Ý nghĩa của việc Hội thánh được xây dựng trên nền tảng của các sứ đồ và tiên tri (Ê-phê-sô 2:20) là gì?

Trong hành trình đức tin, một trong những khải tượng quan trọng nhất mà Cơ Đốc nhân cần nắm vững là sự hiểu biết về căn tính và cấu trúc của Hội Thánh mà chính mình thuộc về. Sứ đồ Phao-lô, trong thư gửi cho Hội thánh tại Ê-phê-sô, đã vẽ nên một bức tranh thần học sâu sắc về Hội Thánh. Trong đó, câu Kinh Thánh then chốt đặt nền móng cho sự hiểu biết này là Ê-phê-sô 2:20: "Anh em đã được dựng lên trên nền của các sứ đồ cùng các đấng tiên tri, chính Đức Chúa Jêsus Christ là đá góc nhà." Vậy, ý nghĩa thần học và thực tiễn của hình ảnh này là gì? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá sự phong phú của lẽ thật nền tảng này.

Để hiểu trọn vẹn Ê-phê-sô 2:20, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy của cả chương. Ê-phê-sô chương 2 là một bản tình ca về ân điển, mô tả sự biến đổi từ tình trạng chết vì tội lỗi (c.1-3) sang sự sống dồi dào trong Đấng Christ (c.4-10). Phần còn lại của chương (c.11-22) tập trung vào mầu nhiệm lớn lao: sự hiệp nhất giữa người Do Thái và người Ngoại (Dân Ngoại) trong một thân thể mới. Chúa Giê-xu Christ đã phá đổ bức tường ngăn cách là luật pháp của các điều răn (c.14-15) để tạo nên một người mới.

Mục đích tối hậu của sự hiệp nhất này là: "hầu cho bởi Ngài, chúng ta cả hai đều được đến gần Cha, trong một Thánh Linh" (c.18). Và rồi, Phao-lô dùng một loạt hình ảnh kiến trúc để mô tả thực tại mới này: công dân, người nhà, đền thờ (c.19-22). Chính trong bối cảnh này, hình ảnh "nền tảng" (θεμέλιος - themelios trong tiếng Hy Lạp) xuất hiện. Từ này không chỉ đơn thuần chỉ phần móng chìm dưới đất, mà chỉ toàn bộ nền móng vững chắc, được chuẩn bị kỹ lưỡng, trên đó toàn bộ công trình được xây lên. Nó nói đến tính ổn định, vĩnh cửu và không thể lay chuyển.

Trong Cựu Ước, hình ảnh nền tảng thường gắn liền với thành Giê-ru-sa-lem, đền thờ, hoặc chính dân sự của Đức Chúa Trời (Thi thiên 87:1; Ê-sai 28:16). Đấng Mê-si được tiên tri Ê-sai gọi là "đá quý đã được thử, đá góc nền vững chắc" (Ê-sai 28:16). Sứ đồ Phao-lô đang tiếp nối và ứng dụng trọn vẹn hình ảnh Cựu Ước này vào trong thực tại của Hội Thánh Tân Ước.

Cụm từ then chốt cần làm sáng tỏ là "các sứ đồ cùng các đấng tiên tri". Ai là những người này? Có ba cách hiểu chính:

1. Các Tiên Tri Của Cựu Ước và Các Sứ Đồ Của Tân Ước: Cách hiểu này xem "các tiên tri" là các tiên tri trong Cựu Ước (như Ê-sai, Giê-rê-mi...) và "các sứ đồ" là mười hai sứ đồ cùng Phao-lô trong Tân Ước. Nền tảng Hội Thánh là toàn bộ sự mặc khải của Đức Chúa Trời xuyên suốt lịch sử, được ghi chép lại trong Kinh Thánh.

2. Các Tiên Tri Của Tân Ước: Trong Tân Ước, chức vụ tiên tri vẫn tồn tại như một ân tứ cho Hội thánh (Ê-phê-sô 4:11; Công vụ 11:27; 13:1). Cụm từ "các sứ đồ cùng các đấng tiên tri" ở đây có thể đang nói đến hai nhóm người đặc biệt trong thời kỳ Hội thánh sơ khai, những người trực tiếp nhận lãnh và công bố lời mặc khải từ Chúa để thiết lập Hội thánh.

3. Các Sứ Đồ Là Những Tiên Tri: Cách hiểu thứ ba, và có lẽ thuyết phục nhất trong ngữ cảnh, là xem "các tiên tri" ở đây chính là "các sứ đồ". Cấu trúc Hy Lạp "τῶν ἀποστόλων καὶ προφητῶν" (tōn apostolōn kai prophētōn) với mạo từ xác định "tōn" (của những) chỉ xuất hiện một lần cho cả hai danh từ, có thể chỉ một nhóm người duy nhất: "các sứ đồ, là những tiên tri". Điều này phù hợp với khải tượng về Hội thánh được mặc khải (apokalypsis) cho các sứ đồ (Ê-phê-sô 3:5). Họ là những tiên tri theo nghĩa mới, là những người rao giảng và giải nghĩa Lời Đức Chúa Trời cách đầy thẩm quyền dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh để đặt nền cho Hội thánh.

Dù hiểu theo cách nào, điểm chung không thể chối cãi là: Nền tảng này gắn liền với Lời Đức Chúa Trời đã được mặc khải. Các sứ đồ và tiên tri không phải là nền tảng vì thân vị hay công đức cá nhân, mà vì sứ điệp họ công bố – tức là Phúc Âm về Chúa Giê-xu Christ. Sứ đồ Phê-rơ gọi chính các tín hữu là "đá sống", nhưng họ được xây lên trên nền tảng là chính Chúa Giê-xu, Đấng Christ – chân lý mà các sứ đồ làm chứng (1 Phi-e-rơ 2:4-5). Vậy, Hội thánh được xây dựng trên nền tảng của lẽ thật tông truyền (apostolic truth) – lẽ thật đến từ Chúa, được các sứ đồ tiếp nhận, công bố và ghi chép lại thành Tân Ước.

Phao-lô không dừng lại ở nền tảng các sứ đồ, mà ông đưa mắt người đọc lên điểm cao nhất, quan trọng nhất: "chính Đức Chúa Jêsus Christ là đá góc nhà". Trong tiếng Hy Lạp, "đá góc nhà" là "ἀκρογωνιαῖος" (akrogōniaios), ghép từ akros (cao nhất, tận cùng) và gōnia (góc). Đây là viên đá quyết định, được đặt ở góc của công trình, liên kết hai bức tường và quyết định sự thẳng hàng, vuông vức của toàn bộ kiến trúc.

Chúa Giê-xu không chỉ là một phần của nền tảng; Ngài là viên đá góc, là tiêu chuẩn và là sự liên kết tối thượng. Điều này hoàn toàn phù hợp với lời tuyên bố của chính Ngài: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Cũng như trong 1 Cô-rinh-tô 3:11, Phao-lô khẳng định: "Vì, chẳng ai có thể lập một nền khác ngoài nền đã lập, là Đức Chúa Jêsus Christ".

Việc xác định Chúa Giê-xu là "đá góc nhà" cũng là sự ứng nghiệm trực tiếp lời tiên tri trong Thi thiên 118:22: "Hòn đá mà thợ xây nhà bỏ ra, Đã trở nên đá góc nhà". Chúa Giê-xu đã trưng dẫn chính lời này để nói về thân vị và chức vụ của Ngài (Ma-thi-ơ 21:42; Mác 12:10; Lu-ca 20:17). Sứ đồ Phi-e-rơ cũng dùng hình ảnh này trong bài giảng trước các quan (Công vụ 4:11) và trong thư của mình (1 Phi-e-rơ 2:7).

Như vậy, cấu trúc thần học rất rõ ràng: Hội Thánh được xây dựng trên nền tảng là lời chứng và lẽ thật từ các sứ đồ (và tiên tri), và lẽ thật tối cao, trung tâm, liên kết mọi thứ ấy chính là Đức Chúa Jêsus Christ. Ngài là nội dung của sứ điệp các sứ đồ rao giảng. Không có Đấng Christ, lời các sứ đồ trở nên trống rỗng. Không có lời chứng của các sứ đồ, chúng ta không có sự hiểu biết đầy đủ và khách quan về Đấng Christ.

Lẽ thật này không chỉ là giáo lý suông, nhưng có sức biến đổi và hướng dẫn đời sống Hội thánh cùng cá nhân tín hữu.

1. Thẩm Quyền Tối Cao Của Kinh Thánh: Nếu Hội thánh được xây trên nền các sứ đồ và tiên tri, thì điều đó xác nhận Kinh Thánh – là bản ghi chép đáng tin cậy về lời chứng của họ – chính là thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự thực hành của Hội thánh. Chúng ta không xây dựng Hội thánh trên ý tưởng thời thượng, triết lý nhân loại, hay kinh nghiệm cá nhân, mà trên Lời hằng sống của Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 7:24-27). Mọi giáo lý, sự dạy dỗ và thực hành đều phải được kiểm chứng và đối chiếu với Lời Kinh Thánh.

2. Sự Hiệp Nhất Trong Đức Tin Căn Bản: Hình ảnh một nền tảng chung nhắc nhở chúng ta về sự hiệp nhất thiết yếu của Hội thánh. Mặc dù có sự đa dạng trong các truyền thống, văn hóa thờ phượng, hay cách thức tổ chức, nhưng tất cả Hội thánh chân chính đều phải đồng lòng trên nền tảng tông truyền: Tin vào Chúa Giê-xu Christ chịu chết, sống lại vì tội lỗi chúng ta, và tin vào sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin (1 Cô-rinh-tô 15:3-4; Ê-phê-sô 2:8-9). Đây là dây ràng buộc của sự hiệp một (Ê-phê-sô 4:3-6).

3. Trách Nhiệm Bảo Vệ và Truyền Lại Lẽ Thật Nguyên Vẹn: Là những "đá sống" được xây trên nền tảng này, chúng ta có trách nhiệm gìn giữ và truyền đạt lại lẽ thật căn bản cho thế hệ sau (2 Ti-mô-thê 2:2). Điều này đòi hỏi sự trung tín trong giảng dạy, học hỏi Kinh Thánh cách nghiêm túc, và can đảm đối diện với những giáo lý sai lầm. Sứ đồ Giu-đe kêu gọi: "Hãy vì đạo once truyền cho các thánh mà chiến đấu dường ấy" (Giu-đe 1:3).

4. Xây Dựng Đời Sống Cá Nhân Trên Nền Tảng Vững Chắc: Mỗi tín hữu cần kiểm tra xem đời sống mình đang được xây dựng trên điều gì. Có phải trên cảm xúc, trên thành công, trên sự chấp nhận của người khác, hay trên chính Chúa Giê-xu và Lời Ngài? Sự vững vàng trong đời sống thuộc linh chỉ có được khi chúng ta đặt Chúa Christ làm đá góc, và để Lời Ngài điều chỉnh mọi suy nghĩ, lời nói, hành động của mình.

5. Căn Tính Và Sự An Toàn Của Hội Thánh: Cuối cùng, lẽ thật này cho chúng ta sự bình an và an toàn. Hội thánh không phải là ý tưởng của loài người hay tổ chức xã hội thuần túy. Hội thánh là công trình của chính Đức Chúa Trời, được xây dựng trên nền móng Ngài đặt để. "Cả cái nhà đã dựng lên trên đá đó... thì không sập" (Ma-thi-ơ 7:24-25). Dù có trải qua bão táp, thử thách, sự bắt bớ, Hội thánh chân chính của Đấng Christ sẽ đứng vững, vì nền tảng của nơi ấy là chính Đấng Christ.

Ê-phê-sô 2:20 là một câu Kinh Thánh ngắn gọn nhưng cô đọng một chân lý vĩ đại về Hội thánh. Hội thánh là đền thờ sống động của Đức Chúa Trời, được xây dựng một cách siêu nhiên trên nền tảng vững chắc là lẽ thật Phúc Âm đã được Đức Chúa Trời mặc khải qua các sứ đồ và tiên tri của Ngài. Và viên đá góc, yếu tố quyết định sự thẳng hàng, liên kết và vững chắc của toàn bộ công trình, không ai khác chính là Đức Chúa Jêsus Christ.

Là những người thuộc về Hội thánh, chúng ta được mời gọi không ngừng quay về với nền tảng này. Hãy đào sâu vào Kinh Thánh – lời chứng của các sứ đồ. Hãy đặt Chúa Giê-xu Christ làm trung tâm tuyệt đối của mọi sự. Từ đó, chúng ta mới có thể cùng nhau lớn lên "để làm nên một đền thờ thánh trong Chúa" (Ê-phê-sô 2:21), và mỗi cá nhân trở thành "nhà của Đức Chúa Trời trong Thánh Linh" (Ê-phê-sô 2:22). Ước mong mỗi chúng ta, khi hiểu được ân điển này, sẽ sống và xây dựng với lòng biết ơn, sự trung tín và niềm hy vọng vững chắc vào công trình của Đức Chúa Trời.