Kinh Thánh nói gì về chủ nghĩa hoàn hảo?

Trong một thế giới tôn vinh sự thành công, hình ảnh không tì vết và những tiêu chuẩn ngày càng cao, “chủ nghĩa hoàn hảo” (perfectionism) đã trở thành một áp lực tâm linh và tâm lý phổ biến, ngay cả trong cộng đồng Cơ Đốc. Nhiều tín hữu vật lộn giữa lời kêu gọi nên thánh của Chúa và cảm giác tội lỗi, thất bại khi không thể đạt đến một hình mẫu lý tưởng do chính mình hoặc người khác đặt ra. Vậy, Kinh Thánh – Lời hoàn hảo của Đức Chúa Trời – định nghĩa và phản ứng thế nào với khái niệm “hoàn hảo” này? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa của sự hoàn thiện trong Kinh Thánh, phân biệt giữa tiêu chuẩn thánh khiết của Đức Chúa Trời và “chủ nghĩa hoàn hảo” mang tính rối nhiễu của con người, đồng thời chỉ ra con đường tự do và ân điển trong Đấng Christ.

I. Giải Nghĩa Từ Ngữ: “Hoàn Hảo” Trong Nguyên Văn Hy Lạp & Hê-bơ-rơ

Để hiểu đúng quan điểm Kinh Thánh, chúng ta phải quay về với ngôn ngữ gốc. Từ “hoàn hảo” hoặc “trọn lành” trong Kinh Thánh Tân Ước (bản Truyền Thống 1925) thường dịch từ tiếng Hy Lạp “teleios” (τέλειος). Từ này không mang nghĩa “không có sai sót, lỗi lầm” (faultless/flawless) theo cách hiểu hiện đại, mà hàm ý “trưởng thành, trọn vẹn, đạt đến mục đích, hoàn tất”. Nó mô tả một thứ gì đó đã phát triển đầy đủ để thực hiện chức năng dự định của nó.

• Ví dụ 1: “Vậy, các ngươi hãy nên trọn lành, như Cha các ngươi ở trên trời là trọn lành” (Ma-thi-ơ 5:48). Ở đây, “teleios” chỉ về sự trọn vẹn trong tình yêu thương, như Cha trên trời yêu thương cả kẻ lành lẫn kẻ dữ (ngữ cảnh Ma-thi-ơ 5:43-47). Đó là một sự trưởng thành về đạo đức và thuộc linh, chứ không phải là sự không sai phạm.
• Ví dụ 2: “Hỡi anh em, về sự khôn ngoan, chớ nên như trẻ con; nhưng về sự gian ác hãy nên như trẻ con, còn về sự khôn ngoan hãy nên như người trưởng thành (teleios)” (1 Cô-rinh-tô 14:20). Rõ ràng, teleios đối lập với “trẻ con”, nhấn mạnh sự trưởng thành, chín chắn.

Trong Cựu Ước, từ Hê-bơ-rơ “tamim” (תָּמִים) thường được dịch là “trọn vẹn”, “vẹn toàn” (ví dụ: Nô-ê là người “trọn vẹn” trong đời mình – Sáng Thế Ký 6:9). Từ này mang nghĩa “nguyên vẹn, toàn bộ, chân thành, không có sự dối trá hay chia rẽ”, thường dùng để mô tả sự trung tín, chân thật trong mối quan hệ với Đức Chúa Trời, hơn là sự hoàn hảo vô tội.

Như vậy, ngay từ ngữ nghĩa, Kinh Thánh không ủng hộ một “chủ nghĩa hoàn hảo” ám chỉ việc sống một cuộc đời không hề vấp phạm, luôn đạt điểm 10 trong mọi phương diện. Thay vào đó, Kinh Thánh kêu gọi chúng ta hướng đến sự trưởng thành, trọn vẹn và thánh khiết trong mối tương giao với Chúa.

II. Sự Đối Lập Giữa Tiêu Chuẩn Thánh Khiết Của Đức Chúa Trời Và Chủ Nghĩa Hoàn Hảo Của Con Người

Đây là điểm then chốt để phân biệt đức tin lành mạnh với sự rối nhiễu tâm linh.

1. Tiêu Chuẩn Của Đức Chúa Trời: Thánh Khiết & Sự Trọn Vẹn Trong Đấng Christ

Kinh Thánh quả thật đưa ra một tiêu chuẩn cao: “Hãy nên thánh, vì ta là thánh” (1 Phi-e-rơ 1:16, Lê-vi Ký 11:44). Sự thánh khiết (hagios) này là thuộc tính của Đức Chúa Trời, nghĩa là sự tách biệt khỏi tội lỗi và sự hoàn toàn thuần khiết. Tuy nhiên, tiêu chuẩn này không nhằm mục đích khiến chúng ta tuyệt vọng, mà để dẫn chúng ta đến với Đấng Christ.

“Vì ai giữ cả luật pháp, chỉ phạm một điều, thì cũng đáng tội về hết cả” (Gia-cơ 2:10). Câu Kinh Thánh này không cổ vũ cho chủ nghĩa hoàn hảo (“phải giữ hết mọi điều”), mà ngược lại, nó phơi bày sự bất lực tuyệt đối của con người trước luật pháp thánh của Đức Chúa Trời. Nó chỉ ra rằng không ai có thể tự mình đạt được sự công bình đó.

Điểm đến của luật pháp chính là Đấng Christ: “Vả, chúng ta biết rằng mọi sự mà luật pháp nói, là nói cho những kẻ ở dưới luật pháp, hầu cho miệng nào cũng phải ngậm lại, cả thiên hạ đều nhận tội trước mặt Đức Chúa Trời; vì chẳng có một người nào bởi việc làm theo luật pháp mà sẽ được xưng công bình trước mặt Ngài, vì luật pháp cho người ta biết tội lỗi” (Rô-ma 3:19-20).

Sự “hoàn thiện” mà Cơ Đốc nhân đạt được là một sự hoàn thiện được ban cho (imputed perfection) chứ không phải tự tạo ra (achieved perfection). Khi tin nhận Chúa Giê-xu, chúng ta được xưng công bình. Sự công bình trọn vẹn của Đấng Christ được kể cho chúng ta (Rô-ma 4:22-24). Trong Đấng Christ, chúng ta đã được nên trọn vẹn (teleioō) (Hê-bơ-rơ 10:14). Đây là một vị thế (position) trước mặt Đức Chúa Trời, làm nền tảng cho quá trình trở nên giống hình ảnh Ngài (progression).

2. Chủ Nghĩa Hoàn Hảo Của Con Người: Công Việc Của Xác Thịt & Sự Tự Cứu

Trái ngược với tiêu chuẩn thánh khiết dẫn đến ân điển, chủ nghĩa hoàn hảo của con người là một hệ thống tự cứu rỗi bằng việc làm, thường đặc trưng bởi:

• Tiêu điểm sai lầm: Tập trung vào hành vi bên ngoài và sự chấp nhận của người khác hơn là tấm lòng và mối quan hệ với Chúa (Ma-thi-ơ 23:25-28).
• Động cơ sợ hãi: Hành động vì sợ bị trừng phạt, sợ thất bại, sợ mất đi tình yêu, thay vì vì tình yêu đáp lại ân điển (1 Giăng 4:18).
• Thước đo so sánh: Đánh giá bản thân dựa trên sự so sánh với người khác (2 Cô-rinh-tô 10:12).
• Không khoan dung với sai sót: Xem thất bại, yếu đuối là điều không thể chấp nhận được, dẫn đến sự kết án chính mình hoặc người khác cách khắc nghiệt.
• Kiệt sức và tuyệt vọng: Vì mục tiêu không thể đạt được, dẫn đến mệt mỏi, chán nản, hoặc từ bỏ.

Chủ nghĩa hoàn hảo này rất gần với tinh thần của những người Pha-ri-si trong thời Chúa Giê-xu, những người “nghiêm ngặt giữ luật” bên ngoài nhưng bên trong đầy sự kiêu ngạo, phán xét và xa cách tình yêu thương (Lu-ca 18:9-14). Chúa Giê-xu đã vạch trần điều này.

III. Những Nhân Vật Kinh Thánh: Hoàn Hảo Hay Được Ân Điển Bao Phủ?

Khi đọc Kinh Thánh cách trung thực, chúng ta thấy hầu hết các nhân vật đức tin lớn đều không phải là những “người hoàn hảo” theo nghĩa không phạm sai lầm:

• Áp-ra-ham: Vì sợ hãi mà hai lần nói dối về vợ mình (Sáng Thế Ký 12, 20).
• Môi-se: Nóng giận và đập vào hòn đá, khiến ông không được vào Đất Hứa (Dân Số Ký 20:10-12).
• Đa-vít: Phạm tội ngoại tình và giết người (2 Sa-mu-ên 11).
• Phi-e-rơ: Chối Chúa ba lần (Ma-thi-ơ 26:69-75).
• Phao-lô: Tự nhận mình là “người đứng đầu” trong những kẻ có tội (1 Ti-mô-thê 1:15).

Tuy nhiên, họ được Kinh Thánh ghi nhận là những người có đức tin lớn. Điều đó chứng tỏ tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời không phải là sự vô tội không tì vết, mà là một tấm lòng tan vỡ, ăn năn, tin cậy và tiếp tục bước đi với Ngài bất chấp những thất bại. Ân điển của Đức Chúa Trời đủ lớn để bao phủ mọi thất bại của họ khi họ quay về. Sự “trọn vẹn” của họ nằm ở sự trung tín của Đức Chúa Trời đối với giao ước Ngài lập với họ, chứ không nằm ở thành tích hoàn hảo của họ.

IV. Ứng Dụng Thực Tế: Sống Thoát Khỏi Ách Nô Lệ Của Chủ Nghĩa Hoàn Hảo

Làm thế nào để áp dụng lẽ thật này vào đời sống hằng ngày?

1. Phân Biệt Giữa Sự Thánh Khiết và Sự Hoàn Hảo Giả Tạo

Hãy tự hỏi: Động cơ thúc đẩy tôi là gì? Sự thánh khiết bắt nguồn từ tình yêu dành cho Chúa và mong muốn vâng lời Ngài (Giăng 14:15). Chủ nghĩa hoàn hảo bắt nguồn từ nỗi sợ hãi, sự không an toàn và nhu cầu chứng minh giá trị bản thân. Hãy cầu xin Chúa thanh tẩy động cơ của bạn.

2. Đón Nhận và Sống Trong Ân Điển Mỗi Ngày

Ân điển không chỉ để được cứu lúc ban đầu, mà là để sống mỗi ngày. Khi thất bại, hãy nhớ: “Vậy, hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Rô-ma 8:1). Hãy ăn năn, đứng dậy và tiếp tục bước đi trong sự tha thứ đã được ban (1 Giăng 1:9). Sự hoàn thiện của bạn đã được đảm bảo trong Đấng Christ.

3. Nuôi Dưỡng Tấm Lòng Biết ơn và Chấp Nhận Sự Yếu Đuối

Phao-lô đã học được bài học quý giá: “Ấy vậy, tôi lấy làm vui về sự yếu đuối, sự sỉ nhục, sự túng ngặt, sự bắt bớ, sự khốn khó vì cớ Đấng Christ; vì khi tôi yếu đuối, ấy là lúc tôi mạnh mẽ” (2 Cô-rinh-tô 12:10). Sự yếu đuối của chúng ta trở thành cơ hội để quyền năng của Đấng Christ tỏ ra. Thay vì ghét bỏ điểm yếu, hãy dâng nó lên cho Chúa.

4. Tập Trung Vào Sự Trưởng Thành, Không Phải Sự Hoàn Hảo

Hãy đặt mục tiêu tăng trưởng thay vì hoàn hảo. Một cây non không hoàn hảo, nhưng nó đang lớn lên. Phi-líp 3:12-14 là hình mẫu tuyệt vời: Phao-lô thừa nhận mình chưa đạt đến, nhưng ông quên đi sau lưng và hướng đến phía trước. Đó là tâm thế của người trưởng thành (teleios).

5. Tìm Kiếm Cộng Đồng Chân Thật và Đầy Ân Điển

Tránh xa những môi trường chỉ trích, so sánh và đòi hỏi hình thức. Tìm kiếm và xây dựng những mối quan hệ Cơ Đốc nơi bạn có thể thành thật về cuộc đấu tranh của mình mà không bị lên án, được khích lệ và nhắc nhở về ân điển (Ga-la-ti 6:1-2).

V. Kết Luận: Hoàn Hảo Trong Ân Điển, Không Trong Thành Tích

Kinh Thánh không ủng hộ “chủ nghĩa hoàn hảo” – hệ thống tự cứu đầy áp lực, sợ hãi và thất bại của con người. Thay vào đó, Kinh Thánh mời gọi chúng ta đến với sự trọn vẹn (teleios) và thánh khiết trong Đấng Christ. Sự trọn vẹn này, trước hết, là một món quà qua sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu, khiến chúng ta được xưng công bình trọn vẹn trước mặt Đức Chúa Trời. Kế đến, nó là một hành trình tăng trưởng trong ân điển, nơi chúng ta học vâng phục Chúa Thánh Linh để mỗi ngày càng trở nên giống Chúa Giê-xu hơn.

Hãy từ bỏ gánh nặng phải trở nên hoàn hảo. Hãy đến với Chúa Giê-xu, Đấng phán: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Sự yên nghỉ thật là biết rằng tình yêu và sự chấp nhận của Cha Thiên Thượng dành cho bạn không dựa trên thành tích hoàn hảo của bạn, mà dựa trên sự hoàn hảo vĩnh cửu của Con Ngài, là Chúa Giê-xu Christ. Trong Ngài, bạn đã được trọn vẹn, và trong Ngài, bạn đang được trở nên trọn vẹn.