Làm thế nào một Cơ đốc nhân nên đối diện với cảm giác tội lỗi về những tội lỗi trong quá khứ?

Trong hành trình đức tin, một trong những trận chiến nội tâm dai dẳng nhất mà nhiều Cơ đốc nhân phải đối mặt là cảm giác tội lỗi, sự hổ thẹn và lên án về những lỗi lầm, những sự sa ngã trong quá khứ. Ngay cả khi đã chân thành ăn năn và nhận lấy sự tha thứ từ Đức Chúa Trời, bóng ma của quá khứ vẫn có thể ám ảnh, kéo chúng ta ra khỏi sự tự do trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Lẽ Thật của Kinh Thánh để khám phá bản chất của cảm giác tội lỗi, sự khác biệt giữa sự cáo trách của Thánh Linh và sự lên án của kẻ thù, và cung cấp một con đường thực tiễn, dựa trên nền tảng Phúc Âm để bước đi trong sự tự do và ân điển trọn vẹn.

Phần 1: Hiểu Rõ Bản Chất Của "Cảm Giác Tội Lỗi" Theo Kinh Thánh

Trước tiên, chúng ta cần phân biệt rõ ràng giữa "tội lỗi" (sin) và "cảm giác tội lỗi" (guilt/condemnation). Tội lỗi là một thực tại khách quan: sự phạm luật pháp của Đức Chúa Trời (1 Giăng 3:4). Cảm giác tội lỗi là phản ứng chủ quan của tấm lòng và lương tâm trước tội lỗi đó. Kinh Thánh cho thấy có hai nguồn gốc chính cho cảm giác này:

1. Sự Cáo Trách Của Đức Thánh Linh (Holy Spirit's Conviction): Đây là chức năng lành mạnh và cần thiết của Thánh Linh. Ngài dùng lương tâm và Lời Chúa để chỉ ra cho chúng ta biết tội lỗi cụ thể, với mục đích dẫn dắt chúng ta đến sự ăn năn và quay trở lại với Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu phán: "Khi Ngài (Thánh Linh Lẽ Thật) đến, thì sẽ cáo trách thế gian về tội lỗi, về sự công bình và về sự phán xét" (Giăng 16:8). Từ "cáo trách" trong tiếng Hy Lạp là ἐλέγχω (elenchō), mang nghĩa vạch trần, chứng minh, thuyết phục với mục đích sửa sai. Sự cáo trách này hướng về tương lai, tập trung vào việc phục hồi mối quan hệ.

2. Sự Lên Án Của Kẻ Thù (Enemy's Condemnation): Đây là tiếng nói hủy diệt, thường đến sau khi chúng ta đã ăn năn. Nó không chỉ ra tội lỗi cụ thể để sửa chữa, mà liên tục đánh vào giá trị và căn tính của chúng ta, dùng quá khứ để giam cầm chúng ta trong hiện tại. Nó nói: "Ngươi thật tồi tệ, vô dụng, không bao giờ xứng đáng." Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: "Hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ" (Rô-ma 8:1). Từ "đoán phạt" (κατάκριμα, katakrima) nghĩa là bản án kết tội cuối cùng, sự lên án. Kẻ thù (Sa-tan) là "kẻ kiện cáo anh em" (Khải Huyền 12:10), luôn tìm cách buộc tội.

Phần 2: Nền Tảng Kinh Thánh Cho Sự Tự Do Khỏi Tội Lỗi Quá Khứ

Để đối diện với cảm giác tội lỗi, chúng ta phải đứng vững trên Lẽ Thật của Phúc Âm, chứ không phải trên cảm xúc của mình.

A. Sự Tha Thứ Trọn Vẹn Dựa Trên Sự Chuộc Tội Của Chúa Cứu Thế: Lời tuyên bố nền tảng nhất của Phúc Âm là sự tha thứ đã được hoàn thành. "Vì Ngài đã giải thoát chúng ta khỏi quyền của sự tối tăm, làm cho chúng ta dời qua nước của Con rất yêu dấu của Ngài; trong Con đó chúng ta có sự cứu chuộc, là sự tha tội" (Cô-lô-se 1:13-14). Chữ "tha" trong tiếng Hy Lạp là ἄφεσις (aphesis), nghĩa đen là "sự thả ra, sự gỡ bỏ, sự buông bỏ". Tội lỗi đã bị gỡ bỏ khỏi chúng ta. Trong Cựu Ước, hình ảnh rõ ràng nhất là Đức Chúa Trời ném tội lỗi chúng ta "vào nơi sâu của biển" (Mi-chê 7:19) và "xóa nó như đám mây, như đám mù" (Ê-sai 44:22).

B. Sự Công Bình Được Ban Cho, Không Phải Tự Cố Gắng: Vấn đề sâu xa của cảm giác tội lỗi là chúng ta cảm thấy mình không "đủ công bình". Nhưng Phúc Âm tuyên bố một sự trao đổi kỳ diệu: "Đức Chúa Trời đã làm cho Đấng vốn chẳng biết tội lỗi trở nên tội lỗi vì chúng ta, hầu cho chúng ta nhờ Đấng đó mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời" (2 Cô-rinh-tô 5:21). Công bình của chúng ta không đến từ việc giữ luật pháp, mà là ân điển được ban cho qua đức tin nơi Chúa Giê-xu (Rô-ma 3:22). Chữ "công bình" (δικαιοσύνη, dikaiosynē) ở đây mang nghĩa tư cách công chính, địa vị đúng đắn trước mặt Đức Chúa Trời.

C. Sự Quên Lãng Của Đức Chúa Trời Và Sự Xóa Bỏ Nợ: Một trong những câu Kinh Thánh mạnh mẽ nhất là Hê-bơ-rơ 10:17-18: "Chúa cũng phán: Ta sẽ chẳng còn nhớ đến tội lỗi gian ác của chúng nữa. Ấy đó, hễ có sự tha thứ thì không cần dâng của lễ vì tội lỗi nữa." Đức Chúa Trời, trong sự toàn tri của Ngài, không "quên" theo nghĩa mất trí nhớ, nhưng Ngài chủ động quyết định không nhớ đến, không lấy đó làm cơ sở để đối xử với chúng ta. Nó đã bị xóa khỏi sổ nợ thiên thượng (Cô-lô-se 2:14).

Phần 3: Con Đường Thực Tiễn Để Vượt Qua Cảm Giác Tội Lỗi

Dựa trên nền tảng Lẽ Thật vững chắc này, đây là những bước thực tiễn cho cuộc sống:

1. Xưng Nhận Và Ăn Năn Một Lần Đủ Cả (Confess and Repent Once for All): Nếu còn tội lỗi nào chưa được xưng nhận với Chúa, hãy làm điều đó ngay. "Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác" (1 Giăng 1:9). Lưu ý: "xưng" (ὁμολογέω, homologeō) nghĩa là "nói cùng một lời với", tức đồng ý với cách nhìn của Đức Chúa Trời về tội đó. Sau khi xưng nhận, hãy tin lời hứa của Ngài. Không cần xưng đi xưng lại cùng một tội đã được tha thứ. Điều đó không đến từ đức tin, mà có thể xuất phát từ sự không tin cậy vào hiệu quả của huyết Chúa Giê-xu.

2. Chấp Nhận Và Tuyên Bố Lời Tha Thứ Của Đức Chúa Trời (Receive and Declare God's Forgiveness): Đức tin là hành động đón nhận điều Đức Chúa Trời đã phán. Hãy đối diện với tiếng nói lên án bằng cách lớn tiếng tuyên bố Lời Chúa. Khi cảm giác tội lỗi ập đến, hãy nói: "Cảm ơn Chúa, theo Rô-ma 8:1, con không còn bị đoán phạt nữa. Theo 1 Giăng 1:9, Chúa đã tha thứ và tẩy sạch con. Con chấp nhận sự tha thứ của Ngài."

3. Tha Thứ Cho Chính Mình (Forgive Yourself): Đây thường là bước khó khăn nhất. Tha thứ cho mình không phải là phủ nhận mức độ nghiêm trọng của tội lỗi, mà là đồng ý với sự phán xét của Đức Chúa Trời về tội đó. Nếu Đức Chúa Trời, Đấng thánh khiết và công bình nhất, đã tuyên bố tha thứ và xóa bỏ, thì ai là chúng ta để tiếp tục lên án chính mình? Tiếp tục tự lên án là cách tinh vi để tuyên bố rằng sự chết của Chúa Cứu Thế là chưa đủ. Hãy cầu nguyện: "Lạy Chúa, con chọn tha thứ cho chính con, vì Ngài đã tha thứ cho con. Con từ bỏ quyền lên án và trừng phạt bản thân."

4. Tập Trung Vào Hiện Tại Và Tương Lai Trong Chúa Cứu Thế (Focus on Present Identity and Future in Christ): Sứ đồ Phao-lô là tấm gương vĩ đại. Ông từng là kẻ bách hại Hội thánh (1 Ti-mô-thê 1:13), nhưng ông tuyên bố: "Nhưng tôi quên lửng sự ở đằng sau, mà bươn theo sự ở đằng trước, tôi chạy thẳng đến mục đích" (Phi-líp 3:13-14). Chữ "quên lửng" (ἐπιλανθάνομαι, epilanthanomai) có nghĩa là không chú ý đến, không để nó ảnh hưởng đến hành động hiện tại. Ông không chối bỏ quá khứ, nhưng từ chối để nó điều khiển hiện tại. Hãy định nghĩa bản thân không phải bởi tội lỗi đã phạm, mà bởi că tính mới trong Chúa Cứu Thế: thánh đồ, con cái Đức Chúa Trời, người được kêu gọi, người được yêu thương (xem Ê-phê-sô 1, Rô-ma 8).

5. Sử Dụng Bài Học Từ Quá Khứ Để Phục Vụ Người Khác (Use the Past to Minister to Others): Đây là cách quyền năng nhất để Chúa chuộc lại (redeem) những lỗi lầm của chúng ta. Sự yếu đuối được biến đổi thành điểm mạnh để đồng cảm và nâng đỡ. "Chúng ta chịu mọi sự đó, hầu cho khỏi làm cớ vấp phạm cho ai, hầu cho chức vụ chúng ta khỏi bị chê trách; nhưng trong mọi sự chúng ta tự làm chứng cho mình như kẻ hầu việc Đức Chúa Trời... như kẻ có mà tự nghĩ như không có gì hết" (2 Cô-rinh-tô 6:3-4, 10). Kinh nghiệm về sự tha thứ sâu sắc khiến chúng ta trở nên những sứ giả đầy thuyết phục của ân điển.

Phần 4: Ứng Dụng Trong Đời Sống Hằng Ngày

• Khi Ký Ức Trỗi Dậy: Ngay lập tức, hãy cảm tạ Chúa vì sự tha thứ cho tội lỗi cụ thể đó. Sau đó, cầu nguyện dâng ký ức đó lên cho Chúa và hỏi: "Chúa muốn con học được điều gì từ điều này để phục vụ Ngài và người khác hôm nay?"
• Lập Một "Kho Lời Hứa": Viết ra những câu Kinh Thánh về sự tha thứ, công bình và că tính trong Chúa Cứu Thế (ví dụ: Thi Thiên 103:12, Ê-sai 1:18, Rô-ma 8:1, 33-34, 2 Cô-rinh-tô 5:17) vào thẻ nhỏ. Đem theo và đọc khi bị tấn công.
• Tìm Một Người Bạn Tâm Giao Tin Cậy: Chia sẻ cuộc đấu tranh của bạn với một anh chị em trưởng thành trong đức tin (Gia-cơ 5:16). Để họ nhắc nhở bạn về Lẽ Thật và cầu nguyện cho bạn.
• Sống Trong Cộng Đồng: Tham gia vào sự thông công, thờ phượng và tiệc thánh. Tiệc Thánh là dấu hiệu hữu hình nhắc chúng ta rằng: "Ấy vậy, mỗi lần anh em ăn bánh này, uống chén nầy, thì rao sự chết của Chúa cho tới lúc Ngài đến" (1 Cô-rinh-tô 11:26). Nó tuyên bố sự chết chuộc tội của Chúa là đủ.

Kết Luận: Bước Đi Trong Tự Do Của Ân Điển

Cảm giác tội lỗi về quá khứ là một nhà tù không có chìa khóa, nếu chúng ta tự mình tìm cách thoát ra. Nhưng Lẽ Thật của Phúc Âm là tiếng gọi giải phóng. Sự tự do không nằm ở việc chúng ta có cảm thấy được tha thứ hay không, mà nằm ở sự kiện lịch sử: Chúa Giê-xu Christ đã chết và sống lại vì tội lỗi của chúng ta. Sự tha thứ là một món quay đã được trao; công việc của chúng ta là mở nó ra và sống trong đó.

Hãy nhớ lời của nhà truyền đạo Charles Spurgeon: "Khi Chúa tha thứ, Ngài quên đi. Ngài vứt tội lỗi của bạn đằng sau lưng Ngài... Điều đó có nghĩa là Ngài sẽ không bao giờ nhìn lại để tìm ra nó và buộc tội bạn vì nó nữa." Hôm nay, bạn có thể chọn đứng dậy, rũ bỏ gánh nặng của quá khứ, và bước đi trong ánh sáng của că tính mới và sự kêu gọi thánh trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Sự bình an của Đức Chúa Trời, vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và trí khôn bạn trong Ngài (Phi-líp 4:7).