Chúa Có Yêu Cầu Cơ Đốc Nhân Giữ Ngày Sa-bát Không?
Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân trăn trở về vị trí của ngày Sa-bát (thứ Bảy) trong đời sống Tân Ước. Câu hỏi này không chỉ liên quan đến việc giữ một ngày lễ, mà chạm đến cốt lõi của mối quan hệ giữa Luật Pháp (Cựu Ước) và Ân Điển (Tân Ước), giữa biểu tượng và thực tại, giữa hình bóng và bản chất. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để tìm hiểu ý nghĩa nguyên thủy của Sa-bát, cách Chúa Giê-xu và các Sứ đồ áp dụng, và từ đó đưa ra sự hiểu biết thần học vững chắc cùng ứng dụng thực tiễn cho Hội Thánh ngày nay.
Trước khi trả lời câu hỏi chính, chúng ta phải hiểu Sa-bát là gì trong ý định ban đầu của Đức Chúa Trời. Từ "Sa-bát" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "שַׁבָּת" (Shabbat), có gốc từ động từ "שָׁבַת" (shavat) nghĩa là "ngưng, nghỉ, chấm dứt".
1. Sa-bát trong Sự Sáng Tạo (Sáng-thế Ký 2:2-3):
"Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi Ngài ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh." Ở đây, Sa-bát đầu tiên là một kỷ niệm về sự sáng tạo hoàn tất và là món quà nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời cho cả nhân loại, trước khi có dân Y-sơ-ra-ên hay Luật Pháp Môi-se.
2. Sa-bát trong Mười Điều Răn (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11):
"Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh... vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ." Điều răn thứ tư này nhắc lại mô hình sáng tạo và đưa nó vào trong giao ước với Y-sơ-ra-ên như một dấu hiệu đặc biệt.
3. Sa-bát như một Dấu Hiệu của Giao Ước (Ê-xê-chi-ên 20:12):
"Ta cũng ban cho chúng nó những ngày sa-bát ta, dùng làm một dấu giữa ta và chúng nó, đặng chúng nó biết rằng ta là Đức Giê-hô-va, Đấng làm nên chúng nó nên thánh." Tại đây, Sa-bát được xác định rõ ràng là một dấu hiệu giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên, liên quan đến giao ước Luật Pháp tại Si-na-i. Nó là một phần của "luật lễ nghi" (ceremonial law) biệt riêng họ từ các dân tộc khác.
Tân Ước mang đến một bước ngoặt quan trọng trong sự hiểu biết về Sa-bát, và trung tâm của sự thay đổi này là Chúa Giê-xu Christ.
1. Chúa Giê-xu là Chủ của Sa-bát (Mác 2:27-28):
Đây là câu Kinh Thánh then chốt: "Ngày sa-bát làm ra vì loài người, chớ chẳng phải loài người vì ngày sa-bát. Vậy thì Con người cũng làm chủ ngày sa-bát." Chúa Giê-xu tuyên bố:
- Mục đích của Sa-bát: Nó được "làm ra" (tiếng Hy Lạp: ἐγένετο - egneto) vì lợi ích của con người - cho sự nghỉ ngơi, bồi dưỡng và tương giao với Đức Chúa Trời, chứ không phải là gánh nặng áp chế.
- Thẩm quyền của Đấng Christ: Là "Con người" (danh hiệu Mê-si), Ngài có thẩm quyền tối cao để giải thích và áp dụng ý nghĩa thật của Sa-bát. Ngài là Đấng mà Sa-bát chỉ về.
2. Chúa Giê-xu Hoàn Tất Ý Nghĩa của Sa-bát:
Các sự chữa bệnh của Chúa Giê-xu trong ngày Sa-bát (ví dụ: Giăng 5:1-18, Lu-ca 13:10-17) không phải để phá bỏ điều răn, mà để bày tỏ sự nghỉ ngơi trọn vẹn và sự chữa lành thật sự mà Ngài mang đến. Khi người Pha-ri-si chỉ trích, Ngài đáp: "Cha ta làm việc cho đến bây giờ, ta cũng làm việc như vậy" (Giăng 5:17). Công việc của sự cứu chuộc và phục hồi là công việc của Đức Chúa Trời, và nó tiếp tục ngay cả trong Sa-bát.
3. Sự Nghỉ Ngơi Thuộc Linh trong Đấng Christ (Ma-thi-ơ 11:28-29):
"Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ... các ngươi sẽ tìm được sự yên nghỉ cho linh hồn mình." Chúa Giê-xu chính là sự yên nghỉ đời đời mà ngày Sa-bát bằng hình bóng chỉ về. Sự nghỉ ngơi Sa-bát thật là sự nghỉ ngơi khỏi gánh nặng của tội lỗi và sự nỗ lực tự cứu mình bởi việc làm Luật Pháp.
Sau sự phục sinh của Chúa Giê-xu, các Sứ đồ và Hội Thánh đầu tiên đã hiểu và áp dụng ngày Sa-bát thế nào? Đây là phần quan trọng nhất để trả lời câu hỏi của chúng ta.
1. Sự Tụ Họp Vào Ngày Thứ Nhất (Công vụ 20:7, 1 Cô-rinh-tô 16:2):
Hội Thánh đầu tiên bắt đầu nhóm lại vào "ngày thứ nhất trong tuần" (Chúa Nhật) để bẻ bánh (thờ phượng và Tiệc Thánh). Đây là ngày Chúa Giê-xu phục sinh (Ma-thi-ơ 28:1), một sự kiện biến đổi vũ trụ, khai mở sáng tạo mới. Họ không bỏ ngày Sa-bát để giữ một "luật mới", nhưng tự nhiên tụ họp vào ngày này để kỷ niệm chiến thắng của Đấng Christ. Ngày thứ nhất trở thành "Ngày của Chúa" (Khải Huyền 1:10).
2. Sự Dạy Dỗ Căn Bản Của Sứ Đồ Phao-lô (Cô-lô-se 2:16-17):
Câu Kinh Thánh này là then chốt cho thần học Tân Ước về các lễ nghi: "Chớ có ai đoán xét anh em về của ăn, thức uống, ngày lễ, hoặc ngày trăng mới, hay là ngày sa-bát, ngày sa-bát thật sự chỉ là hình bóng của những việc sẽ tới, còn thân thể của sự thật đó là thuộc về Đấng Christ." (Bản Truyền Thống).
- Phân loại: Phao-lô xếp Sa-bát cùng với các lễ nghi khác của Cựu Ước (đồ ăn, thức uống, lễ hội) – là những điều thuộc về "hình bóng" (tiếng Hy Lạp: σκιά - skia, bóng tối/hình bóng).
- Bản chất: Những điều đó là "hình bóng" (bóng của sự thật), còn "thân thể" (thực tại) thuộc về Đấng Christ. Chúa Giê-xu là thực tại mà mọi hình bóng lễ nghi chỉ về. Giữ hình bóng khi đã có thực tại là đánh mất ý nghĩa.
3. Tự Do trong Ân Điển (Rô-ma 14:5-6):
"Một người tưởng ngày nầy hơn ngày khác, kẻ khác tưởng mọi ngày đều bằng nhau; ai nấy hãy tin chắc ở trí mình. Kẻ giữ ngày, là giữ vì Chúa...". Phao-lô nói về vấn đề gây tranh cãi (có thể bao gồm ngày lễ và ăn chay), và nguyên tắc là tự do cá nhân trong sự xác tín, với động cơ làm sáng danh Chúa. Ông không ra lệnh giữ một ngày cụ thể nào, nhưng kêu gọi sự tôn trọng lẫn nhau.
4. Giao Ước Mới Thay Thế Giao Ước Cũ (Hê-bơ-rơ 8:13):
"Bởi nói giao ước mới, thì Ngài đã xưng giao ước trước là cũ; vả, điều chi đã cũ đã già, thì gần tiêu mất đi." Luật lễ nghi, kể cả hệ thống ngày lễ và Sa-bát, thuộc về Giao Ước Cũ đã bị Giao Ước Mới trong huyết Đấng Christ thay thế. Chúng ta sống dưới nguyên tắc của giao ước mới, không phải giao ước cũ.
Vậy, nếu Cơ Đốc nhân không bị buộc phải giữ ngày Sa-bát thứ Bảy theo nghi thức Cựu Ước, thì điều đó được áp dụng thế nào trong đời sống?
1. Tập Trung Vào Thực Tại, Không Phải Hình Bóng:
Thay vì tập trung vào việc giữ một ngày cụ thể với những luật lệ cứng nhắc, chúng ta được mời gọi bước vào sự nghỉ ngơi đời đời trong Đấng Christ (Hê-bơ-rơ 4:9-11). Còn một sự nghỉ ngơi Sa-bát cho dân Đức Chúa Trời. Sự nghỉ ngơi đó là tin cậy nơi công việc hoàn tất của Chúa Giê-xu trên thập tự giá, và ngưng cậy vào việc làm của mình để được xưng công bình.
2. Nguyên Tắc Nghỉ Ngơi và Thờ Phượng Định Kỳ:
Mặc dù không bị ràng buộc bởi luật Sa-bát, nguyên tắc nghỉ ngơi, bồi dưỡng và tương giao với Chúa vẫn là ý muốn tốt lành của Ngài cho con người. Hội Thánh đầu tiên đã chọn ngày thứ nhất để nhóm lại, và thói quen này tiếp tục như một kỷ luật thuộc linh lành mạnh. Nó không phải để được cứu, nhưng là để được nuôi dưỡng trong đức tin, gây dựng thân thể và thờ phượng Chúa.
3. Sống Mỗi Ngày Cho Chúa:
"Kẻ giữ ngày, là giữ vì Chúa" (Rô-ma 14:6). Dù bạn xem mọi ngày đều như nhau hay dành riêng một ngày đặc biệt, hãy làm mọi sự vì Chúa. Sự tự do của chúng ta trong Đấng Christ cho phép chúng ta giữ ngày thứ nhất (Chúa Nhật) không như một "Sa-bát mới" đầy luật lệ, mà như một đặc ân, một sự kỷ niệm Phục Sinh hàng tuần, một thói quen ân điển.
4. Tránh Hai Thái Cực:
- Chủ nghĩa hợp pháp (Legalistic Extreme): Bắt ép bản thân và người khác phải giữ ngày Sa-bát thứ Bảy (hay cả Chúa Nhật) với một bộ luật chi tiết (không được làm gì), biến nó thành gánh nặng và đánh mất ý nghĩa.
- Chủ nghĩa buông thả (Libertine Extreme): Xem thường mọi nguyên tắc, không dành thời gian nghỉ ngơi và thờ phượng tập thể, xem nhẹ sự gây dựng của Hội Thánh.
Vậy, Chúa có yêu cầu Cơ Đốc nhân giữ ngày Sa-bát không? Không, nếu chúng ta hiểu "giữ ngày Sa-bát" như một điều răn lễ nghi bắt buộc của Giao Ước Cũ dành cho dân Y-sơ-ra-ên. Chúa Giê-xu Christ, là Chủ của Sa-bát, đã hoàn tất và ứng nghiệm ý nghĩa sâu xa nhất của nó. Chúng ta được mời bước vào sự nghỉ ngơi đời đời của Ngài bằng đức tin.
Tuy nhiên, Có, nếu chúng ta hiểu rằng Đức Chúa Trời vẫn mong muốn con dân Ngài có nhịp sống lành mạnh, biết nghỉ ngơi thể chất lẫn thuộc linh, và trung tín gặp gỡ trong sự thờ phượng tập thể để được nuôi dưỡng. Hội Thánh khắp nơi, trong sự tự do và theo gương các Sứ đồ, đã chọn ngày thứ nhất trong tuần – Ngày của Chúa – để làm điều này, không như một luật lệ cứng nhắc, mà như một đặc ân đầy vui mừng để kỷ niệm sự phục sinh của Cứu Chúa chúng ta.
Cuối cùng, hãy nhớ lời Phao-lô: "Vì ấy chính ta là Đấng Christ, đã buộc anh em vào sự tự do... Hãy lấy lòng yêu thương làm đầy tớ lẫn nhau" (Ga-la-ti 5:1, 13). Đừng để mình bị trói buộc bởi ách nô lệ của luật lệ cũ, nhưng cũng đừng dùng sự tự do để che đậy tình trạng thuộc thể. Hãy sử dụng sự tự do để yêu Chúa, phục vụ nhau và sống mỗi ngày trong sự nghỉ ngơi và biết ơn về sự cứu chuộc trọn vẹn nơi Đấng Christ.