Tại sao Chúa lại bỏ 99 con để tìm 1 con?

Trong kho tàng các ẩn dụ quý báu mà Chúa Giê-xu đã dùng để bày tỏ lòng Ngài, có lẽ ẩn dụ về “Con chiên lạc” trong Lu-ca 15:1-7 là một trong những hình ảnh gây tò mò và cảm động nhất. Thoạt nghe, hành động của người chăn chiên – bỏ lại chín mươi chín con an toàn trong đồng vắng để đi tìm một con bị lạc – dường như phi lý về mặt toán học, thậm chí là thiếu trách nhiệm. Tại sao lại mạo hiểm số đông vì một cá nhân? Câu hỏi này chạm đến cốt lõi của sự khác biệt giữa tư duy con người và tư duy của Đức Chúa Trời, giữa sự tính toán và tình yêu thương, giữa giá trị số lượng và giá trị linh hồn. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bối cảnh, ý nghĩa thần học, và sự ứng dụng mãnh liệt của ẩn dụ này cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Trước khi đi vào chi tiết ẩn dụ, chúng ta phải hiểu tại sao Chúa Giê-xu lại kể câu chuyện này. Kinh Thánh ghi: “Hết thảy các người thâu thuế và người có tội đều đến gần Đức Chúa Jêsus đặng nghe Ngài. Các người Pha-ri-si và các thầy thông giáo lằm bằm mà nói rằng: Người nầy tiếp những kẻ tội lỗi, và cùng ăn với họ!” (Lu-ca 15:1-2).

Bối cảnh then chốt là sự “lằm bằm” (trong nguyên ngữ Hy Lạp là diegongyzon, mang nghĩa càu nhàu, xì xầm chỉ trích) của giới lãnh đạo tôn giáo. Họ kinh ngạc và khinh miệt vì một bậc Thầy được tôn trọng như Chúa Giê-xu lại dành thời gian, sự chú ý và thậm chí chia sẻ bữa ăn thân mật với những người bị xã hội và tôn giáo chính thống xem là ô uế, tội lỗi. Câu trả lời của Chúa Giê-xu không phải là một lời biện hộ trực tiếp, mà là ba ẩn dụ liên tiếp: Con chiên bị mất (c.3-7), Đồng bạc bị mất (c.8-10), và Đứa con trai bị mất (c.11-32). Cả ba đều nhấn mạnh vào niềm vui khi tìm lại được điều đã mất. Ẩn dụ “99 và 1” là lời đáp đầu tiên, mạnh mẽ và đanh thép nhất.

“Ngài bèn phán cùng họ lời thí dụ nầy: Trong các ngươi, ai là người có một trăm con chiên, nếu mất một con, mà không để chín mươi chín con ở nơi đồng vắng, đặng đi tìm con đã mất cho kỳ được? Khi đã kiếm được, thì vui mừng vác nó trên vai; đoạn, về đến nhà, kêu bạn hữu và kẻ lân cận, mà nói rằng: Hãy chung vui với ta, vì ta đã tìm được con chiên bị mất. Ta nói cùng các ngươi, trên trời cũng như vậy, sẽ vui mừng cho một kẻ có tội ăn năn hơn là chín mươi chín kẻ công bình không cần phải ăn năn.” (Lu-ca 15:3-7).

1. “Bỏ chín mươi chín con ở nơi đồng vắng”: Hành động này không có nghĩa là bỏ mặc hoặc không quan tâm. Trong văn hóa chăn chiên ở Palestine, “đồng vắng” (erēmos) thường là nơi chăn thả quen thuộc, tương đối an toàn, và người chăn có thể nhờ các đồng nghiệp khác hoặc người phụ tá trông coi tạm thời. Điểm nhấn ở đây là sự ưu tiên cấp bách. Con chiên lạc đang ở trong tình trạng nguy hiểm tức thì: đói khát, có thể bị thú dữ tấn công, không thể tự tìm đường về. Trong khi 99 con còn lại ở trong vòng an toàn tương đối, thì con chiên lạc đang đối diện với sự hủy diệt. Chữ “mất” trong câu 4 và 6 (Hy Lạp: apollumi) không chỉ có nghĩa là thất lạc, mà còn mang hàm ý “hư mất, bị hủy diệt”. Do đó, hành động của người chăn là hành động cứu nguy khẩn cấp.

2. “Đi tìm con đã mất cho kỳ được”: Cụm từ “cho kỳ được” (heōs heurē auto) thể hiện một sự kiên trì, quyết tâm không từ bỏ. Đây không phải là cuộc dạo chơi tìm kiếm nửa vời. Người chăn sẵn sàng đối mặt với hiểm nguy nơi đồng vắng, thức đêm, mệt nhọc, chỉ với một mục tiêu duy nhất: đưa con chiên lạc về. Điều này vẽ nên hình ảnh tuyệt đẹp về Chúa Giê-xu, là Người Chăn Hiền Lành (Giăng 10:11), Đấng không chỉ biết chiên mình, mà còn “phó sự sống mình vì chiên” để tìm và cứu kẻ bị hư mất.

3. “Vui mừng vác nó trên vai”: Đây là chi tiết đầy tình cảm. Con chiên sau khi đi lạc thường kiệt sức và sợ hãi, không thể tự đi về. Người chăn không đánh đập, trách mắng, mà “vác nó trên vai”. Hành động “vác” (Hy Lạp: epitithēmi, đặt lên trên) thể hiện sự gánh vác, chịu đựng thay. Vai là nơi của sức mạnh và sự nâng đỡ. Ê-sai 53:6 đã tiên tri về Đấng Mê-si: “Chúng ta thảy đều như chiên đi lạc... Đức Giê-hô-va đã làm cho tội lỗi của hết thảy chúng ta đều chất trên người.” Chúa Giê-xu chính là Người Chăn gánh tội lỗi của chúng ta trên thập tự giá, và vác chúng ta trở về với Đức Chúa Trời.

4. Niềm vui trên trời và “chín mươi chín kẻ công bình”: Câu kết của ẩn dụ là then chốt: “Trên trời cũng như vậy, sẽ vui mừng cho một kẻ có tội ăn năn hơn là chín mươi chín kẻ công bình không cần phải ăn năn.” Chúa Giê-xu đang dùng lối nói mỉa mai, phê phán thái độ tự công bình của những người Pha-ri-si. Trong mắt Đức Chúa Trời, không ai là “công bình không cần phải ăn năn” cả (Rô-ma 3:10). “99 con” tượng trưng cho những người tự cho mình là đúng, là an toàn trong khuôn khổ tôn giáo, nhưng thực chất lại đang xa cách tấm lòng yêu thương cứu vớt của Đức Chúa Trời. Trọng tâm của thiên đàng không phải là sự tự mãn của những người cho rằng mình không cần được cứu, mà là niềm vui khôn xiết (chara) trước sự ăn năn của một tội nhân. Thiên đàng có một bữa tiệc mỗi khi một linh hồn quay về.

Ẩn dụ này không dạy rằng Đức Chúa Trời yêu người này hơn người kia, nhưng bày tỏ một thuộc tính đặc biệt trong tình yêu của Ngài: Tình yêu cá nhân hóa trong sự quan tâm đến từng cá nhân.

• Tình Yêu Không Phân Bổ Theo Tỷ Lệ: Tình yêu con người thường có giới hạn và bị chia nhỏ. Chúng ta có thể nghĩ: “Chúa có hàng tỷ người để quan tâm, Ngài không có thời gian cho những vấn đề nhỏ của tôi.” Nhưng ẩn dụ này phủ nhận điều đó. Đối với Chúa, bạn là “con chiên một” đó. Ngài biết rõ từng con chiên (Giăng 10:3), số tóc trên đầu bạn đã được đếm (Lu-ca 12:7). Sự quan tâm của Ngài không bị phân tán; Ngài có thể tập trung trọn vẹn vào từng cá nhân như thể chỉ có mình người ấy trên đời.

• Giá Trị Vô Hình Của Một Linh Hồn: Toán học của thiên quốc khác với toán học trần gian. Giá trị của 99 không lớn hơn giá trị của 1. Trong mắt Đấng Tạo Hóa, mỗi linh hồn đều vô giá, được tạo nên theo hình ảnh Ngài (Sáng Thế Ký 1:27). Sự hy sinh của Chúa Giê-xu trên thập tự giá là bằng chứng tối thượng: Ngài đã chết cho “cả thế gian” (1 Giăng 2:2), và cũng chết cho “tôi” (Ga-la-ti 2:20). Do đó, việc tìm kiếm và cứu một linh hồn luôn xứng đáng với mọi nỗ lực.

• Niềm Vui Của Đấng Chuộc Tội: Đức Chúa Trời không cứu chúng ta với thái độ miễn cưỡng hay nghiêm nghị. Ngài cứu với niềm vui. Tiên tri Xô-phô-ni mô tả: “Đức Giê-hô-va... sẽ vui mừng về ngươi trổi tiếng ca;... sẽ lấy sự yêu mến Ngài mà làm cho ngươi nín lặng” (Xô-phô-ni 3:17). Chúa Giê-xu đã chịu khổ hình thập tự “vì sự vui mừng đã đặt trước mặt Ngài” (Hê-bơ-rơ 12:2). Niềm vui đó chính là hình ảnh những đứa con được hòa giải trở về nhà Cha.

Lẽ thật này không chỉ để nghe, mà để sống. Dưới đây là một số áp dụng thực tiễn:

1. Cho Cá Nhân Đang Cảm Thấy “Lạc Mất” hoặc “Nhỏ Bé”:
Có thể bạn đang cảm thấy mình là “con chiên một” – lạc lõng, mệt mỏi, tội lỗi, và nghĩ rằng Chúa đã bỏ bạn. Hãy nhìn vào ẩn dụ này. Hành động của người chăn chứng minh rằng sự lạc mất của bạn không khiến Ngài ngoảnh mặt, mà thúc giục Ngài hành động. Ngài đang tìm kiếm bạn. Sự ăn năn của bạn sẽ khơi dậy niềm vui trên trời. Đừng sợ hãi, hãy để Ngài vác bạn trên vai, gánh lấy gánh nặng và đưa bạn về.

2. Cho Thái Độ Của Chúng Ta Đối Với Người “Lạc Mất”:
Chúng ta có dễ dàng “lằm bằm” như những người Pha-ri-si khi thấy Hội Thánh tiếp cận những người nghiện ngập, có lối sống trụy lạc, hay khác biệt về văn hóa? Ẩn dụ này kêu gọi chúng ta có cái nhìn của Đức Chúa Trời: một linh hồn quý giá đang trong tình trạng nguy cấp. Thay vì phán xét, hãy có lòng thương xót. Thay vì xa lánh, hãy sẵn sàng “đi vào đồng vắng” – ra khỏi vùng an toàn của mình – để chia sẻ tình yêu và phúc âm.

3. Cho Tinh Thần Hội Thánh Địa Phương:
Hội Thánh đôi khi có nguy cơ trở thành “câu lạc bộ của 99 con chiên an toàn”, chỉ chăm lo cho nhau và quên mất sứ mệnh tìm kiếm. Hội Thánh lành mạnh phải có sự cân bằng giữa việc chăm sóc, dạy dỗ chiên trong chuồng (99 con) và nhiệt thành tìm kiếm chiên lạc (1 con). Mỗi Cơ Đốc nhân đều là một “người chăn phụ”. Chúng ta được kêu gọi tham gia vào công việc tìm kiếm đầy vui mừng của Chúa.

4. Trong Sự Cầu Nguyện:
Hãy cầu nguyện với niềm tin rằng Chúa quan tâm đến từng chi tiết của đời bạn. Đồng thời, hãy dành thời gian cầu thay đặc biệt cho “một người” – một thành viên gia đình, một đồng nghiệp, một người hàng xóm đang lạc mất. Hãy tin rằng Đức Chúa Trời đang hành động để tìm kiếm họ, và bạn có thể là công cụ Ngài dùng.

Câu hỏi “Tại sao Chúa lại bỏ 99 con để tìm 1 con?” cuối cùng đã có lời giải. Đó không phải vì 99 con không quan trọng, nhưng vì tình yêu của Người Chăn Hiền Lành là tình yêu cá nhân, kiên trì, cứu vớt và đầy vui mừng. Ngài không muốn một con nào bị hư mất (Ma-thi-ơ 18:14). Trong vương quốc của Đức Chúa Trời, mỗi một cá nhân đều có giá trị vô hạn đến nỗi Con Một Ngài đã phải chịu chết.

Nếu hôm nay bạn đang là con chiên lạc mệt mỏi, hãy ngừng chạy trốn. Hãy để tiếng gọi của Người Chăn dẫn bạn về. Nếu bạn đang là một trong 99 con, hãy cảnh giác với thái độ tự mãn, tự công bình. Hãy mở rộng tấm lòng để chia sẻ niềm vui của thiên đàng khi đồng công với Chúa trong công tác tìm kiếm những “con chiên một” còn đang lạc lối. Bởi vì trên trời, lúc ấy, sẽ lại có thêm một bữa tiệc vui mừng.