Trường Của Các Nhà Tiên Tri
Trong hành trình tìm hiểu lịch sử cứu chuộc và sự dạy dỗ của Đức Chúa Trời qua dân Y-sơ-ra-ên, chúng ta bắt gặp một tổ chức đặc biệt và đầy linh cảm: Trường của các Nhà Tiên Tri (hay còn gọi là “Các Con Trai của các Đấng Tiên Tri”). Đây không phải là một cơ sở giáo dục theo nghĩa hiện đại, mà là một cộng đồng đào tạo thuộc linh, nơi những người được kêu gọi được dạy dỗ, rèn luyện để trở thành những tiên tri và đầy tớ trung tín của Đức Giê-hô-va. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, mục đích, sinh hoạt và bài học thuộc linh từ những “trường” đặc biệt này.
I. Khái Niệm Và Nguồn Gốc Kinh Thánh
Cụm từ “trường của các đấng tiên tri” xuất hiện lần đầu tiên và rõ ràng nhất trong 1 Sa-mu-ên 19:18-24. Sau khi trốn khỏi vua Sau-lơ, “Sa-mu-ên đi đến Ra-ma, ... còn Đa-vít trốn và đến cùng Sa-mu-ên tại Ra-ma, thuật lại mọi điều Sau-lơ đã làm cho mình. Đoạn, người đi với Sa-mu-ên, và cả hai đều ở tại Na-giốt. Người ta cho Sau-lơ hay điều đó... Vậy, Sau-lơ sai sứ giả đến bắt Đa-vít. Chúng thấy một bọn tiên tri nói tiên tri, và Sa-mu-ên đứng đầu chúng.”
Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, khái niệm này thường được diễn đạt là “benei hannevi’im” (בְּנֵי הַנְּבִיאִים), dịch sát là “các con trai của các đấng tiên tri”. Từ “con trai” (ben) ở đây không chỉ nghĩa huyết thống, mà còn mang nghĩa môn đồ, người học việc, hoặc thành viên của một nhóm. Họ là những người được tập hợp quanh một tiên tri lãnh đạo (như Sa-mu-ên, Ê-li, Ê-li-sê) để học tập, phục vụ và được chuẩn bị cho chức vụ tiên tri. Họ thường sống chung trong các cộng đồng (“beit” - nhà), từ đó hình thành nên thuật ngữ “trường”.
II. Sự Phát Triển Của Các Trường Tiên Tri Qua Các Thời Kỳ
1. Thời Kỳ Sa-mu-ên (Cuối Thời Các Quan Xét): Sa-mu-ên là nhân vật trung tâm trong việc hình thành và tổ chức các nhóm tiên tri này. Trong bối cảnh đất nước hỗn loạn về chính trị và suy đồi về thuộc linh (1 Sa-mu-ên 3:1), Sa-mu-ên được Đức Chúa Trời lập lên làm tiên tri (1 Sa-mu-ên 3:20). Ông đã tập hợp những người trẻ có lòng kính sợ Chúa, có lẽ tại Ra-ma, Na-giốt, và có thể cả các địa điểm khác, để dạy họ Lời Chúa, luật pháp, lịch sử của Y-sơ-ra-ên, và đời sống cầu nguyện. Đây là nỗ lực tái lập trật tự thuộc linh và chuẩn bị cho sự chuyển giao sang chế độ quân chủ.
2. Thời Kỳ Ê-li và Ê-li-sê (Thời Vương Quốc Bị Chia Đôi): Đây là thời kỳ hoàng kim và được ghi chép nhiều nhất về “các con trai của các đấng tiên tri”. Họ xuất hiện rải rác tại các thành như Bê-tên, Giê-ri-cô, và Ghinh-ganh (2 Các Vua 2:3, 5, 7, 15; 4:38; 6:1).
- Quy mô và Tổ chức: Họ sống thành các cộng đồng khá đông. 2 Các Vua 2:16 chép nhóm tại Giê-ri-cô có 50 người. Họ có người lãnh đạo (“chúa”), như trong 2 Các Vua 6:1 họ nói với Ê-li-sê: “Nơi chúng tôi ở trước mặt thầy là hẹp quá.”
- Mối quan hệ với Tiên tri lãnh đạo: Họ gọi Ê-li-sê là “cha” (2 Các Vua 2:12), thể hiện mối quan hệ thầy-trò thuộc linh sâu sắc. Họ vâng phục, học hỏi và phục vụ dưới sự chỉ dẫn của ông.
- Sinh hoạt: Họ cùng nhau ở, học tập, và có lẽ cùng lao động để tự cung tự cấp (2 Các Vua 4:38-41 kể về việc họ đi hái rau và nấu canh). 2 Các Vua 6:1-7 cho thấy họ cùng nhau xây dựng, mở rộng nơi ở, và chứng kiến phép lạ qua Ê-li-sê.
3. Các Giai Đoạn Sau: Có bằng chứng về sự tồn tại của các nhóm tiên tri vào thời tiên tri A-mốt (A-mốt 7:14) và có lẽ cả thời Ê-sai. Tuy nhiên, sau thời lưu đày Ba-by-lôn, mô hình này dường như không còn, nhường chỗ cho các hội đường và sự giảng dạy của các thầy thông giáo.
III. Mục Đích Và Chức Năng Của Trường Tiên Tri
Qua nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta thấy các trường tiên tri có những mục đích thiết yếu sau:
1. Đào Tạo và Môn Đồ Hóa: Đây là chức năng cốt lõi. Các tiên tri trẻ được dạy để:
- Hiểu biết Lời Chúa và Luật Pháp: Nền tảng của mọi lời tiên tri chân chính phải phù hợp với luật pháp Môi-se đã được ban cho (Phục Truyền 13:1-5).
- Nhận Biết Tiếng Chúa: Trong thời kỳ “hiếm có khải tượng” (1 Sa-mu-ên 3:1), việc học phân biệt tiếng Chúa với tiếng lòng mình hay tiếng thế gian là vô cùng quan trọng.
- Sống Đời Sống Thánh Khiết: Họ được rèn luyện trong sự vâng lời, khiêm nhường và tách biệt khỏi sự thờ lạy hình tượng lan tràn.
2. Bảo Tồn và Truyền Bá Lẽ Thật: Trong những thời kỳ vua chúa và dân chúng bội đạo (như dưới thời A-háp và Giê-sa-bên), các trường tiên tri trở thành những “ốc đảo thuộc linh”, nơi gìn giữ sự thờ phượng chân thần Giê-hô-va. Họ là lực lượng đối trọng thuộc linh với 450 tiên tri của Ba-anh và 400 tiên tri của A-sê-ra (1 Các Vua 18:19).
3. Hỗ Trợ và Cố Vấn: Các tiên tri lãnh đạo như Ê-li-sê thường xuyên được các “con trai” của mình tháp tùng và hỗ trợ trong chức vụ. Họ cũng đóng vai trò như một cộng đồng cầu nguyện và khích lệ lẫn nhau.
4. Loan Báo Sứ Điệp: Đôi khi, cả nhóm có thể cùng tham gia vào việc công bố sứ điệp của Đức Chúa Trời một cách công khai, như được thấy khi họ cùng chứng kiến Ê-li được cất lên trời và đồng thanh tuyên xưng: “Thần của Ê-li đậu trên Ê-li-sê!” (2 Các Vua 2:15).
IV. Bài Học Ứng Dụng Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Mặc dù chức vụ tiên tri theo mô hình Cựu Ước đã chấm dứt với sự đến của Chúa Giê-su Christ (Hê-bơ-rơ 1:1-2), và chức vụ sứ đồ cùng những dấu kỳ đặc biệt của thời kỳ thành lập Hội Thánh cũng đã hoàn tất, nhưng nguyên tắc đào tạo và môn đồ hóa thuộc linh vẫn còn nguyên giá trị. Dưới đây là những ứng dụng thực tiễn:
1. Tầm Quan Trọng Của Việc Được Dạy Dỗ Trong Lời Chúa: Các môn đồ thời xưa cần học luật pháp; chúng ta ngày nay càng cần phải “chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời... hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật” (2 Ti-mô-thê 2:15). Mỗi tín hữu cần tìm kiếm sự dạy dỗ chính thống, trung tín với Kinh Thánh, không chỉ nghe giảng Chủ nhật mà còn phải tự mình nghiên cứu, học hỏi.
2. Giá Trị Của Mối Quan Hệ Thầy-Trò Thuộc Linh (Môn Đồ Hóa): Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: “Những điều con đã nghe nơi ta... hãy giao phó cho mấy người trung thành, cũng có tài dạy dỗ kẻ khác” (2 Ti-mô-thê 2:2). Đây chính là tinh thần của trường tiên tri. Các tín hữu trưởng thành cần sẵn lòng dẫn dắt người non trẻ hơn trong đức tin. Các tín hữu trẻ cần tìm kiếm và vâng phục những người dẫn dắt thuộc linh chín chắn.
3. Sức Mạnh Của Cộng Đồng Tin Kính: Các “con trai của các đấng tiên tri” sống chung và cùng nhau lớn lên. Tác giả Hê-bơ-rơ khuyên: “Chớ bỏ qua sự nhóm lại... như mấy kẻ quen làm; nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy” (Hê-bơ-rơ 10:25). Các nhóm nhỏ, giờ tĩnh nguyện, hay các lớp học Kinh Thánh trong Hội Thánh chính là những “cộng đồng” hiện đại giúp chúng ta nương dựa, sửa trị và khích lệ nhau.
4. Đời Sống Cầu Nguyện Và Nhạy Bén Với Thánh Linh: Các tiên tri được đào tạo để nhận biết tiếng Chúa. Ngày nay, mỗi chúng ta đều có Thánh Linh của Đức Chúa Trời ngự trong lòng (Rô-ma 8:9). Chúng ta cần được Lời Chúa (là tiêu chuẩn chân lý) và sự thông công của Hội Thánh rèn luyện để “phân biệt các thần” (1 Giăng 4:1) và nhạy bén với sự dẫn dắt của Thánh Linh trong đời sống hàng ngày.
5. Sự Tận Hiến Và Sẵn Sàng Phục Vụ: Cuộc sống trong trường tiên tri đòi hỏi sự từ bỏ và hi sinh. Họ rời bỏ nhà cửa, gia đình để theo đuổi sự kêu gọi. Chúa Giê-su phán: “Nếu ai muốn theo ta, phải tự bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta” (Lu-ca 9:23). Sự dạy dỗ thuộc linh đích thực luôn đi đôi với đời sống phục vụ và hy sinh, không phải chỉ để tích lũy kiến thức.
Kết Luận
Trường của các nhà tiên tri là một mô hình đào tạo thuộc linh đầy khôn ngoan của Đức Chúa Trời trong lịch sử Y-sơ-ra-ên. Nó nhấn mạnh đến tính cộng đồng, sự vâng phục, nền tảng Lời Chúa, và mối quan hệ thầy-trò. Dù hình thức đã thay đổi, nhưng những nguyên tắc nền tảng ấy vẫn là kim chỉ nam cho công tác đào tạo và môn đồ hóa trong Hội Thánh của Chúa Giê-su Christ ngày nay.
Lời kêu gọi cuối cùng dành cho mỗi chúng ta là: Hãy nhiệt thành tìm kiếm sự dạy dỗ chân chính từ Lời Chúa. Hãy sống gắn bó trong một cộng đồng tin kính nơi Hội Thánh địa phương của bạn. Và hãy sẵn sàng để vừa là một môn đồ ham học hỏi, vừa là một người dẫn dắt trung tín cho thế hệ tiếp theo, hầu cho “thân thể của Đấng Christ” được gây dựng và vinh hiển Ngài được bày tỏ.
“Ấy vậy, anh em chớ trở nên kẻ dại dột, hãy hiểu rõ ý muốn của Chúa là thể nào.” (Ê-phê-sô 5:17)