Những câu Kinh Thánh nào nói về việc đặt câu hỏi?

Trong hành trình đức tin, việc đặt câu hỏi thường bị hiểu lầm là dấu hiệu của sự nghi ngờ hoặc đức tin yếu kém. Tuy nhiên, một nghiên cứu chuyên sâu vào Kinh Thánh hé lộ một bức tranh hoàn toàn khác: việc đặt câu hỏi chân thành là một phần không thể thiếu của mối quan hệ sống động với Đức Chúa Trời, một công cụ mạnh mẽ cho sự tăng trưởng, hiểu biết và biến đổi thuộc linh. Kinh Thánh không né tránh những câu hỏi khó khăn; thay vào đó, nó ghi lại chúng một cách trung thực, từ những tiếng kêu than của các Tiên Tri cho đến những thắc mắc thẳng thắn của chính các môn đồ Chúa Giê-xu. Bài viết này sẽ khám phá thần học về câu hỏi trong Kinh Thánh, phân tích các phân đoạn then chốt và rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "sha'al" (שָׁאַל) có nghĩa là hỏi, thỉnh cầu, tìm kiếm. Hành động này bao hàm một sự thiếu thốn về hiểu biết và mong muốn được lấp đầy. Kinh Thánh phân biệt rõ giữa việc đặt câu hỏi với thái độ chất vấn, thử thách Đức Chúa Trời (như dân Y-sơ-ra-ên trong đồng vắng - Phục Truyền 6:16) và việc đặt câu hỏi với tấm lòng khiêm nhường, tìm kiếm chân lý.

Một nguyên tắc nền tảng được tìm thấy trong Châm Ngôn 2:3-5: "Vì nếu con kêu cầu sự phân biện, ví bỏ tiếng lên cầu xin sự thông sáng; nếu con tìm nó như tìm bạc, kiếm nó như kiếm bửu vật ẩn bí, bấy giờ con sẽ hiểu biết sự kính sợ Đức Giê-hô-va, và tìm được sự tri thức của Đức Chúa Trời." Ở đây, việc "kêu cầu", "cầu xin", "tìm kiếm" chính là những dạng thức tích cực của việc đặt câu hỏi, và lời hứa đi kèm là sự hiểu biết về chính Đức Chúa Trời.

Chúa Giê-xu đã long trọng xác nhận nguyên tắc này trong Ma-thi-ơ 7:7-8: "Hãy xin, sẽ được; hãy tìm, sẽ gặp; hãy gõ cửa, sẽ mở cho. Bởi vì hễ ai xin thì được; ai tìm thì gặp; ai gõ cửa thì được mở." Động từ "tìm" (ζητέω - *zēteō* trong tiếng Hy Lạp) diễn tả một sự tìm kiếm chủ động, kiên trì, bao hàm cả việc đặt ra những câu hỏi để định hướng cho cuộc tìm kiếm ấy.

Cựu Ước đầy rẫy những nhân vật đã chất vấn Đức Chúa Trời trong đau khổ, bối rối hoặc khao khát hiểu biết ý muốn Ngài.

1. Áp-ra-ham - Câu Hỏi Về Sự Công Bình (Sáng Thế Ký 18:23-25): Khi Đức Chúa Trời phán sẽ hủy diệt Sô-đôm, Áp-ra-ham đã dạn dĩ hỏi: "Chúa há lại diệt người công bình luôn với kẻ dữ sao?... Đấng đoán xét toàn thế gian, há lại không làm sự công bình sao?" Câu hỏi này không phải là sự bất kính, mà xuất phát từ sự hiểu biết về bản tính công bình của Đức Chúa Trời. Nó thể hiện một đức tin tương giao đủ mạnh mẽ để đối thoại. Và Đức Chúa Trời đã kiên nhẫn đối đáp với ông.

2. Môi-se - Câu Hỏi Về Danh Tính Và Sự Xứng Đáng (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:11, 13): Tại bụi gai cháy, khi được giao sứ mạng, Môi-se liên tục hỏi: "Tôi là ai, dám đi đến Pha-ra-ôn?... Nếu tôi đến cùng dân Y-sơ-ra-ên, nói rằng: Đức Chúa Trời của tổ phụ các ngươi sai ta đến, nếu họ hỏi: Tên Ngài là chi? thì tôi nói với họ làm sao?" Những câu hỏi này bộc lộ sự tự nhận thức về sự bất tương xứng và khao khát hiểu biết Đấng sai phái mình. Đức Chúa Trời không quở trách ông; Ngài đáp ứng bằng sự đảm bảo về sự hiện diện của Ngài ("Ta sẽ ở cùng ngươi") và mặc khải danh thiêng liêng của Ngài ("TA LÀ ĐẤNG TỰ HỮU HẰNG HỮU" - GIAVÊ).

3. Đa-vít - Những Câu Hỏi Trong Thánh Thi (Thi Thiên 13:1-2; 22:1): Các Thi Thiên là kho tàng của những câu hỏi tuôn trào từ con tim đau đớn. "Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ từ bỏ tôi cho đến chừng nào? Ngài ẩn mặt Ngài khỏi tôi cho đến bao giờ?... Chúa tôi ôi, Chúa nín lặng cho đến bao giờ?" (Thi Thiên 13:1). Thậm chí, Đa-vít còn lặp lại lời chất vấn nổi tiếng mà Chúa Giê-xu sẽ dùng trên thập tự giá: "Đức Chúa Trời tôi ôi, Đức Chúa Trời tôi ôi! Sao Ngài lìa bỏ tôi?" (Thi Thiên 22:1). Những câu hỏi này không bị lên án; chúng được Đức Thánh Linh linh cảm và đưa vào Kinh Thánh, biến đổi nỗi đau cá nhân thành lời cầu nguyện chung cho mọi thế hệ, xác nhận rằng chúng ta có thể mang mọi cảm xúc thật lòng đến với Chúa.

4. Ha-ba-cúc - Câu Hỏi Về Sự Công Bằng Thần Linh (Ha-ba-cúc 1:2-3, 13): Tiên tri Ha-ba-cúc chất vấn Chúa một cách thẳng thắn về sự dữ và bất công: "Hỡi Đức Giê-hô-va, tôi kêu van mà Ngài không nghe tôi cho đến chừng nào?... Sao Chúa lấy mắt trong sạch chứng kiến việc dữ, nín lặng khi kẻ ám hại nuốt kẻ công bình hơn nó?" Thay vì trừng phạt, Đức Chúa Trời đã đáp lời ông (Ha-ba-cúc 2:2), và cuối cùng Ha-ba-cúc đi đến một đức tin tuyên xưng tuyệt vời dù hoàn cảnh không thay đổi: "Dầu không nứt nụ, không trái... song tôi sẽ vui mừng trong Đức Giê-hô-va" (Ha-ba-cúc 3:17-18). Hành trình của ông cho thấy câu hỏi chân thành dẫn đến sự mặc khải và đức tin trưởng thành.

Trong chức vụ của Chúa Giê-xu, Ngài thường xuyên sử dụng câu hỏi như một công cụ sư phạm mạnh mẽ để đánh thức lương tâm, khơi gợi suy nghĩ và dẫn dắt người nghe đến chân lý.

1. Câu Hỏi Dành Cho Những Người Tìm Kiếm:
Với hai môn đồ đầu tiên, Ngài hỏi: "Các ngươi tìm chi?" (Giăng 1:38). Câu hỏi này đi thẳng vào động cơ sâu xa nhất, mời gọi họ xác định lại mục đích của mình.
Với người mù Ba-ti-mê, Ngài hỏi: "Ngươi muốn ta làm chi cho ngươi?" (Mác 10:51). Dù biết rõ nhu cầu, Ngài tôn trọng ý chí tự do và muốn người ấy tự bày tỏ đức tin của mình.

2. Câu Hỏi Đối Chất Với Sự Giả Hình:
Với các thầy thông giáo và người Pha-ri-si, Ngài hỏi: "Vì cớ các ngươi, ngày Sa-bát đặt ra cho loài người, hay là loài người cho ngày Sa-bát?" (Mác 2:27). Câu hỏi này lật ngược tư duy pháp lý cứng nhắc của họ, đưa họ trở lại nguyên tắc yêu thương và mục đích ban đầu của luật pháp.

3. Câu Hỏi Dành Cho Các Môn Đồ Để Củng Cố Đức Tin:
Sau khi dẹp yên bão tố, Ngài hỏi các môn đồ: "Sao các ngươi sợ? Chưa có đức tin sao?" (Mác 4:40). Câu hỏi này không nhằm sỉ nhục, mà để họ tự kiểm điểm nơi đặt niềm tin của mình.
Quan trọng nhất, tại Sê-sa-rê Phi-líp, Ngài hỏi: "Còn các ngươi thì nói ta là ai?" (Ma-thi-ơ 16:15). Đây là câu hỏi trung tâm của đức tin Cơ Đốc, đòi hỏi một sự tuyên xưng cá nhân, không dựa trên dư luận.

4. Chúa Giê-xu Cũng Đặt Câu H�i Trong Sự Đau Đớn:
Trên thập tự giá, Ngài kêu lên: "Ê-lô-i, Ê-lô-i, lam-ma-sa-bách-ta-ni?... Đức Chúa Trời tôi ôi, Đức Chúa Trời tôi ôi! sao Ngài lìa bỏ tôi?" (Mác 15:34). Đây là lời trích dẫn Thi Thiên 22:1, cho thấy Ngài hoàn toàn đồng cảm với những câu hỏi đau thương nhất của nhân loại, và biến sự bỏ rơi của chúng ta trở thành nơi Ngài gánh chịu.

Kinh Thánh cũng cảnh báo về việc đặt câu hỏi với động cơ sai trái. Sứ đồ Phao-lô nói về những người "hay cãi lẽ, cãi lẫy về lời nói, là điệu sinh sự ghen ghét, tranh cạnh, gièm chê, nghi ngờ xấu" (1 Ti-mô-thê 6:4-5). Ông cũng khuyên Ti-mô-thê "hãy lánh những lời hư không, phàm tục, và những lời bác học ngụy xưng" (2 Ti-mô-thê 2:16).

Sách Gióp cho chúng ta một bài học phức tạp. Gióp đặt rất nhiều câu hỏi về sự công bình của Đức Chúa Trời. Cuối cùng, Đức Chúa Trời đáp lời ông không phải bằng một giải thích triết lý, mà bằng một loạt câu hỏi uy nghiêm từ trong cơn gió lốc (Gióp 38-41), như "Khi ta đặt nền trái đất, thì ngươi ở đâu?... Ngươi có thể cột các ràng rịt Sao Rua chăng?" Mục đích không phải để đè bẹp Gióp, mà để mở rộng tầm nhìn của ông về quyền tể trị, sự khôn ngoan và oai nghi vô hạn của Đấng Tạo Hóa. Gióp đã đáp lại bằng sự ăn năn và tin cậy: "Tôi lấy làm gớm ghê tôi, và ăn năn trong tro bụi." (Gióp 42:6). Bài học ở đây là: có những câu hỏi mà câu trả lời không nằm ở lý do tại sao (why), mà ở Đấng mà chúng ta tin cậy (Who).

Sứ đồ Phao-lô cũng nhắc nhở về giới hạn của sự hiểu biết hiện tại: "Vì bây giờ chúng ta xem như trong một cái gương, cách mập mờ" (1 Cô-rinh-tô 13:12). Sự tin cậy đôi khi phải đi trước sự hiểu biết đầy đủ.

1. Trong Sự Cầu Nguyện: Hãy biến những câu hỏi của bạn thành lời cầu nguyện. Giống như Đa-vít và Ha-ba-cúc, hãy thành thật với Chúa về sự bối rối, đau đớn hay thắc mắc của bạn. Đức Chúa Trời đủ lớn để đón nhận những câu hỏi của bạn. Hãy cầu xin sự khôn ngoan (Gia-cơ 1:5).

2. Trong Việc Nghiên Cứu Kinh Thánh: Khi đọc Kinh Thánh, hãy tự hỏi:
- Phân đoạn này dạy gì về bản tính của Đức Chúa Trời?
- Nhân vật trong câu chuyện này đang hỏi gì? Chúa Giê-xu đang hỏi gì?
- Lời này áp dụng vào cuộc sống và suy nghĩ của tôi hôm nay như thế nào?
Việc này biến sự đọc Kinh Thánh từ thụ động thành chủ động và tương tác.

3. Trong Hội Thánh: Tạo một môi trường an toàn, nơi mọi người có thể đặt câu hỏi mà không sợ bị đánh giá. Các lãnh đạo nên noi gương Chúa Giê-xu, dùng câu hỏi để dẫn dắt và dạy dỗ thay vì chỉ đưa ra câu trả lời có sẵn. Hãy cùng nhau tìm kiếm chân lý (Công Vụ 17:11).

4. Trong Việc Làm Chứng: Giống như Chúa Giê-xu, đôi khi một câu hỏi hay có sức mạnh hơn một bài giảng. Hãy hỏi những người chưa tin: "Theo bạn, ý nghĩa cuộc sống là gì?" hoặc "Bạn nghĩ gì về Chúa Giê-xu?". Câu hỏi mở ra cuộc đối thoại.

5. Phân Biệt Câu Hỏi Lành Mạnh Và Không Lành Mạnh: Câu hỏi lành mạnh xuất phát từ tấm lòng khiêm nhường, khao khát hiểu biết chân lý và vâng phục Chúa. Câu hỏi không lành mạnh xuất phát từ lòng kiêu ngạo, muốn thử thách Đức Chúa Trời, gây chia rẽ hoặc biện minh cho tội lỗi.

Kinh Thánh không ủng hộ một đức tin mù quáng, nhưng kêu gọi một đức tin sáng suốt, được nuôi dưỡng bởi sự tìm kiếm, suy ngẫm và đối thoại chân thành với Đức Chúa Trời. Từ những câu hỏi thống thiết trong Thi Thiên đến những câu hỏi sư phạm của Chúa Giê-xu, chúng ta thấy rằng việc đặt câu hỏi, khi được thực hiện với tấm lòng ngay thẳng và đức tin nơi Đấng Christ, không phải là kẻ thù của đức tin mà là người bạn đồng hành của sự trưởng thành thuộc linh. Nó dẫn chúng ta vào mối tương giao sâu sắc hơn với Đức Chúa Trời, Đấng không sợ những câu hỏi của chúng ta, và trong Ngài, mọi câu hỏi cuối cùng sẽ tìm thấy sự an nghỉ và giải đáp trong thân vị của Chúa Cứu Thế Giê-xu. Hãy mạnh dạn tìm kiếm, gõ cửa và đặt câu hỏi, vì lời hứa Chúa ban là: "sẽ được, sẽ gặp, sẽ được mở cho."