Phụ nữ trong Kinh Thánh có được lựa chọn người họ kết hôn không?
Hôn nhân là một giao ước thiêng liêng do Đức Chúa Trời thiết lập từ buổi sáng thế. Tuy nhiên, qua các thời đại, tập tục văn hóa đã ảnh hưởng đến cách thức kết hôn, đặc biệt là vai trò của người phụ nữ trong việc lựa chọn bạn đời. Liệu Kinh Thánh cho thấy người phụ nữ có quyền tự quyết định trong hôn nhân? Bài viết này sẽ khảo sát kỹ lưỡng các phân đoạn Kinh Thánh, phân tích văn hóa thời bấy giờ và rút ra những nguyên tắc áp dụng cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
Trong xã hội Israel cổ đại, hôn nhân thường do cha mẹ sắp đặt (arranged marriage). Người cha giữ vai trò chủ động trong việc tìm kiếm vợ cho con trai và gả con gái cho người khác. Ví dụ điển hình là Sáng thế ký chương 24, Áp-ra-ham sai đầy tớ về quê hương để tìm vợ cho Y-sác. Mặc dù đầy tớ chọn Re-bê-ca dựa trên dấu chỉ cầu nguyện, nhưng khi về nhà nàng, người nhà Re-bê-ca đã hỏi ý kiến nàng: “Họ nói rằng: Chúng ta hãy gọi gái trẻ và hỏi nàng. Vậy họ gọi Re-bê-ca và hỏi rằng: Con muốn đi cùng người nầy chăng? Nàng đáp rằng: Tôi muốn đi.” (Sáng 24:57-58). Điều này cho thấy dù cha mẹ quyết định, nhưng sự ưng thuận của cô dâu vẫn được tôn trọng.
Một ví dụ khác là trong Sáng thế ký 29, Gia-cốp gặp Ra-chên, yêu nàng và thương lượng với La-ban (cha của Ra-chên) để cưới nàng. Ở đây ý muốn của Gia-cốp được bày tỏ, còn Ra-chên và Lê-a không có tiếng nói trực tiếp, nhưng bối cảnh văn hóa cho thấy quyền quyết định nằm ở người cha.
Luật pháp Môi-se cũng đề cập đến hôn nhân và quyền của phụ nữ. Xuất Ê-díp-tô ký 22:16-17 quy định: “Nếu một người nam quyến dụ một người nữ đồng trinh chưa hứa gả, và nằm với nàng, thì phải nộp tiền sính lễ và cưới nàng làm vợ. Nếu cha nàng từ chối không gả nàng cho hắn, thì hắn phải nộp tiền bằng số tiền sính lễ của một người đồng trinh.” Quy định này nhằm bảo vệ người phụ nữ, nhưng cũng cho thấy người cha có quyền quyết định cuối cùng. Tuy nhiên, nếu người cha từ chối, người đàn ông vẫn phải bồi thường; điều đó cho thấy sự tự do của người phụ nữ không phải là tuyệt đối, nhưng ý muốn của cha được đặt lên hàng đầu.
Trong Dân số ký 36, các con gái của Xê-lô-phát đã xin được hưởng gia tài vì cha họ không có con trai. Đức Chúa Trời chấp thuận, nhưng với điều kiện họ phải kết hôn trong chi tộc của mình để giữ đất. Câu 6 chép: “Đây là điều Đức Giê-hô-va truyền dặn về các con gái Xê-lô-phát: Chúng nó muốn lấy chồng ai tùy ý; nhưng chỉ nên lấy trong họ hàng của chi tộc cha mình.” Như vậy, họ được tự do chọn chồng trong phạm vi chi tộc, không bị ép buộc bởi một người đàn ông cụ thể. Đây là một minh họa rõ ràng về quyền lựa chọn của phụ nữ, dưới sự hướng dẫn của các nguyên tắc gia đình và tài sản.
Kinh Thánh ghi lại nhiều trường hợp phụ nữ chủ động bày tỏ nguyện vọng hôn nhân của mình. Câu chuyện Ru-tơ là một ví dụ đẹp. Bà Ru-tơ, một góa phụ người Mô-áp, đã tự nguyện theo Na-ô-mi về Bết-lê-hem. Sau đó, bà chủ động đến nằm dưới chân Bô-ô trên sàn đập lúa, thể hiện mong muốn được Bô-ô chuộc tài sản và cưới mình (Ru-tơ 3:9). Hành động này, mặc dù nằm trong phong tục chuộc lại (levirate marriage), cho thấy Ru-tơ không thụ động; bà đã chọn Bô-ô và bày tỏ ý muốn của mình. Bô-ô sau đó đã làm đúng thủ tục để cưới bà.
Trong sách Ê-xơ-tê, mặc dù hoàn cảnh khác biệt (Ê-xơ-tê bị đưa vào cung vua sau một cuộc tuyển chọn cung phi), nhưng bà đã dùng ảnh hưởng của mình để cứu dân tộc. Tuy nhiên, đây không phải là một cuộc hôn nhân tự chọn theo nghĩa thông thường.
Sách Nhã ca cho thấy tình yêu nồng nàn giữa một cô gái và người yêu của mình. Người nữ chủ động tìm kiếm, bày tỏ tình cảm và khao khát kết hợp (Nhã ca 1:2-4; 3:1-4). Mặc dù văn học ẩn dụ, nhưng nó phản ánh một hình ảnh tích cực về sự chủ động của phụ nữ trong tình yêu.
Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô viết: “Vả, nếu người nào cho rằng mình ăn ở với vợ mình không phải phép, và nếu nàng còn đồng trinh, mà sự nóng nảy quá độ, vậy thì hãy làm điều mình muốn, không phạm tội đâu; hãy để cho họ thành hôn” (1 Cô-rinh-tô 7:36). Mặc dù bản văn có thể hiểu về người cha và con gái đồng trinh, nhưng nguyên tắc chung là hôn nhân phải do tự nguyện, không ép buộc. Đặc biệt, 1 Cô-rinh-tô 7:39 nói: “Người đàn bà có chồng bị buộc phải theo chồng bao lâu chồng còn sống; nhưng chồng chết rồi, thì được tự do, muốn lấy ai thì lấy, miễn là lấy trong Chúa.” Điều này khẳng định quyền tự do lựa chọn của người đàn bà góa.
Trong Cựu Ước, có nhiều quy định cho thấy sự quan tâm đến ý muốn và phẩm giá của người phụ nữ. Chẳng hạn, Phục truyền luật lệ ký 21:10-14 quy định về việc lấy một phụ nữ bị bắt trong chiến tranh: người đàn ông phải để cho nàng để tang cha mẹ, sau đó mới được cưới; nếu sau này không còn thương yêu nàng nữa thì phải thả tự do, không được bán nàng. Điều này cho thấy người phụ nữ không hoàn toàn là tài sản; cô ấy có quyền được đối xử nhân đạo.
Phục truyền 22:13-21 quy định về việc cáo buộc vợ mình không còn trinh tiết. Nếu lời cáo buộc sai, người chồng phải bị phạt và không được ly dị nàng cả đời. Luật này bảo vệ danh dự và quyền lợi của người vợ.
Một khía cạnh quan trọng khác là hôn nhân được xem như một giao ước có sự đồng ý của cả hai bên. Từ “hứa hôn” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “erusin” (אירוסין), giai đoạn này tương đương với sự đính ước, và sau đó là “nissuin” (נישואין) là lễ cưới. Trong giai đoạn đính ước, cô dâu chưa về nhà chồng, nhưng đã được coi là vợ. Quan trọng là sự đồng ý của cô dâu cũng được xem xét. Ví dụ, trong sách Tô-bi (không có trong Kinh Thánh Tin Lành nhưng cho thấy văn hóa Do Thái) cũng nêu rõ sự ưng thuận của cô dâu.
Trong Tân Ước, Phao-lô nhấn mạnh sự tự nguyện trong hôn nhân và độc thân. Trong 1 Cô-rinh-tô 7:8-9, ông khuyên người độc thân và góa nếu không tự chủ được thì nên kết hôn. Ông không ép buộc mà để mỗi người tự quyết định.
Chúa Giê-xu đối xử với phụ nữ bằng sự tôn trọng và bình đẳng, phá vỡ nhiều rào cản văn hóa đương thời. Trong Giăng 4, Ngài trò chuyện với người phụ nữ Sa-ma-ri bên giếng, một hành động gây sốc cho các môn đồ. Người phụ nữ này đã có năm đời chồng và đang sống với người không phải chồng, nhưng Chúa Giê-xu không lên án mà chỉ ra nhu cầu tâm linh của bà. Qua đó, Ngài cho thấy mỗi người có tự do lựa chọn, nhưng cần sự cứu rỗi.
Khi được hỏi về vấn đề ly dị, Chúa Giê-xu trả lời: “Vì lòng các ngươi cứng cỏi, nên Môi-se cho phép các ngươi được để vợ; nhưng lúc ban đầu không có như vậy. Vả, ta phán cho các ngươi: Nếu ai để vợ không phải vì cớ ngoại tình, và cưới vợ khác, thì người ấy phạm tội tà dâm; và ai cưới người bị để, cũng phạm tội tà dâm.” (Ma-thi-ơ 19:8-9). Ngài nhấn mạnh sự bền vững của hôn nhân và tầm quan trọng của sự cam kết tự nguyện từ ban đầu.
Ngoài ra, Chúa Giê-xu dạy về sự tôn trọng lẫn nhau trong mối quan hệ (Mác 10:11-12). Trong vương quốc Đức Chúa Trời, nam và nữ đều bình đẳng trước mặt Ngài.
Qua khảo sát, chúng ta thấy rằng mặc dù trong xã hội cổ đại, hôn nhân thường do cha mẹ sắp đặt, nhưng Kinh Thánh luôn đề cao sự ưng thuận của người phụ nữ. Đức Chúa Trời ban cho con người tự do ý chí, và hôn nhân là một quyết định quan trọng cần có sự đồng ý của cả hai bên. Dưới thời Tân Ước, trong Đấng Christ, “không còn phân biệt nam hay nữ” (Ga-la-ti 3:28), vì vậy phụ nữ có quyền tự do chọn bạn đời, miễn là lựa chọn đó phù hợp với ý muốn Đức Chúa Trời.
Các nguyên tắc áp dụng:
- Cầu nguyện và tìm kiếm ý Chúa: Cả nam lẫn nữ đều phải cầu xin sự hướng dẫn của Chúa Thánh Linh trong việc chọn bạn đời. “Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; trong mọi đường lối mình, hãy nhận biết Ngài, thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.” (Châm ngôn 3:5-6).
- Tôn trọng và vâng lời cha mẹ: “Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi” (Ê-phê-sô 6:2). Dù có quyền tự quyết, người tin Chúa nên tham khảo ý kiến và nhận sự khuyên dạy từ cha mẹ, vì họ có kinh nghiệm và tấm lòng yêu thương. Tuy nhiên, cha mẹ không nên ép buộc con cái kết hôn trái ý, nhưng hướng dẫn và cầu nguyện cùng.
- Lựa chọn trong Chúa: Phao-lô dạy: “Chỉ nên kết hôn với người trong Chúa” (1 Cô-rinh-tô 7:39). Một người phụ nữ Cơ Đốc nên tìm kiếm một người chồng có cùng đức tin, để cùng nhau xây dựng gia đình trên nền tảng Lời Chúa.
- Quan tâm đến tính cách và đạo đức: Sách Châm ngôn 31 mô tả người nữ đảm đang, nhưng cũng có nhiều đoạn khuyên về việc chọn vợ (Châm ngôn 12:4; 18:22; 19:14). Tương tự, phụ nữ cần quan sát phẩm chất của người đàn ông: có kính sợ Chúa, yêu thương, trung tín, siêng năng, v.v.
- Không vội vàng, giữ sự thanh sạch: Hãy để tình yêu phát triển tự nhiên, giữ mình thanh sạch cho đến ngày cưới (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3-5).
Cho các chị em phụ nữ trẻ: Bạn có quyền tự do chọn lựa người bạn đời, nhưng hãy sử dụng quyền đó trong sự khôn ngoan và kính sợ Chúa. Đừng để áp lực từ gia đình hay xã hội khiến bạn kết hôn với người mình không yêu thương hay không tương hợp. Hãy kiên nhẫn cầu nguyện, học Lời Chúa và tham khảo ý kiến người khôn ngoan. Nếu bạn cảm thấy bị ép buộc, hãy mạnh mẽ trình bày và tìm sự giúp đỡ từ Hội Thánh.
Cho các bậc cha mẹ: Hãy noi gương Áp-ra-ham và cha của Re-bê-ca, hướng dẫn con cái trong hôn nhân nhưng vẫn tôn trọng ý muốn của chúng. Cha mẹ nên cầu nguyện cùng con, giúp con nhận biết tiêu chuẩn Kinh Thánh, nhưng không áp đặt. Hãy nhớ rằng con cái là món quà Chúa ban, và chúng có trách nhiệm riêng trước Chúa về quyết định cuộc đời mình.
Cho Hội Thánh: Cần giảng dạy rõ ràng về giá trị của phụ nữ trong Đấng Christ, và khẳng định rằng hôn nhân phải dựa trên tình yêu thương, sự tự nguyện và bình đẳng. Đồng thời, Hội Thánh cần sẵn sàng hỗ trợ, tư vấn cho các thanh niên và gia đình trong việc tìm kiếm bạn đời theo ý Chúa.
Kinh Thánh cho thấy, mặc dù văn hóa cổ xưa thường đặt quyền quyết định hôn nhân vào tay cha mẹ, nhưng Đức Chúa Trời luôn quan tâm đến tiếng nói và sự tự nguyện của người phụ nữ. Từ câu chuyện Re-bê-ca, các con gái Xê-lô-phát, Ru-tơ, cho đến những lời dạy của Phao-lô và Chúa Giê-xu, chúng ta thấy rằng phụ nữ có quyền lựa chọn người mình kết hôn. Trong thời đại ngày nay, Cơ Đốc nhân cần áp dụng nguyên tắc này một cách khôn ngoan: tự do trong Chúa, tìm kiếm ý muốn Ngài, tôn trọng cha mẹ, và chọn lựa bạn đời cùng đức tin. Như vậy, hôn nhân sẽ trở nên phước hạnh và làm sáng danh Chúa.