Các Vấn Đề Gia Đình Qua Lăng Kính Kinh Thánh
Gia đình không phải là một phát minh của xã hội loài người, mà là một tổ chức thiêng liêng do chính Đức Chúa Trời thiết lập từ buổi sáng thế. Trong thời đại nhiều biến động và thử thách, các vấn đề gia đình trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Kinh Thánh, Lời hằng sống của Đức Chúa Trời, không chỉ phác họa nên mẫu hình lý tưởng cho gia đình mà còn cung cấp nguyên tắc vững chắc, sự khôn ngoan thực tiễn và niềm hy vọng phục hồi cho mọi tình huống. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát những lời dạy then chốt của Kinh Thánh về cấu trúc, mối quan hệ, trách nhiệm và sự chữa lành trong gia đình Cơ Đốc.
Ngay từ những trang đầu tiên của Kinh Sáng Thế Ký, chúng ta thấy Đức Chúa Trời thiết lập gia đình như một trật tự căn bản cho nhân loại. Sáng-thế-ký 2:18 chép: “Giê-hô-va Đức Chúa Trời phán rằng: Loài người ở một mình thì không tốt; ta sẽ làm nên một kẻ giúp đỡ giống như nó.” Từ ngữ Hê-bơ-rơ được dùng cho “giúp đỡ” ở đây là “עֵזֶר” (ezer), không mang nghĩa một người phụ tá thấp kém, mà là một sự trợ giúp mạnh mẽ, một đồng minh ngang hàng, thường được dùng để mô tả sự giúp đỡ đến từ chính Đức Chúa Trời (Thi-thiên 33:20). Sau đó, Đức Chúa Trời thiết lập giao ước hôn nhân: “Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu cùng vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt.” (Sáng-thế-ký 2:24). Động từ “dính díu” (Hê-bơ-rơ: “דָּבַק” - dabaq) mang ý gắn bó chặt chẽ, trung thành và kết dính. Đây là hình ảnh về sự hiệp một không thể tách rời về cả thể xác, tình cảm và thuộc linh.
Kinh Thánh đưa ra những chỉ dẫn rõ ràng cho từng vai trò trong gia đình, không nhằm tạo ra sự phân biệt giá trị, mà để xây dựng một trật tự yêu thương đem lại sự bình an và phước hạnh.
1. Mối Quan Hệ Vợ Chồng: Trọng tâm của giáo lý Tân Ước về hôn nhân được tìm thấy trong Ê-phê-sô 5:22-33. Sứ đồ Phao-lô kêu gọi: “Hỡi kẻ làm vợ, phải vâng phục chồng mình như vâng phục Chúa... Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh, phó chính mình vì Hội thánh.” Từ “vâng phục” (Hy Lạp: “ὑποτάσσω” - hypotassō) trong ngữ cảnh này có nghĩa là tự nguyện thuận phục trong trật tự được Chúa sắp đặt, với thái độ tôn trọng. Còn mệnh lệnh dành cho người chồng là “yêu” (Hy Lạp: “ἀγαπάω” - agapaō) – một tình yêu hy sinh, quyết định, và vô điều kiện như tình yêu của Đấng Christ. Đây không phải là mối quan hệ độc tài, mà là mối quan hệ hỗ tương, nơi tình yêu của người chồng tạo nên môi trường an toàn cho sự vâng phục tự nguyện của người vợ.
2. Mối Quan Hệ Cha Mẹ và Con Cái: Ê-phê-sô 6:1-4 đưa ra mệnh lệnh song đôi: “Hỡi kẻ làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ mình trong Chúa, vì điều đó là phải lắm... Hỡi kẻ làm cha, chớ hề chọc giận con cái mình, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó.” Con cái được kêu gọi vâng lời và hiếu kính (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12). Nguyên tắc dạy dỗ của cha mẹ được tóm gọn trong Châm-ngôn 22:6: “Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.” Từ “dạy” (Hê-bơ-rơ: “חָנַךְ” - chanak) còn có nghĩa là “cung hiến”, “khai trương”, hàm ý việc định hướng và huấn luyện có chủ đích ngay từ buổi đầu.
3. Mối Quan Hệ Rộng Hơn và Trách Nhiệm Tài Chính: Kinh Thánh cũng đề cập đến trách nhiệm với cha mẹ già (I Ti-mô-thê 5:8: “Ví bằng có ai không cấp dưỡng cho bà con mình, nhứt là không cấp dưỡng cho người nhà mình, ấy là người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa.”) và thái độ đối với những người thân thuộc. Sách Châm-ngôn đầy dẫy những lời khuyên khôn ngoan về việc quản lý tài chính gia đình, lao động siêng năng (Châm-ngôn 6:6-11), và tránh xa nợ nần (Châm-ngôn 22:7).
Không gia đình nào là hoàn hảo. Kinh Thánh thực tế khi nói về tội lỗi, sự xung đột và những nan đề có thể làm rạn nứt tổ ấm.
1. Sự Tha Thứ và Hòa Giải: Nguyên tắc nền tảng được Chúa Giê-xu dạy trong Ma-thi-ơ 18:21-22 về việc tha thứ “bảy mươi lần bảy” (tức là không giới hạn). Trong mối quan hệ vợ chồng, Cô-lô-se 3:13 nhấn mạnh: “Nếu một người trong anh em có sự gì phàn nàn với kẻ khác, thì hãy nhường nhịn nhau và tha thứ nhau: như Chúa đã tha thứ anh em thể nào, thì anh em cũng phải tha thứ thể ấy.” Tha thứ không phủ nhận nỗi đau hay bỏ qua tội lỗi, nhưng là một quyết định giải phóng bản thân khỏi sự cầm buộc của oán giận, bắt chước chính sự tha thứ của Đấng Christ.
2. Xử Lý Xung Đột: Ma-thi-ơ 18:15-17 đưa ra nguyên tắc vàng để giải quyết mâu thuẫn: trước hết hãy nói riêng với người đã phạm lỗi với mình. Trong hôn nhân, sự giao tiếp chân thật và kịp thời là chìa khóa. Ê-phê-sô 4:26-27 dạy: “Ví có người nào trong anh em tức giận, thì đừng phạm tội; chớ căm giận cho đến khi mặt trời lặn, và đừng cho ma quỉ nhân dịp.” Sự giận dữ không được xử lý sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ cho ma quỉ gieo rắc sự chia rẽ.
3. Những Trường Hợp Khó Khăn: Kinh Thánh không lảng tránh những đề tài khó như ly hôn. Trong khi Mác 10:2-12 và Ma-thi-ơ 19:3-9 cho thấy ý muốn nguyên thủy của Đức Chúa Trời là hôn nhân trọn đời, và ly dị là do “lòng cứng cỏi” của con người, Đức Chúa Trời cũng là Đấng đầy ân điển, chữa lành và phục hồi những mảnh vỡ. Đối với các gia đình đơn thân hay gặp khủng hoảng, Lời Chúa hứa: “Cha của kẻ mồ côi, và quan xét của người góa bụa, ấy là Đức Chúa Trời trong nơi ở thánh của Ngài.” (Thi-thiên 68:5).
Bên cạnh gia đình tự nhiên, Kinh Thánh còn nhấn mạnh đến “gia đình thuộc linh” – tức Hội Thánh. Tuy nhiên, gia đình tự nhiên chính là “Hội thánh tại gia” đầu tiên. Việc cùng nhau thờ phượng và học Lời Chúa là then chốt. Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:6-7 truyền lệnh: “Các lời mà ta truyền cho ngươi ngày nay sẽ ở tại trong lòng ngươi; khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi, và phải nói đến, hoặc khi ngươi ngồi trong nhà, hoặc khi đi ngoài đường, hoặc lúc ngươi nằm, hay là khi chỗi dậy.” Gia đình Cơ Đốc được kêu gọi trở thành một cộng đồng nhỏ sống và truyền lại đức tin.
Làm thế nào để áp dụng những nguyên tắc vĩnh cửu này vào cuộc sống hiện đại đầy bận rộn và áp lực?
- Thiết Lập Thời Gian Tĩnh Nguyện Gia Đình: Dù chỉ 10-15 phút mỗi ngày, hãy cùng đọc một phân đoạn Kinh Thánh ngắn, chia sẻ và cầu nguyện cho nhau. Điều này xây dựng nền tảng thuộc linh chung.
- Thực Hành Sự Giao Tiếp Tích Cực và Chân Thật: Học cách lắng nghe chủ động (Gia-cơ 1:19), dùng lời nói đem đến sự gây dựng và ân điển (Ê-phê-sô 4:29). Tổ chức những buổi “kiểm điểm gia đình” định kỳ để cùng nhau chia sẻ, cảm ơn và giải quyết những điều vướng mắc.
- Ưu Tiên Cho Các Mối Quan Hệ Trên Vật Chất: Trong xã hội đề cao thành tích vật chất, hãy can đảm đặt thời gian cho nhau lên trên công việc, giải trí. Chơi cùng con, hẹn hò với vợ/chồng phải được xem là những cuộc hẹn quan trọng không thể hủy.
- Tìm Kiếm và Cung Cấp Sự Hỗ Trợ Từ Hội Thánh: Đừng cô lập gia đình mình. Hãy tích cực tham gia vào đời sống Hội Thánh, tìm kiếm sự khuyên bảo, cầu thay và hỗ trợ thực tế từ những gia đình trưởng thành trong đức tin khi gặp khó khăn.
- Sống Tha Thứ Mỗi Ngày: Tập thói quen xin lỗi và tha thứ nhanh chóng. Dạy con cái về ân điển bằng cách chính cha mẹ sống ân điển với nhau và với chúng.
Gia đình Cơ Đốc là một phước hạnh và cũng là một chiến trường thuộc linh, nơi tình yêu thương, sự tha thứ và ân điển của Đức Chúa Trời được thể hiện cách sống động nhất. Dẫu không có gia đình nào hoàn hảo, nhưng mỗi gia đình đặt nền tảng trên Lời Chúa và hướng về Chúa Cứu Thế Giê-xu sẽ tìm thấy sự khôn ngoan để vượt qua khủng hoảng, sức mạnh để gánh vác trách nhiệm và niềm hy vọng để hướng đến tương lai. Hãy nhớ lời hứa trong Giô-suê 24:15: “... song ta và nhà ta sẽ phục sự Đức Giê-hô-va.” Quyết định trung tín phục vụ Chúa trong phạm vi gia đình mình chính là di sản quý giá nhất mà chúng ta có thể để lại cho thế hệ sau.
“Nếu Đức Giê-hô-va không cất nhà, Thì những thợ xây cất làm uổng công. Nhược bằng Đức Giê-hô-va không coi-giữ thành, Thì người canh thức canh luống công.” (Thi-thiên 127:1). Ước mong mỗi gia đình chúng ta đều được xây dựng và can giữ bởi chính Đức Giê-hô-va.