Kinh Thánh Cepher là gì?

Trong hành trình tìm kiếm và nghiên cứu Lời Đức Chúa Trời, nhiều tín hữu luôn khao khát được tiếp cận với văn bản gần nhất có thể với nguyên bản mà các trước giả Kinh Thánh đã chép. Sự ra đời của Kinh Thánh Cepher là một nỗ lực đáng chú ý nhằm đáp ứng khao khát đó. Không đơn thuần là một bản dịch, Cepher tự nhận mình là một “ấn bản phục hồi” (restored edition), mang đến một cách tiếp cận độc đáo và gây nhiều tranh luận trong cộng đồng nghiên cứu Kinh Thánh.

Chữ "Cepher" (phát âm là "Ke-fer") xuất phát từ tiếng Hê-bơ-rơ (Hebrew) סֵפֶר (sepher), có nghĩa là "cuốn sách", "văn bản", hoặc "biên niên sử". Từ này xuất hiện xuyên suốt Cựu Ước, chẳng hạn trong Giô-suê 1:8: “Quyển sách luật pháp này chớ xa miệng ngươi, hãy suy ngẫm ngày và đêm” – “quyển sách” ở đây chính là “sepher”. Do đó, ngay từ tên gọi, Cepher đã tuyên bố mục tiêu: phục hồi và trình bày “Cuốn Sách” của Đức Chúa Trời một cách trọn vẹn và gần gũi với ngữ cảnh gốc nhất có thể.

Mục đích cốt lõi của nhóm biên soạn Cepher, dẫn đầu bởi Stephen Pidgeon, là tạo ra một bản văn Kinh Thánh:

• Phục hồi Danh Đấng Tạo Hóa: Thay thế các danh xưng chung chung như "CHÚA" (LORD) hay "Đức Chúa Trời" (God) bằng các danh xưng gốc Hebrew như YHVH (Yahweh), Elohim, El Shaddai.
• Sử dụng các thuật ngữ gốc: Giữ nguyên nhiều từ Hebrew và Hy Lạp quan trọng (như beriyth - giao ước, chasidiym - người nhân từ) thay vì dịch sang tiếng Anh/Việt, và cung cấp chú giải chi tiết.
• Bao gồm các sách bị loại trừ: Cepher đưa vào một số sách thường được xem là ngụy thư hoặc không nằm trong Kinh điển chuẩn của Tin Lành (66 sách), như Sách Enoch, Sách Jubilees, các sách của Maccabees. Đây là điểm gây tranh cãi nhất.
• Nhấn mạnh bối cảnh Do Thái: Nỗ lực đặt Tân Ước trở lại trong bối cảnh tư duy, văn hóa và ngôn ngữ Hebrew, cho rằng Chúa Giê-xu (Yeshua) và các sứ đồ đều là người Do Thái và giảng dạy từ Kinh Thánh Hebrew.

1. Việc Sử Dụng Danh Riêng YHVH:
Đây có lẽ là đóng góp đáng chú ý nhất của Cepher. Trong Cựu Ước, Danh riêng của Đức Chúa Trời được ký tự bằng bốn phụ âm Hebrew: יהוה (Yod-He-Vav-He), thường được phiên âm là Yahweh. Truyền thống Do Thái giáo kính sợ không đọc ra Danh này, nên khi gặp, họ đọc là "Adonai" (Chúa). Các bản dịch hiện đại thường dùng "CHÚA" viết hoa để chỉ Danh này. Cepher khôi phục lại "YHVH" trong văn bản.

Kinh Thánh chép về tầm quan trọng của Danh Ngài: “Đức Giê-hô-va (YHVH) là danh đáng ca tụng” (Thi thiên 113:3), và chính Đức Chúa Trời đã mặc khải Danh Ngài cho Môi-se tại bụi gai cháy: “Đức Chúa Trời phán rằng: Ta là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu (I AM THAT I AM)... Giê-hô-va (YHVH)... nầy là danh đời đời của ta” (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14-15). Việc Cepher phục hồi Danh này nhằm giúp độc giả nhận biết sự thánh khiết và cá vị của Đấng Tạo Hóa.

2. Sự Kết Hợp Các Sách "Ngoại Kinh":
Cepher bao gồm hơn 80 sách, trong đó có các sách như Enoch, Jubilees, Maccabees I, II, III. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về Kinh điển (canon). Cộng đồng Tin Lành chính thống dựa trên nguyên tắc “Sola Scriptura” (Chỉ Kinh Thánh) và công nhận 66 sách được Chúa Thánh Linh cảm thúc, được Hội thánh sơ khai xác nhận qua sự nhất trí.

Kinh Thánh cảnh báo: “Chớ thêm chi vào các lời Ngài, e Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng” (Châm ngôn 30:6). Trong khi các sách như Enoch có thể được trích dẫn trong Giu-đe 1:14-15 (“Ê-nóc... đã nói tiên tri”), điều này không đồng nghĩa với việc toàn bộ sách đó đều được linh cảm và có thẩm quyền ngang với Kinh Thánh. Tín hữu cần cực kỳ thận trọng, dùng 66 sách Kinh điển làm thước đo chân lý tối cao (II Ti-mô-thê 3:16-17).

3. Cách Dịch Thuật và Giữ Nguyên Từ Ngữ Gốc:
Cepher thường để nguyên các từ then chốt. Ví dụ, thay vì dịch "covenant" (giao ước), họ dùng Beriyth. Điều này có thể hữu ích cho việc nghiên cứu sâu, giúp người đọc nhận diện các chủ đề thần học xuyên suốt. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây khó khăn cho người đọc phổ thông. Sứ đồ Phao-lô nhấn mạnh sự rõ ràng trong việc truyền đạt lẽ thật: “Dầu tôi nói các thứ tiếng của loài người hay thiên sứ, nếu không có tình yêu thương, thì tôi chỉ như đồng kêu lên hay chập chỏa vang tiếng” (I Cô-rinh-tô 13:1). Mục đích của Lời Chúa là để mọi người hiểu được và được cứu (Rô-ma 10:17).

1. Đào Sâu Sự Hiểu Biết và Sự Kính Sợ:
Việc tiếp xúc với các danh xưng như YHVH, Elohim, El Shaddai qua Cepher có thể thúc đẩy chúng ta tìm hiểu ý nghĩa thần học đằng sau chúng. Mỗi danh xưng mặc khải một khía cạnh về bản tính Đức Chúa Trời: YHVH (Đấng Tự Hữu Hằng Hữu, Đấng Giao Ước), El Shaddai (Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng Ban Cho). Điều này làm phong phú đời sống cầu nguyện và thờ phượng của chúng ta. Như Thi thiên 9:10 chép: “Hỡi Đức Giê-hô-va (YHVH), phàm ai biết danh Ngài sẽ để lòng tin cậy nơi Ngài”.

2. Khuyến Khích Tinh Thần Nghiên Cứu, Chất Vấn Có Phân Biện:
Sự tồn tại của Cepher nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc nghiên cứu Lời Chúa cách cẩn thận. Chúng ta được kêu gọi như người Bê-rê: “ngày đêm tra xem Kinh Thánh, để xem mọi việc có đúng chăng” (Công vụ 17:11). Khi gặp bất kỳ bản văn hay giáo lý mới nào, hãy luôn đối chiếu với toàn bộ Kinh điển 66 sách – tiêu chuẩn bất biến của lẽ thật.

3. Cảnh Tỉnh Về Tính Chính Xác và Thẩm Quyền:
Cepher là một công cụ nghiên cứu thú vị, nhưng không nên thay thế các bản dịch Kinh Thánh chính thống và được kiểm chứng (như bản Truyền Thống 1925, bản Dịch Mới, hay NIV, ESV) làm nền tảng cho đức tin và sự nhận biết Chúa. Lời Chúa cảnh báo về sự thêm bớt (Khải huyền 22:18-19). Sự cứu rỗi và lẽ thật chúng ta biết đến không dựa trên sự phục hồi một từ ngữ, mà dựa trên sự mặc khải trọn vẹn về Chúa Cứu Thế Giê-xu, được chép trong Kinh Thánh đã được xác lập.

Kinh Thánh Cepher, với những nét độc đáo và gây tranh cãi, đóng vai trò như một lời nhắc nhở mạnh mẽ về sự phong phú của Lời Đức Chúa Trời và bối cảnh Do Thái của nó. Nó có thể là một tài liệu tham khảo hữu ích cho những nhà nghiên cứu muốn đào sâu vào ngôn ngữ và văn hóa gốc, giúp chúng ta trân trọng hơn sự chính xác trong việc truyền đạt Danh Chúa.

Tuy nhiên, đối với đại đa số tín hữu trong hành trình đức tin hằng ngày, nền tảng vững chắc vẫn phải là Kinh Thánh 66 sách đã được Chúa Thánh Linh cảm thúc và Hội Thánh trải qua các thời đại công nhận. Sự sống thuộc linh của chúng ta không đến từ việc khám phá những sách mới lạ, mà đến từ việc vâng theo Lời đã được mặc khải: “Người ta sống chẳng phải chỉ nhờ bánh mà thôi, nhưng nhờ mọi lời nói ra từ miệng Đức Chúa Trời” (Ma-thi-ơ 4:4). Hãy để lòng khao khát của chúng ta hướng về chính Chúa Giê-xu Christ, Lời đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14), là trung tâm của mọi sự mặc khải, và là Đấng mà tất cả Kinh Thánh đều làm chứng (Lu-ca 24:27).