Kẻ Nhạo Báng Trong Kinh Thánh
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân không chỉ học theo Lời Chúa mà còn phải nhận diện và hiểu rõ những thái độ, hành vi đối nghịch lại với sự khôn ngoan thánh khiết của Đức Chúa Trời. Một trong những hình ảnh nổi bật và được cảnh báo xuyên suốt Kinh Thánh, từ sách Châm Ngôn đến các thư tín Tân Ước, chính là “kẻ nhạo báng” (the scoffer/mocker). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá định nghĩa, đặc điểm, hậu quả và bài học thực tiễn Kinh Thánh dạy về hạng người này, qua đó giúp chúng ta xây dựng đời sống khôn ngoan và vững vàng trong Chúa.
Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước), từ thường dùng cho “kẻ nhạo báng” là “lēts” (לֵץ). Từ này mang ý nghĩa chỉ một người chuyên chế nhạo, có thái độ kiêu căng, khinh dể, và thích chế giễu những điều thánh khiết, nghiêm túc. Hành động của họ không đơn thuần là một trò đùa vô hại, mà là sự biểu lộ của một tấm lòng kiêu ngạo và chống nghịch (xem Châm Ngôn 21:24).
Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước), từ tương đương là “empaiktēs” (ἐμπαίκτης), xuất hiện trong Giu-đe 1:18, cũng mang ý nghĩa một kẻ hay chế nhạo, nhạo báng. Hình ảnh này được mô tả xuyên suốt Kinh Thánh không phải như một tính cách vui tính, mà là một thái độ tâm linh nguy hiểm, bắt nguồn từ sự kiêu ngạo và thiếu kính sợ Đức Chúa Trời.
“Sự kiêu ngạo chỉ sanh ra điều cãi lộn; Còn sự khôn ngoan ở với người chịu lời khuyên dạy.” (Châm Ngôn 13:10 - Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Kinh Thánh, đặc biệt là sách Châm Ngôn, vẽ nên một bức chân dung rõ ràng về kẻ nhạo báng với những đặc điểm sau:
1. Kiêu Ngạo và Tự Phụ: Gốc rễ của sự nhạo báng là lòng kiêu ngạo. Kẻ nhạo báng tin rằng mình đủ thông minh, đủ hiểu biết để có quyền chế giễu người khác và cả những lẽ thật thiêng liêng.
2. Ghét Sự Sửa Dạy và Khuyên Bảo: Đây là đặc điểm then chốt. Họ khước từ mọi hình thức sửa trị, quở trách.
“Kẻ nhạo báng chẳng ưa người nào trách mình; Hắn không khứng đi đến cùng người khôn ngoan.” (Châm Ngôn 15:12)3. Gây Xung Đột và Chia Rẽ: Lời nói nhạo báng như lửa đốt, làm bùng lên sự tranh cãi và phá vỡ sự hòa thuận.
“Một kẻ nhạo báng gieo điều tranh cãi; Và kẻ hay giận tránh cho khỏi cãi lộn.” (Châm Ngôn 22:10)4. Khinh Dể Sự Khôn Ngoan Thuộc Linh và Lời Tiên Tri: Họ chế giễu những lẽ thật về Đức Chúa Trời, về sự phán xét, về sự trở lại của Chúa Giê-xu. Sách Giu-đe cảnh báo về những kẻ “nhạo báng, theo tư dục mình mà đi, và nói những lời kiêu căng” (Giu-đe 1:18). Sứ đồ Phi-e-rơ cũng tiên tri về “kẻ nhạo báng đến trong những ngày sau rốt, làm theo lòng tư dục mình, mà nói rằng: “Chớ nào lời hứa về sự Chúa đến ở đâu?...” (2 Phi-e-rơ 3:3-4).
1. Những Kẻ Nhạo Báng Đời Nô-ê: Trước cơn nước lụt, Nô-ê là “người giảng đạo công bình” (2 Phi-e-rơ 2:5), nhưng thế gian lúc ấy đã nhạo báng ông và thông điệp cảnh báo của Đức Chúa Trời. Hậu quả là họ bị hủy diệt hoàn toàn (Sáng Thế Ký 6-7). Đây là hình mẫu kinh điển về sự nhạo báng dẫn đến sự phán xét không tránh khỏi.
2. Nhóm Thanh Niên Nhạo Báng Tiên Tri Ê-li-sê: Trong 2 Các Vua 2:23-24, một đám “con trai nhỏ” (có thể là thanh niên) từ Bê-tên đã nhạo báng tiên tri Ê-li-sê, chế giễu ông bằng cách la lên “Hỡi ông trọc! Hãy lên đi!”. Hành động này không chỉ là sự xúc phạm cá nhân, mà còn là sự khinh dể đối với chức vụ tiên tri và Đức Chúa Trời mà ông đại diện. Hậu quả thảm khốc đã xảy ra như một sự đoán phạt nghiêm trọng.
3. Sự Nhạo Báng Chúa Giê-xu Christ: Chính Chúa Giê-xu, Con Đức Chúa Trời, đã trở thành đối tượng bị nhạo báng tột độ trong những giờ phút đau đớn nhất. Trên thập tự giá, Ngài bị các lãnh đạo tôn giáo, lính canh, và cả một tên trộm bị đóng đinh cùng chế giễu (Ma-thi-ơ 27:39-44; Lu-ca 23:35-39). Lời nhạo báng “Hắn đã cứu kẻ khác; nếu hắn là Christ, Đức Chúa Trời đã chọn, thì hãy cứu lấy mình đi!” phơi bày sự mù quáng và kiêu ngạo của họ trước chính Đấng Cứu Chuộc.
4. Sự Nhạo Báng Trong Hội Thánh Ban Đầu: Trong ngày Lễ Ngũ Tuần, khi các môn đồ được đầy dẫy Đức Thánh Linh và nói các thứ tiếng, một số người ngoài đã “chế báng” họ, cho rằng họ say rượu (Công Vụ 2:13). Đây là phản ứng điển hình của thế gian trước những việc siêu nhiên của Đức Chúa Trời mà họ không hiểu.
Kinh Thánh không hề nhẹ nhàng với tội nhạo báng. Đây không phải là một thói quen xấu nhỏ, mà là một dấu hiệu của tấm lòng hư hoại và sẽ dẫn đến những kết cục bi thảm:
1. Không Thể Tìm Được Sự Khôn Ngoan: Vì họ từ chối lời khuyên dạy, nên họ bị mắc kẹt trong sự ngu dốt và sai lầm của mình.
“Kẻ nhạo báng tìm khôn ngoan, mà không gặp; Song sự tri thức lấy làm dễ cho người thông sáng.” (Châm Ngôn 14:6)2. Chuốc Lấy Sự Phán Xét và Hủy Diệt: Lịch sử Kinh Thánh cho thấy những cá nhân và cộng đồng nhạo báng đều phải đối diện với sự đoán phạt của Đức Chúa Trời. Sách Châm Ngôn cảnh báo: “Sự phán xét sắm sửa cho kẻ nhạo báng, và sự đánh đòn sắm sửa cho lưng kẻ ngu muội” (Châm Ngôn 19:29). Sự phán xét cuối cùng cho những kẻ “nhạo báng” lẽ thật của Đức Chúa Trời được mô tả rõ trong sách Khải Huyền.
3. Bị Đức Chúa Trời Chống Lại: Đức Chúa Trời đối địch với kẻ kiêu ngạo, mà nhạo báng là biểu hiện cao của kiêu ngạo.
“Quả thật, Đức Chúa Trời chống cự kẻ kiêu ngạo, nhưng ban ân điển cho kẻ khiêm nhường.” (Gia-cơ 4:6, trích từ Châm Ngôn 3:34)
1. Tự Xét Lòng Mình: Trước khi lo sợ về kẻ nhạo báng bên ngoài, chúng ta cần cẩn thận kẻo chính mình vô tình rơi vào thái độ nhạo báng. Có bao giờ chúng ta dùng lời nói châm biếm, chế giễu anh em mình không? Có khinh thường những lời khuyên răn, sửa dạy từ những người lãnh đạo thuộc linh hay Lời Chúa không? Hãy cầu xin Chúa cho một tấm lòng khiêm nhường, dễ dạy.
2. Phân Biệt Và “Không Cãi Lộn” Cách Khôn Ngoan: Kinh Thánh dạy rõ không nên tranh cãi với kẻ nhạo báng.
“Chớ trả lời với kẻ ngu dại theo sự ngu dại nó, E con cũng giống như nó chăng. Hãy trả lời với kẻ ngu dại theo sự ngu dại nó, E nó khôn ngoan theo mắt nó chăng.” (Châm Ngôn 26:4-5)Câu Kinh Thánh tưởng như mâu thuẫn này dạy chúng ta sự khôn ngoan thiêng thượng: Không nên sa vào cuộc tranh luận theo kiểu và tiêu chuẩn của họ (câu 4), nhưng đôi khi cần có những lời đáp thích hợp để vạch trần sự sai trái và ngăn họ tưởng mình đúng (câu 5). Sự khôn ngoan đến từ Đức Thánh Linh là điều cần thiết (Gia-cơ 1:5).
3. Kiên Định Trong Đức Tin Khi Bị Nhạo Báng: Chúa Giê-xu đã dạy: “Phước cho các ngươi khi vì cớ Con người, người ta sẽ mắng nhiếc, bắt bớ, và lấy mọi điều dữ nói vu cho các ngươi. Hãy vui vẻ, nhảy nhót và mừng rỡ, vì phần thưởng các ngươi trên trời sẽ lớn lắm” (Lu-ca 6:22-23). Khi chúng ta vì sống công bình, rao giảng Tin Lành, hay giữ vững lẽ thật mà bị nhạo báng, hãy nhớ rằng chúng ta đang đồng phần với Chúa và các thánh đồ xưa. Hãy xem đó là cơ hội làm chứng bằng thái độ yêu thương và bình an của Chúa.
4. Cầu Nguyện Cho Người Nhạo Báng: Thay vì ghét hay trả thù, hãy noi gương Chúa Giê-xu, Đấng đã cầu nguyện trên thập tự giá: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì” (Lu-ca 23:34). Cầu nguyện cho họ được Chúa mở mắt tâm linh, nhận biết lẽ thật và ăn năn.
5. Gắn Bó Với Hội Thánh Và Lời Chúa: Để không bị ảnh hưởng bởi tinh thần nhạo báng của đời này, chúng ta cần được nuôi dưỡng trong môi trường tin kính. Sự thông công, cùng học Lời Chúa và khích lệ nhau sẽ giúp chúng ta giữ vững đức tin (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh rõ ràng: kẻ nhạo báng đại diện cho sự khôn ngoan thuộc về thế gian, bắt nguồn từ lòng kiêu ngạo và dẫn đến sự hư mất. Ngược lại, người khôn ngoan thật bắt đầu bằng sự kính sợ Đức Chúa Trời (Châm Ngôn 9:10), có tấm lòng khiêm nhường, ưa thích sự sửa dạy, và nói năng với ân hậu. Là Cơ Đốc nhân sống trong thời đại mà tinh thần nhạo báng đang lan tràn, đặc biệt đối với các giá trị và lẽ thật thuộc linh, chúng ta được kêu gọi:
- Giữ lấy tấm lòng mình, tránh xa thái độ nhạo báng.
- Vững vàng trong Lẽ Thật, không nao núng khi bị chế giễu.
- Đáp lại bằng tình yêu thương và lời cầu nguyện, chứ không bằng sự giận dữ hay tranh cãi vô ích.
- Luôn trông cậy vào ân điển Chúa, vì chính Ngài là Đấng sẽ phán xét cách công bình.
“Phước cho người nào chẳng theo mưu kế của kẻ dữ, chẳng đứng trong đường tội nhân, không ngồi chỗ của kẻ nhạo báng, song lấy làm vui vẻ về luật pháp của Đức Giê-hô-va, và suy gẫm luật pháp ấy ngày và đêm.” (Thi Thiên 1:1-2)
Ước mong mỗi chúng ta chọn lối đi của người công bình, tìm thấy niềm vui nơi Lời Chúa, và trở thành những chứng nhân khôn ngoan, khiêm nhường giữa thế hệ hay nhạo báng này.