Tại sao người Israel mua phân bồ câu với giá năm shekels bạc (2 Các Vua 6:25)?

Câu chuyện trong 2 Các Vua 6:25 thuộc về một trong những phân đoạn bi thảm nhất trong lịch sử Vương quốc Israel (phía Bắc). Để hiểu được chiều sâu của câu Kinh Thánh này, chúng ta phải đặt nó vào đúng bối cảnh lịch sử, chính trị, và thuộc linh. Câu Kinh Thánh viết: “Vả, trong lúc vây hãm, có cơn đói kém lớn trong thành; đến đỗi một cái đầu lừa bán tám mươi siếc-lơ bạc, và một phần tư ca bồ câu phân năm siếc-lơ bạc.” (2 Các Vua 6:25, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). “Siếc-lơ” ở đây là shekel, đơn vị tiền tệ thời bấy giờ. Một “ca” là đơn vị đo lường chất lỏng. Vậy, tại sao một thứ kinh tởm và vô giá trị như phân bồ câu lại có thể được định giá cao đến năm shekels bạc? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích từ ngữ, bối cảnh, và bài học thuộc linh từ sự kiện chấn động này.

Sự kiện này xảy ra dưới thời trị vì của Giô-ram, con trai A-háp, vua Israel. Dân sự đang sống trong tội thờ hình tượng nghiêm trọng. Tiên tri Ê-li-sê là nhân vật trung tâm của Đức Chúa Trời trong thời kỳ này. Bên A-ram (Syria), dưới thời vua Bên-Ha-đát, liên tục gây chiến với Israel. Nhờ ơn soi sáng của Đức Chúa Trời, Ê-li-sê đã nhiều lần bày tỏ các kế hoạch quân sự bí mật của A-ram cho vua Israel, khiến quân A-ram thất bại (2 Các Vua 6:8-12). Điều này dẫn đến quyết định của vua A-ram: bắt bằng được Ê-li-sê. Họ bao vây thành Đô-than, nơi ông ở, nhưng Đức Chúa Trời đã giải cứu Ê-li-sê một cách kỳ diệu (2 Các Vua 6:13-23).

Tuy nhiên, cơn thịnh nộ của vua A-ram không nguôi. Ông ta quyết tâm dùng chiến thuật hủy diệt: “Vua Bên-Ha-đát nhóm hết đạo binh mình, đi lên vây thành Sa-ma-ri.” (2 Các Vua 6:24). Sa-ma-ri là thủ đô của Vương quốc Israel phía Bắc, được xây trên núi, kiên cố. Cuộc bao vây này không phải là đánh nhanh thắng nhanh, mà là một cuộc phong tỏa kéo dài nhằm bóp nghẹt thành phố cho đến khi hết lương thực và nước. Đây là chiến thuật tàn khốc nhất, gây ra nạn đói khủng khiếp cho dân chúng bên trong.

Kinh Thánh mô tả: “có cơn đói kém lớn trong thành.” Cụm từ “lớn” (gādôl - גָּדוֹל trong tiếng Hê-bơ-rơ) mang ý nghĩa cực kỳ nghiêm trọng, vượt quá mức bình thường. Hệ quả là giá cả leo thang đến mức không tưởng:

• Một cái đầu lừa giá 80 shekels bạc: Lừa là loài vật ô uế theo luật pháp (Lê-vi Ký 11:3), và đầu lừa hầu như không có thịt, là phần bỏ đi. Thế mà nó được định giá 80 shekels. Để so sánh, tiền công của một người lính đánh thuê trong một năm vào thế kỷ 8 TCN ước tính khoảng 10 shekels. 80 shekels là một gia tài.
• Một phần tư “ca” phân bồ câu giá 5 shekels: Đây là điểm trọng tâm của câu hỏi. “Ca” (kab - קב) là đơn vị đo lường nhỏ, khoảng 1.2 lít ngày nay. Một phần tư ca chỉ khoảng 0.3 lít – một lượng rất nhỏ. Phân bồ câu (dove’s dung) trong bối cảnh này có thể được hiểu theo hai cách:
  1. Nghĩa đen: Là chất thải thực sự của chim bồ câu. Trong nạn đói cùng cực, người ta có thể dùng nó để làm thức ăn cho gia súc còn sót lại, trộn với các loại hạt không ăn được, hoặc thậm chí tự ăn sau khi chế biến (sấy khô, nướng) như một thứ “thực phẩm” cuối cùng để sống sót. Nó hoàn toàn không có giá trị dinh dưỡng.
  2. Cách hiểu khác từ ngữ gốc: Một số học giả cho rằng từ “chărîyôn” (חריונים) trong nguyên bản có thể chỉ “cây cối mọc lên từ phân chim” hoặc một loại rau quả dại rẻ tiền có tên tương tự. Tuy nhiên, trong bối cảnh của sự khủng khiếp (đầu lừa, và cả chuyện mẹ ăn thịt con sau đó trong 2 Các Vua 6:28-29), cách hiểu trực tiếp là “phân chim” vẫn phù hợp hơn, nhấn mạnh sự cùng cực và ô nhục.

Giá 5 shekels bạc cho chút phân chim là cực kỳ cao. 5 shekels có thể mua được khoảng 15 kg bột lúa mạch vào thời bình (xem 2 Các Vua 7:1, 16). Điều này cho thấy lương thực thông thường đã cạn kiệt hoàn toàn. Thứ mà người ta sẵn sàng trả giá cao không phải vì giá trị của nó, mà vì sự tuyệt vọng để duy trì sự sống. Đây là sự ứng nghiệm kinh hoàng của lời rủa sả trong giao ước mà Môi-se đã cảnh báo: “Trong cơn cùng túng và thiếu thốn mọi đều mà kẻ thù nghịch làm cho ngươi, ngươi sẽ ăn trái của thân mình, tức là thịt của con trai con gái mình…” (Phục truyền Luật lệ Ký 28:53-57). Tình trạng này không chỉ là khủng hoảng lương thực, mà là sự phán xét của Đức Chúa Trời trên một dân tộc bội nghịch và vua chúa không tin kính.

1. Hậu Quả Của Sự Bội Nghịch: Nguyên nhân gốc rễ của thảm kịch không phải chỉ do vua A-ram, mà do dân Israel đã từ bỏ giao ước với Đức Giê-hô-va. Họ thờ thần Ba-anh, A-sê-ra, và sống trong sự bất công. Tiên tri Ê-li-sê đã ở ngay trong thành, là đại diện cho ân điển và quyền năng cứu giúp của Đức Chúa Trời, thế nhưng vua Giô-ram không tìm kiếm ông trong sự ăn năn, mà chỉ tìm để đổ tội (2 Các Vua 6:31). Bài học cho chúng ta: Tội lỗi dẫn đến sự chia cách với nguồn sự sống thật và cuối cùng dẫn đến sự hủy diệt (Rô-ma 6:23).

2. Sự Vô Ích Của Của Cải Vật Chất Trong Cơn Khủng Hoảng: Khi cơn đói đến, vàng bạc trở nên vô giá trị. Người có bạc không thể ăn bạc. Năm shekels bạc, vốn là một tài sản, trở nên vô dụng nếu không đổi được thức ăn. Điều này nhắc nhở chúng ta đừng đặt hy vọng của mình vào của cải hay tài nguyên không bền, nhưng hãy tích trữ của cải trên trời (Ma-thi-ơ 6:19-21). Khi cuộc sống dồi dào, chúng ta dễ quên rằng sự sống thật được duy trì bởi Lời Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 4:4).

3. Sự Cứu Giúp Đến Từ Nơi Đức Giê-hô-va: Ngay trong đêm tối nhất của lịch sử, Đức Chúa Trời vẫn có kế hoạch giải cứu. Chương 7 của 2 Các Vua kể lại câu chuyện kỳ diệu: Đức Chúa Trời khiến quân A-ram nghe tiếng xe ngựa, tiếng quân lớn, nên hoảng sợ bỏ chạy, để lại toàn bộ trại quân với lương thực dồi dào. Lời hứa của Đức Chúa Trời qua miệng Ê-li-sê đã ứng nghiệm: “Ngày mai, giờ này, tại nơi cửa thành Sa-ma-ri, một đấu bột lọc giá một siếc-lơ, hai đấu lúa mạch cũng giá một siếc-lơ.” (2 Các Vua 7:1). Sự tương phản rõ rệt: từ 5 shekels cho chút phân chim, đến 1 shekel cho 20-30 kg lương thực hảo hạng. Đức Chúa Trời có thể đảo ngược tình thế trong một đêm. Bài học: Ngay khi con người tuyệt vọng nhất, thì quyền năng cứu giúp của Đức Chúa Trời vẫn còn nguyên vẹn.

1. Cảnh Tỉnh Về “Nạn Đói Thuộc Linh”: Thế giới ngày nay có thể không thiếu thức ăn, nhưng đang trải qua một cơn đói thuộc linh trầm trọng – đói khát Lời của Đức Chúa Trời (A-mốt 8:11). Có nhiều người sẵn sàng trả giá rất cao (thời gian, tiền bạc, công sức) cho những thứ “phân bồ câu” thuộc linh: triết lý hư không, sự giải trí vô bổ, niềm tin mơ hồ, các hình thức mê tín… mà bỏ qua “bánh sự sống” là Chúa Giê-xu Christ (Giăng 6:35). Chúng ta cần tự hỏi: Mình đang đầu tư “năm shekels” của đời sống mình vào thứ gì?

2. Tin Cậy Chúa Trong Cơn Khủng Hoảng Cá Nhân: Có những lúc chúng ta cảm thấy bị “bao vây” bởi bệnh tật, nợ nần, mất mát, cô đơn, và mọi lối thoát dường như đóng kín. Tinh thần và thể xác có thể kiệt quệ. Câu chuyện Sa-ma-ri nhắc nhở chúng ta rằng, ngay trong lúc đó, Đức Chúa Trời vẫn ngự trị. Thay vì tuyệt vọng tìm kiếm những giải pháp “phân bồ câu” (như tìm đến rượu chè, cờ bạc, hay các mối quan hệ tội lỗi để quên đi), hãy hướng về Đấng Christ, là Đấng có lời giải cứu. Sự giải cứu của Ngài có thể đến theo cách chúng ta không ngờ, nhưng chắc chắn và kịp thời.

3. Sống Biết Ơn Và Phụ Thuộc Hằng Ngày: Chúng ta dễ xem thường những điều cơ bản như bữa ăn, sức khỏe, sự bình an. Hãy nhớ rằng, đó là những phước hạnh từ Đức Chúa Trời. Đừng đợi đến lúc mất đi mới thấy giá trị của nó. Hãy sống mỗi ngày với lòng biết ơn và sự phụ thuộc vào sự chu cấp của Cha trên trời (Ma-thi-ơ 6:11).

4. Là Hội Thánh, Hãy Là Nơi Phân Phát Lương Thực: Trong cơn đói thuộc linh, Hội Thánh phải là nơi công bố Lời cứu rỗi và sự sống dư dật trong Chúa Giê-xu cách rõ ràng và mời gọi. Đừng để ai phải “trả giá đắt” cho những thứ không đáng. Hãy rao giảng Phúc Âm thuần túy, “một đấu bột giá một shekel” – ân điển quý giá được ban cho mọi người cách nhưng không.

Bi kịch “năm shekels bạc cho phân bồ câu” không chỉ là một ghi chú lịch sử về nạn đói, mà là một bức tranh sống động về tình trạng tuyệt vọng của con người khi xa cách Đức Chúa Trời. Nó cho thấy tội lỗi dẫn đến sự phán xét kinh hoàng thế nào, và của cải thế gian vô dụng ra sao trước cơn khủng hoảng sự sống. Nhưng ánh sáng vĩ đại từ câu chuyện này là: Đức Chúa Trời của sự thành tín vẫn là Đấng giải cứu. Ngài đã giải cứu Sa-ma-ri một cách kỳ diệu. Và trên hết, Ngài đã ban Con Một của Ngài, Chúa Giê-xu Christ, chịu chết trên thập tự giá, để giải cứu chúng ta khỏi cơn đói và sự chết đời đời. Trong Ngài, chúng ta tìm được “bánh từ trời xuống” nuôi sống linh hồn chúng ta đời đời. Đừng bao giờ đánh đổi linh hồm mình cho bất cứ thứ “phân bồ câu” nào của thế gian này, vì Đấng Christ đã trả giá bằng chính huyết Ngài để chuộc bạn về.

“Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Có lời chép: Người ta sống chẳng phải chỉ nhờ bánh mà thôi, song nhờ mọi lời nói ra từ miệng Đức Chúa Trời.” (Ma-thi-ơ 4:4).