Yếu đuối trong đức tin có nghĩa là gì (Rô-ma 14:1)?

Trong hành trình theo Chúa, chúng ta không chỉ đối diện với những thách thức bên ngoài mà còn cả những khác biệt và tranh luận bên trong cộng đồng đức tin. Sứ đồ Phao-lô, trong thư gửi cho Hội Thánh tại Rô-ma, đã đề cập một cách tinh tế và đầy yêu thương đến một hiện tượng phổ biến: sự hiện diện của những người “yếu đuối trong đức tin”. Câu Kinh Thánh then chốt mở đầu cho phân đoạn quan trọng này là:

“Hãy bằng lòng tiếp lấy kẻ kém đức tin, chớ cãi lẫy về sự nghi ngờ.” (Rô-ma 14:1, Kinh Thánh Tiếng Việt 1925)

Điều gì thực sự ẩn chứa đằng sau cụm từ “yếu đuối trong đức tin”? Đây không phải là một sự đánh giá tiêu cực hay miệt thị, mà là một thuật ngữ mô tả mang tính mục vụ sâu sắc, phản ánh tấm lòng của Đức Chúa Trời dành cho con cái Ngài đang trên hành trình trưởng thành. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa thần học, bối cảnh lịch sử, và những ứng dụng thiết thực cho đời sống Hội Thánh ngày nay.

Để thấu hiểu trọn vẹn, chúng ta cần quay về với nguyên ngữ Hy Lạp của phân đoạn. Từ được dịch là “yếu đuối” hay “kém” trong câu 1 là ἀσθενέω (astheneō). Từ này không chỉ đơn thuần nói về sự thiếu sức lực thể chất, mà còn hàm ý sự thiếu vững vàng, thiếu sức mạnh tinh thần hoặc đạo đức, dễ bị tổn thương, lung lay. Trong bối cảnh tâm linh, nó mô tả một đức tin chưa đủ mạnh mẽ, chưa đủ trưởng thành để có sự tự do hoàn toàn trong ân điển.

Đối lập với “yếu đuối” không phải là “mạnh mẽ” theo nghĩa kiêu ngạo, mà là “δυνατός (dynatos)” – có năng lực, mạnh mẽ, vững vàng (xem Rô-ma 15:1). Người có đức tin mạnh mẽ là người hiểu biết và nắm vững sự tự do trong Đấng Christ. Tuy nhiên, sự mạnh mẽ này không được dùng để chà đạp hay khinh dể, mà để nâng đỡ và gánh vác (Rô-ma 15:1).

Cụm từ “trong đức tin” (ἐν πίστει, en pistei) xác định phạm vi của sự yếu đuối này. Đây không phải là yếu đuối trong tính cách, trí tuệ hay năng lực, mà cụ thể là trong sự hiểu biết, áp dụng và kinh nghiệm về đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Nó liên quan đến nhận thức và lương tâm trước những vấn đề không thuộc về cốt lõi của đạo.

Hội Thánh tại Rô-ma là một cộng đồng hỗn hợp, gồm cả tín hữu gốc Do Thái và gốc Ngoại Bang. Sự khác biệt văn hóa và tôn giáo này dẫn đến những xung đột về thực hành. Vấn đề cụ thể được Phao-lô nêu lên trong Rô-ma 14 là:

• Đồ ăn: Người yếu đuối chỉ ăn rau (câu 2), có lẽ vì lo sợ thịt được bán ở chợ đã cúng cho thần tượng, hoặc không được giết mổ theo luật Môi-se (kosher). Người mạnh mẽ hiểu rằng “mọi vật đều là sạch” (câu 14, 20) và ăn mọi thứ với lòng biết ơn.
• Ngày lễ: Người yếu đuối coi ngày này hơn ngày khác (câu 5), có lẽ vẫn giữ các ngày Sa-bát, lễ trăng mới hay các lễ nghi của Cựu Ước như một điều bắt buộc cho sự cứu rỗi hoặc sự nên thánh. Người mạnh mẽ hiểu rằng trong Đấng Christ, mọi ngày đều như nhau, và sự thờ phượng không bị giới hạn bởi một ngày đặc biệt nào.

Những vấn đề này không thuộc về giáo lý căn bản (như thần tánh của Chúa Giê-xu, sự chết chuộc tội, sự sống lại). Chúng là những vấn đề “khả nghi” (câu 1) hay “gây tranh cãi” – những điều mà Kinh Thánh không ra lệnh rõ ràng và lương tâm mỗi người có thể dẫn dắt khác nhau.

Người yếu đuối trong đức tin, theo phân tích của Phao-lô, là người có lương tâm quá nhạy cảm và bị ràng buộc bởi những luật lệ không cần thiết. Họ thêm vào ân điển của Đấng Christ những điều kiện hoặc quy tắc ngoại lai, vô tình biến chúng thành gánh nặng và tiêu chuẩn để đánh giá người khác. Sự yếu đuối này xuất phát từ:

1. Thiếu hiểu biết thấu đáo về sự tự do trong ân điển: Họ chưa hoàn toàn nắm bắt được chân lý “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 2:8). Họ vẫn nghĩ rằng một số việc làm nhất định có thể ảnh hưởng đến địa vị được xưng công bình của mình.
2. Di sản tôn giáo cũ: Đối với tín hữu gốc Do Thái, đó là sự níu kéo của Luật Pháp và truyền thống. Đối với tín hữu gốc ngoại bang mới tin, đó là nỗi sợ hãi cũ về thần tượng và ô uế.
3. Lương tâm chưa được tái tạo hoàn toàn: Lương tâm cần được thanh tẩy bởi Lời Chúa và sự dạy dỗ (Hê-bơ-rơ 9:14). Khi chưa được như vậy, nó dễ bị kết tội và sợ hãi.

Phao-lô cũng đề cập một hiện tượng tương tự trong 1 Cô-rinh-tô 8, khi nói về việc ăn thịt cúng thần tượng. Ở đó, ông gọi họ là người “yếu đuối” (ἀσθενής, asthenēs) với lương tâm “nhạy cảm” (συνείδησις, suneidēsis) dễ bị vấp phạm (1 Cô-rinh-tô 8:7, 10-12).

Lời khuyên của Phao-lô trong Rô-ma 14:1 dành cho cả hai nhóm, nhưng đặc biệt nhắm đến những người có đức tin mạnh mẽ. Ông đưa ra hai mệnh lệnh rõ ràng:

1. “Hãy bằng lòng tiếp lấy” (Προσλαμβάνεσθε, Proslambanesthe): Động từ Hy Lạp này rất mạnh mẽ. Nó không chỉ có nghĩa là “chấp nhận sự hiện diện của”, mà còn là đón tiếp cách thân thiện, tiếp đón vào trong mối thông công, chấp nhận hoàn toàn với thái độ tích cực. Nó giống như cách Chúa Giê-xu đã tiếp nhận chúng ta (Rô-ma 15:7). Điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn, khiêm nhường và chủ động xây dựng mối quan hệ.

2. “Chớ cãi lẫy về sự nghi ngờ” (μὴ εἰς διακρίσεις διαλογισμῶν, mē eis diakriseis dialogismōn): Nghĩa là đừng tranh cãi, đừng phán xét, đừng nhìn vào những quan điểm khác biệt đó với thái độ nghi ngờ hay chỉ trích. “Sự nghi ngờ” ở đây chỉ những vấn đề ý kiến, những điều không rõ ràng trong Kinh Thánh. Tranh luận về những điều này không sinh ra tình yêu thương hay sự hiệp một, mà chỉ gây chia rẽ và làm tổn thương lương tâm người yếu đuối.

Phao-lô nhấn mạnh: “Ai là người đánh xét đầy tớ kẻ khác? Nó đứng hay ngã, ấy là việc chủ nó; song nó sẽ đứng, vì Chúa có quyền cho nó đứng vững vàng.” (Rô-ma 14:4). Chúa Giê-xu mới là Chủ và là Quan Xét. Công việc của chúng ta là yêu thương và gây dựng, không phải xét đoán động cơ hay lương tâm của anh em mình.

Vấn đề “yếu đuối trong đức tin” không chỉ tồn tại ở thế kỷ thứ nhất. Nó xuất hiện dưới nhiều hình thức trong Hội Thánh ngày nay:

• Về văn hóa & hình thức thờ phượng: Tranh cãi về nhạc cụ, phong cách âm nhạc (thánh ca cổ điển hay đương đại), trang phục đi nhà thờ.
• Về thực hành cá nhân: Quan điểm về việc xem phim, nghe nhạc đời, sử dụng mạng xã hội, trang điểm, uống rượu bia (trong chừng mực không say), chơi thể thao vào ngày Chúa Nhật.
• Về quan điểm thần học phụ: Cách hiểu về thời kỳ cuối cùng (cơn đại nạn, ngày Chúa đến), ân tứ Thánh Linh (như nói tiếng lạ, chữa bệnh) trong thời hiện tại.

Nguyên tắc ứng xử cho tín hữu ngày nay:

1. Phân Biệt Giữa Giáo Lý Cốt Lõi và Vấn Đề Phụ: Chúng ta phải bảo vệ sự trong sáng của Phúc Âm (đức tin, sự cứu rỗi bởi ân điển, thần tánh Chúa Giê-xu). Nhưng trên những vấn đề phụ, hãy cho phép sự tự do và không biến ý kiến cá nhân thành giáo điều bắt buộc.
2. Người Mạnh Phải Gánh Vác Người Yếu (Rô-ma 15:1): Thay vì khinh dể (“Chuyện nhỏ mà cũng không dám làm!”), hãy kiêng cử điều gì có thể làm cho anh em mình vấp phạm hay bối rối. Đây không phải là giả hình, mà là tình yêu thương chân thật: “Vậy thì, chúng ta là kẻ mạnh, phải gánh vác sự yếu đuối của những kẻ chẳng mạnh, chớ làm cho đẹp lòng mình.” (Rô-ma 15:1).
3. Tìm Kiếm Sự Hiệp Một và Gây Dựng: Mục đích tối thượng không phải là “thắng” trong tranh luận, mà là “hãy cố gắng làm cho thành sự hiệp một của Thánh Linh” (Ê-phê-sô 4:3). Hãy hỏi: “Điều tôi làm/suy nghĩ có đang gây dựng cho người khác và cho Hội Thánh không?” (Rô-ma 14:19).
4. Tôn Trọng Lương Tâm Cá Nhân và Sự Dẫn Dắt Của Thánh Linh: “Phàm việc gì không bởi đức tin mà làm, thì đó là tội lỗi.” (Rô-ma 14:23). Nếu một việc làm khiến lương tâm bạn cáo trách, dù bản thân việc đó không sai, thì đừng làm. Đồng thời, đừng lấy lương tâm mình làm thước đo bắt người khác phải theo.

Phân đoạn Rô-ma 14 không kết thúc bằng việc phân định ai đúng ai sai, mà bằng lời kêu gọi hướng đến tình yêu thương và sự bình an: “Vả, nước Đức Chúa Trời chẳng tại sự ăn uống, nhưng tại sự công bình, bình an, vui vẻ bởi Đức Thánh Linh vậy.” (Rô-ma 14:17).

“Yếu đuối trong đức tin” là một trạng thái cần được cảm thông và nâng đỡ, không phải để kết án hay loại trừ. Nó nhắc nhở chúng ta rằng sự trưởng thành thuộc linh là một hành trình, và mỗi người có một nhịp độ khác nhau. Thái độ của chúng ta đối với anh em yếu đuối phản chiếu tình yêu của Đấng Christ dành cho chính chúng ta – những người vốn yếu đuối nhưng đã được Ngài tiếp nhận cách trọn vẹn (Rô-ma 5:6).

Cuối cùng, mọi sự chúng ta làm phải xuất phát từ tình yêu: “Hãy mặc lấy tình yêu thương, vì là dây liên lạc của sự trọn lành.” (Cô-lô-se 3:14). Khi chúng ta sống theo nguyên tắc yêu thương này, chúng ta không chỉ vâng lời Chúa mà còn trở nên công cụ Ngài dùng để gây dựng Hội Thánh vững mạnh, hiệp một trong sự tôn trọng và ân điển dồi dào.