Tại sao một ngày trong Sáng Thế Ký 1 lại được tính từ tối đến sáng?

Khi đọc chương đầu tiên của Kinh Thánh, một chi tiết thú vị và đầy ý nghĩa thần học thường thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu: cách tính thời gian của Đức Chúa Trời. Thay vì mô tả "một ngày" theo thứ tự "sáng rồi tối" như quan niệm thông thường, Sáng Thế Ký ghi rõ: "Vậy, có buổi tối và buổi sáng; đó là ngày thứ nhứt" (Sáng Thế Ký 1:5). Công thức "buổi tối và buổi sáng" này được lặp lại một cách nhất quán cho cả sáu ngày sáng tạo. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa thần học, văn hóa và thuộc linh đằng sau trật tự thời gian độc đáo này, sử dụng phân tích ngôn ngữ Hê-bơ-rơ và bối cảnh Kinh Thánh toàn diện.

Cụm từ then chốt trong Sáng Thế Ký 1:5 trong tiếng Hê-bơ-rơ nguyên bản là: "וַֽיְהִי־עֶרֶב וַֽיְהִי־בֹקֶר יֹ֥ום אֶחָֽד" (Vayhi-erev vayhi-voqer yom echad). Chúng ta cần mổ xẻ từng thành phần:

• "עֶרֶב" (Erev): Thường được dịch là "buổi tối" hoặc "chiều tà". Từ này gắn liền với khái niệm hoàng hôn, sự pha trộn, hoặc trạng thái không rõ ràng. Thú vị là, trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "erev" có liên hệ đến gốc từ có nghĩa là "trộn lẫn", ám chỉ sự chuyển giao hoặc giai đoạn quá độ.
• "בֹקֶר" (Boqer): Được dịch là "buổi sáng". Từ này hàm ý sự rõ ràng, bình minh, ánh sáng đến và sự bắt đầu một cách minh bạch. Nó biểu thị sự phân rẽ, ánh sáng chiến thắng bóng tối.
• "יֹום" (Yom): Có nghĩa là "ngày". Trong ngữ cảnh của Sáng Thế Ký 1, từ này được hiểu là một khoảng thời gian 24 giờ xác định (ngày theo nghĩa đen), được đánh dấu bằng chu kỳ tối-sáng.

Trật tự "erev" rồi đến "boqer" tạo nên một mô hình thần học sâu sắc: sự khởi đầu từ sự không rõ ràng, bí ẩn (tối) tiến đến sự rõ ràng, mặc khải và trật tự (sáng). Mỗi ngày sáng tạo bắt đầu trong sự tối tăm tương đối, và qua hành động phán của Đức Chúa Trời, ánh sáng và trật tự được thiết lập, kết thúc bằng "buổi sáng" – một sự hoàn tất tốt lành.

Trước hết, chúng ta phải hiểu bối cảnh của Sáng Thế Ký 1:1-2: "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất. Vả, đất là vô hình và trống không, sự mờ tối ở trên mặt vực". Tình trạng ban đầu là "vô hình, trống không" (tohu wa-bohu) và "sự mờ tối" (choshek). Đây là trạng thái của sự hỗn mang và thiếu trật tự.

Hành động sáng tạo đầu tiên của Đức Chúa Trời là phán: "Phải có sự sáng; thì có sự sáng" (câu 3). Ngài phân rẽ sự sáng với sự tối, gọi sự sáng là "ngày" và sự tối là "đêm" (câu 4-5). Do đó, ngày đầu tiên khởi đầu từ trong "sự mờ tối" của câu 2. Chu kỳ tối-sáng minh họa một nguyên lý nền tảng: Đức Chúa Trời mang lại trật tự từ sự hỗn mang, ánh sáng từ bóng tối, và sự sống từ sự trống không. Ngày bắt đầu bằng "buổi tối" nhắc nhở chúng ta rằng mọi sự khởi đầu thuộc linh hay vật chất đều có thể xuất phát từ sự tối tăm, nhưng Đức Chúa Trời có quyền năng dẫn dắt nó đến sự sáng và sự hoàn thành tốt lành của Ngài ("Thấy điều đó là tốt lành").

Cách tính ngày từ tối đến sáng không chỉ là một mô tả lịch sử, mà đã trở thành nền tảng cho lịch phụng vụ và đời sống của dân Y-sơ-ra-ên. Điều này được thể hiện rõ ràng trong Luật pháp:

• Lễ Sa-bát: Lệnh truyền giữ ngày Sa-bát bắt đầu từ lúc mặt trời lặn. "Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh... Ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi..." (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-10). Các lễ như Ngày Chuộc Tội (Lê-vi Ký 23:32) cũng được tính "tối nay đến tối mai".
• Các kỳ lễ: Lễ Vượt Qua bắt đầu vào buổi tối (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:18). Điều này khẳng định rằng sự giải cứu của Đức Chúa Trời dành cho dân Ngài thường khởi đầu trong bối cảnh của sự tối tăm hay gian khổ, trước khi bình minh của tự do đến.

Như vậy, trật tự "tối đến sáng" nhúng sâu vào nhịp sinh hoạt thánh, dạy dân sự Chúa bài học về đức tin: họ bước vào sự nghỉ ngơi (Sa-bát) hay kỷ niệm sự cứu chuộc (Lễ Vượt Qua) từ lúc tối, tin cậy rằng Đức Chúa Trời sẽ đem họ qua đêm tối đến với bình minh của phước hạnh và sự an toàn của Ngài.

Mô hình này là một bóng hình tuyệt vời về toàn bộ kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh:

• Sự Sa Ngã và Lời Hứa Cứu Chuộc (Sáng Thế Ký 3): Nhân loại sa vào tối tăm tội lỗi (buổi tối), nhưng ngay lập tức Đức Chúa Trời hứa ban Đấng Cứu Thế (hạt giống của sự sáng – Sáng Thế Ký 3:15).
• Chúa Giê-xu Christ – Ánh Sáng Thế Gian: Chúa Giê-xu là sự ứng nghiệm trọn vẹn. Ngài phán: "Ta là sự sáng của thế gian; người nào theo ta, chẳng đi trong nơi tối tăm, nhưng có ánh sáng của sự sống" (Giăng 8:12). Sự chết của Ngài trên thập tự giá vào giờ tối (Ma-thi-ơ 27:45) đại diện cho đỉnh điểm của "buổi tối" – sự phán xét và tối tăm. Nhưng sự sống lại vinh hiển vào buổi sáng sớm (Giăng 20:1) chính là "buổi sáng" của sự sống mới và chiến thắng vinh quang.
• Hội Thánh và Sự Trông Cậy: Chúng ta đang sống trong "khoảng thời gian buổi tối" của thế gian này, chờ đợi "buổi sáng" của sự trở lại vinh quang của Đấng Christ và trời mới đất mới (Khải Huyền 21:23-25; 22:5).

Mỗi ngày từ tối đến sáng là một lời nhắc nhở thu nhỏ về câu chuyện Phúc Âm vĩ đại.

Hiểu được mô hình thần học này có thể biến đổi cách chúng ta sống và trải nghiệm đức tin mỗi ngày:

1. Nhịp Điệu Cầu Nguyện và Suy Gẫm: Người Do Thái có truyền thống cầu nguyện buổi tối (Ma'ariv) và buổi sáng (Shacharit). Cơ Đốc nhân có thể áp dụng: Dâng lên Chúa những lo lắng, tội lỗi và sự mệt mỏi của ngày qua khi đêm xuống (buổi tối), phó thác mọi sự trong tay Ngài. Rồi khi bình minh ló dạng (buổi sáng), cảm tạ Chúa vì sự thương xót mới mỗi ngày (Ca Thương 3:22-23), tìm kiếm sự hướng dẫn và ánh sáng của Ngài cho ngày mới.

2. Quan Điểm Về Khó Khăn và Thử Thách: Khi bước vào một giai đoạn "buổi tối" của cuộc đời – bệnh tật, mất mát, bất an – hãy nhớ rằng theo cách tính của Đức Chúa Trời, điều đó có nghĩa một "ngày mới" đang bắt đầu, không phải kết thúc. “Sự sầu thảm trú đêm, nhưng đến sáng bèn có sự vui mừng” (Thi Thiên 30:5b). Đức Chúa Trời hành động trong sự tối tăm để đem đến bình minh của sự chữa lành, tăng trưởng và vinh hiển.

3. Nếp Sống Nghỉ Ngơi và Tín Thác: Ngày bắt đầu bằng nghỉ ngơi (tối) trước khi lao động (sáng). Điều này đảo ngược tư duy thế gian (làm việc rồi mới nghỉ). Nó dạy ta bài học về ân điển: chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi nơi Đấng Christ trước, rồi từ đó mới có sức để lao động và phục vụ. Hãy học giao phó và nghỉ ngơi trong Chúa trước khi bắt đầu công việc.

4. Sự Hy Vọng và Lạc Quan Thuộc Linh: Lịch của Đức Chúa Trời luôn hướng về ánh sáng. Dù hiện tại có đen tối thế nào, lời hứa của Chúa đảm bảo rằng bình minh sẽ đến. Điều này củng cố đức tin và sự kiên trì của chúng ta (Rô-ma 8:18).

Cách tính một ngày "từ tối đến sáng" trong Sáng Thế Ký không phải là một chi tiết ngẫu nhiên hay đơn thuần về văn hóa. Nó là một mặc khải thần học có chủ ý về bản tính và cách hành động của Đức Chúa Trời. Nó tuyên bố rằng Ngài là Đấng tạo dựng thời gian, là Đấng mang lại trật từ từ hỗn mang, ánh sáng từ bóng tối, và sự sống từ sự chết. Nó chỉ về Chúa Giê-xu Christ, là Ánh Sáng thế gian, Đấng đã đi qua bóng tối của thập tự giá để ban cho chúng ta bình minh của sự phục sinh.

Đối với Cơ Đốc nhân ngày nay, hiểu được nguyên lý này mời gọi chúng ta điều chỉnh nhịp sống, củng cố đức tin, và sống với niềm hy vọng không lay chuyển. Mỗi khi màn đêm buông xuống, hãy nhớ rằng theo lịch của Đức Chúa Trời, một ngày mới đã bắt đầu, hứa hẹn về ân điển mới, sự hiện diện mới và sự chiến thắng mới trong Ngài. "Vì sự sáng đến thế gian... hầu cho hễ ai tin đến ta, chẳng ở nơi tối tăm nữa" (Giăng 12:46).