Quan điểm Cơ Đốc về hôn ước là gì?

Trong thế giới hiện đại, các mối quan hệ thường được định nghĩa bằng hợp đồng – những thỏa thuận có điều kiện, có thể bị hủy bỏ khi không còn phù hợp. Tuy nhiên, Kinh Thánh giới thiệu một khái niệm sâu sắc và thánh hơn: Giao Ước (Covenant). Đặc biệt, mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời với dân sự Ngài thường được mô tả qua hình ảnh hôn ước. Khám phá quan điểm Cơ Đốc về hôn ước không chỉ làm sáng tỏ bản chất của sự cứu rỗi mà còn cung cấp nền tảng thần học vững chắc cho hôn nhân và sự trung tín của Chúa.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ chính cho "giao ước" là ברית (beriyth), mang ý nghĩa một "lời thề long trọng," "sự ràng buộc," hoặc "liên minh." Nó vượt xa một thỏa thuận pháp lý thông thường; đó là một mối quan hệ sống động, được thiết lập bằng lời thề và thường được đóng ấn bằng một dấu hiệu hoặc nghi lễ (ví dụ: cắt bì, của lễ). Trong tiếng Hy Lạp, từ được sử dụng là διαθήκη (diathēkē), nhấn mạnh đến ý chí chủ động, di chúc, hoặc sự sắp đặt có chủ đích của một bên (thường là bên cao hơn) cho bên kia.

Kinh Thánh mô tả Đức Chúa Trời là Đấng kết ước. Ngài chủ động thiết lập giao ước với Nô-ê (Sáng-thế Ký 9), Áp-ra-ham (Sáng-thế Ký 15, 17), dân Y-sơ-ra-ên tại Si-na-i (Xuất Ê-díp-tô Ký 19-24), và Đa-vít (2 Sa-mu-ên 7). Mỗi giao ước này đều hé mở thêm về kế hoạch cứu chuộc của Ngài và đỉnh điểm là Giao Ước Mới trong huyết của Chúa Giê-xu Christ (Lu-ca 22:20).

Ẩn dụ mạnh mẽ và xuyên suốt nhất về mối quan hệ giao ước giữa Đức Giê-hô-va và Y-sơ-ra-ên chính là hình ảnh hôn nhân. Các sách tiên tri, đặc biệt là Ô-sê, Ê-sai, và Ê-xê-chi-ên, đã khai triển sâu sắc hình ảnh này.

Sách Ô-sê: Đây là bức tranh sống động nhất. Chúa phán với tiên tri Ô-sê: "Hãy đi, cưới một người đàn bà gian dâm, và con cái của sự gian dâm; vì đất nầy đương thông dâm, lìa bỏ Đức Giê-hô-va" (Ô-sê 1:2). Cuộc hôn nhân của Ô-sê với Gô-me trở thành một minh họa tiên tri về tình yêu thương, sự trung tín không lay chuyển của Đức Chúa Trời dành cho Y-sơ-ra-ên, dù họ liên tục "thông dâm" thờ lạy các thần tượng khác (thần tượng hóa). Tình yêu của Ô-sê dành cho người vợ bất trung phản chiếu tình yêu hesed (חֶסֶד) của Đức Chúa Trời – tình yêu thương xót, thành tín, và giao ước. Ô-sê 2:19-20 tuyên bố lời hứa phục hồi: "Ta sẽ lấy ngươi làm vợ cho ta đời đời; ta sẽ lấy ngươi làm vợ cho ta trong sự công bình và chánh trực, nhân từ và thương xót. Phải, ta sẽ lấy ngươi làm vợ cho ta trong sự thành tín, và ngươi sẽ biết Đức Giê-hô-va."

Sách Ê-sai: Tiên tri Ê-sai cũng sử dụng hình ảnh này: "Vì Đấng đã lập ngươi, ấy là chồng ngươi; danh Ngài là Đức Giê-hô-va vạn quân... Đức Giê-hô-va đã gọi ngươi như gọi người đàn bà bị để, bị buồn rầu trong lòng, như gọi vợ lúc còn trẻ mà đã bị bỏ, Đức Chúa Trời ngươi phán vậy" (Ê-sai 54:5-6). Dù Y-sơ-ra-ên bị "bỏ" tạm thời vì cớ tội lỗi, Đức Chúa Trời với lòng thương xót vĩ đại sẽ kêu gọi họ trở về.

Tân Ước & Chúa Giê-xu Là Chàng Rể: Hình ảnh này được tiếp nối và làm trọn trong Chúa Giê-xu Christ. Chính Chúa Giê-xu đã tự xưng mình là "chàng rể" (Ma-thi-ơ 9:15). Sứ đồ Phao-lô đã đưa ẩn dụ này lên một tầm cao mới khi dạy về hôn nhân trong Ê-phê-sô 5:22-33. Ông so sánh mối quan hệ vợ chồng với mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội thánh. Câu 25-27 chứa đựng sự mặc khải quan trọng: "Hỡi người làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh, phó chính mình vì Hội thánh... để khiến Hội thánh đứng trước mặt Ngài, vinh hiển, không vết, không nhăn, không chi giống như vậy, nhưng thánh sạch không chỗ trách được." Sự hy sinh của Đấng Christ trên thập tự giá chính là hành động của một Chàng Rể trả giá cưới (chuộc) cho cô dâu của mình, là Hội thánh.

Quan điểm Cơ Đốc về hôn nhân bắt nguồn trực tiếp từ sự dạy dỗ về hôn ước thiên thượng này. Hôn nhân không đơn thuần là một hợp đồng xã hội hay cảm xúc cá nhân, mà là một giao ước thánh được thiết lập trước mặt Đức Chúa Trời.

1. Nền Tảng Sáng Thế: Kế hoạch nguyên thủy của Đức Chúa Trời cho hôn nhân được ghi trong Sáng-thế Ký 2:24: "Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu cùng vợ mình, và cả hai sẽ nên một thịt." Sự "dính díu" (tiếng Hê-bơ-rơ: דָּבַק dābaq) nói lên sự gắn bó, kết dính bền chặt. "Nên một thịt" chỉ sự hiệp nhất toàn diện về thể xác, tình cảm và thuộc linh.

2. Đặc Tính Của Giao Ước Hôn Nhân:
Tính Bất Khả Phân Ly (Vĩnh Cửu): Chúa Giê-xu nhấn mạnh lại nguyên tắc này trong Ma-thi-ơ 19:6: "Vậy, vợ chồng không phải là hai nữa, nhưng một thịt. Vậy, loài người không nên phân rẽ những kẻ mà Đức Chúa Trời đã phối hiệp." Hôn nhân mang tính vĩnh cửu, phản chiếu sự trung tín vĩnh cửu của Đức Chúa Trời trong giao ước của Ngài.
Tính Độc Nhất (Đơn Thê): Mối quan hệ là độc nhất, loại trừ tất cả những người khác, giống như mối quan hệ độc nhất giữa Đấng Christ và Hội thánh của Ngài.
Tình Yêu Hy Sinh và Phục Vụ: Khuôn mẫu là tình yêu của Đấng Christ (agapē - ἀγάπη). Người chồng được kêu gọi yêu vợ như chính thân mình, sẵn sàng hy sinh (Ê-phê-sô 5:25, 28). Người vợ được kêu gọi vâng phục chồng "như vâng phục Chúa" (câu 22), điều này nói đến thái độ tôn trọng và hỗ trợ, trong khuôn khổ của tình yêu thương và sự hy sinh của người chồng.
Có Nhân Chứng và Công Bố: Giao ước thời Kinh Thánh luôn có nhân chứng. Hôn nhân Cơ Đốc cũng vậy, được công nhận trước mặt Đức Chúa Trời và cộng đồng đức tin (Hội thánh).

Hiểu biết về hôn ước thần học biến đổi cách chúng ta sống trong các mối quan hệ, đặc biệt là hôn nhân và mối tương giao với Chúa.

1. Đối Với Hôn Nhân:

• Xây Dựng Trên Sự Trung Tín Tuyệt Đối: Nếu hôn nhân là giao ước, thì sự ngoại tình (thể xác hay tình cảm) không chỉ là phản bội đối tác, mà còn là vi phạm lời thề trước mặt Đức Chúa Trời. Sự trung tín là nền tảng không thể thương lượng.
• Nuôi Dưỡng Bằng Tình Yêu Hy Sinh (Agape): Tình yêu không phải chỉ là cảm xúc, mà là sự lựa chọn cam kết, hành động vì lợi ích cao nhất của người kia, ngay cả khi không "cảm thấy" yêu. Đây chính là bắt chước tình yêu của Đấng Christ.
• Hướng Đến Sự Hiệp Một: Mọi quyết định, từ tài chính, nuôi dạy con cái, đến các mối quan hệ, đều cần được đặt trong mục tiêu "trở nên một thịt" – tức là hiệp một trong mục đích, lẽ thật và tình yêu thương.
• Tìm Kiếm Ân Điển và Sự Tha Thứ: Vì cả hai đều là tội nhân, sự xung đột là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, giao ước cung cấp khuôn khổ cho sự tha thứ và hòa giải, dựa trên ân điển mà chính chúng ta đã nhận từ Đấng Christ.

2. Đối Với Mối Tương Giao Cá Nhân Với Chúa:

• Sống Với Lòng Biết Ơn Vì Sự Trung Tín Của Chúa: Chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy vào lời hứa giao ước của Chúa. Dù chúng ta có bất trung, Ngài vẫn thành tín (2 Ti-mô-thê 2:13). Điều này mang lại sự an toàn và bình an sâu xa.
• Tránh Xa Sự "Thông Dâm Thuộc Linh": Đây là lời cảnh tỉnh nghiêm túc chống lại sự thờ hình tượng – để bất cứ điều gì (công việc, tiền bạc, danh vọng, mối quan hệ, sở thích) chiếm vị trí cao nhất trong lòng, thay thế Đức Chúa Trời.
• Đáp Lại Bằng Sự Trung Tín và Vâng Phục: Phản ứng thích hợp trước tình yêu giao ước của Chúa là yêu mến Ngài hết lòng và vâng giữ các điều răn Ngài (Giăng 14:15). Đây không phải là gánh nặng luật pháp, mà là đáp ứng tự nhiên của tình yêu.
• Chờ Đợi Trong Hy Vọng Sự Trọn Vẹn Của Hôn Ước: Khải Huyền 19:7-9 cho chúng ta thấy viễn cảnh cuối cùng: "Chúng ta hãy hớn hở vui mừng, tôn vinh Ngài; vì lễ cưới Chiên Con đã tới, và vợ Ngài đã sửa soạn." Đời sống hiện tại là thời gian "đính hôn," chúng ta sống thánh khiết và trung tín, nóng lòng chờ ngày được hiệp một trọn vẹn với Chàng Rể là Chúa Giê-xu Christ.

Quan điểm Cơ Đốc về hôn ước mở ra cho chúng ta một lăng kính phong phú để hiểu về Đức Chúa Trời, về sự cứu rỗi, và về chính các mối quan hệ của con người. Đức Chúa Trời không phải là một nhà cai trị xa cách, mà là một Người Chồng yêu thương, đầy lòng thương xót, đã chủ động đi bước đầu tiên, thiết lập giao ước và trả một giá đắt nhất – huyết của Con Một Ngài – để cưới một cô dâu bất xứng là Hội thánh. Hôn nhân trần gian, khi được sống đúng với ý nghĩa giao ước thánh này, trở thành một chứng nhân sống động, một bức tranh nhỏ nhưng quyền năng về tình yêu vĩ đại của Đấng Christ. Ước mong mỗi chúng ta, dù đang độc thân hay đã kết hôn, đều sống trong sự biết ơn sâu xa về hôn ước này, trung tín với Chúa và với nhau, và hướng lòng về ngày tiệc cưới vinh hiển trên thiên đàng.

"Tôi lấy làm ghen tương về anh em bằng sự ghen tương của Đức Chúa Trời. Vì tôi đã hứa gả anh em cho một chồng mà thôi, để dâng anh em như một người trinh nữ tinh sạch cho Đấng Christ." (2 Cô-rinh-tô 11:2)