Một trưởng lão trong Hội thánh có những nhiệm vụ nào?

Trong cơ cấu tổ chức của Hội Thánh Đấng Christ, chức vụ Trưởng lão (Elder, Presbyter) giữ một vị trí then chốt và thiêng liêng. Đây không phải là một chức danh mang tính hành chính hay tượng trưng, mà là một chức vụ chăn bầy được Đức Chúa Trời thiết lập, mang lấy gánh nặng thuộc linh cho cả Hội Thánh. Thông qua sự dạy dỗ của các sứ đồ, đặc biệt là Phao-lô và Phi-e-rơ, Kinh Thánh đã vẽ nên một bức tranh rõ ràng, sâu sắc về phẩm hạnh, trách nhiệm và sự kêu gọi nặng nề của người đứng trong chức vụ này. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát các nhiệm vụ của một trưởng lão dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với những giải nghĩa từ ngữ gốc Hy Lạp để làm sáng tỏ hơn sứ mạng của họ.

Trong Tân Ước, từ “trưởng lão” (πρεσβύτερος - presbyteros) được dùng với hai ý nghĩa chính: (1) Chỉ về người cao tuổi, và (2) Chỉ về một chức vụ có thẩm quyền trong Hội Thánh địa phương. Trong bối cảnh chức vụ, “trưởng lão” và “giám mục” (ἐπίσκοπος - episkopos, nghĩa là “người giám sát”) thường được dùng thay thế cho nhau, chỉ về cùng một nhóm người (Công vụ 20:17, 28; Tít 1:5-7). Từ episkopos nhấn mạnh đến chức năng giám sát, coi sóc, trong khi presbyteros nhấn mạnh đến sự trưởng thành, kinh nghiệm và sự kính trọng. Họ là những người lãnh đạo thuộc linh được Thánh Linh lập lên để chăn bầy của Đức Chúa Trời (Công vụ 20:28).

Kinh Thánh không mô tả một hệ thống hành chính cứng nhắc, nhưng cho thấy trong mỗi Hội Thánh địa phương, có một nhóm các trưởng lão (số nhiều) cùng nhau gánh vác trách nhiệm lãnh đạo (Công vụ 14:23; Tít 1:5). Điều này cho thấy nguyên tắc sự lãnh đạo tập thể dưới sự dẫn dắt tối cao của Đấng Christ, là Đầu Hội Thánh.

Các thư tín mục vụ (I Ti-mô-thê, II Ti-mô-thê, Tít) và các trước giả khác đã liệt kê chi tiết những công việc mà một trưởng lão phải đảm đương. Chúng ta có thể tổng hợp thành những nhiệm vụ cốt lõi sau:

Đây là nhiệm vụ trung tâm và bao trùm. Trong Công vụ 20:28, sứ đồ Phao-lô căn dặn các trưởng lão tại Ê-phê-sô: “Hãy giữ lấy chính mình và luôn cả bầy mà Đức Thánh Linh đã lập anh em làm kẻ coi sóc, để chăn Hội thánh của Đức Chúa Trời, mà Ngài đã mua bằng chính huyết mình.” Động từ “chăn” (ποιμαίνω - poimainō) chính là hành động của người chăn chiên: dẫn đi ăn, bảo vệ, chăm sóc, dẫn dắt. Điều này đòi hỏi:

• Dẫn Dắt Thuộc Linh: Hướng dẫn bầy đi trong lẽ thật, tránh xa giáo lý sai lầm (Ê-phê-sô 4:11-14).
• Bảo Vệ: Cảnh giác trước những sói dữ (giáo sư giả, tà giáo) tấn công bầy (Công vụ 20:29-31).
• Chăm Sóc Từng Cá Nhân: Biết tình trạng thuộc linh của từng con chiên, yêu thương, nâng đỡ, khích lệ (I Phi-e-rơ 5:2-3).

Như danh xưng episkopos đã chỉ ra, trưởng lão có trách nhiệm giám sát đời sống và công việc của Hội Thánh. I Ti-mô-thê 3:5 đặt câu hỏi: “Vì nếu có người không biết cai trị nhà mình, thì sao cai trị được Hội thánh của Đức Chúa Trời?” Từ “cai trị” (προΐστημι - proistēmi) có nghĩa là đứng đầu, lãnh đạo, quản lý. Nhiệm vụ này bao gồm:

• Quản Lý Công Việc Hội Thánh: Đảm bảo mọi sinh hoạt (thờ phượng, dạy đạo, thông công, truyền giáo) được thực hiện cách “chỉnh tề và theo thứ tự” (I Cô-rinh-tô 14:40).
• Giải Quyết Vấn Đề: Đưa ra sự hướng dẫn, phân xử khôn ngoan trong những vấn đề nội bộ Hội Thánh (như trong Công vụ 15 về vấn đề người ngoại).
• Làm Gương Tốt: Sự quản trị không phải bằng quyền lực độc đoán, mà bằng gương mẫu đời sống (I Phi-e-rơ 5:3).

Một trong những tiêu chuẩn quan trọng cho trưởng lão là “có tài dạy dỗ” (I Ti-mô-thê 3:2; II Ti-mô-thê 2:24). Từ “dạy dỗ” (διδακτικός - didaktikos) mô tả khả năng truyền đạt lẽ thật cách rõ ràng, thuyết phục và phù hợp. Nhiệm vụ này bao gồm:

• Dạy Lẽ Lành Lành: Trung thành truyền đạt giáo lý chính thống, lành mạnh từ Kinh Thánh (Tít 1:9).
• Bẻ Trán Tà Giáo: “Để người có thể dùng đạo lành mà khuyên dỗ và bác lại kẻ chống trả” (Tít 1:9). Đây là mặt phòng thủ của sự dạy dỗ.
• Khuyến Giáo Và Khích Lệ: Dùng Lời Chúa để an ủi người yếu đuối, nâng đỡ kẻ ngã lòng, sửa trị người sai lầm (II Ti-mô-thê 4:2; I Tê-sa-lô-ni-ca 5:14).

Lưu ý rằng trong I Ti-mô-thê 5:17, Phao-lô phân biệt giữa những trưởng lão “công khó trong sự giảng dạy” và những vị khác. Điều này cho thấy mặc dù tất cả trưởng lão đều phải có khả năng dạy dỗ và khuyên bảo, nhưng một số được Đức Chúa Trời đặc biệt ban ơn và kêu gọi để dành nhiều thời gian, công sức cho việc nghiên cứu và giảng dạy Lời Chúa.

Gương mẫu của Chúa Giê-xu và các sứ đồ cho thấy lãnh đạo thuộc linh luôn gắn liền với sự cầu nguyện. Khi Hội Thánh gặp khó khăn, các sứ đồ đã tuyên bố: “Chúng ta phải chuyên lo về sự cầu nguyện và chức vụ giảng đạo” (Công vụ 6:4). Trưởng lão là người mang gánh nặng của bầy đến trước ngôi ân điển.

• Cầu Thay Cho Tín Hữu: Đem những nhu cầu, bệnh tật, nan đề của con dân Chúa ra trình lên Ngài (Gia-cơ 5:14).
• Xức Dầu Cầu Nguyện Cho Người Bệnh: Gia-cơ 5:14-15 chỉ dẫn rõ ràng: “Trong anh em có ai đau ốm chăng? hãy mời các trưởng lão Hội thánh đến, sau khi nhân danh Chúa xức dầu cho người bệnh, đoạn thì các trưởng lão hãy cầu nguyện cho người.” Đây vừa là một nghi thức đức tin, vừa thể hiện sự quan tâm chăm sóc thiết thực.

Sứ đồ Phi-e-rơ nhấn mạnh: “Đừng lấy quyền mà chăn bầy Đức Chúa Trời đã giao cho anh em, nhưng hãy làm gương tốt cho bầy” (I Phi-e-rơ 5:3). Từ “gương” (τύπος - typos) có nghĩa là khuôn mẫu, hình mẫu. Đời sống của trưởng lão phải là bản sao khả tín của Đấng Christ, để tín hữu noi theo. Các phẩm chất được liệt kê trong I Ti-mô-thê 3:1-7 và Tít 1:6-9 (chẳng hạn: chừng mực, có tiết độ, khả kính, hiếu khách, không tham lam, quản trị tốt gia đình…) không chỉ là tiêu chuẩn để lựa chọn, mà còn là những đức tính phải tiếp tục thể hiện trong suốt chức vụ.

Hiểu biết về nhiệm vụ của trưởng lão không chỉ dành cho những người được kêu gọi vào chức vụ này, mà còn có ý nghĩa thiết thực cho mọi thành viên trong Hội Thánh.

1. Đối Với Các Trưởng Lão (Hoặc Những Ai Được Kêu Gọi):

• Luôn Nhớ Nguồn Gốc Ơn Gọi: Chức vụ này đến từ Thánh Linh (Công vụ 20:28), không phải từ sự tranh giành hay ham mê quyền lực. Hãy phục vụ với lòng khiêm nhường, xem mình là đầy tớ của mọi người (Mác 10:42-45).
• Đầu Tư Vào Đời Sống Thuộc Linh Cá Nhân: Không thể chăn bầy nếu đời sống riêng tư với Chúa bị sao lãng. Phải “giữ lấy chính mình” trước (Công vụ 20:28).
• Ưu Tiên Cho Lời Chúa Và Sự Cầu Nguyện: Hãy noi gương các sứ đồ, dành thì giờ chất lượng cho việc học hỏi Lời Chúa và cầu thay.
• Chăn Bầy Với Tình Yêu Thương: Phục vụ không phải vì miễn cưỡng hay vì lợi lộc, nhưng vì lòng sốt sắng và “làm theo ý Đức Chúa Trời” (I Phi-e-rơ 5:2).

2. Đối Với Tín Hữu Trong Hội Thánh:

• Tôn Trọng Và Vâng Phục: Hãy “vâng phục kẻ dẫn dắt mình” và “chịu phục các người ấy” (Hê-bơ-rơ 13:17). Sự vâng phục này dựa trên việc họ trung thành với Lời Chúa và sống đời gương mẫu.
• Cầu Nguyện Cho Các Trưởng Lão: Đây là trách nhiệm và đặc ân của mọi tín hữu. Họ đang gánh vác gánh nặng thuộc linh lớn và cần sự nâng đỡ trong cầu nguyện.
• Hiệp Tác Và Hỗ Trợ: Thay vì chỉ phê phán, hãy tìm cách hiệp một, hỗ trợ công việc chung. Hội Thánh là một thân, mọi chi thể đều cần nhau.
• Nhận Biết Và Trân Trọng Công Lao: “Hãy vì cớ công việc họ mà lấy lòng yêu thương quí trọng họ bội phần” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:13). Một lời cảm ơn chân thành cũng có thể là sự khích lệ lớn lao.

Chức vụ trưởng lão là một ơn gọi cao quý (I Ti-mô-thê 3:1), nhưng cũng đầy trách nhiệm nặng nề trước mặt Đức Chúa Trời. Họ được kêu gọi không phải để trị vì, mà để phục vụ; không phải để thống trị, mà để chăn dắt; không phải để được tôn vinh, mà để làm gương mẫu. Trọng tâm của mọi nhiệm vụ - từ chăn bầy, giám sát, dạy dỗ đến cầu thay - đều phải quy về việc gây dựng thân thể Đấng Christ và đưa các thánh đồ đến sự trưởng thành trong đức tin (Ê-phê-sô 4:11-13).

Ước mong rằng qua bài nghiên cứu này, cả những người đang thi hành chức vụ lẫn mọi tín hữu trong Hội Thánh đều có được cái nhìn Kinh Thánh về chức vụ trưởng lão. Từ đó, chúng ta có thể hiệp một trong tình yêu thương, cùng gánh vác gánh nặng, và cùng nhau xây dựng Hội Thánh ngày càng vững mạnh, sáng danh Chúa Giê-xu Christ, là Đấng Chăn Hiền Lành của chúng ta.

“Đức Chúa Trời bèn lập người nầy làm Đấng làm đầu Hội thánh, ấy là Đấng làm đầu mọi sự, Hội thánh là thân thể Ngài, tức là sự đầy đủ của Đấng gồm tóm mọi sự trong mọi loài.” (Ê-phê-sô 1:22-23)