Joel Osteen là ai và những lời dạy của ông có hợp Kinh Thánh không?

Trong thế giới Cơ Đốc giáo đương đại, ít ai có tầm ảnh hưởng rộng lớn và gây nhiều tranh cãi như Mục sư Joel Osteen. Là người quản nhiệm Hội Thánh Lakewood tại Houston, Texas – một trong những hội thánh lớn nhất nước Mỹ – và là tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy nhất, Osteen đã trở thành gương mặt quen thuộc qua chương trình truyền hình phát sóng toàn cầu. Tuy nhiên, đằng sau sự nổi tiếng và thông điệp tích cực ấy, một câu hỏi thần học quan trọng được đặt ra: Những lời dạy của Joel Osteen có thật sự phù hợp với toàn bộ sứ điệp của Kinh Thánh không? Bài nghiên cứu này sẽ phân tích một cách khách quan dựa trên nền tảng Kinh Thánh, sử dụng bản Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 làm tham chiếu chính.

Joel Osteen sinh năm 1963, kế nhiệm cha mình là John Osteen làm người quản nhiệm Hội Thánh Lakewood từ năm 1999. Dưới sự dẫn dắt của ông, hội thánh phát triển vượt bậc về số lượng. Thông điệp chủ đạo của Osteen thường được gọi là "Phúc âm thịnh vượng" (Prosperity Gospel) hay "Tư duy tích cực" (Positive Thinking), tập trung vào việc khẳng định giá trị bản thân, đạt được địa vị, sức khỏe và sự thịnh vượng vật chất thông qua đức tin và lời nói tích cực.

Osteen thường trích dẫn các câu Kinh Thánh như Giê-rê-mi 29:11: "Vì ta biết ý tưởng ta nghĩ đối cùng các ngươi, là ý tưởng bình an, không phải tai họa, để cho các ngươi được sự trông cậy trong lúc cuối cùng." hay Phi-líp 4:13: "Ta làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho ta." Cách trình bày của ông lôi cuốn, dễ tiếp cận, mang lại niềm hy vọng và sự khích lệ cho hàng triệu người đang đối diện với khó khăn.

Để đánh giá tính hợp Kinh Thánh, chúng ta cần đi vào phân tích các trụ cột thần học trong sứ điệp của Osteen.

1. Chủ Nghĩa Duy Con Người và Sự Tự Khẳng Định: Trọng tâm sứ điệp của Osteen thường nghiêng về con người và tiềm năng của họ hơn là về sự vĩ đại, thánh khiết và quyền tể trị của Đức Chúa Trời. Kinh Thánh đặt Đức Chúa Trời làm trung tâm (Theocentric). Ê-sai 6:3 chép: "Các Sê-ra-phin cùng nhau kêu lên rằng: Thánh thay, thánh thay, thánh thay là Đức Giê-hô-va vạn quân!" Sứ điệp Tin Lành chân chính bắt đầu từ sự thánh khiết của Đức Chúa Trời và tội lỗi của con người (Rô-ma 3:23), chứ không phải từ ước mơ và khát vọng thành đạt của con người.

2. Phúc Âm Thịnh Vượng Vật Chất: Một điểm then chốt gây tranh cãi là sự nhấn mạnh quá mức vào phước hạnh vật chất như một dấu hiệu tất yếu của đức tin mạnh mẽ. Trong khi Kinh Thánh không xem sự giàu có là xấu, Kinh Thánh cảnh báo rất rõ về sự nguy hiểm của nó và không hề hứa hẹn sự giàu có cho mọi tín đồ. Chúa Giê-xu phán: "Vì người giàu vào nước thiên đàng khó hơn con lạc đà chui qua lỗ kim." (Ma-thi-ơ 19:24). Ngài cũnh cảnh báo: "Hãy coi chừng, giữ mình về mọi sự tham lam; vì chẳng phải dư dật mà sự sống của người ta được cốt ở của cải đâu." (Lu-ca 12:15). Sứ đồ Phao-lô đã học biết "cảnh nghèo hèn cũng được, cảnh dư dật cũng được" (Phi-líp 4:12). Phước hạnh lớn nhất trong Tân Ước là thuộc linh: sự bình an với Đức Chúa Trời (Rô-ma 5:1), Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 1:13-14), và hy vọng về cõi đời đời (Cô-lô-se 1:5).

3. Vai Trò Của Lời Nói và Đức Tin: Osteen dạy rằng lời tuyên bố tích cực (positive confession) có sức mạnh định hình thực tại. Giáo lý này thường dựa trên cách giải nghĩa Châm ngôn 18:21: "Sống chết ở nơi quyền của lưỡi." Tuy nhiên, cần hiểu câu này trong ngữ cảnh khôn ngoan thực tế, chứ không phải là một "phép thuật" thuộc linh. Đức tin chân thật (πίστις/pistis trong Hy Lạp) luôn đặt đối tượng vào Chúa Giê-xu Christ và ý muốn tể trị của Ngài, chứ không phải là một công cụ để buộc Đức Chúa Trời làm theo ý mình. Chúa Giê-xu cầu nguyện: "Song không theo ý muốn ta, mà theo ý muốn Cha." (Ma-thi-ơ 26:39).

4. Sự Im Lặng Về Tội Lỗi, Sự Phán Xét Và Thập Tự Giá: Đây có lẽ là điểm khác biệt nghiêm trọng nhất so với sứ điệp Tin Lành trọng tâm. Sứ điệp của Osteen hiếm khi đề cập đến bản chất tội lỗi của con người, sự thịnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi (Rô-ma 1:18), sự ăn năn (μετάνοια/metanoia - thay đổi tâm trí, quay khỏi tội), và ý nghĩa đầy đủ của sự chết chuộc tội (ἱλαστήριον/hilastērion - của lễ chuộc tội) của Chúa Giê-xu trên thập tự giá. Sứ đồ Phao-lô tóm tắt Phúc Âm: "Vả, trước hết tôi đã dạy dỗ anh em điều mà chính tôi đã nhận lãnh, ấy là Đấng Christ chịu chết vì tội chúng ta theo lời Kinh Thánh; Ngài đã bị chôn, đến ngày thứ ba, Ngài sống lại, theo lời Kinh Thánh." (1 Cô-rinh-tô 15:3-4). Một sứ điệp bỏ qua thập tự giá và sự phục sinh là một sứ điệp không có quyền năng cứu rỗi (1 Cô-rinh-tô 1:18).

Đối chiếu với Bài Tín Điều Các Sứ Đồ – nền tảng đức tin của Hội Thánh phổ thông – chúng ta thấy sự thiếu hụt rõ ràng:

• “Chịu thương khó... chịu chết và chôn”: Sự hy sinh chuộc tội của Chúa Giê-xu bị lu mờ bởi trọng tâm về thành công và chiến thắng cá nhân.
• “Sự tha tội”: Không thể có sự tha tội nếu không nhận biết mình là tội nhân đáng bị đoán phạt. Osteen tập trung vào việc “vượt qua cảm giác tội lỗi” hơn là dẫn dắt người nghe đến sự ăn năn và kinh nghiệm sự tha thứ dựa trên huyết Chúa (1 Giăng 1:9).
• “Sự sống đời đời”: Hy vọng thường bị giới hạn trong đời này hơn là hướng về cõi đời đời (Cô-lô-se 3:1-2).

Là những Cơ Đốc nhân muốn trung thành với Lời Chúa, chúng ta cần có thái độ khôn ngoan và sáng suốt:

1. Hãy Là Người Nghiên Cứu Kinh Thánh (Bê-rê): Hãy noi gương người Bê-rê trong Công vụ 17:11, "vẫn hằng ngày tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng." Đừng tiếp nhận bất cứ lời dạy nào chỉ vì người nói nổi tiếng hay truyền cảm, nhưng hãy kiểm chứng dựa trên toàn bộ sứ điệp Kinh Thánh.

2. Tìm Kiếm Sự Cân Bằng Kinh Thánh: Đức Chúa Trời là Đấng ban mọi ơn phước (Gia-cơ 1:17), nhưng Ngài cũng kêu gọi chúng ta vác thập tự giá mình mà theo Ngài (Lu-ca 9:23). Đời sống Cơ Đốc là sự kết hợp giữa hy vọng và thánh khiết, giữa ân điển và trách nhiệm. Hãy tìm kiếm những sự dạy dỗ trình bày đầy đủ cả ân điển lẽ thật (Giăng 1:14).

3. Đặt Chúa Giê-xu Làm Trung Tâm: Hãy tự hỏi: Bài giảng này có tôn vinh Chúa Giê-xu Christ và công trình cứu chuộc của Ngài không, hay chỉ tôn vinh ước mơ và nỗ lực của con người? Phao-lô quyết định "không biết sự gì khác ngoài Đức Chúa Jêsus Christ, và Đức Chúa Jêsus Christ bị đóng đinh trên cây thập tự." (1 Cô-rinh-tô 2:2).

4. Trưởng Thành Trong Đức Tin: Hê-bơ-rơ 5:13-14 khuyên chúng ta phải tiến từ sữa (lời dạy đơn sơ) đến thức ăn đặc (lời dạy sâu nhiệm). Thông điệp tích cực có thể như "sữa", nhưng nếu chỉ dừng lại ở đó, chúng ta sẽ không trưởng thành để đối diện với những nan đề thực sự của tội lỗi, đau khổ và sự chết.

Joel Osteen là một nhân vật có sức ảnh hưởng lớn, mang đến sự khích lệ và thông điệp hy vọng cho nhiều người. Tuy nhiên, khi đem những lời dạy của ông soi xét dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, chúng ta nhận thấy một sự mất cân đối đáng lo ngại. Sứ điệp của ông thường nhấn mạnh quá mức vào phước hạnh vật chất, sự tự khẳng định và chiến thắng cá nhân trong đời này, trong khi lại xem nhẹ hoặc im lặng về các giáo lý nền tảng: tội lỗi, sự ăn năn, thập tự giá, huyết chuộc tội, và sự sống đời đời.

Lời khuyên dành cho mọi tín hữu là: Hãy trân trọng mọi sự khích lệ chân chính, nhưng luôn đặt nền tảng đức tin mình trên Lời Chúa là Kinh Thánh, chứ không trên bất kỳ một con người hay triết lý nào. Hãy tìm kiếm một Hội Thánh và những người dạy Lời trung thực, công bố "trọn cả ý muốn Đức Chúa Trời" (Công vụ 20:27), dẫn dắt chúng ta đến với Chúa Giê-xu Christ – Đấng vừa là Cứu Chúa vừa là Chúa – để chúng ta kinh nghiệm không chỉ sự phước hạnh nhưng quan trọng hơn là sự biến đổi để trở nên giống như Ngài.