Giáo Hội Giám Lý Toàn Cầu là gì?

Trong bức tranh đa dạng của Cơ Đốc giáo toàn cầu, Giáo Hội Giám Lý Toàn Cầu (The Global Methodist Church) nổi lên như một hiện tượng đáng chú ý vào đầu thập niên 2020. Sự ra đời của giáo hội này không chỉ là một sự kiện giáo hội học mà còn phản ánh những cuộc tranh luận thần học sâu sắc về thẩm quyền của Kinh Thánh, bản sắc đức tin và sự trung tín với phúc âm lịch sử. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về nguồn gốc, nền tảng thần học, cấu trúc và tiếng gọi của Giáo Hội Giám Lý Toàn Cầu dưới ánh sáng của Lời Chúa.

Để hiểu Giáo Hội Giám Lý Toàn Cầu, chúng ta phải quay về cội nguồn với John Wesley (1703-1791) và phong trào Giám Lý (Methodist) vào thế kỷ 18 tại Anh. Wesley, một giáo sĩ của Anh Giáo, không có ý định thành lập một giáo hội mới. Ông và em trai Charles tập trung vào việc đem Tin Lành đến cho quần chúng, nhấn mạnh vào sự cứu rỗi bởi đức tin, kinh nghiệm cá nhân với Đấng Christ, và đời sống thánh khiết. Cái tên "Methodist" (Người Giám Lý/Phương Pháp) ban đầu là biệt danh chế giễu để chỉ những người theo đuổi một "phương pháp" sống đạo kỷ luật và nghiêm túc.

Phong trào này lớn mạnh và cuối cùng trở thành Giáo Hội Giám Lý (United Methodist Church - UMC) tại Hoa Kỳ vào năm 1968, sau nhiều lần sáp nhập. Trong nhiều thập kỷ, UMC trở thành một trong những giáo hội Tin Lành lớn nhất tại Mỹ và có ảnh hưởng toàn cầu. Tuy nhiên, những bất đồng ngày càng sâu sắc về thẩm quyền của Kinh Thánh, đặc biệt xoay quanh các vấn đề đạo đức tính dục và hôn nhân, đã dẫn đến những xung đột không thể hòa giải. Sau nhiều năm cầu nguyện, đối thoại và các kỳ hội nghị, một bộ phận lớn các nhà thờ và tín hữu Giám Lý, kêu gọi sự trung tín với giáo lý lịch sử, đã quyết định rời khỏi UMC để thành lập một giáo hội mới.

Vào ngày 1 tháng 5 năm 2022, Giáo Hội Giám Lý Toàn Cầu (Global Methodist Church - GMC) chính thức được thành lập. Mục tiêu của GMC là "kế thừa di sản thần học, đạo đức và truyền giáo tốt nhất của truyền thống Giám Lý" trong khi cam kết mạnh mẽ với thẩm quyền tuyệt đối của Kinh Thánh. Sự ra đời này không phải là một sự chia rẽ đơn thuần, mà theo quan điểm của họ, là một sự "ly thân có trật tự" để bảo tồn và tiếp tục sứ mệnh nguyên thủy của phong trào Giám Lý.

Thần học của Giáo Hội Giám Lý Toàn Cầu được xây dựng trên bốn trụ cột chính, thường được gọi là "**Phương Pháp Wesley**" (Wesleyan Quadrilateral) với Kinh Thánh giữ vị trí tối thượng, cùng với Truyền Thống, Kinh Nghiệm và Lý Trí được soi dẫn bởi Lời Chúa. Hãy cùng phân tích từng điểm dưới ánh sáng Kinh Thánh.

1. Thẩm Quyền Tuyệt Đối của Kinh Thánh: GMC tái khẳng định Kinh Thánh Cựu Ước và Tân Ước là Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn, là quy tắc đức tin và nếp sống tối cao. Điều này phù hợp với lời dạy của Sứ đồ Phao-lô: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành." (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Từ ngữ "soi dẫn" trong tiếng Hy Lạp là "theopneustos" (θεόπνευστος), nghĩa đen là "Đức Chúa Trời thở ra". Điều này khẳng định nguồn gốc thần thượng và thẩm quyền tuyệt đối của Kinh Thánh. Mọi vấn đề đức tin, giáo lý và đạo đức đều phải được đánh giá dưới thẩm quyền rõ ràng và không thể sai lầm của Lời Chúa.

2. Sự Cứu Rỗi Bởi Ân Điển Qua Đức Tin (Sola Gratia & Sola Fide): Nền tảng này hoàn toàn phù hợp với luận đề cốt lõi của Cải Chánh Tin Lành. John Wesley nhấn mạnh rằng sự cứu rỗi là một món quà ân điển của Đức Chúa Trời, được tiếp nhận bởi đức tin cá nhân nơi Chúa Giê-xu Christ. Kinh Thánh chép: "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời." (Ê-phê-sô 2:8). Sự nhấn mạnh này ngăn chặn mọi hình thức của chủ nghĩa công đức, đặt Chúa Giê-xu làm trung tâm duy nhất của sự cứu rỗi.

3. Kinh Nghiệm Cá Nhân và Sự Đảm Bảo Cứu Rỗi: Wesley dạy rằng một Cơ Đốc nhân có thể có sự đảm bảo bên trong rằng mình đã được cứu – không dựa trên cảm xúc chóng qua, mà dựa trên lời chứng của Đức Thánh Linh. Sứ đồ Phao-lô viết: "Chính Đức Thánh Linh làm chứng cho lòng chúng ta rằng chúng ta là con cái Đức Chúa Trời." (Rô-ma 8:16). Từ "làm chứng" trong Hy Lạp là "symmartyrei" (συμμαρτυρεῖ), có nghĩa là "cùng làm chứng với". Thánh Linh cùng làm chứng với tâm linh chúng ta về địa vị làm con. Điều này dẫn đến một đức tin sống động, không chỉ là sự đồng ý về trí thức.

4. Sự Thánh Hóa và Đời Sống Thánh Khiết: Đây có lẽ là dấu ấn đặc trưng nhất của thần học Giám Lý. Wesley tin rằng ân điển cứu rỗi của Đức Chúa Trời không chỉ tha thứ tội lỗi (sự xưng công bình) mà còn giải phóng chúng ta khỏi quyền lực của tội lỗi để sống một đời sống yêu mến Chúa và yêu người (sự thánh hóa). Đây là một tiến trình cả đời, được Thánh Linh tể trị. Kinh Thánh dạy: "Vì ấy chính Đức Chúa Trời cảm động lòng anh em vừa muốn vừa làm theo ý tốt Ngài." (Phi-líp 2:13). Sự thánh hóa được thể hiện qua "các việc lành", không phải là nguyên nhân của sự cứu rỗi, mà là kết quả tất yếu và bằng chứng của một đức tin chân thật (Gia-cơ 2:17).

GMC được thiết kế với cấu trúc đơn giản hơn và trao nhiều quyền tự trị hơn cho các hội thánh địa phương so với cơ cấu hành chính phức tạp của UMC cũ. Mục tiêu là giảm bớt gánh nặng hành chính và tài chính, để các hội thánh có thể tập trung nguồn lực vào sự thờ phượng, môn đồ hóa và truyền giáo.

Trọng Tâm Truyền Giáo: Ngay từ tên gọi "Toàn Cầu", GMC đã xác định rõ tầm nhìn quốc tế. Họ cam kết hỗ trợ và hợp tác với các hội thánh và giáo sĩ trên khắp thế giới, đặc biệt là ở các khu vực đang phát triển. Điều này đáp ứng Đại Mạng Lệnh của Chúa Giê-xu: "Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi." (Ma-thi-ơ 28:19-20).

Đời Sống Thờ Phượng: Thờ phượng trong GMC có thể đa dạng, từ nghi thức truyền thống đến đương đại, nhưng trọng tâm vẫn là rao giảng Lời Chúa cách trung thực và cử hành các thánh lễ (Báp-têm và Tiệc Thánh). Họ xem Tiệc Thánh không chỉ là kỷ niệm, mà là một phương tiện quan trọng để nhận lãnh ân điển Chúa (means of grace).

Cho dù chúng ta có thuộc về giáo hội này hay không, những nguyên tắc căn cốt của di sản Giám Lý mà GMC đang tìm cách phục hưng đều mang lại những bài học quý giá cho mọi Cơ Đốc nhân.

1. Sống Kỷ Luật Trong Phương Pháp Của Ân Điển: Tinh thần "phương pháp" của Wesley gợi nhắc chúng ta về sự cần thiết của một đời sống đạo có kỷ luật: đọc Kinh Thánh hằng ngày, cầu nguyện, kiêng ăn, tham dự nhóm nhỏ và phục vụ. Đây không phải là luật lệ cứng nhắc để được Chúa yêu, mà là những "phương tiện ân điển" (means of grace) để chúng ta ở lại trong mối tương giao với Ngài, như Chúa Giê-xu dạy: "Hãy cứ ở trong ta, thì ta sẽ ở trong các ngươi... vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được." (Giăng 15:4-5).

2. Theo Đuổi Sự Thánh Hóa Trong Đời Sống Hằng Ngày: Thần học về sự thánh hóa nhắc nhở chúng ta rằng đức tin chân chính phải biến đổi toàn bộ con người và cuộc sống. Nó thách thức chúng ta xem xét: Đức tin của tôi có đang sản sinh ra "bông trái của Thánh Linh" - "lòng yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ" không? (Ga-la-ti 5:22-23). Sự thánh hóa diễn ra tại nơi làm việc, trong gia đình, và trong cách chúng ta đối xử với người lân cận.

3. Cân Bằng Giữa Chân Lý và Tình Yêu Thương: Sự ra đời của GMC từ một cuộc xung đột giáo lý cho thấy tầm quan trọng của việc giữ vững chân lý trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15). Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi yêu thương mọi người cách chân thành, nhưng tình yêu thương chân chính không bao giờ đòi hỏi chúng ta phải thỏa hiệp với những lẽ thật rõ ràng của Kinh Thánh. Chúng ta phải "ghét điều dữ, mến điều lành" (A-mốt 5:15).

4. Cam Kết Với Sứ Mệnh Cá Nhân và Toàn Cầu: Tinh thần truyền giáo nhiệt thành của phong trào Giám Lý thúc giục mỗi chúng ta. Truyền giáo không chỉ dành cho mục sư hay giáo sĩ, mà là cho mọi tín đồ. Mỗi chúng ta đều có một "phạm vi ảnh hưởng" - gia đình, bạn bè, đồng nghiệp - nơi Chúa đặt chúng ta để làm chứng về Ngài.

Giáo Hội Giám Lý Toàn Cầu đại diện cho một nỗ lực đáng chú ý trong thế giới Tin Lành đương đại: đó là nỗ lực giữ vững sự trung tín với Kinh Thánh và phúc âm lịch sử trong khi tìm cách truyền đạt chân lý vĩnh cửu đó một cách có liên quan và hiệu quả cho thế giới ngày nay. Sự hình thành của họ là một lời nhắc nhở nghiêm túc cho mọi giáo hội và Cơ Đốc nhân về sự cần thiết phải luôn đặt mình dưới thẩm quyền của Lời Chúa, sẵn sàng cải cách khi cần, và không ngừng theo đuổi sự thánh khiết trong quyền năng của Thánh Linh.

Cuối cùng, danh hiệu giáo hội không cứu ai. Điều quan trọng nhất không phải là chúng ta thuộc về hệ phái nào, mà là chúng ta có thuộc về Đấng Christ hay không, có đang bước đi trong ân điển và lẽ thật của Ngài hay không. Ước mong mỗi chúng ta, dù trong giáo hội nào, đều có thể nói như Sứ đồ Phao-lô: "Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi; nay tôi còn sống trong xác thịt, ấy là tôi sống trong đức tin của Con Đức Chúa Trời, là Đấng đã yêu tôi, và phó chính mình Ngài vì tôi." (Ga-la-ti 2:20).