Thiền Định Tâm Linh
Trong một thế giới ồn ào và hỗn loạn, khái niệm "thiền định" ngày càng trở nên phổ biến, thường được gắn liền với các truyền thống tôn giáo phương Đông. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, đặc biệt là tín hữu Tin Lành, chúng ta cần đặt câu hỏi: Kinh Thánh có nói gì về thiền định không? Và "thiền định tâm linh" theo cách hiểu của Kinh Thánh có hình thức và mục đích như thế nào? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá bản chất, nền tảng Kinh Thánh, và sự khác biệt căn bản của thiền định Cơ Đốc, dựa trên Lời Hằng Sống của Đức Chúa Trời.
Trước hết, chúng ta cần làm rõ thuật ngữ. Từ "thiền" trong văn hóa đại chúng thường chỉ một trạng thái tĩnh tâm, tập trung vào hơi thở hoặc sự trống rỗng của tâm trí, với mục tiêu tối hậu là đạt được sự an tĩnh nội tâm, giác ngộ, hoặc hòa nhập với vũ trụ. Đây là một hành trình "hướng nội" để tìm kiếm câu trả lời hoặc sự bình an từ bên trong chính mình.
Ngược lại, thiền định tâm linh theo Kinh Thánh (Biblical Meditation) là một hành trình hướng thượng và hướng ngoại. Nó không tập trung vào việc làm trống rỗng tâm trí, mà là làm đầy dẫy tâm trí bằng Lời của Đức Chúa Trời và tập trung vào chính Ngài. Mục đích không phải là tự giác ngộ, mà là được biến đổi để trở nên giống Đấng Christ, và nhận biết, vâng phục ý muốn của Đức Chúa Trời.
Từ Hê-bơ-rơ được Kinh Thánh Cựu Ước sử dụng thường xuyên nhất cho "suy gẫm" là "הָגָה" (hagah). Từ này mang ý nghĩa phong phú: nó có nghĩa là lẩm bẩm, đọc thầm, nói ra, suy ngẫm, nghiền ngẫm, và thậm chí là tiếng gầm gừ của sư tử trên mồi. Hình ảnh này cho thấy một sự tập trung sâu sắc, nhai đi nhai lại Lời Chúa, không phải một cách hờ hững mà với sự say mê và thỏa thích. Trong Tân Ước, khái niệm này được thể hiện qua từ Hy Lạp "μελετάω" (meletaō), có nghĩa là chăm chú, suy xét, tập trung tâm trí vào.
Nền tảng cho sự thực hành thiền định Cơ Đốc được đặt rõ ràng trong Cựu Ước và được tiếp nối trong Tân Ước.
1. Thi Thiên 1:1-3 – Mẫu Mực Của Người Thành Công Thuộc Linh: "Phước cho người nào chẳng theo mưu kế của kẻ dữ, chẳng đứng trong đường tội nhân, không ngồi chỗ của kẻ nhạo báng; song lấy làm vui vẻ về luật pháp của Đức Giê-hô-va, và suy gẫm luật pháp ấy ngày và đêm. Người ấy sẽ như cây trồng gần dòng nước, sanh bông trái theo thì tiết, lá nó cũng chẳng tàn héo; mọi sự người làm đều sẽ thạnh vượng."
Đây là chìa khóa: phước hạnh và thịnh vượng thuộc linh (không nhất thiết là vật chất) đến từ việc vui vẻ và suy gẫm (hagah) luật pháp Đức Giê-hô-va ngày và đêm. Đó không phải là một hoạt động thỉnh thoảng, mà là một thái độ liên tục của tấm lòng.
2. Giô-suê 1:8 – Bí Quyết Cho Sự Thành Công và Khôn Ngoan: "Quyển sách luật pháp nầy chớ xa miệng ngươi, hãy suy gẫm (hagah) ngày và đêm, hết sức giữ theo mọi điều đã chép ở trong; vì như vậy ngươi mới được may mắn trong con đường mình, và mới được phước."
Đức Chúa Trời truyền lệnh trực tiếp cho Giô-suê. Sự suy gẫm dẫn đến sự vâng lời ("hết sức giữ theo"), và sự vâng lời dẫn đến phước hạnh và sự dẫn dắt rõ ràng của Đức Chúa Trời.
3. Thi Thiên 119:15, 97 – Tình Yêu Dành Cho Lời Chúa: "Tôi sẽ suy gẫm về giềng mối Chúa, chăm xem các nẻo của Chúa... Ôi! Tôi yêu mến luật pháp Chúa biết bao! Trọn ngày tôi suy gẫm về luật pháp ấy."
Thiền định Cơ Đốc bắt nguồn từ tình yêu dành cho Chúa và Lời Ngài. Đó là sự đáp lại của một tấm lòng mến Chúa, không phải một nghĩa vụ tôn giáo khô khan.
4. Tân Ước và Sự Biến Đổi Bởi Tâm Trí: Trong Rô-ma 12:2, sứ đồ Phao-lô viết: "Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình, để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào."
Sự "đổi mới của tâm thần" này xảy ra thế nào? Phi-líp 4:8 cho chúng ta manh mối: "Rốt lại, hỡi anh em, phàm điều chi chân thật, điều chi đáng tôn, điều chi công bình, điều chi thanh sạch, điều chi đáng yêu chuộng, điều chi có tiếng tốt, điều chi có nhân đức đáng khen, thì anh em phải nghĩ đến."
"Nghĩ đến" ở đây (tiếng Hy Lạp là "λογίζομαι" - logizomai) nghĩa là tính toán, cân nhắc, tập trung suy nghĩ vào. Chúa Giê-su là hiện thân của tất cả những điều này. Vì vậy, thiền định Tân Ước là tập trung tâm trí vào Chúa Cứu Thế Giê-su, sự hoàn thành của luật pháp, và những điều thuộc về Thánh Linh.
Thiền định tâm linh theo Kinh Thánh có một đối tượng và mục đích rõ ràng:
- Đối tượng: Là Đức Chúa Trời - thuộc tính, công việc, lời hứa của Ngài; Chúa Cứu Thế Giê-su - sự chết, sự sống lại, vinh hiển của Ngài; và Lời Chúa - sự dạy dỗ, cảnh báo, khích lệ trong Kinh Thánh. Chúng ta suy gẫm về Đấng Christ với Đấng Christ nhờ Đấng Christ.
- Mục đích:
- Nhận Biết Chúa Cách Thân Mật: Như trong Thi Thiên 63:6, Đa-vít nói: "Khi tôi nhớ Chúa trên giường, thầm suy gẫm về Chúa trong các canh đêm." Thiền định dẫn đến sự thông hiểu và nhận biết Chúa sâu sắc hơn.
- Được Biến Đổi và Lớn Lên Thuộc Linh: Khi chúng ta nhìn xem vinh hiển của Chúa trong Lời Ngài, chúng ta được biến hóa trở nên giống như hình ảnh Ngài (2 Cô-rinh-tô 3:18).
- Nhận Được Sự Bình An: Phi-líp 4:6-7 dạy chúng ta đừng lo phiền, nhưng cầu xin và tạ ơn. Kết quả là "sự bình an của Đức Chúa Trời... sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Giê-xu Christ." Suy gẫm về lời hứa này mang lại bình an.
- Được Năng Lực Để Vâng Lời: Việc nghiền ngẫm Lời Chúa giúp chúng ta thấy được sự khôn ngoan và tốt lành trong các điều răn của Ngài, từ đó có động lực và sức mạnh để vâng giữ (Thi Thiên 119:11).
Đây không phải là một kỹ thuật bí truyền, mà là một kỷ luật thuộc linh đơn giản nhưng mạnh mẽ. Dưới đây là một số bước thực hành cụ thể:
1. Chọn Một Phân Đoạn Kinh Thánh Ngắn: Đừng ôm đồm cả chương. Hãy chọn một câu, một phân đoạn ngắn (ví dụ: Thi Thiên 23, Giăng 3:16, Rô-ma 8:28, hay một thuộc tính của Chúa).
2. Cầu Xin Thánh Linh Hướng Dẫn: Trước khi bắt đầu, hãy cầu nguyện ngắn, xin Đức Thánh Linh, Đấng dẫn vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13), mở mắt tâm linh bạn để hiểu và áp dụng Lời Chúa.
3. Đọc Chậm Rãi và Suy Ngẫm: Đọc câu Kinh Thánh thật chậm, nhiều lần. Hãy dùng phương pháp "nhai lại":
- Quan Sát (Observation): Điều gì được nói ở đây? Ai? Cái gì? Ở đâu? Khi nào?
- Giải Nghĩa (Interpretation): Điều này có ý nghĩa gì? Trong bối cảnh gì? Nó dạy gì về Đức Chúa Trời, về con người, về Đấng Christ?
- Áp Dụng (Application): Điều này có ý nghĩa gì cho tôi hôm nay? Nó an ủi, cảnh cáo, hay thách thức tôi điều gì? Tôi cần tin, từ bỏ, hay làm điều gì?
4. Cầu Nguyện Dựa Trên Lời Đó: Biến Lời Chúa thành lời cầu nguyện của bạn. Nếu bạn đang suy gẫm Thi Thiên 23:1, hãy cầu nguyện: "Lạy Chúa, con cảm tạ Ngài vì Ngài là Đấng chăn giữ con. Hôm nay, xin giúp con thực sự tin cậy rằng con sẽ chẳng thiếu thốn gì trong sự chăm sóc của Ngài..."
5. Ghi Nhớ và Ôn Lại: Cố gắng ghi nhớ câu Kinh Tháᑉ. Trong ngày, khi rảnh rỗi, lái xe, hay xếp hàng, hãy ôn lại câu đó trong lòng. Đây chính là "suy gẫm ngày và đêm".
6. Sống Ra Lời Đó: Hãy để Lời đã suy gẫm chi phối hành động, lời nói và phản ứng của bạn trong ngày. Sự vâng lời là bằng chứng rằng Lời Chúa đã thực sự thấm vào lòng bạn.
Là tín hữu Tin Lành, chúng ta phải thận trọng với bất kỳ hình thức "thiền định" nào đề cao việc làm trống rỗng tâm trí hoặc tìm kiếm "ánh sáng" hay "chân lý" từ bên trong mà tách rời khỏi Chúa Cứu Thế Giê-su và Kinh Thánh. Tâm trí trống rỗng có thể trở thành "căn nhà quét sạch và trang sức" dành cho các tà linh (Ma-thi-ơ 12:43-45). Thay vào đó, chúng ta được kêu gọi giam cầm mọi ý tưởng dưới sự vâng phục Đấng Christ (2 Cô-rinh-tô 10:5).
Thiền định tâm linh thực sự, theo Kinh Thánh, là một món quà và một phương tiện ân điển. Đó là cách chúng ta "ở trong" Chúa và để Lời Ngài "ở trong" chúng ta (Giăng 15:7). Đó không phải là một nỗ lực để leo lên thiên đàng bằng sự tập trung của bản thân, mà là việc mở lòng ra để đón nhận ân điển, lẽ thật và sự hiện diện của Chúa. Khi chúng ta chăm chú nhìn xem Chúa Giê-su, Vua của chúng ta, qua sự suy gẫm Lời Ngài và cầu nguyện, chúng ta sẽ được Ngài biến đổi từ vinh hiển đến vinh hiển.
Hãy bắt đầu đơn giản. Hãy chọn một câu Kinh Thánh ngay hôm nay. Hãy dành vài phút yên tĩnh, không vội vàng, để lắng nghe tiếng Chúa phán qua Lời Ngài. Hãy để Thánh Linh dạy dỗ và biến đổi tâm trí bạn. Đó chính là cốt lõi của đời sống thiền định tâm linh Cơ Đốc – một cuộc gặp gỡ sống động và biến đổi với Chúa của chúng ta.