Shaktism
Trong thế giới tôn giáo đa dạng ngày nay, các tín ngưỡng và triết lý khác nhau thường thu hút sự tò mò và nghiên cứu. Là những Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để có sự hiểu biết khôn ngoan về thế giới xung quanh (Cô-lô-se 4:5-6), nhưng luôn giữ vững lập trường trên nền tảng Lẽ Thật vĩnh cửu của Kinh Thánh. Bài viết này sẽ tìm hiểu về Shaktism, một nhánh của Ấn Độ giáo, dưới góc nhìn thần học Tin Lành, đối chiếu với chân lý Kinh Thánh để rút ra những bài học đức tin và cảnh tỉnh thuộc linh.
Shaktism (hay Śākta) là một truyền thống tôn giáo chính trong Ấn Độ giáo, tập trung vào việc thờ phượng Shakti (hay Devi) – nữ thần tối cao, được xem là năng lượng sáng tạo, năng động và là thần lực nữ tính của vũ trụ. Trong thần học Shakta, Shakti là hiện thân của quyền năng sáng tạo, là người mẹ vũ trụ, và thường được đồng nhất với các nữ thần như Parvati, Kali, Durga, Lakshmi, và Saraswati. Ngược lại, thần Shiva (nam thần) thường được xem là nguyên lý tĩnh tại, ý thức thuần túy, và chỉ thông qua sự kết hợp với Shakti (năng động) thì công cuộc sáng tạo, duy trì và hủy diệt vũ trụ mới diễn ra.
Nền tảng của Shaktism dựa trên các kinh văn Tantra, cùng với một số phần trong kinh Veda và Purana. Giáo lý của nó thường nhấn mạnh vào việc sử dụng nghi lễ, mật chú (mantra), mandala, và yoga để đánh thức năng lượng thần thánh Kundalini bên trong cá nhân, nhằm đạt đến sự hợp nhất với thần linh và giải thoát (moksha). Có hai trường phái chính: Śrikula (truyền thống của sự tao nhã, thờ các nữ thần như Lakshmi) và Kalikula (truyền thống của sự khốc liệt, thờ nữ thần Kali).
Khi đối chiếu giáo lý của Shaktism với Kinh Thánh, chúng ta thấy ngay những khác biệt căn bản và không thể dung hòa về bản chất của Đức Chúa Trời.
1. Tính Duy Nhất và Cá Vị của Đức Chúa Trời: Shaktism, dù có thể thừa nhận một thực tại tối cao (Brahman), nhưng trong thực hành lại thờ phượng một vị nữ thần tối cao như là hiện thân của quyền năng. Kinh Thánh xác quyết rõ ràng chỉ có một Đức Chúa Trời chân thật và hằng sống (Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:4; Ê-sai 45:5). Ngài không phải là một năng lượng vô tri vô giác hay một nguyên lý, mà là một Đấng có cá vị: Yêu thương, thánh khiết, công bình và phán xét. Kinh Thánh dạy: "Ấy vậy, về phần chúng ta, chỉ có một Đức Chúa Trời mà thôi, là Đức Chúa Cha, muôn vật bởi Ngài mà ra, và chúng ta hướng về Ngài; và chỉ có một Chúa mà thôi, là Đức Chúa Jêsus Christ, muôn vật nhờ Ngài mà có, và chúng ta nhờ Ngài mà có" (1 Cô-rinh-tô 8:6).
2. Bản Chất và Giới Tính của Đấng Tạo Hóa: Shaktism nhân cách hóa năng lượng sáng tạo thành một nữ thần. Kinh Thánh khẳng định Đức Chúa Trời là Đấng Tạo Hóa (Sáng-thế Ký 1:1), và Ngài là Thần Linh (Giăng 4:24), vượt trên mọi khái niệm giới tính của loài người. Khi Kinh Thánh dùng đại từ "Ngài" để chỉ Đức Chúa Trời, đó là cách diễn đạt mang tính cá vị, không ám chỉ Ngài là nam giới theo nghĩa thể xác. Đức Chúa Trời bao hàm cả những phẩm chất mà văn hóa loài người gán cho nam và nữ (như sự che chở mạnh mẽ và sự nuôi nấng dịu dàng, Ê-sai 66:13), nhưng bản thể Ngài siêu việt trên điều đó. Việc thờ phượng một vị thần chủ yếu mang hình tượng nữ giới là một sự giới hạn và bóp méo chân lý về Đấng Tối Cao.
3. Con Đường Cứu Rỗi: Ân Điển Hay Công Đức? Shaktism, như nhiều truyền thống Ấn Độ giáo khác, hướng đến sự giải thoát (moksha) thông qua nghi lễ, tri thức, tu luyện yoga, và sự tận hiến (bhakti) cho vị thần. Đây là con đường cứu rỗi dựa trên nỗ lực và công đức của con người. Trái ngược hoàn toàn, Phúc Âm của Chúa Giê-xu Christ tuyên bố sự cứu rỗi là món quà nhưng không bởi ân điển của Đức Chúa Trời, nhờ đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ (Ê-phê-sô 2:8-9). Chúa Giê-xu phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Sự cứu rỗi không đến từ việc đánh thức một năng lượng bên trong, mà đến từ việc tiếp nhận một Đấng Cứu Chuộc từ bên ngoài – là Chúa Giê-xu, Đấng đã chết thay và sống lại vì chúng ta.
Việc nghiên cứu các tôn giáo khác như Shaktism phải luôn đi kèm với lời cảnh báo nghiêm túc từ Kinh Thánh. Sứ đồ Phao-lô viết: "Những sự mà người ngoại đương cúng tế, họ cúng tế các ma quỉ, chớ chẳng phải cúng tế Đức Chúa Trời. Vậy, tôi không muốn anh em giao thông với ma quỉ" (1 Cô-rinh-tô 10:20). Bất kỳ hệ thống thờ phượng nào không nhận biết Đức Chúa Trời Ba Ngôi Chí Thánh – Cha, Con (Giê-xu Christ) và Thánh Linh – và không tôn Chúa Giê-xu Christ là Chúa và là Đấng Cứu Chuộc duy nhất, đều dẫn con người xa rời chân lý và có thể mở cửa cho ảnh hưởng của các thế lực thuộc linh tối tăm.
Điều răn đầu tiên và quan trọng nhất của Đức Chúa Trời là: "Trước mặt ta, ngươi chớ có các thần khác" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:3). Thờ phượng Shakti, dù dưới hình thức một nữ thần "mẹ" hay "năng lượng vũ trụ", đều là vi phạm điều răn này. Đức Chúa Trời là Đấng ghen tương (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:5) về sự thờ phượng độc nhất mà chỉ một mình Ngài đáng nhận.
Vậy, từ việc tìm hiểu này, chúng ta có thể rút ra những bài học thực tiễn nào cho đức tin và đời sống hằng ngày?
1. Củng Cố Sự Hiểu Biết Về Bản Tính Đức Chúa Trời: Thay vì tìm kiếm một hình ảnh "mẹ" trong các thần linh ngoại giáo, chúng ta cần khám phá sâu sắc hơn sự trọn vẹn của Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh. Ngài là Cha yêu thương (Lu-ca 11:13), cũng như Đấng an ủi và chăm sóc như người mẹ (Ê-sai 49:15). Chúa Giê-xu bày tỏ lòng thương xót dịu dàng đối với con trẻ và người yếu đuối (Mác 10:13-16). Hãy làm giàu mối tương giao cá nhân với Ngài qua sự cầu nguyện và học Lời Ngài.
2. Trân Quý Vai Trò Của Người Nữ Trong Kế Hoạch Của Đức Chúa Trời: Phản ứng của Cơ Đốc nhân không phải là hạ thấp phụ nữ, mà trái lại, phải tôn trọng và đề cao họ theo đúng ý định nguyên thủy của Đức Chúa Trời. Ngài dựng nên người nam và người nữ đều mang hình ảnh Ngài (Sáng-thế Ký 1:27). Sự cứu chuộc trong Chúa Giê-xu phục hồi phẩm giá và vai trò của cả hai (Ga-la-ti 3:28). Hãy tôn vinh Đức Chúa Trời bằng cách sống trong các mối quan hệ gia đình và Hội Thánh đúng theo khuôn mẫu Kinh Thánh.
3. Sống Và Rao Giảng Phúc Âm Duy Nhất: Khi tiếp xúc với những người theo các tín ngưỡng như Shaktism, thái độ của chúng ta không phải là khinh miệt hay sợ hãi, mà là lòng thương xót và can đảm để làm chứng. Hãy chia sẻ về Đức Chúa Trời là Tình Yêu (1 Giăng 4:8), Đấng đã bày tỏ tình yêu cụ thể và tối thượng qua sự hy sinh của Chúa Giê-xu trên thập tự giá. Hãy giải thích rằng sự trống rỗng và khát khao tâm linh trong lòng con người không thể được lấp đầy bởi một "năng lượng vũ trụ" vô danh, mà chỉ bởi một Đấng Cứu Chuộc biết tên và đã chết vì chính tội lỗi của họ.
4. Gìn Giữ Sự Thờ Phượng Trong Thần Và Lẽ Thật: Chúng ta được cảnh báo không để mình bị cuốn theo "mọi thần diệu" hay "sự dạy dỗ của ma quỉ" (1 Ti-mô-thê 4:1). Các phương pháp tu luyện, mật chú nhằm khai mở năng lượng nội tại thường mâu thuẫn với nguyên tắc tín thác hoàn toàn vào Chúa và quyền năng của Thánh Linh Ngài, Đấng ngự trong chúng ta (Ê-phê-sô 3:16-17). Sự biến đổi đời sống chúng ta đến bởi Chúa Thánh Linh, không phải bởi kỹ thuật (2 Cô-rinh-tô 3:18).
Shaktism, với sự tôn thờ nữ thần Shakti, là một biểu hiện của khát vọng tâm linh chân thật nơi con người – khát vọng được kết nối với quyền năng sáng tạo, được che chở và ý nghĩa. Tuy nhiên, như Sứ đồ Phao-lô đã quan sát thấy ở A-thên, con người thường "thờ lạy mà không biết" (Công-vụ 17:23). Lời đáp cho mọi khát vọng tâm linh ấy không phải là một vị thần nữ hay một năng lượng vô hình, mà là Giê-xu Christ, Ngôi Lời đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14), là hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được (Cô-lô-se 1:15), và là Đấng duy nhất có thể hòa giải con người với Đức Chúa Trời thánh khiết.
Là những Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để có sự hiểu biết thận trọng, giữ vững đức tin nơi Lẽ Thật không thay đổi của Kinh Thánh, và trên hết, sống với lòng biết ơn sâu sắc vì chúng ta đã biết Đức Chúa Trời chân thật, và được Ngài biết đến (Ga-la-ti 4:9). Hãy để đời sống chúng ta là lời làm chứng sống động về ân điển và quyền năng của Đức Chúa Trời Ba Ngôi, hầu cho nhiều người có thể từ bỏ các thần tượng để quay về cùng Đức Chúa Trời hằng sống và chân thật (1 Tê-sa-lô-ni-ca 1:9).
"Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người." (1 Ti-mô-thê 2:5)