Kinh Thánh nói gì về hối lộ?

Trong một thế giới nơi “điều đen tối” thường được hợp pháp hóa dưới những cái tên mỹ miều như “phong bì cảm ơn”, “lại quả”, hay “chi phí bôi trơn”, Kinh Thánh đưa ra một tiếng nói rõ ràng, không khoan nhượng và vĩnh cửu về tội hối lộ. Đây không chỉ đơn thuần là một vấn đề đạo đức xã hội, mà là một tội lỗi nghiêm trọng xâm phạm đến chính bản tính công bình và thánh khiết của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá quan điểm toàn vẹn của Kinh Thánh về hối lộ, từ nguyên ngữ, các ví dụ điển hình, hậu quả nghiêm trọng, đến nền tảng giải pháp trong Đấng Christ và áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ phổ biến nhất cho “hối lộ” là שֹׁחַד (shôchad), mang nghĩa “món quà” với mục đích làm mù quáng, làm lệch lạc, hay mua chuộc. Nó không phải là một món quà vô tư, mà là một công cụ có chủ ý để mua lấy sự thiên vị, che giấu sự thật, hoặc đạt được kết quả bất chính. Từ này xuất hiện xuyên suốt Cựu Ước, luôn đi kèm với sự lên án mạnh mẽ.

Kinh Thánh mô tả bản chất của hối lộ qua các đặc điểm:

1. Làm Mù Mắt Người Khôn Ngoan: “Của hối lộ làm mù mắt người sáng suốt, và làm cong queo công việc của người công bình” (Phục Truyền Luật Lệ Ký 16:19). Ở đây, “mù mắt” (הְעַוֵּר, *he‘aver*) không có nghĩa là mất thị lực thể chất, mà là làm suy giảm khả năng phán đoán khách quan, khiến người thông sáng trở nên ngu dốt về mặt đạo đức.

2. Lật Đổ Lẽ Phải: Hối lộ có sức mạnh “lật đổ” (יַסֵּל, *yassel*) – tức là làm đảo lộn, phá hủy – công lý (Châm Ngôn 15:27, Truyền Đạo 7:7). Nó biến điều đúng thành sai, và điều sai thành đúng.

3. Xuất Phát Từ Lòng Tham: “Kẻ nào tham lợi bất nghĩa gây rối cho nhà mình; còn ai ghét của hối lộ sẽ được sống” (Châm Ngôn 15:27). Gốc rễ của hối lộ là lòng tham (בֹּצֵעַ, *botsea*'), một sự ham muốn vô độ đối của cải hoặc lợi ích thuộc về người khác.

Kinh Thánh không chỉ nói lý thuyết mà còn ghi lại những ví dụ sống động về hối lộ và hậu quả của nó.

A. Trong Cựu Ước:

• Hối Lộ Trong Tư Pháp Bị Cấm Tuyệt Đối: Luật pháp Môi-se cấm triệt để: “Ngươi chớ lấy của hối lộ, vì của hối lộ làm mù mắt kẻ sáng suốt, và làm cong queo công việc của người công bình” (Xuất Ê-díp-tô Ký 23:8). Đây là mệnh lệnh trực tiếp từ Đức Chúa Trời, đặt nền tảng cho một xã hội công bình.

• Các Quan Xét Bất Lương: Các con trai của Hê-li và của Sa-mu-ên là những thầy tế lễ tham nhũng, nhận hối lộ và làm sai lệch sự phán xét (1 Sa-mu-ên 8:3). Điều này trực tiếp dẫn đến dân Y-sơ-ra-ên đòi một vị vua, bày tỏ sự thất vọng với chế độ tham nhũng.

• Những Tiên Tri Giả Vì Lợi: Tiên tri Mi-chê cáo buộc: “Các quan trưởng nó lấy của hối lộ mà xét đoán, những thầy tế lễ nó lấy tiền công mà dạy dỗ, còn các tiên tri nó lấy bạc mà bói” (Mi-chê 3:11). Hối lộ đã đầu độc cả ba trụ cột của quốc gia: hành pháp (quan trưởng), tôn giáo (thầy tế lễ) và tiên tri.

B. Trong Tân Ước:

• Giu-đa Ích-ca-ri-ốt: Đây là ví dụ bi thảm nhất về hối lộ. Ma-thi-ơ 26:15 ghi: “Họ bèn cân ba chục bạc cho người”. Từ Hy Lạp được dùng là ἀργύρια (argyria) – những đồng bạc. Giu-đa đã đánh đổi Chúa của sự sống để lấy “ba chục bạc”, một số tiền khiêm tốn (giá của một nô lệ theo Xuất Ê-díp-tô Ký 21:32). Hối lộ đã làm mù mắt anh ta trước giá trị vô hạn của Đấng Christ.

• Những Kẻ Giữ Cửa Mồ: Sau khi Chúa phục sinh, các thầy tế lễ cả đã “thọc lộc nhiều tiền bạc cho mấy tên lính” để họ nói dối rằng môn đồ đã đến lấy trộm xác Ngài (Ma-thi-ơ 28:12-13). Hối lộ ở đây được dùng để che đậy sự thật vĩ đại nhất của lịch sử.

• Phi-e-rơ Và Si-môn Thuật Sĩ: Trong Công Vụ 8:18-20, Si-môn muốn dùng tiền để mua quyền năng ban Đức Thánh Linh. Sứ đồ Phi-e-rơ đã quở trách nặng nề: “Tiền bạc ngươi hãy hư mất với ngươi, vì ngươi tưởng lấy tiền bạc mua được sự ban cho của Đức Chúa Trời!”. Từ “mua” trong nguyên văn Hy Lạp (κτᾶσθαι, *ktasthai*) nhấn mạnh sự ngụ ý sở hữu. Hối lộ, trong tâm lý của Si-môn, là cách để mua chuộc quyền năng thuộc linh – một tội xúc phạm nghiêm trọng đến ân điển nhưng không của Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh không hề giảm nhẹ hậu quả của tội này. Đó là:

1. Sự Phán Xét Của Đức Chúa Trời: Ngài là “Đấng chẳng vị nể ai, chẳng nhận của hối lộ” (Phục Truyền Luật Lệ Ký 10:17). Đức Chúa Trời công bình sẽ không bỏ qua. Châm Ngôn 17:23 cảnh báo: “Kẻ ác nhận hối lộ trong lòng để làm cong vạy các lối công bình.” Sự “cong vạy” đó sẽ bị Ngài làm cho ngay thẳng trong sự phán xét.

2. Sự Hủy Diệt Cá Nhân Và Gia Đình: “Của phi nghĩa chẳng được ích gì; song sự công bình giải cứu khỏi sự chết” (Châm Ngôn 10:2). Lợi lộc từ hối lộ là tạm bợ và cuối cùng dẫn đến sự diệt vong, trong khi sự ngay thẳng bảo vệ sự sống.

3. Sự Sụp Đổ Xã Hội: Khi hối lộ trở thành “văn hóa”, nó gây nên “ổ gà” trên con đường công lý, làm lung lay niềm tin của người dân và cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của quốc gia (Châm Ngôn 29:4).

4. Làm Ô Uế Tấm Lòng: Hối lộ không chỉ là hành động bên ngoài. Chúa Giê-xu dạy: “Vì từ ngoài vào trong lòng người không làm dơ dáy người được; nhưng vật chi từ trong người ra, đó là sự làm dơ dáy người” (Mác 7:15). Hối lộ xuất phát từ lòng tham, ganh ghét, và sự thiếu tin cậy nơi sự chu cấp của Đức Chúa Trời. Nó làm ô uế tấm lòng trước mặt Chúa.

Làm thế nào để sống liêm chính trong một thế giới đầy cám dỗ của “phong bì ngầm”? Kinh Thánh đưa ra những nguyên tắc nền tảng:

1. Kính Sợ Đức Chúa Trời, Không Sợ Người Ta: Nền tảng đầu tiên là lòng kính sợ Chúa. “Ai tìm kiếm Đức Giê-hô-va hiểu biết mọi sự công bình” (Châm Ngôn 28:5). Khi chúng ta ý thức rằng mình đang sống trước mặt Đấng thánh khiết, Đấng không nhận hối lộ, thì sự sợ hãi ý kiến hay đe dọa của người sẽ phai nhạt.

2. Tìm Kiếm Sự Công Bình Và Yêu Sự Chân Thật: Mi-chê 6:8 tóm tắt: “Hỡi người! Ngài đã tỏ cho ngươi điều gì là thiện; cái điều mà Đức Giê-hô-va đòi ngươi há chẳng phải là làm sự công bình, ưa sự nhân từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời ngươi sao?”. Thay vì tìm kiếm lợi lộc bất chính, chúng ta được kêu gọi “tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài trước hết” (Ma-thi-ơ 6:33).

3. Tin Cậy Vào Sự Chu Cấp Của Đức Chúa Trời: Sự tham lam và hối lộ thường xuất phát từ nỗi sợ thiếu thốn. Chúa Giê-xu dạy chúng ta cầu nguyện: “Xin cho chúng tôi đồ ăn đủ ngày” (Lu-ca 11:3). Sứ đồ Phao-lô làm chứng: “Trong mọi hoàn cảnh tôi đều học thỏa lòng” (Phi-líp 4:11). Sự thỏa lòng trong Chúa là liều thuốc giải mạnh mẽ cho lòng tham.

4. Sống Như Muối Và Ánh Sáng: Cơ Đốc nhân được gọi để tác động đến xã hội. “Các ngươi là muối của đất… là sự sáng của thế gian” (Ma-thi-ơ 5:13-14). Một trong những cách thể hiện rõ ràng nhất là sự liêm chính không thể mua chuộc trong công việc, kinh doanh và các mối quan hệ. Sự từ chối một món hối lộ có thể trở thành một lời chứng mạnh mẽ về Đấng Christ.

5. Được Biến Đổi Bởi Tâm Trí Mới: Giải pháp tối thượng là sự biến đổi từ bên trong. “Chớ làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình” (Rô-ma 12:2). Khi Thánh Linh Đức Chúa Trời ngự trị, Ngài ban cho chúng ta quyền năng để nói “không” với tư dục và sống cách ngay thẳng.

Làm thế nào để những nguyên tắc này trở nên sống động?

• Trong Công Việc: Từ chối nhận hoặc đưa hối lộ để thắng thầu, được thăng chức, hoặc bỏ qua các tiêu chuẩn an toàn. Hãy làm việc “như làm cho Chúa, chớ chẳng phải cho người ta” (Cô-lô-se 3:23).

• Trong Học Đường: Không dùng tiền để mua điểm, mua bằng cấp. Hãy trân trọng giá trị của sự chăm chỉ và trung thực.

• Trong Giao Thông & Thủ Tục Hành Chính: Quyết định không đưa tiền “bôi trơn” để được ưu tiên hoặc bỏ qua lỗi. Sự kiên nhẫn và tôn trọng luật pháp là một phần của chứng nhân.

• Trong Hội Thánh Địa Phương: Giữ gìn sự trong sạch trong việc quản lý tài chính, bổ nhiệm chức việc. Đừng để sự thiên vị hay “ơn nghĩa” trần tế làm lệch lạc các quyết định thuộc linh (Gia-cơ 2:1-4).

• Trong Tâm Trí: Thường xuyên xét lòng mình trước Chúa. Có đang thèm muốn lợi lộc bất chính không? Có đang đánh giá người khác dựa trên quà cáp hay địa vị của họ không? Hãy cầu nguyện như Đa-vít: “Xin Chúa hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi” (Thi Thiên 139:23).

Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh rõ ràng: hối lộ là một tội lỗi ghê tởm trước mặt Đức Chúa Trời, xuất phát từ lòng tham bại hoại và dẫn đến sự hủy diệt cá nhân lẫn xã hội. Tuy nhiên, Tin Lành mang đến một hy vọng vĩ đại. Chúa Giê-xu Christ, Đấng hoàn toàn vô tội, đã chịu chết trên thập tự giá không phải vì Ngài nhận hối lộ, nhưng để chuộc tội cho những kẻ nhận và đưa hối lộ - tức là tất cả chúng ta. Trong Ngài, chúng ta được tha thứ và được ban cho một tấm lòng mới, cùng quyền năng của Đức Thánh Linh để sống một đời sống liêm chính, công bình và thánh khiết.

Lời kêu gọi cho mỗi Cơ Đốc nhân là hãy đứng vững trong sự công bình của Đấng Christ, mặc lấy con người mới “trong sự công bình và thánh sạch của lẽ thật” (Ê-phê-sô 4:24). Hãy can đảm từ chối văn hóa hối lộ, không phải bằng sức riêng, nhưng bằng đức tin nơi Đấng đã chiến thắng mọi cám dỗ. Hãy sống như những con cái của sự sáng, để qua sự liêm chính của chúng ta, danh Cha được tôn cao, và người ta thấy việc lành mà ngợi khen Cha trên trời (Ma-thi-ơ 5:16).

“Hỡi anh em, vậy thì trong khi chờ đợi các điều đó, hãy chuyên lòng cho được chắc không vít, không chỗ trách được, cho đến kỳ sự hiện ra của Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta.” (1 Phi-e-rơ 1:13)