Behemoth Là Gì?
Trong kho tàng Kinh Thánh phong phú, có những sinh vật bí ẩn được nhắc đến khiến nhiều Cơ Đốc nhân và học giả Kinh Thánh phải suy ngẫm. Một trong những sinh vật nổi bật và gây tò mò nhất chính là Behemoth. Sự xuất hiện của nó trong sách Gióp không chỉ là một mô tả về một loài thú khổng lồ, mà còn ẩn chứa những bài học thâm thúy về quyền năng, sự sáng tạo và chủ quyền tối cao của Đức Chúa Trời. Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá bản chất của Behemoth dưới lăng kính Kinh Thánh, phân tích ngôn ngữ gốc, bối cảnh thần học và rút ra những ứng dụng quý báu cho đời sống đức tin của chúng ta ngày nay.
I. Bối Cảnh Kinh Thánh: Cuộc Đối Thoại Giữa Đức Chúa Trời Và Gióp
Behemoth được nhắc đến trong Giop 40:15-24 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Để hiểu đầy đủ về Behemoth, chúng ta phải đặt nó vào đúng bối cảnh. Đây là phần cuối trong bài diễn thuyết dài của Đức Chúa Trời trả lời cho những thắc mắc và lời than vãn của Gióp về sự đau khổ và công lý. Thay vì trực tiếp giải thích lý do cho nỗi khổ của Gióp, Đức Chúa Trời đưa ông vào một hành trình khám phá vũ trụ kỳ diệu và những sinh vật Ngài đã dựng nên. Mục đích rõ ràng là để Gióp (và chúng ta) nhận ra sự giới hạn trong hiểu biết và quyền năng của con người, đồng thời tôn cao sự khôn ngoan và quyền năng vô hạn của Đấng Tạo Hóa.
"Hãy xem con behemoth nầy, mà ta đã dựng nên như đã dựng nên ngươi; Nó ăn cỏ như bò. Hãy xem, lực lưỡng nó ở nơi lưng, Và sức mạnh nó ở trong gân bụng." (Giop 40:15-16)
Ngay từ đầu, Đức Chúa Trời tuyên bố chủ quyền: "Ta đã dựng nên". Behemoth không phải là sản phẩm của thuyết tiến hóa hay một thế lực nào khác. Nó là một tác phẩm nghệ thuật từ bàn tay của Đấng Sáng Tạo, cũng như chính Gióp và loài người. Điều này đặt Behemoth vào đúng vị trí: một bằng chứng sống động về quyền năng sáng tạo của Đức Chúa Trời.
II. Mô Tả Chi Tiết Về Behemoth Trong Kinh Thánh
Đoạn Kinh Thánh từ Gióp 40:15-24 cung cấp một bức tranh sống động về sinh vật này:
- Sức mạnh và cơ bắp (câu 16-17): Sức mạnh tập trung ở lưng và gân bụng. Đuôi nó vững chắc như cây bá hương, gân đùi đan chặt vào nhau. Đây là hình ảnh của một sức mạnh phi thường, không thể lay chuyển.
- Xương cốt (câu 18): Xương nó như ống đồng, tứ chi như cây sắt. Sự so sánh này nhấn mạnh cấu trúc cơ thể cứng cáp, vững chãi, gần như bất khả xâm phạm.
- Địa vị tối cao trong các loài thọ tạo (câu 19): "Nó là công trình đầu tiên của Đức Chúa Trời". Cụm từ này trong tiếng Hê-bơ-rơ (רֵאשִׁית - reshiyth) có thể mang nghĩa "hàng đầu", "ưu tú nhất". Behemoth được miêu tả như kiệt tác đỉnh cao trong thế giới loài thú.
- Hành vi và môi trường sống (câu 20-23): Nó sống ở vùng núi, ăn cỏ như bò, nằm nghỉ dưới bóng cây sen, giữa đám sậy và ao lầy. Dù sông có cuồn cuộn chảy, nó vẫn bình tĩnh, không hề hấn gì.
- Sự bất khả xâm phạm (câu 24): "Ai có thể bắt nó đang khi ngó thấy? Ai có thể xỏ mũi nó mà dẫn đi?" Câu hỏi tu từ này khẳng định rằng không một thợ săn hay sức mạnh nào của con người có thể chế ngự được Behemoth. Nó hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của nhân loại.
III. Behemoth: Nhận Diện Từ Nguyên Học Và Các Giả Thuyết
Từ "Behemoth" trong tiếng Hê-bơ-rơ (בְּהֵמוֹת - behēmōth) thực chất là dạng số nhiều cường điệu của từ בְּהֵמָה (behēmāh), có nghĩa là "thú vật" hoặc "súc vật". Việc sử dụng dạng số nhiều này có thể để nhấn mạnh sự vĩ đại, khổng lồ, hay bản chất phi thường của sinh vật – nó không phải là một con thú bình thường, mà là "Con Thú" tối thượng, kết tinh của mọi sức mạnh và sự oai nghiêm trong thế giới động vật.
Có ba trường phải giải thích chính về danh tính thực của Behemoth:
1. Giả Thuyết Nghĩa Đen - Con Hà Mã (Hippopotamus):
Đây là cách giải thích truyền thống của nhiều bản dịch hiện đại (NIV ghi chú "hippopotamus"). Nhiều đặc điểm khớp: thân hình đồ sộ, sức mạnh khủng khiếp, sống ở sông nước, ăn cỏ. Tuy nhiên, một số chi tiết như "đuôi nó vận động như cây bá hương" khó có thể áp dụng cho đuôi ngắn nhỏ của hà mã. Điều này dẫn đến các giả thuyết khác.
2. Giả Thuyết Nghĩa Đen - Khủng Long (Như Diplodocus hoặc Brachiosaurus):
Nhiều nhà nghiên cứu theo thuyết Sáng Tạo Trẻ (Young Earth Creationism) ủng hộ quan điểm này. Mô tả về đuôi to lớn như cây bá hương, xương như ống đồng, và tầm vóc khổng lồ rất phù hợp với một số loài khủng long ăn cỏ. Họ tin rằng Gióp (sống sau trận Đại Hồng Thủy không lâu) có thể vẫn còn thấy những con khủng long cuối cùng, và Đức Chúa Trời đã chỉ cho ông một trong những sinh vật mạnh mẽ nhất mà loài người từng biết đến.
3. Giả Thuyết Biểu Tượng - Hiện Thân Của Sức Mạnh Hỗn Mang (Chaos):
Các học giả theo phê bình lịch sử thường xem Behemoth (cùng với Leviathan ở chương 41) như những sinh vật thần thoại, biểu tượng cho các thế lực hỗn mang, sự dữ và sự vô trật tự nguyên thủy mà Đức Chúa Trời đã chế ngự khi sáng tạo thế giới (như Rahab hay Tanin trong các Thánh Vịnh). Trong bối cảnh sách Gióp, việc Đức Chúa Trời mô tả hai sinh vật đáng sợ này là để cho thấy Ngài là Đấng duy nhất có quyền tể trị ngay cả trên những thế lực mạnh mẽ và đáng sợ nhất – những thứ hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của Gióp.
Dù theo cách giải thích nào, điểm then chốt không nằm ở việc xác định chính xác nó là loài nào trong bảo tàng lịch sử tự nhiên, mà ở ý nghĩa thần học mà mô tả này mang lại trong cuộc đối thoại giữa Đức Chúa Trời và Gióp.
IV. Ý Nghĩa Thần Học: Bài Học Từ Behemoth Cho Gióp Và Cho Chúng Ta
Sự xuất hiện của Behemoth không phải là một bài giảng sinh vật học, mà là một công cụ mạnh mẽ để dạy dỗ. Đức Chúa Trời đang chỉ cho Gióp thấy:
- Chủ Quyền Tuyệt Đối Của Đấng Tạo Hóa: Nếu Đức Chúa Trời có thể tạo ra, chăm sóc và cai quản một sinh vật đáng kinh như Behemoth (mà con người không thể chế ngự), thì há Ngài không có quyền và sự khôn ngoan để quản lý cuộc đời của Gióp – một tạo vật nhỏ bé hơn nhiều sao?
- Sự Nhỏ Bé Của Con Người: Trước Behemoth, con người bất lực. Trước vũ trụ và những bí ẩn của sự công bình thiêng liêng, sự hiểu biết của con người càng hạn hẹp. Behemoth là lời nhắc nhở về thân phận thọ tạo của chúng ta.
- Quyền Năng Dư Dật Của Đức Chúa Trời: Behemoth thể hiện sức mạnh "thô" của tạo vật. Nhưng Đấng tạo ra nó còn quyền năng hơn gấp bội. Đức tin của chúng ta đặt vào Đấng cầm quyền trên mọi sức mạnh, chứ không phải vào chính những sức mạnh ấy.
- Sự Quan Phần Đầy Yêu Thương: Đức Chúa Trời không chỉ tạo ra Behemoth, Ngài còn quan tâm đến đời sống của nó (cung cấp đồng cỏ, nơi trú ẩn). Nếu Ngài chăm sóc một con thú khổng lồ như vậy, huống chi là những con cái được Ngài cứu chuộc bằng huyết của Chúa Giê-xu Christ? (Ma-thi-ơ 6:26).
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Bài học từ Behemoth không dừng lại ở thời đại của Gióp. Nó vang vọng mạnh mẽ trong cuộc sống đức tin của chúng ta hôm nay:
1. Học Thái Độ Khiêm Nhường Và Tín Thác:
Chúng ta thường lo lắng, nghi ngờ, và chất vấn Chúa khi gặp nghịch cảnh (như Gióp). Behemoth nhắc nhở chúng ta: Hãy dừng lại và chiêm ngưỡng quyền năng sáng tạo và sự quan phòng của Đức Chúa Trời. Hãy nhìn ra thế giới tự nhiên, nhìn vào lịch sử cứu rỗi, và đặc biệt nhìn lên thập tự giá của Chúa Giê-xu – nơi quyền năng và tình yêu của Ngài được bày tỏ trọn vẹn. Nếu Ngài có thể quản lý cả vũ trụ, Ngài hoàn toàn đáng tin cậy để quản lý những nan đề của chúng ta.
2. Đối Diện Với Những "Behemoth" Của Đời Mình:
Mỗi chúng ta đều có những "Behemoth" riêng: một căn bệnh nan y, một món nợ khổng lồ, một mối quan hệ tan vỡ, một nỗi sợ hãi trầm trọng, hay một tội lỗi dường như không thể thắng nổi. Những thứ này làm chúng ta khiếp sợ và cảm thấy bất lực (như con người trước Behemoth). Lời Chúa từ sách Gióp dạy chúng ta: Hãy đem những "Behemoth" ấy đến trước mặt Đấng Tạo Hóa ra chúng. Hãy thưa với Chúa: "Con không thể, nhưng Ngài có thể. Con không hiểu, nhưng Ngài hiểu. Con xin phó thác nó cho Ngài, là Đấng duy nhất có thể xỏ mũi dẫn nó đi."
3. Sống Với Tư Cách Là Tạo Vật Trong Sự Quan Phòng Của Chúa:
Behemoth được Chúa cho ăn cỏ và cung cấp chỗ ở. Chúa Giê-xu dạy chúng ta đừng lo lắng về đời sống mình (Ma-thi-ơ 6:25-34). Khi chúng ta thấy Chúa chăm sóc cho một sinh vật to lớn và "xa lạ" như Behemoth, chúng ta càng tin chắc rằng Ngài sẽ chu cấp cho con cái yêu dấu của Ngài. Điều này giải phóng chúng ta khỏi sự lo âu để sống một đời sống tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời trước nhất.
4. Rao Truyền Về Một Đức Chúa Trời Vĩ Đại:
Trong một thế giới muốn thu nhỏ Đức Chúa Trời thành một "ông thần" tiện dụng chỉ để giải quyết nhu cầu cá nhân, hình ảnh về Behemoth đưa chúng ta trở lại với một Đấng Christ uy nghi, đáng kinh, là Đấng tạo dựng và duy trì mọi vật (Cô-lô-se 1:16-17). Sự hiểu biết này làm phong phú sự thờ phượng của chúng ta, khiến chúng ta thờ lạy Ngài không chỉ vì những gì Ngài ban cho, mà vì chính BẢN TÍNH đáng kinh, quyền năng và khôn ngoan vô hạn của Ngài.
VI. Kết Luận: Behemoth - Tấm Gương Phản Chiếu Quyền Năng Của Đấng Tạo Hóa
Behemoth, dù được hiểu theo nghĩa nào, cuối cùng cũng dẫn chúng ta về với Đức Chúa Trời. Nó không phải là trung tâm của câu chuyện, mà là một tấm gương phản chiếu sự vĩ đại của Đấng đã tạo nên nó. Sách Gióp kết thúc không với lời giải đáp triết lý cho sự đau khổ, mà với một cuộc gặp gỡ cá nhân: Gióp gặp Đức Chúa Trời và thốt lên: "Tôi lấy làm gớm ghê tôi, và ăn năn trong tro bụi." (Gióp 42:6). Behemoth đã góp phần đưa ông đến sự ăn năn và tín thác đó.
Ước mong rằng qua bài nghiên cứu này, mỗi chúng ta khi đối diện với những bí ẩn, khó khăn hay những "Behemoth" trong đời sống, sẽ không dừng lại ở việc chất vấn "Tại sao?", mà sẽ được dẫn đưa đến chỗ chiêm ngưỡng "AI?" – Đấng Christ, là Đấng Tạo Hóa quyền năng và cũng là Đấng Cứu Chuộc đầy lòng thương xót. Trong tay Ngài, mọi Behemoth đều được đo lường, mọi sự dữ đều bị chế ngự, và cuối cùng, mọi sự sẽ hiệp lại làm ích cho những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28).
Bài viết nghiên cứu sử dụng chính yếu Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ Bản Truyền Thống 1925, tham khảo từ nguyên tiếng Hê-bơ-rơ và các bình giải thần học để làm sáng tỏ chân lý của Đức Chúa Trời.