Concupiscence trong Kinh Thánh
Trong hành trình nghiên cứu và sống theo Lời Chúa, chúng ta thường bắt gặp những thuật ngữ thần học sâu sắc, phản ánh chân thực bản chất tội lỗi và sự tranh chiến thuộc linh của con người. Một trong những thuật ngữ quan trọng đó là **“Concupiscence”**. Bài viết chuyên sâu này sẽ khảo sát ý nghĩa của từ này trong bối cảnh Kinh Thánh, nguyên ngữ, sự biểu hiện, và quan trọng nhất là giải pháp ân điển mà Đức Chúa Trời đã ban qua Chúa Cứu Thế Giê-xu.
**“Concupiscence”** (phát âm: /kənˈkjuːpɪsəns/), xuất phát từ tiếng Latinh *concupiscentia*, có gốc từ *concupiscere* (khao khát mãnh liệt). Trong thần học, nó thường được hiểu là **“sự ham muốn xác thịt tội lỗi,” “lòng tham dục,”** hay **“khuynh hướng tội lỗi cố hữu”** trong bản chất sa ngã của con người. Nó không chỉ giới hạn ở ham muốn tình dục trái phép, mà bao trùm mọi hình thức ham muốn tội lỗi, ích kỷ, đi ngược lại ý muốn hoàn hảo của Đức Chúa Trời.
Trong các bản Kinh Thánh tiếng Anh cổ như King James Version (KJV), từ này xuất hiện trực tiếp. Ví dụ, Rô-ma 7:8 chép: *“But sin, taking occasion by the commandment, wrought in me all manner of concupiscence.”* Tuy nhiên, trong **Kinh Thánh Tiếng Việt Bản Truyền Thống (1925)**, từ tương đương và chính xác nhất được dùng là **“sự tham dục”**.
“Nhưng tội lỗi nhân dịp, bởi điều răn mà sanh ra mọi thứ **tham dục** trong lòng tôi; vì không có luật pháp thì tội lỗi chết đi.” (Rô-ma 7:8)
Đây là chìa khóa then chốt để chúng ta hiểu thuật ngữ này trong ngữ cảnh Thánh Kinh.
Từ “tham dục” hay “concupiscence” trong Tân Ước bắt nguồn từ nhóm từ Hy Lạp **ἐπιθυμία *(epithymia)***. Từ này có nghĩa cơ bản là “sự khao khát”, “ước muốn”, “ham muốn”. Bản thân nó không hoàn toàn tiêu cực (ví dụ: Chúa Giê-xu cũng từng *“epithymia”* – khao khát ăn Lễ Vượt Qua với các môn đồ, Lu-ca 22:15). Tuy nhiên, trong đa số ngữ cảnh, đặc biệt khi nói về bản chất tội lỗi, nó mang ý nghĩa xấu: **“sự ham muốn xấu xa,” “lòng tham dục.”**
Hãy cùng phân tích các phân đoạn then chốt:
1. Rô-ma 7:7-8 – Luật Pháp và Sự Tham Dục:
Phân đoạn này mô tả sự tương tác giữa Luật Pháp thánh và bản chất tội lỗi. Sứ đồ Phao-lô viết:
“Vả, tôi không biết sự tham muốn (*epithymia*) là gì, nếu luật pháp không phán rằng: Ngươi chớ tham muốn (*epithyméseis*). Nhưng tội lỗi nhân dịp, bởi điều răn mà sanh ra mọi thứ tham dục (*epithymian*) trong lòng tôi; vì không có luật pháp thì tội lỗi chết đi.” (Rô-ma 7:7b-8)
Ở đây, *epithymia* (tham dục) được hiển lộ và thậm chí bị kích hoạt bởi chính điều răn thánh của Đức Chúa Trời (“Ngươi chớ tham muốn” – điều răn thứ 10, Xuất Ê-díp-tô Ký 20:17). Điều này cho thấy **“concupiscence”** không phải chỉ là hành động phạm tội bên ngoài, mà là **khuynh hướng tội lỗi nội tại, tiềm ẩn trong mỗi con người**, luôn tìm dịp để bùng phát. Luật Pháp như tấm gương, vạch trần sự ô uế và sự bất lực của con người trước tội lỗi.
2. Ga-la-ti 5:16-17, 19-21 – Công Việc của Xác Thịt:
Phân đoạn này đối chiếu giữa xác thịt và Thánh Linh. Các “công việc của xác thịt” bao gồm:
“... Tà dâm, ô uế, luông tuồng, thờ hình tượng, phù phép, thù oán, tranh đấu, ghen ghét, buồn giận, cãi lẫy, bất bình, bè đảng, ganh gổ, say sưa, mê ăn uống, cùng các sự khác giống như vậy...” (Ga-la-ti 5:19-21)
Danh sách này bắt nguồn từ những *epithymiai* (ham muốn xấu) của xác thịt. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Vì xác thịt có những điều ham muốn (*epithymeî*) trái với của Thánh Linh, Thánh Linh có những điều ham muốn trái với của xác thịt; hai bên trái nhau dường ấy, nên anh em không làm được điều mình muốn.” (Ga-la-ti 5:17). Sự tranh chiến nội tâm này chính là chiến trường của concupiscence.
3. Cô-lô-se 3:5 và I Giăng 2:16-17 – Hình Ảnh và Thế Gian:
Kinh Thánh mô tả concupiscence như một thứ phải bị giết chết và không thuộc về Cha:
“Vậy hãy giết chết các chi thể của anh em ở nơi hạ giới, ấy là sự dâm dục, ô uế, tình dục, **lòng ham muốn** (*epithymian*) xấu, và tánh tham lam...” (Cô-lô-se 3:5).
“Vì mọi sự trong thế gian, như sự **tham dục** (*epithymia*) của xác thịt, sự **tham dục** của mắt, và sự kiêu ngạo của đời, đều chẳng từ Cha mà đến, nhưng từ thế gian mà ra. Vả thế gian với sự tham dục nó đều qua đi...” (I Giăng 2:16-17).
Ở đây, chúng ta thấy một sự phân loại rõ ràng: **tham dục của xác thịt** (ham muốn thể xác), **tham dục của mắt** (ham muốn từ những gì thấy được, như vật chất, hình ảnh kích thích), và **sự kiêu ngạo của đời** (sự tự tôn, kiêu hãnh). Cả ba đều là biểu hiện của “concupiscence” và thuộc về hệ thống sa ngã của thế gian.
Mặc dù từ “concupiscence” là thuật ngữ Tân Ước, nhưng khái niệm về khuynh hướng tội lỗi đã được đề cập từ Cựu Ước. Từ Hê-bơ-rơ quan trọng là **יֵצֶר *(yetzer)***, thường dịch là “**khuynh hướng**”, “**tư tưởng**”, hay “**ý định**” của lòng người.
“Vì **ý tưởng** (*yetzer*) của lòng người là xấu xa từ khi còn tuổi trẻ...” (Sáng Thế Ký 8:21).
“Lòng người **toan tính** (*yetzer*) điều xấu xa từ lúc còn trẻ...” (Sáng Thế Ký 6:5).
Ngay sau khi loài người sa ngã (Sáng Thế Ký 3), bản chất đã bị nhiễm độc. Khuynh hướng (*yetzer*) của lòng người hướng về điều ác. Đây chính là gốc rễ của mọi *epithymia* (tham dục) mà Tân Ước mô tả. Điều răn thứ 10 “**Chớ tham muốn**” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:17, trong tiếng Hê-bơ-rơ sử dụng từ *loʾ taḥmōd*) là một bức tường thành chống lại chính khuynh hướng *yetzer* hư hoại ấy.
Qua nghiên cứu trên, chúng ta có thể tổng hợp một số điểm thần học then chốt:
- Bản Chất, Không Chỉ Hành Động: Concupiscence không đồng nhất với hành vi phạm tội cụ thể. Nó là **khuynh hướng**, **xu hướng nội tại** dẫn con người đến chỗ phạm tội. Ngay cả khi chưa hành động, khuynh hướng tham dục đã tồn tại trong lòng (Ma-thi-ơ 5:28).
- Di Sản của Sự Sa Ngã: Nó là một phần của “tội lỗi” (*hamartia*) như một quyền lực thống trị đã vào thế gian qua A-đam (Rô-ma 5:12). Mọi người đều được sinh ra với khuynh hướng này.
- Luật Pháp Vạch Trần Nó: Luật Pháp thánh của Đức Chúa Trời không tạo ra concupiscence, nhưng phơi bày sức mạnh và sự hiện diện của nó, khiến chúng ta nhận biết mình là kẻ có tội và cần đến Đấng Cứu Rỗi (Rô-ma 3:20, 7:7).
- Phạm Vi Rộng Lớn: Nó bao gồm mọi hình thức ham muốn ích kỷ, tự tôn, và chống nghịch Đức Chúa Trời: tham lam, ghen tị, ham muốn danh vọng, khoái lạc bất chính, v.v.
Là Cơ Đốc nhân được tái sinh, chúng ta vẫn sống trong thân thể hay chết này và vẫn có chiến trận với concupiscence. Nhưng Phúc Âm ban cho chúng ta niềm hy vọng và công cụ để chiến đấu:
1. Nhận Biết và Xưng Nhận Sự Yếu Đuối:
Bước đầu tiên là thành thật với Chúa. Giống như Phao-lô trong Rô-ma 7, chúng ta cần nhận biết rằng trong xác thịt “**chẳng có điều chi lành**” (Rô-ma 7:18). Sự tự tin vào bản thân là cái bẫy. Hãy xưng nhận khuynh hướng tội lỗi của mình với Chúa (I Giăng 1:9).
2. Sống Theo Thánh Linh, Không Theo Xác Thịt:
Đây là mệnh lệnh và cũng là lời hứa. “Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều tham muốn của xác thịt.” (Ga-la-ti 5:16). Chúng ta “**giết chết**” các chi thể hạ giới (Cô-lô-se 3:5) không bằng ý chí riêng, mà bằng cách đầu phục và được đầy dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18). Thánh Linh sản sinh bông trái đối nghịch với tham dục: yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục... (Ga-la-ti 5:22-23).
3. Mặc Lấy Chúa Cứu Thế Giê-xu:
Hy vọng của chúng ta không nằm ở việc đè nén ham muốn, mà ở việc thay đổi chủ nhân. “Hãy mặc lấy Chúa Giê-xu Christ, chớ chăm nom về xác thịt mà làm cho phỉ lòng dục nó.” (Rô-ma 13:14). Khi tâm trí chúng ta đặt để trên Đấng Christ (Cô-lô-se 3:1-2), sức hút của thế gian và xác thịt sẽ giảm dần.
4. Sử Dụng “Vũ Khí” Thuộc Linh:
Hãy thực hành:
- **Cầu Nguyện Thường Xuyên:** “Hãy tỉnh thức và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn, mà xác thịt thì yếu đuối.” (Ma-thi-ơ 26:41).
- **Lời Chúa Là Gươm:** Dùng Lời Chúa để phản công lại những tư tưởng cám dỗ, như Chúa Giê-xu đã làm (Ma-thi-ơ 4:1-11).
- **Tránh Xa Dịp Tội:** “Hãy tránh xa sự gian dâm... Hãy chạy trốn đi.” (I Cô-rinh-tô 6:18; II Ti-mô-thê 2:22). Đừng nuôi dưỡng tham dục bằng những hình ảnh, mối quan hệ hay suy nghĩ độc hại.
- **Tương Giao với Hội Thánh:** Sống trong sự khích lệ, khiển trách yêu thương và gánh vác gánh nặng cho nhau (Ga-la-ti 6:1-2, Hê-bơ-rơ 10:24-25).
5. Sống Trong Ân Điển và Sự Tha Thứ:
Khi vấp ngã, đừng chìm trong tuyệt vọng hay cố gắng tự chuộc tội. Hãy nhớ rằng: “Vậy hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Giê-xu Christ” (Rô-ma 8:1). Hãy chạy đến với ân điển của Chúa, nhận lấy sự tha thứ, và tiếp tục bước đi (I Giăng 2:1-2).
**“Concupiscence”** hay **“sự tham dục”** là một thuật ngữ quan trọng giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về bản chất tội lỗi mà không chỉ dừng ở hành vi bề ngoài. Nó là khuynh hướng hư hoại, là “xác thịt” luôn tranh chiến với Thánh Linh. Kinh Thánh không giấu giếm sự thật đau đớn này về con người, nhưng nêu bật lên nó để chúng ta thấy rõ hơn sự vinh hiển của Phúc Âm.
Giải pháp cho concupiscence không phải là luật pháp, kỷ luật tự thân, hay triết lý, mà là **CON NGƯỜI VÀ CÔNG TRÌNH CỦA CHÚA GIÊ-XU CHRIST**. Trong Ngài, chúng ta được xưng công bình (Rô-ma 5:1), được ban cho Thánh Linh để có sức sống mới (Rô-ma 8:9-11), và có niềm hy vọng chắc chắn vào ngày chúng ta được giải cứu hoàn toàn khỏi thân thể hay chết này (Rô-ma 8:23, Phi-líp 3:20-21).
Cho đến ngày đó, chúng ta chiến đấu với tham dục không phải bằng sức riêng, nhưng bằng đức tin nơi Đấng đã yêu chúng ta và phó chính mình Ngài vì chúng ta. Hãy sống mỗi ngày trong sự nhận biết ân điển, đầu phục Thánh Linh, và hướng mắt về Chúa Cứu Thế, Đấng ban cho chúng ta sự đắc thắng.