con trai ông. Đức Chúa Trời đáp lời ngay cả khi đức tin của chúng ta còn run rẩy và chân thành thú nhận sự yếu đuối của mình.
III. Nguyên Nhân Căn Cốt Và Chiến Lược Thuộc Linh Để Vượt Qua
A. Các Nguyên Nhân Thường Gặp:
- Hoàn Cảnh Đau Khổ/ Bất Công: "Nếu Chúa nhân từ, tại sao điều này xảy ra?" (Xem Habakkuk 1:2-4).
- Sự Chậm Trễ Của Lời Hứa: Như Áp-ra-ham và Sa-ra cười vì nghi ngờ (Genesis 17:17; 18:12).
- Sự Thiếu Hiểu Biết hay Giáo Lý Sai Lạc: Đức tin non trẻ dễ bị lung lay (Ephesians 4:14).
- Tội Lỗi Không Xưng Ra: Tội lỗi tạo ra sự ngăn cách và nghi ngờ về tình yêu Chúa (Psalm 66:18).
- Tấn Công Thuộc Linh: Ma quỷ gieo rắc nghi ngờ vào lời Chúa, như nó đã làm với Ê-va: "Há Đức Chúa Trời có phán dặn các ngươi...?" (Genesis 3:1).
B. Chiến Lược Kinh Thánh Để Vượt Qua Sự Nghi Ngờ:
1. Thành Thật Với Chúa Trong Sự Cầu Nguyện:
Đừng giả vờ mọi thứ đều ổn. Hãy noi gương các tác giả Thi Thiên: "Hỡi linh hồn ta, sao người sờn ngã và bồn chồn trong mình ta?" (Psalm 42:5, 11). Hãy đổ lòng mình ra trước mặt Chúa. Ngài biết rồi, nhưng việc thừa nhận sẽ mở cửa cho sự chữa lành.
2. Đắm Mình Trong Lời Đức Chúa Trời – Đặc Biệt Các Lời Hứa:
Đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe là khi lời của Đấng Christ được rao giảng (*akoē* - sự nghe, sứ điệp) (Romans 10:17). Hãy nghiên cứu các lời hứa về sự thành tín của Chúa (Ví dụ: Lamentations 3:22-23; Hebrews 13:5), bản tính của Ngài (1 John 4:8, 16), và sự cứu rỗi trong Đấng Christ (John 3:16; Romans 8:38-39). Lời Chúa là *rhēma* (lời phán) sống động, có quyền năng biến đổi tâm trí chúng ta (Hebrews 4:12).
3. Nhìn Lại Lịch Sử Đức Tin Cá Nhân và Tập Thể:
Hãy lập một "bàn đá" kỷ niệm như dân Y-sơ-ra-ên (Joshua 4:1-7). Ghi nhớ lại những lần Chúa đã thành tín, đã trả lời cầu nguyện, đã giải cứu bạn. Đọc lại những câu chuyện về đức tin trong Kinh Thánh (Hebrews 11) để được khích lệ.
4. Tìm Kiếm Sự Hỗ Trợ Từ Cộng Đồng Đức Tin:
Đừng cô lập mình. Sự nghi ngờ phát triển mạnh trong bóng tối. Hãy tìm một người bạn đức tin trưởng thành, đáng tin cậy để chia sẻ cuộc đấu tranh của mình (Ecclesiastes 4:9-10). Lời khuyên khôn ngoan và lời cầu thay có thể nâng đỡ bạn (James 5:16).
5. Vâng Lời Trong Những Điều Bạn Đã Biết:
Đức tin là hành động trước khi là cảm xúc. Chúa Giê-xu phán: "Nếu ai khứng làm theo ý muốn của Đức Chúa Trời, thì sẽ biết..." (John 7:17). Sự vâng lời trong những lĩnh vực rõ ràng sẽ mở mang sự hiểu biết và củng cố đức tin cho những lĩnh vực còn mờ tối.
6. Hướng Mắt Về Chúa Giê-xu, Đấng Khởi Nguyên Và Làm Trọn Vẹn Đức Tin:
Sứ đồ Phao-lô khuyên: "Hãy nhìn xem Đức Chúa Jesus... hãy nghĩ đến Ngài" (Hebrews 12:2-3). Sự nghi ngờ thường tập trung vào vấn đề của chúng ta. Hãy chuyển sự tập trung sang Đấng Christ, Đấng đã chịu đựng và chiến thắng. Ngài là Đấng Trung Bảo (*mesitēs*) cho đức tin của chúng ta (Hebrews 12:24).
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Hằng Ngày
- Giữ Nhật Ký Đức Tin: Ghi lại câu hỏi, nghi ngờ của bạn, cùng với những câu Kinh Thánh bạn tìm thấy. Theo dõi cách Chúa trả lời theo thời gian.
- Lập "Hộp Công Cụ" Thuộc Linh: Chuẩn bị sẵn 5-10 câu Kinh Thánh về lời hứa và bản tính Chúa để đọc khi cơn nghi ngờ ập đến.
- Cầu Nguyện Theo Mẫu Của Người Cha Trong Mác 9: "Lạy Chúa, con tin. Xin giúp con trong chỗ không tin của con!"
- Tham Gia Phục Vụ: Đôi khi hành động phục vụ người khác có thể đánh tan sự tập trung vào bản thân và nghi ngờ, đồng thời cho bạn thấy quyền năng Chúa hành động.
- Kiểm Tra Nguồn Gốc: Hãy hỏi: "Điều gì đang thực sự gây ra sự nghi ngờ này? Có phải cảm xúc, tội lỗi, hay thông tin sai lạc không?"
Kết Luận: Từ Nghi Ngờ Đến Đức Tin Kiên Vững
Sự nghi ngờ không phải là điểm kết thúc của đức tin, mà có thể là một phần của quá trình làm sạch và đào sâu đức tin ấy. Đức Chúa Trời của chúng ta, được mặc khải trọn vẹn trong Chúa Cứu Thế Giê-xu, đủ lớn để đón nhận những câu hỏi khó khăn nhất của chúng ta. Ngài mời gọi chúng ta, như đã mời gọi Thô-ma, hãy đến gần và kinh nghiệm Ngài. Hành trình vượt qua nghi ngờ không phải bằng cách phủ nhận nó, mà bằng cách đem nó vào trong ánh sáng của Lời Thành Tín của Đức Chúa Trời và cộng đồng của Đấng Christ. Hãy nhớ lời khích lệ: "Phước cho những kẻ chẳng từng thấy mà đã tin vậy" (John 20:29). Đức tin của bạn, dù có trải qua cơn bão nghi ngờ, khi đặt đúng chỗ vào Chúa Giê-xu Christ, sẽ trở nên như nhà xây trên vầng đá, không thể bị lay chuyển (Matthew 7:24-25).