Canh Thức Cầu Nguyện
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều nhận biết tầm quan trọng của sự cầu nguyện. Tuy nhiên, Kinh Thánh thường nhấn mạnh đến một thực hành đặc biệt sâu sắc và khẩn trương hơn: Canh thức cầu nguyện. Đây không đơn thuần là một buổi nhóm cầu nguyện khuya, mà là một thái độ tâm linh, một lối sống tỉnh thức kết hợp chặt chẽ với lời cầu nguyện không thôi. Bài viết này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, nền tảng Kinh Thánh, và ứng dụng thực tiễn của kỷ luật tâm linh thiết yếu này.
Để hiểu trọn vẹn, chúng ta cần trở về với ngôn ngữ gốc của Kinh Thánh. Từ “canh thức” trong Tân Ước tiếng Hy Lạp chủ yếu là grēgoreō (γρηγορέω), xuất phát từ một gốc có nghĩa là “thức dậy”, “tỉnh táo”, “trông chừng”. Nó mang ý nghĩa hoàn toàn trái ngược với trạng thái ngủ về thể xác lẫn tâm linh. Một từ đồng nghĩa khác là agrypneō (ἀγρυπνέω), nhấn mạnh đến việc “thức trắng đêm”, “thức canh” (Lu-ca 6:12). Trong Cựu Ước, khái niệm này thường được diễn đạt qua hình ảnh người lính gác, người canh thức trên vọng tháp (shamar – שָׁמַר).
Như vậy, Canh thức cầu nguyện là trạng thái tâm linh tỉnh táo, cảnh giác, và tập trung cao độ vào Chúa, kết hợp với sự trò chuyện thiêng liêng thường xuyên và sốt sắng. Nó hàm chứa sự mong đợi, sự sẵn sàng, và nhận thức rõ ràng về các mối hiểm nguy thuộc linh cũng như về sự tái lâm của Đấng Christ.
Chúa Giê-xu Christ chính là tấm gương trọn vẹn nhất và cũng là Đấng truyền lệnh rõ ràng nhất về sự canh thức cầu nguyện.
1. Gương Mẫu Của Chúa Giê-xu: Chúa thường tìm những nơi thanh vắng, khoảng khuya hoặc sáng sớm để cầu nguyện một mình với Đức Chúa Cha (Mác 1:35). Đỉnh điểm của sự canh thức này diễn ra tại vườn Ghết-sê-ma-nê. Trong đêm trước khi chịu đóng đinh, Ngài phán với ba môn đồ: “Hãy thức canh và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn lắm, mà xác thịt thì yếu đuối” (Ma-thi-ơ 26:41). Chính Chúa Giê-xu đã “canh thức cầu nguyện” trong sự thống khổ đến nỗi mồ hôi trở nên như giọt máu (Lu-ca 22:44). Khung cảnh này cho thấy canh thức cầu nguyện gắn liền với sự tranh chiến thuộc linh dữ dội, sự vâng phục trọn vẹn ý muốn Cha, và chiến thắng sự cám dỗ.
2. Lời Dạy Trực Tiếp Của Chúa: Trong các thí dụ về sự tỉnh thức, Chúa Giê-xu luôn nhấn mạnh đến thái độ của người đầy tớ trung tín và khôn ngoan. - “Hãy tỉnh thức, vì các ngươi không biết ngày nào Chúa mình sẽ đến... Hãy sẵn sàng, vì Con người sẽ đến trong giờ các ngươi không ngờ” (Ma-thi-ơ 24:42, 44). - Thí dụ mười trinh nữ (Ma-thi-ơ 25:1-13) minh họa rõ ràng: năm cô khôn tỉnh thức và sẵn sàng (có dầu trong đèn), còn năm cô dại thì mê ngủ và không chuẩn bị. Sự tỉnh thức (grēgoreō) ở đây đi đôi với sự sẵn sàng. - Trong Lu-ca 21:36, Chúa kết hợp rõ ràng hai hành động: “Vậy, hãy tỉnh thức, luôn luôn cầu nguyện, để các ngươi được tránh khỏi các tai nạn sẽ xảy ra, và đứng trước mặt Con người.” Đây chính là định nghĩa ngắn gọn: Tỉnh thức + Luôn luôn cầu nguyện = Sự sẵn sàng cho ngày của Chúa.
Các sứ đồ, sau khi nhận lãnh Đại Mạng Lệnh, đã sống và dạy theo nguyên tắc canh thức này.
Phao-lô là một sứ đồ của sự canh thức cầu nguyện. Ông khuyên: - “Hãy bền đỗ tỉnh thức trong sự cầu nguyện, thêm sự tạ ơn vào” (Cô-lô-se 4:2). Ở đây, “bền đỗ tỉnh thức” (proskartereō grēgorountes) diễn tả sự kiên trì, bám chặt lấy trong trạng thái tỉnh táo. - Ông kêu gọi tín hữu Ê-phê-sô: “Hãy tỉnh thức về mọi sự, hãy bền đỗ trong sự cầu nguyện” (Ê-phê-sô 6:18), ngay trong ngữ cảnh của việc trang bị toàn bộ giáp trụ thuộc linh. Canh thức cầu nguyện là hơi thở và sức mạnh của người lính thuộc linh. - Trong I Tê-sa-lô-ni-ca 5:6, ông viết: “Vậy, chúng ta chớ ngủ như kẻ khác, nhưng phải tỉnh thức và dè giữ.” Và câu 17-18 bổ sung: “Hãy cầu nguyện không thôi; phàm việc gì cũng phải tạ ơn Chúa.” Một lần nữa, sự tỉnh thức gắn liền với đời sống cầu nguyện không dứt.
Phi-e-rơ cũng đồng quan điểm: “Hãy tiết độ và tỉnh thức: kẻ thù nghịch anh em là ma quỷ, như sư tử rống, đi rình mò chung quanh anh em, tìm kiếm người nào nó có thể nuốt được” (I Phi-e-rơ 5:8). Sự tỉnh thức ở đây là để đối phó với kẻ thù thuộc linh, và chắc chắn vũ khí hữu hiệu nhất là lời cầu nguyện.
Làm thế nào để thực hành canh thức cầu nguyện trong đời sống bận rộn ngày nay? Đây không phải là về việc thức trắng mỗi đêm, mà về một nguyên tắc sống.
1. Tỉnh Thức Về Tình Trạng Thuộc Linh Cá Nhân: - Tự xét: Dành thời gian yên tĩnh để xét lòng mình trước Chúa (Thi Thiên 139:23-24). Canh thức chống lại tội lỗi tiềm ẩn, sự nguội lạnh, và sự tự mãn. - Gác cửa tâm trí: Canh thức về những điều mắt thấy, tai nghe, và tâm trí suy nghĩ (Phi-líp 4:8). Cầu nguyện để được Chúa bảo vệ khỏi những ý tưởng và giáo lý sai lầm.
2. Thiết Lập Những Khoảng Thời Gian Đặc Biệt: - Giờ Tĩnh Nguyện Buổi Sáng/Sớm: Bắt đầu ngày mới với sự tỉnh thức, dâng ngày và những lo lắng lên Chúa trước khi thế giới ồn ào ùa đến. Đây là việc “thắp đèn” như những trinh nữ khôn ngoan. - Những Kỳ Cầu Nguyện Định Kỳ: Có thể là một buổi tối trong tuần, hoặc một khoảng thời gian dài hơn mỗi tháng để “canh thức” cách đặc biệt, tập trung cầu nguyện cho những nan đề lớn, cho sự phục hưng, cho những người chưa tin. - Thức Dậy Khi Được Thúc Giục: Đôi khi Chúa Thánh Linh đánh thức chúng ta vào nửa đêm để cầu nguyện cho một điều gì đó cụ thể. Hãy nhạy bén và vâng theo sự thúc giục ấy.
3. Cầu Nguyện Trong Mọi Hoàn Cảnh (Cầu Nguyện Không Thôi): - Biến mọi công việc thường nhật – lái xe, nấu ăn, làm việc – thành những lời hội thoại ngắn với Chúa (tạ ơn, cầu xin sự khôn ngoan, cầu thay cho đồng nghiệp). - Sử dụng những câu Kinh Thánh ngắn làm lời cầu nguyện suốt ngày (ví dụ: “Chúa ơi, xin giúp con yêu Ngài hết lòng hôm nay” – Phục truyền 6:5).
4. Canh Thức Trong Sự Cầu Thay: - Như người lính gác: Cầu nguyện cho gia đình, Hội Thánh địa phương, các nhà lãnh đạo thuộc linh, và cho quốc gia. Ê-xê-chi-ên 22:30 nói về việc “đứng nơi khe hở” trước mặt Chúa cho xứ. - Cầu nguyện với sự nhận biết thuộc linh: Canh thức nghĩa là nhạy bén với những trận chiến thuộc linh đang diễn ra chung quanh và dùng lời cầu nguyện để can thiệp (Ê-phê-sô 6:12).
5. Sống Với Niềm Mong Đợi Chúa Tái Lâm: - Mọi sự tỉnh thức đều hướng đến điểm cuối cùng: sự trở lại của Đấng Christ. Canh thức cầu nguyện giữ cho ngọn lửa hy vọnh và niềm khao khát “Lạy Chúa, xin hãy đến!” (Khải Huyền 22:20) luôn cháy sáng trong lòng chúng ta. - Nó định hình các ưu tiên, thanh tẩy các động cơ, và thúc giục chúng ta trung tín trong chức vụ.
Canh thức cầu nguyện không phải là một lựa chọn cho những Cơ Đốc nhân “cao cấp”, mà là mệnh lệnh và lối sống cần thiết cho mọi con cái Chúa, đặc biệt trong bối cảnh của thời kỳ cuối cùng khi sự dữ gia tăng và nhiều người có lòng yêu mến nguội lạnh (Ma-thi-ơ 24:12). Nó là dây ràng buộc chúng ta với nguồn sức mạnh thiên thượng, là cơ chế cảnh báo thuộc linh, và là biểu hiện của tình yêu, sự vâng phục và niềm trông đợi nơi Chúa chúng ta.
Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ: thức sớm hơn 15 phút, tắt thiết bị điện tử để có khoảng lặng, hoặc lập một danh sách cầu nguyện cho những điều cần canh thức. Đừng để sự yếu đuối của xác thịt (như lời Chúa cảnh báo tại Ghết-sê-ma-nê) đánh bại chúng ta. Hãy nhớ lời hứa: “Phước cho những đầy tớ nào, khi Chúa đến thấy đang tỉnh thức!” (Lu-ca 12:37).
Ước mong mỗi chúng ta đều có thể nói như Đa-vít: “Mắt tôi thức canh trước canh đêm, để suy gẫm lời của Chúa” (Thi Thiên 119:148), và trung tín trong sự kêu gọi thiêng liêng cao quý: làm người canh thức cầu nguyện cho thế hệ mình.