Vai trò của Y-sơ-ra-ên vào thời kỳ cuối cùng là gì?

Trong sự nghiên cứu về thời kỳ cuối cùng (eschatology), vai trò của dân tộc Y-sơ-ra-ên là một chủ đề then chốt, phức tạp, nhưng không thể bỏ qua. Sự hiểu biết đúng đắn về điều này không chỉ làm sáng tỏ các lời tiên tri trong Kinh Thánh mà còn định hướng thái độ và hành động của Hội Thánh ngày nay. Bài viết này sẽ khảo sát vai trò của Y-sơ-ra-ên dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời, dựa trên nền tảng các giao ước vĩnh viễn và những lời tiên tri không thể bị hủy bỏ.

Để hiểu tương lai của Y-sơ-ra-ên, chúng ta phải bắt đầu từ những lời hứa không điều kiện mà Đức Chúa Trời đã lập với các tổ phụ. Ba giao ước nền tảng định hình vận mệnh của dân tộc này:

• Giao ước Áp-ra-ham (Sáng Thế Ký 12:1-3; 15:1-21; 17:1-14): Đây là nền tảng cho mọi lời hứa. Đức Chúa Trời hứa ban cho dòng dõi Áp-ra-ham (hậu tự theo xác thịt) một dân tộc (goy gadol), một xứ sở (erets), và một phước hạnh sẽ trải ra cho mọi dân tộc. Giao ước này được xác lập bằng máu (Sáng 15) và mang tính vĩnh viễn (‘owlam).
• Giao ước Đất (Phục Truyền 30:1-10): Cụ thể hóa phần đất đai trong giao ước Áp-ra-ham. Dù Y-sơ-ra-ên bị tản lạc vì bất trung, Đức Chúa Trời hứa sẽ "nhóm" họ lại từ khắp các nước và đem về chính mảnh đất mà tổ phụ họ đã nhận. Đây là chìa khóa để hiểu sự tái lập quốc gia Y-sơ-ra-ên năm 1948 trong bối cảnh tiên tri.
• Giao ước Đa-vít (II Sa-mu-ên 7:8-16): Đức Chúa Trời hứa rằng dòng dõi Đa-vít (zera‘) sẽ cai trị đời đời trên ngôi nước Y-sơ-ra-ên. Lời hứa này được ứng nghiệm tối hậu nơi Đấng Mê-si, Chúa Giê-xu Christ, Ngài sẽ cai trị trên ngôi Đa-vít trong Vương Quốc Ngàn Năm (Lu-ca 1:32-33).

Bản chất vô điều kiện của các giao ước này (được xác nhận bởi nghi thức cắt đôi thú vật trong Sáng 15, nơi chỉ một Đấng – biểu tượng của Đức Chúa Trời – đi qua) đảm bảo rằng sự thành tín của Đức Chúa Trời, không phải sự trung tín của con người, là nền tảng cho sự ứng nghiệm. Dân Y-sơ-ra-ên có thể bị kỷ luật, nhưng giao ước không bao giờ bị phế bỏ (Rô-ma 11:29).

Sứ đồ Phao-lô, trong Rô-ma 9-11, đã được Đức Thánh Linh soi dẫn để giải thích một nghịch lý lớn: Làm thế nào dân được hứa ban Đấng Mê-si lại có thể chối bỏ Ngài? Ông tiết lộ hai giai đoạn then chốt:

1. Sự Cứng Lòng Một Phần Và Tạm Thời (Rô-ma 11:25): Phao-lô gọi đây là "sự mầu nhiệm" (mystērion). "Lòng cứng cỏi đã xảy đến cho một phần dân Y-sơ-ra-ên cho đến chừng nào số dân ngoại nhập vào được đầy đủ." Sự cứng lòng này không phải là vĩnh viễn hay toàn diện (vẫn có phần sót lại, như chính Phao-lô), mà có một mục đích thần thượng: tạo cơ hội cho Tin Lành lan ra khắp dân ngoại. Trong tiếng Hy Lạp, từ "achri hou" ("cho đến chừng nào") chỉ một điểm kết thúc xác định.

2. Toàn Thể Y-sơ-ra-ên Sẽ Được Cứu (Rô-ma 11:26-27): Đây là điểm then chốt cho thời kỳ cuối cùng. Phao-lô trích dẫn Ê-sai 59:20-21 và 27:9: "Đấng Giải Cứu sẽ đến từ Si-ôn, Ngài sẽ cất những sự vô đạo ra khỏi Gia-cốp... Đây là giao ước của Ta với chúng nó." Cụm từ "toàn thể Y-sơ-ra-ên" (pas Israēl) ở đây thường được hiểu là toàn thể dân tộc Y-sơ-ra-ên trong thời kỳ cuối cùng, sẽ ăn năn và nhận biết Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si của họ. Điều này ứng nghiệm lời tiên tri của Xa-cha-ri: "Chúng sẽ ngửa trông ta, là Đấng chúng nó đã đâm; và chúng sẽ than khóc..." (Xa-cha-ri 12:10). Sự ăn năn tập thể này sẽ xảy ra khi họ thấy Đấng mà họ đã đâm, có lẽ trong sự hiện ra vinh hiển của Ngài (Ma-thi-ơ 24:30; Khải Huyền 1:7).

Kinh Thánh vẽ nên một chuỗi sự kiện quan trọng mà Y-sơ-ra-ên đóng vai trò trung tâm:

1. Sự Tái Lập Quốc Gia và Sự Chuẩn Bị Cho Chống Lại Christ: Lời tiên tri về sự tái lập quốc gia (Ê-xê-chi-ên 36:24-28, 37:21) đã được ứng nghiệm một cách kỳ diệu. Một Y-sơ-ra-ên đã trở về đất nước, nhưng trong tình trạng vô tín, là khung cảnh cho các biến cố cuối cùng. Đất nước này sẽ đi vào một "giao ước với nhiều người" trong một tuần lễ (7 năm) – có lẽ là hiệp ước hòa bình do Chống Lại Christ (kẻ được gọi là Vua phương Bắc trong Đa-ni-ên 9:27) bảo đảm. Sự an ninh giả tạo này sẽ dẫn đến thảm họa (Ê-xê-chi-ên 38:11).

2. Thời Kỳ Đại Nạn và Y-sơ-ra-ên: Trong 3.5 năm sau của Kỳ Đại Nạn (Giacơ 1:14), Chống Lại Christ sẽ phá bỏ giao ước, bắt bớ dân Y-sơ-ra-ên (Đa-ni-ên 9:27, Ma-thi-ơ 24:15-21), và đòi hỏi sự thờ phượng trong đền thờ (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:4). Đây là thời kỳ "hoạn nạn của Gia-cốp" (Giê-rê-mi 30:7). Tuy nhiên, Đức Chúa Trời sẽ bảo vệ một phần dân sót – 144,000 người được đóng ấn từ 12 chi phái Y-sơ-ra-ên (Khải Huyền 7:1-8) – để họ làm chứng khắp thế gian. Họ không phải là Hội Thánh (Hội Thánh đã được cất lên trước), nhưng là những người rao giảng đầy quyền năng của Đức Chúa Trời trong thời kỳ khủng hoảng đó.

3. Trận Chiến Ha-ma-ghê-đôn và Sự Giải Cứu: Các quốc gia sẽ tập trung chống lại Giê-ru-sa-lem (Xa-cha-ri 14:2). Trong lúc tuyệt vọng cùng cực, chính Y-sơ-ra-ên sẽ kêu cầu Chúa của họ. Và Chúa Giê-xu Christ sẽ trở lại, chân Ngài đặt trên núi Ô-liu, và chiến đấu cho dân Ngài (Xa-cha-ri 14:3-4; Khải Huyền 19:11-16). Đây là thời điểm ứng nghiệm của Rô-ma 11:26, khi "toàn thể Y-sơ-ra-ên" nhìn thấy Đấng họ đã đâm và than khóc, và được cứu bởi ân điển.

4. Vai Trò Trong Vương Quốc Ngàn Năm: Sau sự trở lại của Christ, Y-sơ-ra-ên được phục hồi và thanh tẩy sẽ đảm nhận vai trò trung tâm trong vương quốc đời đời của Đấng Mê-si. Giê-ru-sa-lem sẽ là trung tâm hành chính và thờ phượng của thế giới (Ê-sai 2:2-3; Mi-chê 4:1-2). Các trưởng lão của 12 chi phái sẽ cai trị dưới quyền Đấng Christ (Ma-thi-ơ 19:28). Y-sơ-ra-ên lúc bấy giờ, cuối cùng, sẽ trở thành "vương quốc thầy tế lễ, một dân tộc thánh" mà Đức Chúa Trời đã định cho họ từ đầu (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:6), để làm ống dẫn phước hạnh và sự dạy dỗ cho muôn dân.

Hiểu biết này không chỉ là lý thuyết tiên tri, mà phải định hình thái độ và hành động của chúng ta:

1. Thái Độ Đúng Đắn Với Dân Do Thái: Chúng ta phải từ bỏ mọi hình thức bài Do Thái (anti-Semitism). Họ là "anh cả" trong kế hoạch cứu rỗi (Rô-ma 11:18). Thay vào đó, chúng ta được kêu gọi có lòng thương xót và cầu thay cho họ (Rô-ma 10:1), nhớ rằng chính nhờ sự vấp phạm tạm thời của họ mà phước hạnh cứu rỗi đã đến với dân ngoại.
2. Tinh Thần Khiêm Nhường và Kính Sợ: Sự kiện Đức Chúa Trời vẫn thành tín với giao ước của Ngài là lời nhắc nhở mạnh mẽ về sự thành tín và quyền tể trị tuyệt đối của Ngài. Nếu Ngài không từ bỏ dân Ngài đã chọn (dù họ bất trung), chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy vào lời hứa cứu rỗi và bảo tồn của Ngài cho chúng ta (Rô-ma 8:38-39).
3. Động Lực Truyền Giáo Khẩn Trương: Phao-lô nói rằng sự cứu rỗi của dân ngoại có mục đích "khiến họ ganh đua" (Rô-ma 11:11,14). Đời sống được biến đổi và tình yêu của Hội Thánh có thể trở thành một lời chứng mạnh mẽ cho người Do Thái. Đồng thời, sự kiện "số dân ngoại được đầy đủ" là dấu hiệu quan trọng (Lu-ca 21:24). Điều này thúc giục chúng ta sốt sắng trong đại mạng lệnh.
4. Niềm Hy Vọng Vững Chắc Về Tương Lai: Các lời tiên tri về Y-sơ-ra-ên là bằng chứng hùng hồn rằng Kinh Thánh là lời đáng tin cậy của Đức Chúa Trời. Nhìn thấy những lời tiên tri về sự tái lập quốc gia và sự trở về đất nước đang ứng nghiệm trước mắt, chúng ta càng thêm vững tin rằng mọi lời hứa khác về sự trở lại của Christ, sự phán xét và vương quốc vĩnh cửu chắc chắn sẽ thành hiện thực.
5. Sự Hiệp Nhất Trong Sự Kính Trọng Lẫn Nhau: Trong thân thể Đấng Christ, không còn phân biệt Do Thái hay Hy Lạp (Ga-la-ti 3:28). Nhưng sự hiệp nhất này không xóa bỏ những kế hoạch đặc biệt của Đức Chúa Trời cho dân tộc Y-sơ-ra-ên. Chúng ta phải kính trọng "gốc ô-liu" thánh (Rô-ma 11:16-24), và sống trong sự hiệp một yêu thương, cùng hướng về Chúa chung của chúng ta.

Vai trò của Y-sơ-ra-ên trong thời kỳ cuối cùng là một minh chứng sống động cho sự thành tín (‘emeth), sự thánh khiết, và quyền tể trị tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Ngài đã hứa, Ngài sẽ làm thành. Dân tộc này, dù trong sự cứng lòng tạm thời, vẫn là "thước đo" của lịch sử và "đồng hồ" tiên tri của Đức Chúa Trời. Họ nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời có một kế hoạch rõ ràng và đang tiến đến hồi kết cho lịch sử nhân loại.

Cuối cùng, mọi sự quy về Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Đấng Mê-si của Y-sơ-ra-ên và là Cứu Chúa của thế giới. Sự trở lại của Ngài sẽ không chỉ giải cứu Y-sơ-ra-ên khỏi kẻ thù thuộc thể, mà còn giải cứu mọi kẻ tin – cả Do Thái lẫn dân ngoại – khỏi tội lỗi và sự chết đời đời, để thiết lập vương quốc công bình và hòa bình của Ngài. Ước mong chúng ta, với sự hiểu biết này, sống như những người "trông đợi và làm cho mau đến" ngày của Chúa (2 Phi-e-rơ 3:12), hết lòng yêu mến Lời Ngài, yêu thương dân Ngài, và sốt sắng loan báo Tin Lành cho mọi người, cho đến ngày Ngài trở lại.