Sự ghen tương thánh khiết là gì?

Trong ngôn ngữ và văn hóa thế tục, “ghen tương” hay “ghen tị” thường mang hàm ý tiêu cực, xuất phát từ lòng ích kỷ, đố kỵ và dẫn đến những hậu quả tai hại. Tuy nhiên, trong bối cảnh mặc khải của Kinh Thánh, có một khái niệm hoàn toàn khác biệt và cao quý: **Sự ghen tương thánh khiết**. Đây không phải là cảm xúc bất an của con người, mà là thuộc tính của chính Đức Chúa Trời, và cũng là tấm lòng mà Ngài muốn gây dựng trong những người theo Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, các minh họa Kinh Thánh, và ứng dụng thiết thực của sự ghen tương thuộc linh đích thực.

Để hiểu rõ “sự ghen tương thánh khiết,” trước hết chúng ta cần phân biệt nó với “sự ghen tương tội lỗi.” Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "qin'ah" (קִנְאָה) có thể mang nghĩa “sự nhiệt thành, lòng sốt sắng” hoặc “sự ghen tương.” Ngữ cảnh quyết định ý nghĩa. Trong tiếng Hy Lạp, "zēlos" (ζῆλος) cũng có phạm trù tương tự.

Sự ghen tương tội lỗi bắt nguồn từ xác thịt, là công việc của xác thịt (Ga-la-ti 5:19-21). Nó là sự phản ứng cay đắng khi thấy người khác có được điều mình muốn, hoặc sự sợ hãi mất đi tình cảm hay địa vị vào tay người khác. Sự ghen tương này dẫn đến tranh cạnh, rối loạn và mọi điều ác (Gia-cơ 3:16). Trái ngược hoàn toàn, sự ghen tương thánh khiết bắt nguồn từ bản tính thánh khiết và yêu thương của Đức Chúa Trời. Đó là lòng nhiệt thành mãnh liệt, sốt sắng bảo vệ sự vinh hiển, danh dự của Đức Chúa Trời và sự thánh khiết của mối quan hệ giao ước. Nó không phải vì bản thân, mà vì Đấng khác.

Kinh Thánh nhiều lần mô tả chính Đức Chúa Trời là Đấng “ghen tương” hay “sốt sắng.” Đây là một trong những thuộc tính then chốt để hiểu về mối quan hệ giao ước của Ngài với dân sự.

1. Trong Giao Ước và Sự Thờ Phượng Độc Thần: Điều răn thứ hai trong Mười Điều Răn tuyên bố: “Ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, là Đấng ghen tương (qanna'), hễ ai ghét ta, ta sẽ nhân tội tổ phụ phạt lại con cháu đến ba bốn đời” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:5). Tại đây, từ Hê-bơ-rơ "qanna'" (קַנָּא) được dùng, có gốc từ "qin'ah." Sự ghen tương này không phải là sự đố kỵ nhỏ nhen, mà là đòi hỏi tuyệt đối và chính đáng cho sự trung tín trong mối quan hệ giao ước. Đức Chúa Trời, với tư cách là Đấng Tạo Hóa và Cứu Chúa, có mọi quyền đòi hỏi sự thờ phượng trọn vẹn, không chia sẻ từ những tạo vật được Ngài cứu chuộc. Sự thờ phượng thần tượng được ví như sự tà dâm thuộc linh, xúc phạm trực tiếp đến sự ghen tương thánh khiết của Ngài (Phục-truyền Luật-lệ Ký 32:16, 21).

2. Được Bày Tỏ Qua Sự Phán Xét và Lòng Thương Xót: Sự ghen tương của Đức Chúa Trời không chỉ biểu lộ trong cơn thạnh nộ chống lại tội lỗi (Nhã-ca 8:6), mà còn trong lòng sốt sắng bảo vệ và phục hồi dân sự Ngài. Trong các sách tiên tri, chúng ta thấy một chủ đề lặp đi lặp lại: vì cớ sự ghen tương của Ngài đối với danh Ngài và vì lời hứa của Ngài, Ngài sẽ hành động. Ê-xê-chi-ên 39:25 chép: “Cho nên CHÚA là Đức Chúa Trời phán như vầy: Bây giờ, ta sẽ đem Gia-cốp về từ phu tù, ta sẽ thương xót cả nhà Y-sơ-ra-ên, và ta sẽ vì danh thánh ta mà ghen tương.” Sự ghen tương của Ngài là động lực thúc đẩy sự cứu chuộc và phục hồi.

Chúa Giê-xu Christ, là hiện thân của Đức Chúa Trời, đã bày tỏ trọn vẹn sự ghen tương thánh khiết của Cha Ngài.

Sự Dọn Sạch Đền Thờ: Sự kiện nổi bật nhất là khi Chúa Giê-xu dọn sạch đền thờ (Giăng 2:13-17). Khi thấy nhà Cha Ngài bị biến thành nơi buôn bán, Ngài đã lấy dây làm roi mà đánh đuổi tất cả. Các môn đồ nhớ lại lời Kinh Thánh: “Sự sốt sắng (zēlos) về nhà Chúa tiêu nuốt tôi” (Thi-thiên 69:9). Hành động này không xuất phát từ cơn giận mất kiểm soát, mà từ lòng sốt sắng thánh khiết vì sự thánh khiết của Đức Chúa Trời và sự thanh sạch của nơi thờ phượng. Ngài ghen tương cho sự vinh hiển của Cha.

Lời Phán Với Hội Thánh: Trong sách Khải Huyền, Chúa Phục Sinh phán với Hội Thánh Thi-a-ti-rơ rằng Ngài biết họ có “lòng yêu thương, đức tin, sự hầu việc, lòng nhịn nhục,” nhưng Ngài quở trách họ vì dung túng tiên tri giả Giê-sa-bên (Khải Huyền 2:19-20). Thử thách ở đây chính là thiếu sự ghen tương thánh khiết đối với lẽ thật và sự thánh khiết của Hội Thánh. Ngài muốn dân sự Ngài có cùng một lòng sốt sắng như Ngài.

Đức Chúa Trời cũng muốn con dân Ngài có sự ghen tương thánh khiết ấy. Đây là lòng sốt sắng vì Ngài, vì sự vinh hiển của Ngài và vì sự thuần khiết của Hội Thánh.

1. Tiên Tri Ê-li: Sau trận chiến trên núi Cạt-mên, khi bị Giê-sa-bên đe dọa, Ê-li chạy trốn và than thở với Đức Chúa Trời: “Tôi rất nóng nảy sốt sắng (qin'ah) vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời vạn quân” (1 Các Vua 19:10, 14). Lòng sốt sắng của ông xuất phát từ nỗi đau khi thấy dân Y-sơ-ra-ên bỏ giao ước, phá hủy bàn thờ Chúa và giết các tiên tri. Dù có lúc ông ngã lòng, nhưng động cơ căn bản của ông là đúng—một lòng nhiệt thành cho Đức Chúa Trời.

2. Sứ Đồ Phao-lô: Phao-lô bày tỏ lòng sốt sắng này một cách rõ ràng. Ông viết cho Hội Thánh Cô-rinh-tô: “Vì tôi nóng nảy sốt sắng (zēlō) về bạn hữu tôi với sự sốt sắng của Đức Chúa Trời; bởi tôi đã đính hứa bạn đồng trinh tinh sạch của tôi cho một chồng mà thôi, là cho Đấng Christ” (2 Cô-rinh-tô 11:2). Ở đây, Phao-lô dùng hình ảnh người cha gả con gái đồng trinh, với lòng ghen tương thánh khiết, muốn giữ cô ấy tinh sạch chỉ cho Đấng Christ. Ông lo sợ Hội Thánh bị “dỗ dành” khỏi lòng đơn sơ đối với Đấng Christ bởi những giáo lý khác (câu 3). Sự ghen tương của ông là vì sự thuần khiết thuộc linh và sự trung tín với Chúa Giê-xu của tín hữu.

Làm thế nào chúng ta có thể nuôi dưỡng và thể hiện sự ghen tương thánh khiết trong đời sống hằng ngày? Dưới đây là một số nguyên tắc thiết thực:

1. Ghen Tương Cho Sự Vinh Hiển Của Đức Chúa Trời Trong Đời Sống Cá Nhân: - Đặt Chúa lên trên hết: Xét lòng mình: Điều gì đang cạnh tranh vị trí tối cao trong lòng tôi với Đức Chúa Trời? (Công việc, danh vọng, mối quan hệ, sự tiện nghi?). Sự ghen tương thánh khiết thúc giục chúng ta “tẩy sạch… mọi sự nhơ bợn của xác thịt và tâm thần” (2 Cô-rinh-tô 7:1). - Cầu nguyện với lòng sốt sắng: Cầu xin Chúa ban cho chúng ta lòng khao khát Ngài như nai cái thèm khát khe nước (Thi-thiên 42:1), và cầu xin cho danh Ngài được tôn cao trong mọi lĩnh vực đời sống chúng ta.

2. Ghen Tương Cho Sự Thánh Khiết Của Hội Thánh: - Bảo vệ sự thuần khiết của giáo lý: Như Phao-lô, chúng ta cần có thái độ nghiêm túc với lẽ thật. Điều này không có nghĩa là có tinh thần chỉ trích, phê phán, mà là yêu mến lẽ thật đến nỗi buồn rầu khi thấy nó bị bóp méo, và can đảm, khôn ngoan giữ vững lẽ thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15). - Khích lệ sự thờ phượng chân thật: Chúng ta nên sốt sắng cho sự thờ phượng tập trung vào Đấng Christ, được Thánh Linh dẫn dắt và theo lẽ thật của Lời Chúa. Hãy là người góp phần xây dựng, không phải chỉ trích.

3. Ghen Tương Cho Các Linh Hồn: - Sốt sắng trong chức vụ rao truyền Phúc Âm: Lòng ghen tương thánh khiết thôi thúc chúng ta muốn mọi người nhận biết Chúa và thoát khỏi sự lừa dối của thần tượng. Như Phao-lô nói về đồng bào ông: “Tôi cũng có sự ước ao trong lòng và cầu xin Đức Chúa Trời cho họ được cứu… Họ có lòng sốt sắng (zēlos) về Đức Chúa Trời, nhưng lòng sốt sắng đó là không phải theo trí khôn” (Rô-ma 10:1-2). Chúng ta cần có lòng sốt sắng được dẫn dắt bởi sự hiểu biết đúng về ân điển và con đường cứu rỗi trong Đấng Christ.

4. Ghen Tương Chống Lại Tội Lỗi Trong Chính Mình: - Đây là mặt chiến đấu nội tâm. Sự ghen tương thánh khiết không khoan nhượng với tội lỗi trong đời sống riêng tư. Nó thúc giục chúng ta chạy trốn tà dâm (1 Cô-rinh-tô 6:18), từ bỏ mọi sự nặng nề và tội lỗi cần phải vứt bỏ (Hê-bơ-rơ 12:1). Hãy nhớ rằng Thánh Linh Đức Chúa Trời, Đấng đang ngự trong chúng ta, “yêu chúng ta đến nỗi Ngài ghen tương” (Gia-cơ 4:5), mong muốn sự trọn vẹn thuộc linh của chúng ta.

Sự ghen tương thánh khiết là ngọn lửa của tình yêu thánh. Nó là sự đáp lại xứng đáng trước tình yêu và sự ghen tương của Đức Chúa Trời dành cho chúng ta. Đây không phải là cảm xúc nên sợ hãi hay đè nén, mà là một thuộc tính thuộc linh cần được tìm kiếm và nuôi dưỡng. Khi chúng ta nhìn thấy vinh quang của Đấng Christ trong Phúc Âm, lòng chúng ta sẽ được đốt cháy bởi một khao khát: Ngài phải được tôn cao, Hội Thánh Ngài phải được tinh sạch, và danh Ngài phải được cả thế gian biết đến.

Ước mong mỗi chúng ta, nhờ ân điển và quyền năng của Thánh Linh, có thể nói như Ê-li và Phao-lô: “Tôi rất nóng nảy sốt sắng vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời vạn quân,” và “Tôi nóng nảy sốt sắng về bạn hữu tôi với sự sốt sắng của Đức Chúa Trời.” Hãy để sự ghen tương thánh khiết này dẫn dắt chúng ta vào sự thờ phượng sâu nhiệm hơn, đời sống thánh khiết hơn, và chức vụ sốt sắng hơn cho Vua muôn vua.