Phong Trào Hình Thành Thuộc Linh
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, thuật ngữ “hình thành thuộc linh” (spiritual formation) ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, khái niệm này không phải là một xu hướng mới mẻ hay một phương pháp tự giúp bản thân (self-help) được khoác lớp vỏ tôn giáo. Trái lại, nó là một phong trào quay trở lại với chính tâm điểm của Phúc Âm: sự biến đổi nên giống như hình ảnh của Đấng Christ bởi quyền năng của Đức Thánh Linh. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về nền tảng Kinh Thánh, thần học, các thực hành và mục đích tối hậu của phong trào hình thành thuộc linh chân chính trong đời sống Tin Lành.
Trọng tâm của hình thành thuộc linh nằm ở chữ “hình thành” (formation). Từ Hy Lạp morphoō (μορφόω) được sứ đồ Phao-lô sử dụng trong Ga-la-ti 4:19:“Hỡi con cái ta, vì các con mà ta lại chịu đau đớn của sự sinh nở, cho đến chừng nào Đấng Christ thành hình (morphōthē) trong các con!” Động từ này diễn tả một quá trình liên tục, chủ động, nơi bản tính của Đấng Christ dần dần được định hình, uốn nắn và bày tỏ ra trong đời sống người tin Chúa.
Do đó, hình thành thuộc linh có thể được định nghĩa: Là tiến trình suốt đời được Đức Chúa Trời biến đổi vào trong hình ảnh của Con Ngài là Đức Chúa Giê-xu Christ, thông qua mối tương giao với Ba Ngôi Đức Chúa Trời, sự vâng phục Lời Ngài, và sự dự phần trong cộng đồng Hội Thánh, với mục đích tối hậu là tôn vinh Đức Chúa Trời và tham gia vào chương trình cứu chuộc của Ngài trên đất.
Phong trào này nhấn mạnh rằng Cơ Đốc giáo không chỉ là việc tin một hệ thống giáo lý (dù điều đó rất quan trọng) hay giữ một bộ luật, mà là được dự phần vào chính sự sống của Đấng Christ (Phi-líp 1:21). Nó là sự đáp ứng trọn vẹn của con người trước ân điển biến đổi của Đức Chúa Trời.
Quan điểm về sự biến đổi này xuyên suốt Kinh Thánh, từ Cựu Ước đến Tân Ước.
1. Trọng Tâm Cứu Chuộc: Được Dựng Nên Theo Hình Ảnh Đấng Christ
Mục đích của sự cứu rỗi vượt xa việc được tha tội để lên thiên đàng. Đó là sự phục hồi hình ảnh Đức Chúa Trời đã bị hủy hoại bởi tội lỗi. Rô-ma 8:29 tuyên bố rõ ràng: “Vì những kẻ Ngài đã biết trước, thì Ngài cũng đã định sẵn để nên giống như hình bóng Con Ngài, hầu cho Con nầy được làm Con cả ở giữa nhiều anh em.” Động từ “nên giống như” (symmorphous) lại nhấn mạnh đến sự biến đổi toàn diện để trở nên đồng hình dạng với Chúa Giê-xu.
2. Công Việc Của Đức Thánh Linh: Đấng Biến Hóa
Sự biến đổi này là công việc siêu nhiên của Đức Thánh Linh. II Cô-rinh-tô 3:18 là phân đoạn then chốt: “Chúng ta ai nấy đều để mặt trần mà nhìn xem vinh hiển Chúa như trong gương, thì hóa nên cũng một hình ảnh Ngài, từ vinh hiển qua vinh hiển, như bởi Chúa, là Thánh Linh.” Quá trình “từ vinh hiển qua vinh hiển” này cho thấy sự tiến triển từng bước, liên tục. Thánh Linh là Đấng hành động (Pneuma - πνεῦμα), là quyền năng và là mối liên hệ giữa chúng ta với Chúa Cha và Chúa Con.
3. Phương Thức Biến Đổi: Sự Đổi Mới Của Tâm Thần
Con đường biến đổi bắt đầu từ bên trong. Rô-ma 12:2 khẳng định: “Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình (metamorphousthe tē anakainōsei tou noos), để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào.” Ở đây, từ “biến hóa” là metamorphoō (μεταμορφόω), nguồn gốc của từ “biến hình”. Sự đổi mới tâm thần (nous - νοῦς) – bao gồm tư tưởng, lý trí, nhận thức – là then chốt. Điều này xảy ra qua việc tiếp xúc với Lời Chúa, là “gươm của Thánh Linh” (Ê-phê-sô 6:17).
Ân điển của Đức Chúa Trời không hủy bỏ nhưng kêu gọi sự đáp ứng và hợp tác của con người. Đây không phải là công đức, mà là sự dự phần vào công việc của Ngài (Phi-líp 2:12-13). Các “kỷ luật thiêng liêng” là những phương cách thực hành được Kinh Thánh chỉ dẫn để đặt mình dưới luồng ân điển biến đổi của Đức Chúa Trời.
1. Lắng Nghe & Suy Gẫm Lời Chúa (Lectio Divina):
Đây không chỉ là học Kinh Thánh để lấy kiến thức, mà là để gặp gỡ chính Chúa. Giô-suê 1:8 chép: “Quyển sách luật pháp nầy chớ xa miệng ngươi, hãy suy gẫm ngày và đêm...” Từ Hê-bơ-rơ “suy gẫm” (hagah) có nghĩa là lẩm nhẩm, ngẫm nghĩ sâu sắc. Thánh Thi 119 là một bản tình ca về sự say mê Lời Chúa, nơi tác giả tìm thấy niềm vui, ánh sáng và sự biến đổi.
2. Cầu Nguyện Như Sự Tương Giao:
Cầu nguyện là hơi thở của linh hồn, là cuộc đối thoại trong mối quan hệ Cha-con. Chúa Giê-xu là tấm gương hoàn hảo (Mác 1:35). Cầu nguyện không chỉ là xin, mà còn là thờ phượng, tạ ơn, xưng tội và thinh lặng lắng nghe tiếng Chúa (Thi thiên 46:10).
3. Sống Trong Cộng Đồng (Koinonia):
Không ai trưởng thành thuộc linh một mình. Hê-bơ-rơ 10:24-25 thúc giục chúng ta cùng nhau khích lệ, thúc giục về lòng yêu thương và việc lành. Từ Hy Lạp koinōnia (κοινωνία) chỉ sự hiệp thông, dự phần sâu sắc. Qua các mối quan hệ trong Hội thánh – sự dạy dỗ, khích lệ, khiển trách yêu thương, và sự bẻ bánh – chúng ta được gọt giũa và nâng đỡ.
4. Sự Phục Vụ và Sự Đơn Giản:
Chúa Giê-xu đã dạy: “Con Người đến không phải để được hầu hạ, nhưng để hầu hạ” (Mác 10:45). Phục vụ khiêm nhường phá vỡ tính ích kỷ. Sự đơn giản (không tham lam, tin cậy Chúa chu cấp) giải phóng chúng ta khỏi sự cầm giữ của vật chất (Ma-thi-ơ 6:24-33).
5. Sự Thinh Lặng và Cô Tịch:
Chúa Giê-xu thường lánh vào nơi thanh vắng để cầu nguyện (Lu-ca 5:16). Trong thế giới ồn ào ngày nay, sự thinh lặng giúp chúng ta thoát khỏi sự phân tâm để lắng nghe “tiếng êm dịu nhỏ nhẹ” của Đức Chúa Trời (I Các Vua 19:12).
1. Bắt Đầu Với Tấm Lòng Và Ý Chí: Dâng chính mình lên cho Đức Chúa Trời như của lễ sống (Rô-ma 12:1). Quyết định mỗi ngày tìm kiếm Ngài trước nhất.
2. Thiết Lập Những Thói Quen Nhỏ Nhưng Bền Vững: Đừng ôm đồm. Hãy bắt đầu với 10-15 phút đọc Kinh Thánh và cầu nguyện mỗi sáng. Sự trung tín trong điều nhỏ dẫn đến trách nhiệm trong điều lớn (Lu-ca 16:10).
3. Gắn Kết Với Một Nhóm Nhỏ: Tìm 1-2 người bạn thuộc linh có thể cùng bạn chia sẻ, cầu nguyện và chịu trách nhiệm với nhau (Châm ngôn 27:17).
4. Biến Công Việc Thường Nhật Thành Sự Thờ Phượng: Dù làm bất cứ việc gì, hãy làm hết lòng như làm cho Chúa (Cô-lô-se 3:23). Thái độ và sự chính trực của bạn tại nơi làm việc là một phần của sự hình thành thuộc linh.
5. Nhận Biết Và Chiến Đấu Với Tội Lỗi: Sự hình thành cũng bao gồm việc “tống cựu” (Ê-phê-sô 4:22). Hãy thành thật xưng tội với Chúa và với người đáng tin cậy khi cần (Gia-cơ 5:16).
1. Chủ Nghĩa Duy Tâm (Mysticism) Tách Rời Lời Chúa: Tìm kiếm những kinh nghiệm cảm xúc hay khải tượng mà xem nhẹ nền tảng chân lý khách quan của Kinh Thánh. Lời Chúa là thước đo cho mọi kinh nghiệm (Ê-sai 8:20).
2. Chủ Nghĩa Hành Xác (Asceticism): Tin rằng sự khắc khổ, hành xác thân thể tự nó sẽ mang lại sự thánh khiết. Kinh Thánh dạy rằng các kỷ luật có ích ít nhiều, “nhưng sự tin kính là ích cho mọi sự” (I Ti-mô-thê 4:7-8).
3. Chủ Nghĩa Cá Nhân Cực Đoan: Tập trung vào sự phát triển cá nhân mà quên đi bối cảnh cộng đồng Hội thánh và sứ mạng rao giảng Phúc Âm cho thế giới.
4. Tinh Thần Thành Tích: Biến các kỷ luật thành một bảng quy tắc để đo lường “thành tích” thuộc linh, dẫn đến sự tự hào hoặc thất vọng. Hãy nhớ, chúng ta lớn lên trong ân điển, bởi ân điển và vì ân điển.
Phong trào hình thành thuộc linh chân chính không phải là một con đường tắt hay một bí quyết bí mật. Đó là lời mời gọi kiên nhẫn, khiêm nhường bước vào tiến trình biến đổi mà chính Đức Chúa Trời đã khởi đầu và sẽ hoàn tất trong chúng ta (Phi-líp 1:6). Nó đưa chúng ta trở lại với Phúc Âm trọn vẹn: chúng ta không chỉ được xưng công bình bởi đức tin, mà còn đang được nên thánh bởi đức tin ấy thông qua quyền năng Thánh Linh.
Mục đích tối hậu không phải là sự hoàn thiện của bản thân, mà là để phản chiếu vinh quang của Đấng Christ, hầu cho Ngài được tôn cao. Khi chúng ta “ở trong Ngài” như nhánh nho gắn liền với gốc nho (Giăng 15:5), kết quả tự nhiên của mối liên hệ sống đó là một đời sống được biến đổi, kết quả, và vinh hiển cho Cha. Ước mong mỗi chúng ta, với lòng tin cậy và vâng phục, tiếp tục hành trình diệu kỳ này – từ vinh hiển qua vinh hiển – cho đến ngày được thấy Ngài diện đối diện và trở nên giống như Ngài trọn vẹn (I Giăng 3:2).