Những lý do thích hợp nào cho việc không đi hội thánh?

Trong đời sống đức tin, việc nhóm lại với các thánh đồ tại Hội Thánh địa phương là một mạng lệnh quan trọng (Hê-bơ-rơ 10:25). Tuy nhiên, trên thực tế, có những hoàn cảnh mà một tín hữu chân chính có thể, hoặc thậm chí cần phải, vắng mặt khỏi các buổi nhóm chung. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách nghiêm túc để tìm ra những lý do thích hợp—theo tiêu chuẩn của Lời Chúa—cho việc không tham dự các buổi nhóm Hội Thánh. Mục đích không phải để biện minh cho sự lười biếng thuộc linh, mà để hiểu rõ ý muốn Chúa trong mọi hoàn cảnh sống, giữ vững sự kết nối với Đấng Christ là Đầu, dù không thể ở cùng Thân Thể Ngài về mặt địa lý trong một khoảng thời gian nhất định.

Nền Tảng Kinh Thánh Cho Sự Nhóm Lại Và Trách Nhiệm Cá Nhân

Trước khi xem xét các lý do có thể chấp nhận, chúng ta phải thiết lập nền tảng về tầm quan trọng tuyệt đối của Hội Thánh. Từ ngữ “Hội Thánh” trong Tân Ước (Greek: ekklesia - ἐκκλησία) mang ý nghĩa “những người được gọi ra” để họp thành một cộng đồng. Sứ đồ Phao-lô dùng hình ảnh mạnh mẽ: “Vì chưng chúng ta là các chi thể của thân Ngài, bằng xương bằng thịt Ngài” (Ê-phê-sô 5:30). Một chi thể không thể sống khỏe mạnh khi tách rời khỏi thân. Mạng lệnh rõ ràng là: “Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy” (Hê-bơ-rơ 10:25). Việc “bỏ” ở đây (Greek: egkataleipontes - ἐγκαταλείποντες) mang sắc thái từ bỏ, ruồng bỏ, có chủ ý. Vì vậy, thái độ và động cơ của sự vắng mặt là điều then chốt.

Những Lý Do Thích Hợp Dựa Trên Nguyên Tắc Kinh Thánh

Sau đây là những hoàn cảnh mà việc vắng mặt có thể được xem là thích hợp, thậm chí cần thiết, khi xét dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh.

1. Lý Do Sức Khỏe Thể Chất hoặc Bệnh Tật

Đây là lý do rõ ràng và được thông cảm nhiều nhất. Thân thể chúng ta là đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19), và việc chăm sóc nó là trách nhiệm. Khi bị bệnh truyền nhiễm, việc ở nhà không chỉ là chăm sóc bản thân mà còn là bày tỏ tình yêu thương với anh chị em mình, tránh làm lây lan mầm bệnh. Điều này phù hợp với nguyên tắc “yêu người lân cận như mình” (Mác 12:31). Chúa Giê-xu cũng bày tỏ lòng thương xót với người đau yếu, và Ngài không bao giờ ép buộc họ phải đến một địa điểm cụ thể để được chữa lành. Tuy nhiên, ngay cả trong bệnh tật, tín hữu vẫn có thể “nhóm lại” theo phương cách khác (qua cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa, thông công qua điện thoại) để không đánh mất sự kết nối.

2. Nghĩa Vụ Gia Đình Khẩn Cấp và Chính Đáng

Kinh Thánh đặt trách nhiệm gia đình lên rất cao. 1 Ti-mô-thê 5:8 dạy: “Ví bằng có ai không săn sóc đến bà con mình, nhứt là không săn sóc đến người nhà mình, ấy là người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa.” Do đó, khi có những tình huống khẩn cấp trong gia đình—như chăm sóc con nhỏ bị bệnh nặng, chăm sóc cha mẹ già đau yếu đột xuất, hoặc xử lý một cuộc khủng hoảng gia đình—việc ưu tiên giải quyết những nghĩa vụ này có thể là lý do chính đáng cho sự vắng mặt. Đây là sự áp dụng nguyên tắc “ân điển” và “sự thương xót” mà Chúa Giê-xu đề cao (Ma-thi-ơ 9:13, 12:7). Chúa phán: “Ta muốn lòng thương xót, không muốn của tế lễ” (Ma-thi-ơ 9:13). Việc thực thi lòng thương xót trong gia đình, trong bối cảnh đó, có thể là “của tế lễ” đẹp lòng Chúa hơn là một nghi thức tôn giáo.

3. Công Việc Phục Vụ hoặc Sứ Mệnh Cụ Thể Từ Chúa

Đôi khi, chính sự vâng lời Chúa trong một sứ mệnh đặc biệt có thể đưa một tín hữu ra khỏi môi trường nhóm thông thường. Các sứ đồ thường xuyên lên đường truyền giáo, rời xa Hội Thánh tại Giê-ru-sa-lem hay An-ti-ốt. Phi-e-rơ đi thăm các Hội Thánh, Phao-lô thực hiện các chuyến hành trình truyền giáo. Điều này không có nghĩa họ “bỏ sự nhóm lại”, mà họ đang mở rộng sự nhóm lại của Vương Quốc Đức Chúa Trời. Trong thời hiện đại, một người có thể được kêu gọi vào công tác cứu trợ khẩn cấp, một chuyến công tác truyền giáo ngắn hạn, hoặc phục vụ trong một hoàn cảnh đặc biệt (như làm việc trong dịp lễ của ngành y tế, cứu hỏa). Điều kiện tiên quyết là điều này phải xuất phát từ sự kêu gọi và dẫn dắt rõ ràng của Chúa, chứ không phải từ sự thuận tiện cá nhân. Họ vẫn phải tìm cách duy trì đời sống thông công và thờ phượng cá nhân trong khi thi hành sứ mệnh.

4. Hoàn Cảnh Bị Ngăn Trở Khách Quan: Bức Hại, Địa Lý, Hạn Chế Pháp Lý

Suốt dòng lịch sử Hội Thánh, nhiều tín hữu trung tín đã không thể nhóm lại công khai vì sự bức hại. Trong sách Công vụ, Hội Thánh phải nhóm trong tư gia, và đôi khi phải tản lạc (Công vụ 8:1). Trong hoàn cảnh bị cầm tù như Phao-lô, ông không thể đến nhà thờ nhưng vẫn viết thư thông công, cầu nguyện và giảng dạy (Công vụ 28:30-31). Ngày nay, tại nhiều quốc gia, Cơ Đốc nhân bị cấm đoán hoặc bị giám sát chặt chẽ khi nhóm lại. Trong những trường hợp này, việc “không đi hội thánh” là một sự bắt buộc bên ngoài, không phải là lựa chọn từ bỏ. Chúa nhìn thấy tấm lòng và hoàn cảnh của họ. Ngay cả khi không thể nhóm lại thể lý, họ vẫn là một phần của Hội Thánh phổ thông. Ngoài ra, những người sống ở vùng hẻo lánh, không có Hội Thánh trong bán kính hợp lý, hoặc bị khuyết tật nặng không thể di chuyển, cũng thuộc nhóm này. Trọng tâm chuyển sang sự thờ phượng cá nhân, gia đình và thông công “ảo” (nếu có điều kiện).

5. Kỷ Luật Hội Thánh hoặc Thời Gian Tạm Lánh Mặt Để Xử Lý Tội Lỗi Cá Nhân

Đây là một lý do nghiêm túc và ít được đề cập. Ma-thi-ơ 18:15-17 mô tả quy trình kỷ luật trong Hội Thánh, và cuối cùng, nếu người phạm tội không chịu nghe, thì phải “hãy kể người ấy như kẻ ngoại và kẻ thâu thuế vậy.” Sự vắng mặt trong trường hợp này là hệ quả của kỷ luật, nhằm mục đích phục hồi (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:14-15; 1 Cô-rinh-tô 5:5). Mặt khác, có khi một tín hữu nhận biết mình đang phạm tội nghiêm trọng hoặc có sự xáo trộn tâm linh sâu sắc, họ có thể tự nguyện tạm lánh mặt để ăn năn, giải quyết vấn đề với Chúa trước khi trở lại trong sự thanh sạch. Đây không phải là trốn tránh, mà là hành động trách nhiệm, giống như sự im lặng và ăn năn của Đa-vít sau tội với Bát-sê-ba (Thi thiên 51). Tuy nhiên, việc này cần sự hướng dẫn và đồng hành của những người lãnh đạo thuộc linh trưởng thành, để không rơi vào sự cô lập và tuyệt vọng.

Nguyên Tắc Áp Dụng và Cảnh Báo

Khi xem xét bất kỳ lý do nào, tín hữu cần tự vấn lương tâm mình dưới ánh sáng của Đức Thánh Linh và Lời Chúa:

• Động cơ: Có phải tôi đang tìm kiếm sự thuận tiện cho xác thịt, hay đây thực sự là một trách nhiệm lớn hơn? (Ga-la-ti 6:7-8).
• Tần suất: Sự vắng mặt có trở thành thói quen không? Một hai lần vì lý do chính đáng thì khác với việc “bỏ sự nhóm lại” có hệ thống.
• Sự Thay Thế: Tôi có đang chủ động duy trì sự thông công, thờ phượng và học Lời Chúa theo cách khác không? (ví dụ: đọc Kinh Thánh gia đình, cầu nguyện chung với một vài anh em, nghe giảng đáng tin cậy).
• Sự Liên Hệ: Tôi có thông báo, giải trình (nếu cần) với người lãnh đạo hoặc anh em trong Hội Thánh về lý do vắng mặt của mình không? Sự minh bạch thể hiện tinh thần trách nhiệm.
• Cảm Xúc Thuộc Linh: Tôi có cảm thấy thiếu thốn, nhớ sự nhóm lại không? Hay tôi cảm thấy nhẹ nhõm, thoải mái vì được ở nhà? Cảm giác sau thường báo hiệu vấn đề của tấm lòng.

Phần Kết Luận: Trọng Tâm Là Mối Liên Hệ Với Đấng Christ

Cuối cùng, dù ở trong hoàn cảnh nào, trọng tâm của Cơ Đốc nhân không phải là “đi hội thánh” như một nghi thức, mà là sự hiệp một với Đấng Christ và với Thân Thể Ngài. Hội Thánh hữu hình là phương tiện tuyệt vời Chúa thiết lập để nuôi dưỡng mối liên hệ đó. Nhưng Ngài cũng là Đức Chúa Trời toàn tại, không bị giới hạn bởi không gian bốn bức tường. Những lý do thích hợp nêu trên cho thấy rằng, trong những mùa đặc biệt của cuộc sống, sự vắng mặt về thể xác có thể xảy ra, nhưng sự vắng mặt thuộc linh—tách rời khỏi Đấng Christ—thì không bao giờ được phép.

Hãy nhớ lời Chúa Giê-xu phán với người đàn bà Sa-ma-ri: “Giờ đến, khi các người thờ phượng Cha, chẳng tại trên hòn núi nầy, cũng chẳng tại thành Giê-ru-sa-lem… Nhưng giờ hầu đến, và đã đến rồi, khi những kẻ thờ phượng thật lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ phượng Cha: ấy đó là những kẻ thờ phượng mà Cha ưa thích” (Giăng 4:21, 23). Dù có mặt tại nơi nhóm lại hay không, chúng ta được kêu gọi luôn luôn là những kẻ “thờ phượng thật” bằng tâm thần và lẽ thật trong mọi hoàn cảnh.

Bài nghiên cứu này dựa trên Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 (Bản Truyền Thống) và tham khảo từ nguyên ngữ Hy Lạp, với ước mong giúp các tín hữu có cái nhìn cân bằng, đầy ơn và vững vàng trong Lẽ Thật.