“Cho ánh sáng của bạn chiếu trước mặt người ta” (Ma-thi-ơ 5:16)
Lời tuyên bố của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 5:16, “Cũng vậy, sự sáng của các ngươi phải soi trước mặt người ta, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, mà ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925), không chỉ là một lời khuyên nhủ đạo đức, mà là một mệnh lệnh nền tảng về bản chất và mục đích của đời sống Cơ Đốc nhân trong thế giới. Câu Kinh Thánh này nằm trong trọng tâm của Bài Giảng Trên Núi, ngay sau những Phước Lành (Ma-thi-ơ 5:3-12) và phép so sánh về muối và sự sáng (câu 13-15). Để hiểu thấu đáo mệnh lệnh này, chúng ta cần đi sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ nguyên thủy, và sự ứng dụng toàn diện của nó.
I. Bối Cảnh và Giải Nghĩa Nguyên Văn
Trước khi đi vào câu 16, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Các ngươi là sự sáng của thế gian” (câu 14a). Đây không phải là một sự khích lệ mang tính tùy chọn (“hãy cố gắng trở nên”), mà là một tuyên bố khẳng định về thực tại thuộc linh (“các ngươi là”). Từ “sự sáng” trong tiếng Hy Lạp là “phōs” (φῶς), mang nghĩa ánh sáng, nguồn sáng, sự chiếu sáng. Mỗi tín đồ, bằng mối liên hệ với Đấng Christ là “sự sáng của thế gian” (Giăng 8:12), đã trở thành một phương tiện phản chiếu ánh sáng của Ngài.
Tiếp theo, Ngài dùng hai hình ảnh mạnh mẽ:
1. “Một cái thành ở trên núi thì không thể bị giấu được” (câu 14b): Thành phố xây trên địa thế cao là một thực thể tập thể, công khai, không thể che giấu. Điều này nói đến tính cộng đồng và tính công khai của Hội Thánh.
2. “Cũng không ai thắp đèn mà để dưới cái thùng” (câu 15): Từ “thắp” là “haptō” (ἅπτω), có nghĩa đốt lên, châm lửa. “Cái thùng” (“modios” – μόδιος) là một đơn vị đo lường cổ, khoảng 8-9 lít, thường là một cái thùng gỗ đựng ngũ cốc. Không ai có ý định thắp sáng mà lại đặt nguồn sáng dưới một vật dụng che khuất mục đích của nó.
Từ hai hình ảnh đó, Chúa Giê-xu đi đến mệnh lệnh: “Chớ sự sáng của các ngươi phải soi trước mặt người ta”. Động từ “soi” hay “chiếu” là “lampō” (λάμπω), có nghĩa là tỏa sáng, chói lòa, rực rỡ. Đây không phải là thứ ánh sáng leo lét, mà là sự chiếu sáng mạnh mẽ, rõ ràng. “Trước mặt người ta” chỉ về một đời sống được sống cách công khai, minh bạch, có thể được quan sát trong xã hội loài người.
II. Mục Đích Tối Thượng: “Ngợi Khen Cha các ngươi ở trên trời”
Đây là điểm then chốt giải phóng chúng ta khỏi sự hiểu lầm về câu này. Ánh sáng của chúng ta chiếu ra không phải để người ta thấy chúng ta tốt đẹp, tài năng hay đạo đức. Mục đích được Chúa Giê-xu nêu rõ: “đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, mà ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời”.
Từ “việc lành” trong nguyên văn là “kala erga” (καλὰ ἔργα), có thể dịch là “những công việc tốt đẹp, cao quý”. Đây không phải là những hành động vị kỷ để được công nhận, mà là những bông trái tự nhiên của một đời sống được biến đổi bởi Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23). Khi thế giới chứng kiến một lối sống yêu thương, chính trực, hy sinh và đầy hy vọng vượt trên hoàn cảnh, họ sẽ bị dẫn dắt đến chỗ tìm kiếm nguồn của lối sống ấy – chính là Đức Chúa Trời, Cha Thiên Thượng.
Sứ đồ Phi-e-rơ cũng đồng vọng điều này: “Hãy có cách ăn ở tốt lành trong dân ngoại, hầu cho họ là kẻ gièm chê anh em là kẻ làm dữ, bởi những việc lành mình xem thấy, mà ngợi khen Đức Chúa Trời trong ngày Ngài thăm viếng” (1 Phi-e-rơ 2:12). Mục tiêu cuối cùng luôn là sự vinh hiển của Đức Chúa Trời.
III. “Ánh Sáng” Trông Như Thế Nào Trong Thực Tế?
Vậy, ánh sáng cụ thể ấy – những “việc lành” có thể nhìn thấy được – biểu hiện ra sao trong đời sống hằng ngày? Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh đa chiều:
1. Đạo Đức và Tính Chính Trực Không Lay Chuyển: Trong một thế giới của sự thỏa hiệp, ánh sáng thể hiện qua sự trung thực, giữ lời hứa, và từ chối tham gia vào những hành vi bất chính dù có bị thiệt thòi. “Ấy vậy, các ngươi hãy nên trọn vẹn, như Cha các ngươi ở trên trời là trọn vẹn” (Ma-thi-ơ 5:48). Sự toàn vẹn này thu hút sự chú ý và tạo dựng lòng tin.
2. Tình Yêu Thương Vô Điều Kiện và Sự Tha Thứ: Đây là dấu hiệu đặc trưng của môn đồ Đấng Christ (Giăng 13:35). Ánh sáng chiếu ra khi chúng ta yêu kẻ thù, chúc phước cho kẻ rủa mình, và tha thứ cho người làm tổn thương mình (Ma-thi-ơ 5:44; Lu-ca 6:27-28). Đó là một thứ tình yêu vượt lên trên lẽ tự nhiên, khiến người ngoài phải thắc mắc.
3. Sự Bình An và Hy Vọng Giữa Hoạn Nạn: Khi đối diện với khủng hoảng, bệnh tật, mất mát, thái độ tin cậy Chúa và sự bình an siêu nhiên của Cơ Đốc nhân trở thành một chứng cớ hùng hồn. Sứ đồ Phao-lô viết từ ngục tù: “Hãy vui mừng trong Chúa luôn luôn” (Phi-líp 4:4). Sự vui mừng và hy vọng đó không dựa trên hoàn cảnh, nên nó trở nên một ánh sáng rất mạnh mẽ.
4. Sự Phục Vụ Khiêm Nhường và Quan Tâm Đến Người Yếu Thế: Chúa Giê-xu đã mô tả việc lành qua hình ảnh cho kẻ đói ăn, cho kẻ khát uống, tiếp khách lạ, thăm viếng kẻ tù (Ma-thi-ơ 25:35-40). Ánh sáng chiếu ra qua những hành động thực tế, không vị kỷ hướng đến những người bị xã hội bỏ quên.
5. Lời Nói Đầy Ân Điển và Khích Lệ: “Lời nói anh em phải có ân hậu theo luôn, và nêm thêm muối, hầu cho anh em biết nên đối đáp mỗi người là thể nào” (Cô-lô-se 4:6). Trong một thế giới đầy lời phàn nàn, chỉ trích và dối trá, lời nói chân thật, xây dựng và đầy ân điển trở nên như ánh sáng trong bóng tối.
IV. Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Hằng Ngày
Làm thế nào để chúng ta sống thực tế mệnh lệnh này? Ánh sáng cần được chiếu trong những môi trường cụ thể:
1. Trong Gia Đình: Đây là nơi thử nghiệm đầu tiên. Ánh sáng thể hiện qua sự kiên nhẫn với vợ/chồng/con cái, qua thái độ tôn trọng và phục vụ lẫn nhau, qua việc thành thật xin lỗi và tha thứ. Một gia đình sống theo nguyên tắc Kinh Thánh là một chứng đạo mạnh mẽ cho họ hàng và láng giềng.
2. Tại Nơi Làm Việc: Là nhân viên làm việc tận tâm, trung thực, không than vãn hay nói xấu sau lưng. Là chủ doanh nghiệp đối xử công bằng, quan tâm đến phúc lợi nhân viên, và từ chối những giao dịch mờ ám. “Hỡi kẻ làm tôi, hãy hết lòng vâng phục kẻ làm chủ theo phần xác… như vâng phục Đấng Christ” (Ê-phê-sô 6:5).
3. Trong Cộng Đồng và Xã Hội: Tham gia tích cực, có trách nhiệm với tư cách một công dân. Sẵn sàng giúp đỡ hàng xóm, tham gia các hoạt động thiện nguyện, và dám lên tiếng vì lẽ phải và công lý cho người không có tiếng nói. “Hãy tìm sự bình an cho thành… và vì thành mà cầu nguyện Đức Giê-hô-va” (Giê-rê-mi 29:7).
4. Trên Môi Trường Mạng Xã Hội: Ánh sáng cũng cần chiếu trong thế giới ảo. Chia sẻ nội dung chân thật, đầy hy vọng, khích lệ. Từ chối lan truyền tin giả, tham gia vào các cuộc tranh cãi độc hại. Sử dụng nền tảng này để bày tỏ lòng biết ơn, công bố lẽ thật trong tình yêu thương.
5. Trong Thử Thách và Khủng Hoảng Cá Nhân: Khi gặp bệnh tật, thất bại tài chính, hay mất mát, thái độ tin cậy Chúa, sự kiên trì và bình an từ nơi Ngài sẽ trở thành một chứng cớ không lời nhưng đầy quyền năng cho những người đang quan sát.
V. Cân Bằng: Đừng “Làm Việc Lành” Để Khoe Mình
Chúa Giê-xu cảnh báo rõ ràng về việc làm việc lành trước mặt người ta để được họ tôn vinh (Ma-thi-ơ 6:1). Vậy làm sao cân bằng giữa việc “chiếu sáng trước mặt người ta” và không “khoe mình”? Chìa khóa nằm ở động cơ và đối tượng.
- Động cơ của chúng ta phải xuất phát từ tình yêu thương đối với Chúa và người lân cận (Ma-thi-ơ 22:37-39), chứ không phải từ khát khao được công nhận.
- Đối tượng mà chúng ta hướng đến là sự vinh hiển của Cha trên trời. Ánh sáng của chúng ta là ánh sáng phản chiếu. Như mặt trăng không có ánh sáng riêng nhưng phản chiếu ánh sáng mặt trời, chúng ta phản chiếu ánh sáng của Đấng Christ. Khi người ta nhìn vào mặt trăng, họ thấy ánh sáng mặt trời. Khi người ta nhìn vào đời sống chúng ta, họ phải thấy Đấng Christ.
Sứ đồ Phao-lô tóm tắt: “Vả, ấy chính Đức Chúa Trời là Đấng đã khiến anh em được hiệp với Đấng Christ… hầu cho chúng ta được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời trong Ngài” (2 Cô-rinh-tô 5:21). Sự công bình và việc lành của chúng ta là sự biểu lộ của Đấng Christ trong chúng ta.
Kết Luận
Mệnh lệnh “Cho ánh sáng của bạn chiếu trước mặt người ta” là lời kêu gọi sống một đời sống Cơ Đốc chân thật, công khai và có ảnh hưởng. Đó không phải là sự phô trương bản ngã, mà là sự biểu lộ tự nhiên của đức tin sống động qua những hành động yêu thương, sự chính trực, lòng nhân từ và hy vọng siêu nhiên. Khi chúng ta sống như vậy – với động cơ trong sạch là tôn vinh Cha Thiên Thượng – đời sống chúng ta trở thành bài giảng không lời hùng hồn, dẫn dắt những người đang ở trong bóng tối đi tìm kiếm Nguồn Sáng thật là Đức Chúa Trời.
Hãy can đảm để ánh sáng của bạn chiếu ra. Đừng giấu nó đi vì sợ hãi hay tự ti. Cũng đừng chiếu nó vì muốn được tán dương. Nhưng hãy để đời sống được Chúa biến đổi của bạn tỏa sáng cách tự nhiên và mạnh mẽ, để qua những việc lành Ngài chuẩn bị cho bạn (Ê-phê-sô 2:10), mọi người sẽ dừng lại, nhìn lên, và cuối cùng, “ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời”.