Phong trào Công đồng / Thuyết Công đồng
Trong bối cảnh Cơ Đốc giáo toàn cầu với hàng ngàn hệ phái và truyền thống khác biệt, khái niệm về sự hiệp nhất của Hội Thánh trở nên vừa cấp thiết vừa phức tạp. **Phong trào Công đồng (Ecumenical Movement)** và nền tảng thần học của nó, **Thuyết Công đồng (Ecumenism)**, nổi lên như một nỗ lực nhằm khôi phục và thể hiện sự hiệp nhất hữu hình giữa các tín hữu trong Đấng Christ, dựa trên lời cầu nguyện tha thiết của Chúa Giê-xu được chép trong Giăng 17:20-21. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về nguồn gốc, nền tảng Kinh Thánh, các nguyên tắc then chốt, cũng như ứng dụng thực tiễn của tinh thần công đồng trong đời sống Hội Thánh và cá nhân của Cơ Đốc nhân Tin Lành.
I. Định Nghĩa và Nguồn Gốc Lịch Sử
Thuật ngữ "Công đồng" (Ecumenical) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp **"oikoumenē" (οἰκουμένη)**, nghĩa là "thế giới có người ở" hoặc "toàn thể thế giới được biết đến". Trong Tân Ước, từ này thường được dùng để chỉ toàn thể thế giới (ví dụ: Ma-thi-ơ 24:14; Lu-ca 2:1). Theo dòng lịch sử, từ "công đồng" được dùng để mô tả các hội nghị toàn cầu của các giám mục (như Công đồng Nicæa năm 325) nhằm thiết lập giáo lý chung cho toàn thể Hội Thánh. Thuyết Công đồng (Ecumenism), do đó, là quan điểm thần học nhấn mạnh đến sự hiệp nhất, tính phổ quát, và tính toàn cầu của Hội Thánh Đấng Christ. Phong trào Công đồng hiện đại khởi phát mạnh mẽ vào đầu thế kỷ 20, đặc biệt qua Hội nghị Truyền giáo Edinburgh năm 1910, với mong ước vượt qua các rào cản giáo phái để hợp tác trong sứ mạng truyền giáo và phục vụ.
Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân Tin Lành, nền tảng tối thượng không phải là các hội nghị lịch sử, mà là Lời được linh cảm của Đức Chúa Trời. Do đó, chúng ta phải quay về với Kinh Thánh để xem xét giáo lý về Hội Thánh phổ thông.
II. Nền Tảng Kinh Thánh Cho Sự Hiệp Nhất Của Hội Thánh
Sự hiệp nhất của Hội Thánh không phải là một ý tưởng do con người sáng tạo, mà là ý chỉ và mục đích thiêng liêng của Đức Chúa Trời Ba Ngôi.
1. Lời Cầu Nguyện Của Đấng Christ (Giăng 17:20-23):
Đây là trung tâm của khải tượng về sự hiệp nhất. Chúa Giê-xu cầu nguyện: "Ấy chẳng phải vì các môn đồ nầy mà Con cầu xin thôi đâu, nhưng cũng vì kẻ sẽ nghe lời họ mà tin đến Con nữa, hầu cho ai nấy hiệp làm một, như Cha ở trong Con, và Con ở trong Cha; lại cho họ cũng ở trong chúng ta, đặng thế gian tin rằng Cha đã sai Con đến... hầu cho họ hiệp làm một trọn vẹn như vậy" (Giăng 17:20-23). Sự hiệp nhất được mô tả ở đây có tính **bản thể** ("như Cha trong Con, Con trong Cha"), **hữu hình** ("hầu cho thế gian tin"), và **mục đích truyền giáo** rõ ràng. Nó không chỉ là cảm xúc mà là một thực tại thuộc linh cần được thể hiện ra.
2. Sự Dạy Dỗ Của Sứ Đồ Phao-lô (Ê-phê-sô 4:1-6):
Đây là phân đoạn then chốt về Hội Thánh phổ thông. Phao-lô khuyên: "Hãy sống cách xứng đáng với sự kêu gọi mà anh em đã được gọi... hết sức nhịn nhục và thương yêu mà giữ gìn sự hiệp một của Thánh Linh" (câu 1-3). Ông liệt kê bảy "một" nền tảng: "Chỉ có một thân thể, một Thánh Linh, một sự trông cậy... một Chúa, một đức tin, một phép báp-tem; một Đức Chúa Trời, một Cha của mọi người" (câu 4-6). Thân thể (**"sōma" - σῶμα**) duy nhất này là Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12:12). Sự hiệp nhất này đã được Thánh Linh thiết lập; nhiệm vụ của chúng ta là "giữ gìn" (**"tēreō" - τηρέω**, có nghĩa là gìn giữ, bảo vệ) sự hiệp nhất ấy bằng thái độ khiêm nhường và yêu thương.
3. Hình Ảnh Thân Thể Của Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12:12-27):
Phao-lô dùng ẩn dụ mạnh mẽ: "Vì, như thân thể là một, mà có nhiều chi thể, và như các chi thể của thân thể dầu có nhiều, cũng chỉ là một thân thể, thì Đấng Christ cũng vậy... Anh em là thân thể của Đấng Christ, và là chi thể của thân thể, ai riêng phần nấy" (1 Cô-rinh-tô 12:12, 27). Dù có nhiều ân tứ, chức vụ, hoạt động khác nhau (câu 4-6), tất cả đều xuất phát từ **"cùng một Thánh Linh"**. Sự hiệp nhất không đồng nghĩa với sự đồng nhất. Mỗi chi thể đều có giá trị và cần thiết cho toàn thân.
4. Nền Tảng của Sự Hiệp Nhất: Đấng Christ và Tin Lành:
Sự hiệp nhất thật không dựa trên nghi lễ, cơ chế, hay truyền thống của con người, mà trên nền tảng thần học vững chắc:
- Một Chúa duy nhất: Giê-xu Christ là Chúa và là Đấng Cứu Rỗi duy nhất (Công vụ 4:12).
- Một đức tin duy nhất: Là đức tin (**"pistis" - πίστις**) vào sự chết chuộc tội và sự sống lại của Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 15:1-4).
- Một Lẽ Thật duy nhất: Là Tin Lành và Lời được linh cảm của Đức Chúa Trời (Giăng 17:17; 2 Ti-mô-thê 3:16).
Đây chính là tâm điểm của sự hiệp nhất theo quan điểm Tin Lành: Hiệp nhất trong Lẽ Thật, qua Ân Điển, bởi Đức Tin nơi Đấng Christ.
III. Các Nguyên Tắc Cốt Lõi Của Thuyết Công Đồng Theo Góc Nhìn Tin Lành
Dựa trên nền tảng Kinh Thánh, có thể rút ra các nguyên tắc cốt lõi để định hướng cho tinh thần công đồng lành mạnh:
1. Hiệp Nhất Không Đồng Nghĩa Với Hợp Nhất Thể Chế:
Sự hiệp nhất thuộc linh của "thân thể Đấng Christ" không đòi hỏi một tổ chức giáo hội duy nhất trên thế giới. Nó là một thực tại thuộc linh cần được thể hiện qua tình yêu thương, sự hợp tác và cùng tuyên xưng một đức tin chung.
2. Hiệp Nhất Dựa Trên Lẽ Thật, Không Phải Sự Dung Hợp:
Thuyết công đồng chân chính không phải là sự nhượng bộ giáo lý để đạt được hòa bình. A-mốt 3:3 hỏi: "Hai người có thế cùng nhau đi chung, nếu như không từng hẹn nhau sao?" Sự "hẹn ước" chung chính là Lẽ Thật của Tin Lành. Hiệp nhất mà hy sinh lẽ thật trọng tâm về sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin (sola gratia, sola fide) là sự phản bội lại Phúc Âm.
3. Tinh Thần Công Đồng Thể Hiện Qua Tình Yêu Thương Và Sự Phục Vụ:
Ga-la-ti 5:13 nhắc nhở: "Hỡi anh em, anh em đã được gọi đến sự tự do; song đừng lấy sự tự do đó làm dịp cho anh em ăn ở theo tánh xác thịt, nhưng hãy lấy lòng yêu thương làm đầy tớ lẫn nhau." Sự hiệp nhất được thực hành qua việc khiêm nhường phục vụ lẫn nhau, vượt trên các rào cản giáo phái.
4. Nhận Biết và Tôn Trọng Sự Đa Dạng Trong Hiệp Nhất:
Sự đa dạng về ân tứ (1 Cô-rinh-tô 12), văn hóa, và hình thức thờ phượng không phá vỡ sự hiệp nhất, nếu tất cả đều tôn cao Đấng Christ và trung thành với Kinh Thánh. Sự khác biệt về những vấn đề phụ (như hình thức báp-têm, quan điểm về thời kỳ cuối cùng) không nên trở thành bức tường ngăn cách tình anh em.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Làm thế nào để tinh thần công đồng Kinh Thánh trở nên sống động trong Hội Thánh địa phương và đời sống cá nhân?
1. Trong Hội Thánh Địa Phương: - Nuôi dưỡng Tinh Thần Hiệp Một: Các mục sư, trưởng lão cần dạy dỗ và làm gương về việc "giữ gìn sự hiệp một của Thánh Linh" (Ê-phê-sô 4:3), giải quyết xung đột theo Ma-thi-ơ 18:15-17 và với tấm lòng tha thứ. - Nhấn Mạnh Căn Tính Chung Trong Đấng Christ: Trước khi là người thuộc hệ phái A hay B, chúng ta trước hết là anh chị em trong Đấng Christ (Ma-thi-ơ 23:8). - Hợp Tác Với Các Hội Thánh Tin Lành Khác: Cùng tổ chức các buổi cầu nguyện chung, các chương trình truyền giáo cộng đồng, hoặc các hoạt động nhân đạo. Điều này thể hiện cho thế giới thấy tình yêu thương giữa vòng các môn đồ Ngài (Giăng 13:35).
2. Trong Đời Sống Cá Nhân: - Có Cái Nhìn Cân Bằng Về Các Hệ Phái: Tránh thái độ tự tôn ("chỉ có Hội Thánh tôi là đúng") hoặc thái độ dửng dưng ("hệ phái nào cũng được"). Hãy tìm hiểu và tôn trọng các truyền thống Tin Lành trung tín khác, học hỏi những điểm mạnh của họ. - Cầu Nguyện Cho Sự Hiệp Nhất Của Hội Thánh: Noi gương Chúa Giê-xu, hãy đưa sự hiệp nhất của Hội Thánh toàn cầu vào danh sách cầu nguyện thường xuyên. - Thể Hiện Tình Anh Em Thực Tế: Khi gặp một tín hữu từ một Hội Thánh Tin Lành khác, hãy chào đón họ như anh chị em trong Chúa. Sẵn sàng chia sẻ, hỗ trợ và khích lệ nhau (Hê-bơ-rơ 10:24-25). - Giữ Vững Lập Trường Trên Nền Tảng Lẽ Thật: Trong khi tìm kiếm sự hiệp nhất, cá nhân mỗi tín hữu phải có trách nhiệm "tìm hiểu cho chắc chắn" (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:21) và bám chắc vào các lẽ thật căn bản của Tin Lành.
V. Lời Kết Luận và Khích Lệ
Thuyết Công đồng, khi được hiểu dưới ánh sáng Kinh Thánh, không phải là một chương trình hợp nhất thể chế của con người, càng không phải sự thỏa hiệp giáo lý. Đó chính là việc chúng ta, với thân phận là những chi thể của **Thân Thể Đấng Christ**, sống và hành động phù hợp với thực tại thuộc linh mà Đức Thánh Linh đã tạo nên. Nó là lời đáp lại lời cầu nguyện của Đấng Christ, là sự vâng phục mạng lệnh "giữ gìn sự hiệp một", và là một chứng cớ hùng hồn cho thế giới về quyền năng biến đổi của Tin Lành.
Phao-lô viết trong Phi-líp 2:1-2: "Vậy, nếu trong Đấng Christ có điều yên ủi nào, nếu có điều yêu thương trong lòng nào, nếu có sự hiệp thông của Thánh Linh nào, nếu có lòng thương xót và sự thương cảm nào, thì anh em hãy hiệp ý với nhau, đồng tình yêu thương, đồng tâm, đồng tư tưởng mà làm cho tôi vui mừng trọn vẹn." Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là những người đã nhận được ân điển diệu kỳ, trở nên những người thợ xây dựng sự hiệp nhất, trong Hội Thánh địa phương và trong mối liên hệ với cả **Hội Thánh phổ thông** rộng lớn hơn, hầu cho Danh Chúa được tôn cao và nhiều người được cứu.