Cầu nguyện là gì?

Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, không có mối tương giao nào thiết yếu, thân mật và quyền năng bằng mối tương giao với Đức Chúa Trời qua sự cầu nguyện. Thế nhưng, khái niệm “cầu nguyện” thường bị hiểu lầm, thu nhỏ lại thành một danh sách những điều ước mong trình lên một “ông thần” trên trời, hoặc bị xem như một nghi thức tôn giáo khô khan. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ mở ra Kinh Thánh để tìm hiểu bản chất thật sự, nền tảng, mẫu mực, quyền năng và sự ứng dụng thực tiễn của cầu nguyện trong đời sống người tin Chúa.

Trong nguyên ngữ Kinh Thánh, từ “cầu nguyện” mang những sắc thái phong phú. Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước), từ thường dùng là תְּפִלָּה (tefillah), xuất phát từ động từ פָּלַל (palal), có nghĩa gốc là “phán xét”, “can thiệp”, nhưng trong ngữ cảnh cầu nguyện, nó mang ý nghĩa “cầu xin, khẩn nài, can thiệp thay”. Điều này cho thấy cầu nguyện không đơn thuần là nói, mà là sự trình bày, biện hộ, can thiệp một cách sốt sắng. Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước), từ chính là προσευχή (proseuchē), kết hợp giữa πρός (pros, “hướng về”) và εὐχή (euchē, “lời nguyện, ước nguyện”). Nghĩa đen là “hướng những lời nguyện ước của mình về” một đối tượng. Điều này nhấn mạnh tính hướng về và tính cá nhân trong mối quan hệ.

Tuy nhiên, định nghĩa trọn vẹn nhất về cầu nguyện không nằm ở từ nguyên, mà nằm trong mối quan hệ mà nó biểu đạt. Cầu nguyện, trước hết, là sự thông công của con cái Đức Chúa Trời với Cha Thiên Thượng của mình, được thiết lập dựa trên giao ước mới trong huyết Chúa Giê-xu Christ. Sứ đồ Phao-lô viết: “Vì nhờ Ngài mà chúng ta cả hai đều được phép đến gần Đức Chúa Trời, đồng trong một Thánh Linh.” (Ê-phê-sô 2:18). Từ “đến gần” (προσαγωγή prosagōgē) mang nghĩa được dẫn vào triều kiến, được tiếp cận một cách đầy đủ quyền lợi. Như vậy, cầu nguyện là đặc quyền tối cao mà mỗi tín hữu có được nhờ sự chuộc tội của Christ.

Cầu nguyện là cuộc đối thoại hai chiều, bao gồm sự trình dâng lên từ phía chúng ta (lời cầu xin, sự thờ phượng, tạ ơn, xưng tội) và sự đáp lại từ phía Đức Chúa Trời (qua Lời Ngài, sự yên tịnh trong tâm linh, sự dẫn dắt của Thánh Linh, và những sự kiện trong đời sống). Châm Ngôn 15:8 chép: “Sự cầu nguyện của người ngay thẳng được đẹp lòng Đức Giê-hô-va.” Sự “đẹp lòng” này cho thấy cầu nguyện là một hành động làm vui lòng Chúa, không phải vì lời nói hoa mỹ, mà vì tấm lòng hướng về Ngài của con cái Ngài.

Khi các môn đồ xin Chúa Giê-xu dạy cầu nguyện, Ngài đã ban cho một khuôn mẫu, thường được gọi là “Kinh Lạy Cha” hay “Lời Cầu Nguyện Chung”. Đây không phải là một bài kinh để lặp lại máy móc (Ma-thi-ơ 6:7), mà là một phác thảo về những ưu tiên và tinh thần của sự cầu nguyện thật.

• “Lạy Cha chúng tôi ở trên trời” (c.9): Ngay lời mở đầu, Chúa Giê-xu xác lập mối quan hệ thân mật và quyền uy. “Cha” (Πάτερ Pater) thể hiện sự gần gũi, tin cậy. “Ở trên trời” khẳng định quyền tối thượng, sự tôn nghiêm và khả năng vô hạn của Đấng chúng ta cầu nguyện.
• “Danh Cha được tôn thánh” (c.9): Ưu tiên đầu tiên không phải là nhu cầu của chúng ta, mà là vinh quang và danh tiếng của Đức Chúa Trời. Cầu nguyện bắt đầu với sự thờ phượng, ước mong Ngài được nhận biết và tôn cao là Thánh.
• “Nước Cha được đến” (c.10): Đây là lời cầu xin cho vương quyền cứu rỗi và cai trị của Đức Chúa Trời được bày tỏ và mở rộng trong thế gian này và trong lòng mỗi người.
• “Ý Cha được nên, ở đất như trời” (c.10): Tâm điểm của cầu nguyện là sự vâng phục trọn vẹn ý muốn toàn hảo của Đức Chúa Trời. Đây chính là tinh thần Chúa Giê-xu thể hiện tại Ghết-sê-ma-nê: “Song không theo ý Con, mà theo ý Cha.” (Ma-thi-ơ 26:39).
• “Xin cho chúng tôi hôm nay đồ ăn đủ ngày” (c.11): Sau khi ưu tiên cho vinh quang Chúa, chúng ta mới trình bày những nhu cầu vật chất và hằng ngày của mình. “Đủ ngày” thể hiện sự tin cậy từng ngày vào sự chu cấp của Cha.
• “Xin tha tội cho chúng tôi, như chúng tôi cũng tha kẻ phạm tội nghịch cùng chúng tôi” (c.12): Mối tương giao với Chúa không thể thông suốt nếu còn tội lỗi ngăn cách (Ê-sai 59:2). Sự tha thứ chúng ta nhận được từ Chúa trở thành nền tảng và động lực để chúng ta tha thứ cho người khác.
• “Xin chớ để chúng tôi bị cám dỗ, mà cứu chúng tôi khỏi điều ác” (c.13): Lời cầu xin nhìn nhận sự yếu đuối của bản thân và thế lực của ma quỷ, đồng thời thể hiện sự lệ thuộc hoàn toàn vào quyền năng giải cứu của Đức Chúa Trời.

Khuôn mẫu này dạy chúng ta rằng cầu nguyện đúng đắn phải bắt đầu và kết thúc với Đức Chúa Trời, luôn đặt ý muốn và vinh quang của Ngài lên trên hết.

Kinh Thánh mô tả một đời sống cầu nguyện đa dạng, có thể được tóm gọn qua công thức quen thuộc A.C.T.S. (Thờ phượng - Xưng tội - Tạ ơn - Cầu xin).

1. Thờ Phượng (Adoration): Là tập trung hoàn toàn vào bản chất, thuộc tính và công việc của Đức Chúa Trời. Đây là việc cảm tạ Chúa vì chính Ngài là ai. Thi Thiên 95:6 kêu gọi: “Hãy đến, cúi xuống mà thờ lạy; Khá quì gối xuống trước mặt Đức Giê-hô-va, là Đấng dựng nên chúng ta.” Thờ phượng đặt Chúa vào đúng vị trí Chủ Tể trong đời sống chúng ta.

2. Xưng Tội (Confession): Là sự đồng ý với Đức Chúa Trời về tội lỗi của mình. Đây không phải là cảm giác tội lỗi mơ hồ, mà là sự nhận diện cụ thể tội lỗi và ăn năn. “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” (1 Giăng 1:9). Chữ “xưng” (ὁμολογέω homologeō) nghĩa là “nói cùng một lời với”, tức là chúng ta đồng ý với cách nhìn của Chúa về tội lỗi đó.

3. Tạ Ơn (Thanksgiving): Là bày tỏ lòng biết ơn về những điều Chúa đã làm, đang làm và sẽ làm. I Tê-sa-lô-ni-ca 5:18 chép: “Phàm việc gì cũng phải tạ ơn Chúa; vì ý muốn của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Giê-xu Christ đối với anh em là như vậy.” Tạ ơn biến đổi cái nhìn của chúng ta, giúp nhận ra bàn tay chu cấp và chủ quyền của Chúa trong mọi hoàn cảnh.

4. Cầu Xin (Supplication): Là trình bày những nhu cầu, ước muốn và mối quan tâm của chúng ta lên cho Chúa. Phi-líp 4:6 dạy: “Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời.” Lưu ý rằng cầu xin phải được đặt trong bối cảnh của sự tạ ơn và phó thác, không phải lo lắng.

Cầu nguyện không phải là một phép thuật để điều khiển Đức Chúa Trời, nhưng là phương tiện Ngài đặt để để thực hiện ý muốn toàn hảo của Ngài trên đất và biến đổi chính chúng ta. Có những lời hứa quyền năng gắn liền với sự cầu nguyện bởi đức tin.

1. Cầu nguyện mang lại sự bình an siêu nhiên: “Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Giê-xu Christ.” (Phi-líp 4:7). Sự bình an này là kết quả trực tiếp của việc trình dâng mọi lo lắng cho Chúa (c.6).

2. Cầu nguyện mở ra nguồn ơn phước và sự khôn ngoan: Gia-cơ 1:5 hứa: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc, thì kẻ ấy sẽ được ban cho.”

3. Cầu nguyện là vũ khí thuộc linh mạnh mẽ: Sứ đồ Phao-lô mô tả đầy đủ binh giáp của Đức Chúa Trời, và sau cùng ông kết luận: “Hãy nhờ Đức Thánh Linh, thường thường làm đủ mọi thứ cầu nguyện và nài xin. Hãy dùng sự bền đỗ trọn vẹn mà tỉnh thức về điều đó, và cầu nguyện cho hết thảy các thánh đồ.” (Ê-phê-sô 6:18). Cầu nguyện là hơi thở và sức mạnh để sử dụng mọi khí giới khác.

4. Cầu nguyện bởi đức tin có thể dời núi: Chúa Giê-xu phán: “Nếu các ngươi có đức tin bằng hột cải, sẽ khiến núi nầy rằng: Hãy dời đây qua đó, thì nó liền dời qua, và không có sự gì mà các ngươi chẳng làm được.” (Ma-thi-ơ 17:20). Điều kiện tiên quyết là “cầu nguyện và kiêng ăn” (Ma-thi-ơ 17:21), thể hiện một tấm lòng hoàn toàn tập trung, hạ mình và lệ thuộc vào Chúa.

Kinh Thánh cũng chỉ rõ những điều cản trở lời cầu nguyện của chúng ta được nhậm:

• Tội lỗi không xưng nhận: “Nếu tôi có lòng trông cậy sự gian ác trong lòng, Chúa chẳng nghe tôi.” (Thi Thiên 66:18).
• Tinh thần không tha thứ: “Khi các ngươi đứng cầu nguyện, nếu có sự gì nghịch cùng ai, thì hãy tha thứ, để Cha các ngươi ở trên trời cũng tha lỗi cho các ngươi.” (Mác 11:25).
• Động cơ ích kỷ: “Anh em cầu xin mà không nhận được, vì cầu xin trái lẽ, để dùng trong tư dục mình.” (Gia-cơ 4:3).
• Sự nghi ngờ, thiếu đức tin: “Nhưng phải lấy đức tin cầu xin, chớ nghi ngờ; vì kẻ hay nghi ngờ giống như sóng biển, bị gió động và đưa đi đây đi đó. Người như thế chớ nên tưởng mình lãnh được vật chi từ nơi Chúa.” (Gia-cơ 1:6-7).

Lý thuyết phải đi đôi với thực hành. Dưới đây là một số nguyên tắc thực tiễn:

1. Thiết lập thì giờ riêng tư: Chúa Giê-xu làm gương: “Sáng còn tư mị, Ngài chờ dậy, bước ra, đi vào nơi vắng vẻ, và cầu nguyện tại đó.” (Mác 1:35). Hãy dành một thì giờ cố định, ở một nơi ít bị làm phiền, để gặp gỡ Chúa.

2. Sử dụng Lời Chúa trong khi cầu nguyện: Cầu nguyện dựa trên Lời Chúa là cầu nguyện theo ý muốn Ngài. Hãy đọc một phân đoạn Kinh Thánh và dùng những lẽ thật, lời hứa trong đó để làm nền tảng cho lời thờ phượng, xưng tội, tạ ơn và cầu xin.

3. Cầu nguyện không thôi: “Hãy cầu nguyện không thôi.” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17). Đây là lời kêu gọi về một thái độ sống trong tinh thần tương giao, phụ thuộc liên tục vào Chúa, biến mọi khoảnh khắc trong ngày thành những lời thì thầm với Ngài.

4. Ghi nhật ký cầu nguyện: Ghi lại những điều cầu xin và những câu trả lời của Chúa. Điều này giúp ta nhìn thấy sự thành tín của Ngài qua thời gian và lớn lên trong đức tin.

5. Kết hợp cầu nguyện với kiêng ăn: Kiêng ăn (không chỉ thức ăn, mà có thể là những thú vui hay hoạt động nào đó) là cách để tập trung toàn bộ con người vào sự tìm kiếm Chúa, thể hiện lòng khao khát Ngài hơn mọi thứ khác.

6. Cầu nguyện chung với Hội Thánh: “Quả thật, ta nói cùng các ngươi, nếu hai người trong các ngươi thuận nhau ở dưới đất mà cầu xin không cứ việc chi, thì Cha ta ở trên trời sẽ cho họ.” (Ma-thi-ơ 18:19). Sự hiệp một trong cầu nguyện có quyền năng đặc biệt.

Cầu nguyện, xét cho cùng, là hơi thở của linh hồn. Cũng như thân thể không sống được nếu không hít thở, đời sống thuộc linh cũng sẽ héo út và chết dần nếu thiếu sự thông công sống động với Đức Chúa Trời hằng sống. Nó không phải là một nghĩa vụ nặng nề, mà là một đặc ân tuyệt vời: được bước vào nơi chí thánh, vào chính thiên đàng, nhờ máu của Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 10:19-20).

Cầu nguyện biến đổi chúng ta. Khi chúng ta ở trong sự hiện diện của Chúa, chúng ta được Ngài soi sáng, chỉnh sửa, an ủi và ban sức mạnh. Chúng ta học biết ý muốn Ngài, và lòng chúng ta dần được uốn nắn theo ý muốn ấy. Hãy bắt đầu, hoặc bắt đầu lại, từ hôm nay. Hãy đến với Cha Thiên Thượng một cách đơn sơ, chân thật, trong danh Chúa Giê-xu Christ. Ngài hứa: “Hãy kêu cầu ta, ta sẽ trả lời cho; ta sẽ tỏ cho ngươi những việc lớn và khó, là những việc ngươi chưa từng biết.” (Giê-rê-mi 33:3). Phước thay cho người nào biết cậy dựa nơi Ngài qua lời cầu nguyện bởi đức tin.