Ý nghĩa của việc A-rôn đứng giữa kẻ chết và người sống (Dân Số Ký 16:48) là gì?

Trong hành trình của dân Y-sơ-ra-ên nơi đồng vắng, có những khoảnh khắc định mệnh làm bừng sáng lên các nguyên tắc căn cốt của mối liên hệ giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và con người tội lỗi. Một trong những khoảnh khắc ấy được chép lại trong Dân Số Ký 16:48: “A-rôn bèn cầm lấy lư hương, y như Môi-se đã biểu, chạy đến giữa hội chúng; kìa, tai vạ đã phát giữa dân sự. A-rôn bèn bỏ hương vào, và chuộc tội cho dân sự.” Hành động “đứng giữa kẻ chết và người sống” của thầy tế lễ A-rôn không chỉ là một hành động cứu nguy khẩn cấp, mà còn là một bức tranh tiên tri sống động, một bài học thần học sâu sắc về sự chuộc tội, sự cầu thay và ân điển. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa đa chiều của sự kiện trọng đại này.

Để hiểu trọn vẹn Dân Số Ký 16:48, chúng ta phải quay lại đầu chương 16. Sự kiện này nằm trong chuỗi những cuộc nổi loạn liên tiếp của dân Y-sơ-ra-ên. Cô-rê, Đa-than, A-bi-ram cùng 250 trưởng lão nổi dậy chống lại quyền lãnh đạo độc tôn của Môi-se và A-rôn (câu 1-3). Họ chất vấn: “Hội chúng, thảy đều là thánh, và Đức Giê-hô-va ở giữa họ. Vậy, sao các ngươi tự cao trên hội chúng của Đức Giê-hô-va?” (câu 3). Họ phủ nhận chức vụ được Đức Chúa Trời lập lên.

Đức Chúa Trời đã phân xử bằng một phép lạ kinh khiếp: đất hả miệng nuốt chửng các nhà lãnh đạo cuộc nổi loạn cùng gia đình họ, và lửa từ Đức Giê-hô-va thiêu hóa 250 người dâng hương (câu 31-35). Sự phán xét này minh chứng rõ ràng ai là người Ngài chọn. Thế nhưng, ngày hôm sau, toàn thể hội chúng Y-sơ-ra-ên lại oán trách Môi-se và A-rôn, rằng: “Các ngươi đã giết dân sự của Đức Giê-hô-va” (câu 41). Họ đổ lỗi cho công cụ (Môi-se, A-rôn) thay vì nhìn nhận tội lỗi của mình và sự thánh khiết của Đấng phán xét.

Phản ứng của Đức Giê-hô-va là tức thì: “Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se rằng: Hãy ra khỏi hội chúng nầy, ta sẽ tiêu diệt nó trong một lát” (câu 44-45). Một tai vạ (מַגֵּפָה, *magephah* – dịch lệ, sự đánh phạt) bắt đầu hành hại dân chúng. Đây là bối cảnh của sự tuyệt vọng: tội lỗi chồng chất, cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời đã nổ ra, và sự chết đang lan tràn nhanh chóng. Trong tình thế “không đường lui” ấy, vai trò của thầy tế lễ được đưa lên hàng đầu.

Môi-se, nhận lệnh từ Đức Chúa Trời, ra lệnh cho A-rôn một cách khẩn trương: “Hãy cầm lấy lư hương, để lửa từ trên bàn thờ vào, bỏ hương lên trên, mau mau đi đến hội chúng chuộc tội cho họ” (câu 46). Hành động của A-rôn có ba yếu tố then chốt:

1. Lư Hương và Hương (קְטֹרֶת, *qetoreth*): Lư hương bằng vàng là vật dụng thánh trong nơi thánh. Hương thơm (thành phần theo Xuất Ê-díp-tô Ký 30:34-38) tượng trưng cho sự cầu nguyện thánh (Thi Thiên 141:2; Khải Huyền 5:8). Lửa trong lư hương phải là “lửa từ trên bàn thờ” – tức là lửa thiêng do chính Đức Chúa Trời đã giáng lên từ trời (Lê-vi Ký 9:24), không phải thứ lửa tầm thường (như của Na-đáp và A-bi-hu – Lê-vi Ký 10:1-2). Điều này nhấn mạnh rằng chỉ sự sống (sự chuộc tội) do chính Đức Chúa Trời cung ứng mới có hiệu lực.

2. Hành Động “Chạy” và “Đứng Giữa”: A-rôn không đi thong thả; ông “chạy mau mau” (câu 47) và “chạy đến giữa hội chúng” (câu 48). Ông xông vào tâm điểm của sự chết, nơi tai vạ đang hoành hành. Hành động “đứng giữa” (עָמַד בֵּין, *‘amad beyn*) mang ý nghĩa can thiệp, làm vật chắn, làm trung gian. Ông đặt mạng sống mình vào chỗ nguy hiểm, đứng ở vị trí mà sự chết có thể tấn công ông tiếp theo. Đây là hành động yêu thương và hy sinh tột bậc của một thầy tế lễ.

3. Việc “Bỏ Hương Vào” và “Chuộc Tội” (כִּפֶּר, *kipper*): Động từ “chuộc tội” (כִּפֶּר, *kipper*) là từ then chốt trong sách Lê-vi, mang nghĩa “che đậy, xóa bỏ, làm hòa”. Hành động chuộc tội không đến từ sự thương hại tự nhiên của A-rôn, mà là một nghi thức được Đức Chúa Trời chỉ định. Hương thơm bay lên tượng trưng cho sự cầu xin và sự vâng lời được dâng lên Đức Chúa Trời, và qua đó, cơn thạnh nộ của Ngài được nguôi đi. Kết quả thật kỳ diệu: “A-rôn đứng giữa kẻ chết và người sống, tai vạ bèn ngừng lại” (câu 48). Sự chết bị chặn đứng. Thống kê kinh hoàng: “Có mười bốn nghìn bảy trăm người chết vì tai vạ nầy, trừ những kẻ đã bị chết về việc Cô-rê” (câu 49). Nhưng con số ấy đã có thể là toàn bộ dân tộc nếu không có sự can thiệp của A-rôn.

Sứ đồ Phao-lô gọi các sự kiện trong Cựu Ước là “hình bóng” (Koine Greek: τύπος, *typos*) cho những thực tại thuộc linh trong Tân Ước (1 Cô-rinh-tô 10:11). Hình ảnh A-rôn đứng giữa kẻ chết và người sống là một hình bóng tuyệt vời về chức vụ của Đấng Christ.

1. A-rôn – Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: A-rôn là thầy tế lễ thượng phẩm đầu tiên của Y-sơ-ra-ên. Chức vụ của ông là đại diện cho dân chúng trước mặt Đức Chúa Trời và thi hành các nghi thức chuộc tội. Tuy nhiên, A-rôn cũng là một con người tội lỗi, cần phải chuộc tội cho chính mình trước (Lê-vi Ký 16:6). Hành động của ông trong Dân Số Ký 16 là một hành động vâng lời trong tình thế khẩn cấp, chứ không phải sự chuộc tội trọn vẹn và vĩnh viễn.

2. Chúa Giê-xu – Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Trọn Vẹn: Sách Hê-bơ-rơ giới thiệu Chúa Giê-xu là “thầy tế lễ thượng phẩm… đã trải qua các từng trời” (Hê-bơ-rơ 4:14). Ngài không thuộc dòng A-rôn, mà thuộc dòng Mên-chi-xê-đéc, một chức tế lễ đời đời (Hê-bơ-rơ 7:11-17). Quan trọng hơn, Chúa Giê-xu chính là Đấng đã đứng giữa sự chết đời đời và sự sống cho nhân loại trên thập tự giá.

• Ngài “chạy” đến với chúng ta: Không ai cầu xin Ngài, nhưng trong khi chúng ta còn là người có tội, Christ vì chúng ta chịu chết (Rô-ma 5:8). Ngài từ trời xuống thế gian, xông vào tâm điểm của tội lỗi và sự chết.
• Ngài “cầm lấy lư hương” của chính Ngài: Sự cầu nguyện, sự vâng phục và chính sự sống của Ngài là “hương thơm” dâng lên Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 5:2). Lửa thiêng của sự phán xét thánh khiết đổ trên Ngài, thay cho chúng ta.
• Ngài thật sự “đứng giữa”: Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu bị đóng giữa hai tên trộm, một bên được cứu, một bên hư mất (Lu-ca 23:39-43). Nhưng quan trọng hơn, Ngài đứng giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và loài người tội lỗi, “vì có một Đức Chúa Trời và một Đấng Trung Gian giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ” (1 Ti-mô-thê 2:5). Ngài là bức tường thành chặn đứng cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời.
• Ngài “chuộc tội” một lần đủ cả: Hành động của A-rôn ngăn dịch lệ thể xác tạm thời. Nhưng sự chuộc tội của Chúa Giê-xu là vĩnh viễn, giải quyết tận gốc tội lỗi và sự chết thuộc linh. “Ấy vậy, cũng như bởi sự phạm tội của một người mà mọi người bị xử đoán thể nào, thì bởi sự công bình của một người mà mọi người được xưng công bình để được sống cũng thể ấy” (Rô-ma 5:18).

Câu chuyện lịch sử này không chỉ để chúng ta chiêm ngưỡng, mà còn để áp dụng vào đời sống hôm nay.

1. Bài Học Về Sự Cầu Thay Khẩn Thiết: A-rôn không chần chừ khi thấy dân chúng chết. Trong Hội Thánh ngày nay, chúng ta được kêu gọi trở nên những “thầy tế lễ nhà vua” (1 Phi-e-rơ 2:9), có trách nhiệm cầu thay cho anh em mình và cho thế gian. Chúng ta cần “chạy mau” trong tinh thần đến với người đang hư mất, đang gặp khốn khó, và dâng lên những lời cầu nguyện đầy lòng thương xót. Sự cầu thay của người công bình có rất nhiều năng lực (Gia-cơ 5:16).

2. Bài Học Về Vị Trí “Đứng Giữa”: Đôi khi, Cơ Đốc nhân được kêu gọi đứng vào vị trí khó khăn để làm người hòa giải, bày tỏ ân điển và lẽ thật. Điều này có thể là giảng hòa trong mối quan hệ (Ma-thi-ơ 5:9), bênh vực người yếu thế, hoặc dám sống khác biệt để làm chứng trong môi trường đầy tội lỗi. Chúng ta phải sẵn sàng “xông vào” những nơi đầy rẫy sự “chết” thuộc linh.

3. Bài Học Về Sự Vâng Lời Trong Khủng Hoảng: Môi-se và A-rôn hành động theo chỉ thị chính xác của Đức Chúa Trời. Trong những cơn khủng hoảng cá nhân hay tập thể, giải pháp của con người thường vô ích. Chúng ta cần tìm kiếm và vâng theo Lời Chúa, ngay cả khi mệnh lệnh ấy có vẻ kỳ lạ (như cầm lư hương chạy vào đám dịch). Chính sự vâng lời mở đường cho phép lạ.

4. Bài Học Về Ân Điển và Sự Xét Đoán: Sự kiện này cho thấy hai mặt của Đức Chúa Trời: Ngài thánh khiết, không thể nhìn sự nổi loạn và oán trách mà không phán xét; nhưng Ngài cũng giàu lòng thương xót, sẵn sàng cung ứng con đường chuộc tội. Điều này nhắc nhở chúng ta không nên coi thường tội lỗi, nhưng đồng thời luôn chạy đến với sự chuộc tội đầy đủ trong Chúa Giê-xu Christ. Chúa Giê-xu chính là A-rôn vĩ đại của chúng ta, Đấng đã đứng và vẫn đang đứng giữa chúng ta với sự chết đời đời.

Hình ảnh A-rôn đứng giữa kẻ chết và người sống là một trong những hình ảnh mạnh mẽ và cảm động nhất trong Kinh Thánh. Nó phơi bày sự khốc liệt của tội lỗi, sự nghiêm trọng của sự phán xét thánh khiết, nhưng trên hết, nó bày tỏ một con đường thoát được Đức Chúa Trời thiết lập qua chức vụ trung gian của thầy tế lễ. Hình bóng Cựu Ước này tìm được sự ứng nghiệm trọn vẹn và vinh hiển trong Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta là Chúa Giê-xu Christ. Ngài đã đổ huyết ra một lần đủ cả, đứng trong vị trí trung gian, và ngăn cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời lại đời đời cho bất cứ ai tin cậy nơi Ngài. Ngày nay, mỗi chúng ta cần nhận biết mình đang đứng ở phía nào: trong vùng sự chết vì cứ khăng khăng trong tội lỗi và sự oán trách, hay trong vùng sự sống nhờ đức tin nơi Đấng Trung Gian duy nhất? Hãy chạy mau đến với Chúa Giê-xu, Đấng đã đứng vào chỗ của chúng ta, để chúng ta được đứng vững vàng trong sự sống đời đời.