Lập hội thánh là gì?

Trong hành trình đức tin Cơ Đốc, thuật ngữ "Hội Thánh" thường được nhắc đến, nhưng cụm từ "lập Hội Thánh" lại mang những ý nghĩa thần học sâu sắc và thực tiễn sống động. Đây không đơn thuần là việc xây dựng một tòa nhà hay tổ chức một nhóm tôn giáo mới, mà là một công tác thiêng liêng bắt nguồn từ chính ý muốn và kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa Kinh Thánh của việc lập Hội Thánh, từ nền tảng, mô hình, cho đến sứ mạng và ứng dụng cho đời sống tín hữu ngày nay.

Để hiểu "lập Hội Thánh", trước hết phải hiểu "Hội Thánh" là gì. Trong Tân Ước, từ Hy Lạp được dùng là ἐκκλησία (ekklēsia). Từ này ghép bởi "ek" (ra khỏi) và "kaléō" (kêu gọi). Vậy, ekklēsia nguyên nghĩa là "những người được kêu gọi ra khỏi" để nhóm họp lại. Trong bối cảnh Cơ Đốc, đây chính là cộng đồng những người được Đức Chúa Trời kêu gọi ra khỏi thế gian tối tăm để bước vào sự sáng lạ lùng của Ngài (1 Phi-e-rơ 2:9).

Chính Chúa Giê-xu Christ là Đấng đầu tiên tuyên bố về việc thiết lập Hội Thánh: "Ta sẽ lập Hội Thánh Ta trên đá nầy, các cửa âm phủ chẳng thắng được hội đó" (Ma-thi-ơ 16:18). Lời tuyên bố này xác định:

1. Chủ Thể của hành động "lập": "Ta" – Chính Chúa Giê-xu Christ. Ngài là kiến trúc sư, là người thợ xây dựng duy nhất.
2. Quyền sở hữu: "Hội Thánh Ta" – Hội Thánh thuộc về Christ. Ngài là đầu của Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:23).
3. Nền tảng: "trên đá nầy" – Dựa trên lời tuyên xưng đức tin của Phi-e-rơ rằng "Chúa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống" (câu 16). Nền tảng tối hậu chính là chính Chúa Cứu Thế Giê-xu (1 Cô-rinh-tô 3:11).
4. Đặc tính bất khả chiến bại: "các cửa âm phủ chẳng thắng được" – Sự sống và chiến thắng của Hội Thánh bắt nguồn từ sự sống lại của Đấng Christ, Đấng đã chiến thắng sự chết.

Vậy, về bản chất thần học, lập Hội Thánh là công việc thiêng liêng do chính Chúa Giê-xu Christ khởi xướng và thực hiện, nhằm tạo dựng một cộng đồng thuộc linh gồm những người được cứu chuộc bởi huyết Ngài, đặt nền trên chân lý về thân vị và công tác cứu chuộc của Ngài.

Mặc khải về Hội Thánh không xuất hiện đột ngột. Cựu Ước đã có hình bóng về một cộng đồng được Chúa kêu gọi (dân Y-sơ-ra-ên), nhưng Hội Thánh Tân Ước với đầy đủ ý nghĩa được thành lập vào ngày Lễ Ngũ Tuần (Penecost), được ghi lại trong Công vụ đoạn 2.

Sau khi Chúa Giê-xu về trời, Đức Thánh Linh được đổ xuống trên các môn đồ. Sự kiện này đánh dấu sự khai sinh chính thức của Hội Thánh. Công vụ 2:41-47 mô tả mẫu hình Hội Thánh đầu tiên:

- Nghe và tiếp nhận Lời: "Những kẻ nhận lời đó đều chịu phép báp-têm" (câu 41).
- Bền đỗ trong sự dạy dỗ, thông công, bẻ bánh và cầu nguyện: (câu 42).
- Sự hiệp một và chia sẻ: "Chẳng có một người nào trong vòng họ là thiếu thốn" (câu 44-45).
- Thờ phượng và có ơn trước mặt dân chúng: (câu 46-47).
- Tăng trưởng: "Chúa thêm người được cứu vào Hội Thánh mỗi ngày" (câu 47).

Như vậy, lập Hội Thánh trong lịch sử liên quan mật thiết đến công tác của Ba Ngôi Đức Chúa Trời: Đức Chúa Cha lập kế hoạch (Ê-phê-sô 3:9-11), Đức Chúa Con (Chúa Giê-xu) thực hiện công tác cứu chuộc để mua chuộc Hội Thánh bằng chính huyết Ngài (Công vụ 20:28), và Đức Thánh Linh được ban xuống để hiệp nhất, ban năng lực và hướng dẫn Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 12:13).

Kinh Thánh không đưa ra một bản thiết kế tổ chức cứng nhắc, nhưng chỉ ra những yếu tố không thể thiếu:

1. Lời Chúa là nền tảng và thẩm quyền tối cao: Hội Thánh được xây dựng trên lời giảng dạy của các sứ đồ và tiên tri, mà chính Đấng Christ là đá góc nhà (Ê-phê-sô 2:20). Mọi giáo lý và thực hành phải được kiểm chứng bởi Kinh Thánh.

2. Các Thánh Lễ (Ordinances/Sacraments):
- Báp-têm: Là dấu hiệu bề ngoài của sự chôn và sống lại với Đấng Christ, công bố đức tin cá nhân vào Chúa Giê-xu (Rô-ma 6:3-4).
- Tiệc Thánh (Bữa Ăn Tối Của Chúa): Để tưởng niệm sự chết của Chúa cho đến lần Ngài trở lại (1 Cô-rinh-tô 11:23-26).

3. Chức Vụ Lãnh Đạo Được Chúa Lập: Kinh Thánh nói đến các trưởng lão (presbuteros) có nhiệm vụ chăn bầy (1 Phi-e-rơ 5:1-2) và chấp sự (diakonos) phục vụ (1 Ti-mô-thê 3:8-13). Họ phải đáp ứng các tiêu chuẩn đạo đức và thuộc linh nghiêm ngặt.

4. Sự Thông Công và Kỷ Luật Yêu Thương: Hội Thánh là một thân thể, các chi thể cần nhau (1 Cô-rinh-tô 12:12-27). Sự thông công (koinōnia) bao gồm việc chia sẻ, khích lệ và cả kỷ luật để gìn giữ sự thánh khiết (Ma-thi-ơ 18:15-17).

5. Sự Thờ Phượng và Cầu Nguyện: Đây là nhịp thở của Hội Thánh, là sự đáp ứng với ân điển Chúa (Giăng 4:23-24).

6. Sứ Mạng Rao Giảng Phúc Âm và Làm Môn Đồ: Hội Thánh tồn tại không phải cho chính mình, mà để thực hiện Đại Mạng Lệnh: "Hãy đi dạy dỗ muôn dân... dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi" (Ma-thi-ơ 28:19-20).

Hiểu biết về việc lập Hội Thánh không chỉ là kiến thức, mà phải dẫn đến sự dự phần và gây dựng.

1. Đối Với Cá Nhân Tín Hữu:
- Xác Nhận Vị Trí: Mỗi tín hữu chân chính đều đã được Chúa thêm vào Hội Thánh của Ngài (Công vụ 2:47). Đây là một đặc ân.
- Gắn Kết Cách Sống Động: Không thể là Cơ Đốc nhân đơn độc. Chúng ta cần tìm và gắn bó với một Hội Thánh địa phương trung thực với Lời Chúa để được dạy dỗ, thông công, và phục vụ (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
- Sử Dụng Ân Tứ Để Gây Dựng: Mỗi người đều nhận được ít nhất một ân tứ thuộc linh để gây dựng thân thể Đấng Christ (1 Phi-e-rơ 4:10). Hãy tích cực phục vụ trong Hội Thánh.

2. Đối Với Cộng Đồng Hội Thánh Địa Phương:
- Bảo Vệ Sự Thuần Khiết Của Phúc Âm: Hãy cảnh giác với các giáo lý sai lầm. Hội Thánh được lập trên lẽ thật, phải can đảm bảo vệ lẽ thật đó (Giu-đe 1:3).
- Quan Tâm Đến Sứ Mạng Toàn Cầu: Một Hội Thánh lành mạnh không chỉ lo cho nhu cầu nội bộ, mà còn hướng đến việc rao truyền Phúc Âm khắp đất (Công vụ 1:8), ủng hộ các nhà truyền giáo và công tác lập Hội Thánh mới tại những nơi chưa nghe.
- Nuôi Dưỡng Tình Yêu Thương Hiệp Nhất: Sự hiệp một là bằng chứng mạnh mẽ cho thế gian về Đấng Christ (Giăng 17:21). Hãy nỗ lực giữ "sự hiệp một của Thánh Linh" (Ê-phê-sô 4:3).

Lập Hội Thánh, xét cho cùng, là công việc vĩ đại của Đức Chúa Trời Ba Ngôi. Đấng Christ đã hoàn tất công tác cứu chuộc, Đức Thánh Linh đang hiện diện và hành động. Hội Thánh mà chúng ta thuộc về ngày hôm nay không phải là một tổ chức do con người nghĩ ra, mà là cộng đồng được cứu chuộc, được Chúa kêu gọi và thiết lập.

Là những viên đá sống được xây nên trong ngôi nhà thiêng liêng đó (1 Phi-e-rơ 2:5), trách nhiệm của chúng ta là sống xứng đáng với ơn gọi ấy. Hãy trung tín, yêu thương, phục vụ và rao truyền Phúc Âm, với niềm tin chắc chắn rằng chính Chúa là Đấng gây dựng và bảo vệ Hội Thánh Ngài cho đến ngày cuối cùng. Công việc "lập Hội Thánh" của Ngài sẽ hoàn tất trọn vẹn khi Hội Thánh trở nên một cô dâu tinh sạch, không vết, không nhăn, để trình diện trước mặt Ngài trong vinh hiển (Ê-phê-sô 5:26-27).