Tín Ngưỡng Faithism và Kinh Thánh Oahspe
Trong thế giới tâm linh đa dạng ngày nay, các tín ngưỡng và bộ kinh sách mới luôn xuất hiện, đòi hỏi người tin Chúa phải có sự tỉnh thức và hiểu biết dựa trên nền tảng Lời Đức Chúa Trời. Một trong những hiện tượng đó là Tín Ngưỡng Faithism (còn gọi là Faithists) và bộ kinh Oahspe. Bài nghiên cứu này sẽ tìm hiểu về chúng dưới ánh sáng của Kinh Thánh, giúp chúng ta có cái nhìn rõ ràng và vững vàng trong đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ.
I. Khái Lược về Faithism và Kinh Oahspe
Faithism (hay "Phaism") là một tín ngưỡng/triết lý tâm linh được hình thành vào cuối thế kỷ 19, chủ yếu dựa trên nội dung của cuốn sách Oahspe: A New Bible (Oahspe: Một Kinh Thánh Mới). Sách này được cho là do John Ballou Newbrough (1828-1891), một nha sĩ người Mỹ, “nhận khải tượng” và viết ra bằng phương pháp "viết tự động" (automatic writing) trong năm 1881. Ông tuyên bố rằng mình là công cụ được các thực thể tâm linh, "các thiên sứ" hoặc "các vong linh tiến bộ", sử dụng để truyền đạt một mặc khải mới cho nhân loại.
Kinh Oahspe tự nhận là một bộ sách thiêng liêng, ghi chép lịch sử tâm linh của Trái Đất và các hành tinh khác trong 24,000 năm, vượt xa phạm vi và niên đại của Kinh Thánh Cơ Đốc. Nó trình bày một vũ trụ quan và thần học phức tạp, với nhiều tầng trời, các vị thần (như Jehovih – cách gọi Đấng Tối Cao), và các chu kỳ vũ trụ. Faithism dạy về sự tiến hóa của linh hồn qua nhiều kiếp sống, sự cộng tác với các thực thể ánh sáng, và mục tiêu cuối cùng là trở về với Đấng Sáng Tạo.
Ngay từ đầu, chúng ta phải đặt câu hỏi căn bản dựa trên nguyên tắc Kinh Thánh: “Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng; vì có nhiều tiên tri giả đã hiện ra trong thiên hạ” (1 Giăng 4:1). Mọi giáo lý hay “mặc khải” mới đều phải được đem ra so sánh với lẽ thật đã được bày tỏ trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ (Hê-bơ-rơ 1:1-2).
II. Phân Tích Giáo Lý Trọng Tâm Dưới Ánh Sáng Kinh Thánh
1. Quan Điểm về Đức Chúa Trời và Sự Mặc Khải
Oahspe thường dùng danh xưng Jehovih để chỉ Đấng Tối Cao, phân biệt với Jehovah trong Cựu Ước. Nó mô tả một hệ thống thần linh đa tầng, phức tạp. Trái lại, Kinh Thánh dạy về một Đức Chúa Trời chân thật và hằng sống, hiện thân trọn vẹn trong Ba Ngôi: Đức Chúa Cha, Đức Chúa Con (Chúa Giê-xu Christ) và Đức Thánh Linh (Ma-thi-ơ 28:19). Đặc biệt, “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12). Danh Giê-xu là danh cao cả nhất, không phải là một trong nhiều danh.
Về mặc khải, Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng sự đầy đủ và trọn vẹn của nó. Sách Khải Huyền, cuối cùng của Tân Ước, cảnh báo: “Tôi ngỏ cho kẻ nào nghe lời tiên tri trong sách nầy: Nếu ai thêm vào sách tiên tri nầy điều gì, thì Đức Chúa Trời sẽ thêm cho người ấy tai nạn đã ghi chép trong sách nầy” (Khải Huyền 22:18). Việc một cuốn sách tự xưng là “Kinh Thánh Mới” (A New Bible) vào năm 1881 đã trực tiếp chống lại lời cảnh báo nghiêm trọng này, cho thấy nguồn gốc không đến từ Đức Chúa Trời của Lẽ Thật.
2. Quan Điểm về Chúa Giê-xu Christ
Đây là điểm then chốt để phân biệt. Trong Oahspe, Chúa Giê-xu (hay Esu) có thể được mô tả như một tiên tri, một linh hồn cao cấp, nhưng không phải là Con Độc Sanh của Đức Chúa Trời, chết một lần đủ cả vì tội lỗi nhân loại. Faithism thường hòa trộn hình ảnh Chúa Giê-xu vào một hệ thống các “đấng cứu tinh” và giáo chủ khác. Kinh Thánh phản bác dứt khoát: “Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung Gian giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người” (1 Ti-mô-thê 2:5). Sự cứu rỗi không đến qua giáo lý hay sự tiến hóa linh hồn, mà qua thân vị và công tác độc nhất vô nhị của Giê-xu Christ trên thập tự giá.
Tiếng Hy Lạp từ “monogenēs” (μоνογενὴς) trong Giăng 3:16 được dịch là “độc sanh”, nhấn mạnh sự độc nhất, khác biệt về bản chất của Chúa Giê-xu so với mọi tạo vật hay linh hồn khác. Ngài không phải là một trong số nhiều, mà là Con Một.
3. Giáo Lý về Linh Hồn, Luân Hồi và Sự Cứu Rỗi
Faithism tin vào sự đầu thai hay luân hồi (reincarnation) của linh hồn qua nhiều kiếp sống để học hỏi, tiến hóa và cuối cùng giải thoát. Điều này trái ngược hoàn toàn với giáo lý Kinh Thánh: “Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét” (Hê-bơ-rơ 9:27). Mỗi người chỉ có một đời sống duy nhất trên đất để quyết định số phận đời đời của mình dựa trên mối tương giao với Chúa Giê-xu Christ.
Sự cứu rỗi trong đạo Chúa không phải là kết quả của công đức tích lũy qua nhiều kiếp, mà là món quà ân điển nhưng không qua đức tin nơi Chúa Giê-xu: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Khái niệm “tự cứu” hay “tiến hóa linh hồn” để đạt đến sự hoàn thiện là sự phủ nhận trắng trợn sự cần thiết của thập tự giá và huyết báu của Đấng Christ.
4. Thẩm Quyền và Phương Pháp “Mặc Khải”
Phương pháp “viết tự động” (automatic writing) mà Newbrough sử dụng để nhận lấy Oahspe là một hình thức liên lạc với thế giới tâm linh mà Kinh Thánh nghiêm cấm. Đó chính là hình thức cầu cơ (spiritism) hay giao tiếp với vong linh. Phân đoạn Phục-truyền Luật-lệ Ký 18:10-12 liệt kê rõ những điều gớm ghiếc trước mặt Đức Giê-hô-va, bao gồm: “tìm tà thuật, ... tập sự bói khoa, ... đồng cốt, ... thông ngôn. ... Vì ai làm các sự ấy đều là sự gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va”. Bất kỳ thông điệp nào đến từ một phương pháp bị Đức Chúa Trời cấm đoán đều không thể là chân lý của Ngài.
Thẩm quyền tối thượng thuộc về Kinh Thánh, là Lời được Đức Chúa Trời hà hơi (2 Ti-mô-thê 3:16). Tiếng Hy Lạp "theopneustos" (θεόπνευστος) có nghĩa là "được Đức Chúa Trời thở ra". Kinh Thánh là đầy đủ để dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Chúng ta không cần một “Kinh Thánh mới” nào khác.
III. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Việc tìm hiểu về các tín ngưỡng như Faithism không chỉ là kiến thức, mà phải dẫn đến hành động thực tiễn để bảo vệ và xây dựng đức tin.
1. Gốc Rễ Vững Chắc Trong Lời Chúa
Để không bị “lôi cuốn bởi đủ thứ đạo lạ” (Ê-phê-sô 4:14), Cơ Đốc nhân cần nghiên cứu và suy ngẫm Lời Chúa mỗi ngày. Hãy như người Bê-rê, “sẵn lòng chịu lấy lời, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Chỉ có Lời Chúa mới là thước đo chân lý duy nhất. Hãy thuộc lòng những phân đoạn then chốt về Đấng Christ, ân điển và sự cứu rỗi (như Giăng 3:16, 14:6; Ê-phê-sô 2:8-9; Rô-ma 10:9-10).
2. Sống Và Làm Chứng Về Một Chúa Giê-xu Độc Nhất
Trong một thế giới tôn vinh sự đa nguyên tôn giáo (“mọi con đường đều dẫn đến Thượng Đế”), chúng ta phải can đảm và yêu thương làm chứng rằng Chúa Giê-xu là ĐƯỜNG duy nhất (Giăng 14:6). Sự làm chứng không phải là công kích, mà là trình bày chân lý với lòng yêu thương và thái độ tôn trọng (1 Phi-e-rơ 3:15). Hãy chia sẻ về một Cứu Chúa vĩ đại, Đấng đã yêu và hi sinh chính mình, chứ không chỉ là một bậc thầy tâm linh.
3. Tỉnh Thức Thuộc Linh và Phân Biệt Các Thần
Lời Chúa dạy chúng ta đừng tin cậy mọi thần, nhưng “hãy thử cho biết” (1 Giăng 4:1). Tiêu chuẩn thử nghiệm là: (1) Thần ấy có xưng nhận Giê-xu Christ là Con Đức Chúa Trời nhập thể làm người không? (1 Giăng 4:2-3). (2) Giáo lý ấy có đưa cao Chúa Giê-xu và công tác cứu chuộc của Ngài không? (Giăng 12:32). (3) Nó có phù hợp với toàn bộ sự dạy dỗ của các sứ đồ trong Kinh Thánh Tân Ước không? Bất kỳ tín ngưỡng nào hạ thấp thân vị và công tác của Christ, đều đến từ thần sai lầm.
4. Tránh Xa Sự Tò Mò Về Thuật Thông Linh và Cõi Âm
Đừng để sự tò mò về “thế giới bên kia”, “cõi vô hình”, “linh hồn đầu thai” dẫn chúng ta vào những lãnh vực mà Chúa cấm. Sự an toàn của chúng ta ở trong mối liên hệ với Đấng Christ, chứ không phải trong những khải tượng hay tri thức bí mật. “Đức Chúa Trời bảo tồn người thành tín” (1 Cô-rinh-tô 1:9, bản diễn ý). Hãy cầu nguyện để được đầy dẫy Đức Thánh Linh, Đấng dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13).
Kết Luận
Tín Ngưỡng Faithism và Kinh Oahspe, dù có thể chứa đựng một số yếu tố nghe có vẻ đạo đức hay hấp dẫn về mặt tri thức, nhưng xét trên nền tảng giáo lý then chốt, đã đi ngược lại và phủ nhận những chân lý nền tảng của Cơ Đốc giáo dựa trên Kinh Thánh: về Đức Chúa Trời Ba Ngôi, về thân vị độc nhất và công tác cứu chuộc một lần đủ cả của Chúa Giê-xu Christ, về ân điển cứu rỗi qua đức tin, và về thẩm quyền tối thượng, đầy đủ của Kinh Thánh.
Là những người tin Chúa, chúng ta được kêu gọi không phải để tìm kiếm những sự mầu nhiệm mới hay “khải tượng” mới lạ, mà để bám chặt lấy Chúa Cứu Thế Giê-xu, Đấng đã được bày tỏ một lần đủ cả (Giu-đe 1:3). Ngài là Đấng Christ của chúng ta, hôm qua, ngày nay và cho đến đời đời không hề thay đổi (Hê-bơ-rơ 13:8). Hãy ở trong Ngài, và để Lời Ngài ở trong chúng ta. Đó chính là nền tảng vững chắc cho đức tin, cho sự sống và cho hy vọng đời đời của mỗi Cơ Đốc nhân.