Ga-la-ti 4:13 Và Bệnh Tật Thể Xác Của Sứ Đồ Phao-lô
Trong hành trình truyền giáo đầy gian khó của Sứ đồ Phao-lô, có những khoảnh khắc cá nhân và dễ tổn thương được ông chia sẻ, không phải để than vãn, mà để làm sáng tỏ công việc của ân điển Đức Chúa Trời. Một trong những khoảnh khắc như vậy được tìm thấy trong thư Ga-la-ti, một bức thư đanh thép bảo vệ Phúc Âm thuần túy. Câu Kinh Thánh Ga-la-ti 4:13 đặt ra một câu hỏi thú vị cho các nhà nghiên cứu: "Vả, anh em biết rằng ấy là tại cớ tật trong xác thịt, mà tôi đã rao truyền Tin Lành cho anh em lần thứ nhất." Vậy, "tật trong xác thịt" này là gì? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích bản văn, bối cảnh, ngôn ngữ nguyên thủy và các cách giải thích thần học để làm sáng tỏ vấn đề này, đồng thời rút ra những bài học quý báu cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Trước khi đi vào chi tiết của câu 13, chúng ta phải hiểu bối cảnh của bức thư. Phao-lô viết thư này cho các Hội Thánh tại xứ Ga-la-ti để đối đầu với những giáo sư giả (những người Giu-đa hóa), những người đang phủ nhận Phúc Âm về ân điển và buộc các tín hữu ngoại bang phải tuân giữ luật pháp Môi-se, đặc biệt là phép cắt bì. Trong các chương 3 và 4, Phao-lô đang tranh luận rằng luật pháp là bực thang dẫn chúng ta đến với Đấng Christ (Ga-la-ti 3:24), và chúng ta không còn là tôi mọi dưới luật pháp nữa, nhưng là con cái của Đức Chúa Trời bởi đức tin (Ga-la-ti 4:7).
Trong phần này (Ga-la-ti 4:12-20), Phao-lô chuyển sang lời kêu gọi cá nhân và đầy tình cảm. Ông nhắc nhở họ về mối quan hệ chân thật mà họ đã có với ông. Ông nói: "Hỡi anh em, tôi nài xin anh em hãy trở nên như tôi, vì tôi đã trở nên như anh em." (câu 12). Tiếp theo, ông nhắc đến "tật trong xác thịt" như một phần của lý do khiến ông đến với họ và được họ tiếp đón cách nồng nhiệt, thậm chí như "một thiên sứ của Đức Chúa Trời, như Đức Chúa Jêsus Christ" (câu 14). Việc đề cập đến bệnh tật ở đây không phải là trọng tâm thần học, mà là một bằng chứng về tình yêu thương chân thành và sự tiếp nhận không vị kỷ của người Ga-la-ti dành cho Phao-lô, trái ngược hoàn toàn với thái độ khắc nghiệt, xét đoán của những người Giu-đa hóa.
Để hiểu rõ, chúng ta cần đi vào ngôn ngữ gốc. Cụm từ "tật trong xác thịt" trong bản Truyền Thống 1925 dịch từ nguyên văn Hy Lạp: "δι' ἀσθένειαν τῆς σαρκός" (di' astheneian tēs sarkos).
- ἀσθένειαν (astheneian): Danh từ này xuất phát từ asthenēs (yếu). Nó có nghĩa là sự yếu đuối, bệnh tật, tình trạng thiếu sức lực. Từ này được dùng trong Tân Ước cho cả bệnh tật thể chất (ví dụ: Ma-thi-ơ 8:17 nói về các bệnh tật) và sự yếu đuối thuộc linh (ví dụ: Rô-ma 6:19).
- τῆς σαρκός (tēs sarkos): Của xác thịt. "Sarx" ở đây rõ ràng chỉ về thân thể vật lý, phần thể xác của con người, chứ không phải theo nghĩa thần học về "xác thịt tội lỗi" như trong Rô-ma 8.
Như vậy, cụm từ này chỉ về một tình trạng bệnh lý, yếu đuối về mặt thể chất. Cụm giới từ "δι'" (di') có nghĩa là "bởi vì, vì cớ". Vậy, Phao-lô đến với người Ga-la-ti vì cớ một chứng bệnh thể xác. Điều này dẫn đến câu hỏi trung tâm: Đó là bệnh gì?
Kinh Thánh không nói rõ, nên các học giả đã đưa ra nhiều giả thuyết dựa trên manh mối từ các thư tín khác của Phao-lô và bối cảnh lịch sử.
1. Giả thuyết về bệnh sốt rét hoặc bệnh nhiệt đới (Sốt rét rừng): Đây là giả thuyết được nhiều người chấp nhận. Xứ Ga-la-ti nằm trên vùng cao nguyên, nhưng để đến đó, Phao-lô có thể đã đi qua các vùng đồng bằng ven biển đầm lầy của Pamphylia (xem Công vụ 13:13-14, 14:24). Những vùng này nổi tiếng là ổ dịch sốt rét. Công vụ 13:13 ghi rằng Giăng Mác đã rời bỏ Phao-lô và Ba-na-ba tại thành Bẹt-giê, thuộc Pamphylia, để trở về Giê-ru-sa-lem. Có thể chuyến đi gian nan và điều kiện khí hậu khắc nghiệt đã khiến Phao-lô mắc bệnh. Trong 2 Cô-rinh-tô 12:7, Phao-lô nói đến "một cái giằm xóc trong thịt tôi", mà nhiều người cho là một ám chỉ khác về chứng bệnh thể xác dai dẳng. Các cơn sốt rét tái phát có thể phù hợp với mô tả "giằm xóc" (kēnksops trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa đen là cái cọc, cái chốt) gây đau đớn liên tục.
2. Giả thuyết về bệnh về mắt: Giả thuyết này dựa chủ yếu vào Ga-la-ti 4:15 và 6:11. - Ga-la-ti 4:15: "Anh em hãy kể cho tôi sự phước đó ở đâu? Vì tôi làm chứng cho anh em rằng, nếu có thể được, chính anh em cũng móc con mắt mình mà cho tôi." Việc nhắc đến "móc mắt" có thể là một cách nói bóng, nhưng cũng có thể gợi ý rằng chứng bệnh của Phao-lô liên quan đến mắt, khiến người Ga-la-ti cảm động sâu sắc. - Ga-la-ti 6:11: "Anh em hãy xem những chữ tôi tự tay viết cho anh em bấy lớn là dường nào!" Việc Phao-lô phải viết chữ lớn có thể do thị lực kém, một di chứng của chứng bệnh về mắt. Hơn nữa, trong Công vụ 9, khi Sau-lơ trở lại, ông bị mù ba ngày và phải được A-na-nia đặt tay để "lấy lại thấy được" (Công vụ 9:18). Có thể sự kiện đó để lại một tổn thương lâu dài cho mắt ông.
3. Giả thuyết về chứng đau nửa đầu (Migraine) kinh niên hoặc động kinh: Một số học giả, dựa trên cách mô tả "giằm xóc" và những lần Phao-lô "ngất trí đi" (2 Cô-rinh-tô 12:2-4), cho rằng ông có thể mắc chứng đau nửa đầu dữ dội kèm theo ảo giác thị giác (aura), hoặc một dạng động kinh nhẹ. Tuy nhiên, giả thuyết này ít bằng chứng hỗ trợ trực tiếp hơn.
4. Giả thuyết về một chấn thương thể chất hoặc tàn tật: Phao-lô từng bị ném đá suýt chết tại Lít-trơ (Công vụ 14:19), một thành phố thuộc xứ Ga-la-ti. Có thể ông đã bị chấn thương nặng, gãy xương hoặc tổn thương lâu dài từ lần đó. Việc ông nhắc đến "tật trong xác thịt" ngay trong bối cảnh nói về người Ga-la-ti có thể là một sự ám chỉ đến sự kiện này.
Kết luận phân tích: Dù không thể khẳng định chắc chắn, giả thuyết về bệnh sốt rét hoặc một chứng bệnh nhiệt đới kết hợp với các vấn đề về mắt có vẻ phù hợp nhất với bối cảnh địa lý, lịch sử và các manh mối trong thư tín. Điều quan trọng hơn cả không phải là chẩn đoán y khoa chính xác, mà là hậu quả và ý nghĩa thần học của nó.
Phao-lô không chia sẻ chi tiết về bệnh tật để được thương hại. Ông làm vậy để dạy một bài học quan trọng về thần học của thập tự giá.
1. Sự yếu đuối là cửa ngõ cho ân điển: Bệnh tật đã buộc Phao-lô phải dừng chân tại Ga-la-ti. Kế hoạch của con người bị gián đoạn, nhưng kế hoạch của Đức Chúa Trời được thực hiện. "Tật trong xác thịt" trở thành công cụ để Tin Lành được rao truyền cho người Ga-la-ti. Điều này minh họa chân lý trong Rô-ma 8:28: "Vả, chúng ta biết rằng mọi sự hiệp lại làm ích cho kẻ yêu mến Đức Chúa Trời." Sự yếu đuối của Phao-lô đã trở thành cơ hội cho quyền năng của Đức Chúa Trời thể hiện.
2. Quyền năng của Đấng Christ được trọn vẹn trong sự yếu đuối: Điều này được Phao-lô trình bày rõ ràng nhất trong 2 Cô-rinh-tô 12:7-10. Khi cầu xin Chúa cất "cái giằm xóc" đi, ông nhận được câu trả lời: "Ân điển ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối." Phao-lô kết luận: "Vậy tôi vì Đấng Christ mà đành chịu trong sự yếu đuối... Vì khi tôi yếu đuối, ấy là lúc tôi mạnh mẽ." Chứng bệnh ở Ga-la-ti chính là một minh họa sống động cho nguyên tắc này. Sự tiếp đón của người Ga-la-ti dành cho một vị sứ đồ yếu đuối, bệnh tật chứng minh rằng quyền phép thu hút họ không đến từ sự hoàn hảo thể chất hay tài hùng biện của Phao-lô, mà từ chính Đấng Christ và Tin Lành mà ông rao giảng.
3. Phá vỡ quan niệm về sự vinh hiển theo thế gian: Trong văn hóa Hy Lạp và cả Do Thái giáo đương thời, bệnh tật đôi khi bị xem là dấu hiệu của sự rủa sả hoặc tội lỗi (xem Giăng 9:2). Phao-lô, một người Pha-ri-si học thức, giờ đây mang trên mình "tật trong xác thịt". Ông hoàn toàn trái ngược với hình ảnh một nhà lãnh đạo hùng mạnh, khỏe khoắn. Nhưng chính qua sự "vật chất hóa" sự yếu đuối này, Phao-lô chứng minh rằng sự vinh hiển của Đức Chúa Trời tỏ ra trong sự nhu mì, hy sinh và thập tự giá của Đấng Christ, chứ không theo tiêu chuẩn của thế gian.
Câu chuyện về "tật trong xác thịt" của Phao-lô không chỉ là một ghi chú lịch sử, mà còn là một kho báu của sự dạy dỗ thiết thực.
1. Đón nhận và sử dụng những điểm yếu của mình cho vinh hiển Chúa: Mỗi chúng ta đều có "tật trong xác thịt" theo nghĩa đen hoặc nghĩa bóng: một hạn chế về sức khỏe, một tính cách nhút nhát, một hoàn cảnh gia đình khó khăn, một quá khứ đau thương. Thay vì oán trách Đức Chúa Trời hoặc cố gắng che giấu, chúng ta có thể học theo Phao-lô, xem đó như một "cái giằm xóc" mà Chúa cho phép để chúng ta không kiêu ngạo (2 Cô-rinh-tô 12:7) và để ân điển Ngài được tỏ ra. Hãy cầu nguyện: "Lạy Chúa, xin hãy dùng sự yếu đuối của con như Ngài đã dùng của Phao-lô, để đưa đẩy con đến đúng nơi Ngài muốn và chạm đến những người Ngài định."
2. Yêu thương và tiếp đón người khác trong sự không hoàn hảo của họ: Phản ứng của người Ga-la-ti đối với Phao-lô bệnh tật là một gương mẫu: "...các anh em không khinh tôi, chẳng chê tôi..." (Ga-la-ti 4:14). Trong Hội Thánh ngày nay, chúng ta có dễ dàng đón tiếp, tôn trọng và yêu thương những anh chị em có khiếm khuyết, bệnh tật, hoặc không "thành công" theo mắt thế gian không? Hay chúng ta vô tình tôn vinh sự khỏe mạnh, tài năng và giàu có? Tình yêu thương Cơ Đốc chân chính được thể hiện qua cách chúng ta đối xử với những người yếu đuối nhất.
3. Trung tín rao truyền Tin Lành dù hoàn cảnh cá nhân thế nào: Phao-lô không để bệnh tật ngăn cản sứ mạng. Ông rao giảng lần thứ nhất tại Ga-la-ti ngay trong và vì cớ tình trạng bệnh của mình. Điều này thách thức chúng ta: Những nan đề sức khỏe, áp lực công việc, lo lắng gia đình có đang khiến chúng ta im lặng về Phúc Âm không? Phao-lô dạy rằng chính trong sự yếu đuối, chứng nhân của chúng ta lại có thể trở nên đầy quyền năng hơn, vì nó cho thấy Tin Lành lớn hơn người rao giảng.
4. Phân biệt giữa thương hại và cảm thông thánh: Người Ga-la-ti không thương hại Phao-lô; họ yêu mến và tiếp nhận ông như một ân tứ từ Đức Chúa Trời. Trong thánh vụ, chúng ta cần sự cảm thông (đồng cảm và chia sẻ gánh nặng) chứ không phải thái độ thương hại làm tổn thương phẩm giá người khác. Sự cảm thông này bắt nguồn từ việc nhận ra rằng chúng ta đều là những chiếc bình bằng đất, chứa kho báu quyền phép thuộc trời (2 Cô-rinh-tô 4:7).
Ga-la-ti 4:13 mở ra cho chúng ta một cái nhìn thân mật vào cuộc đời phục vụ đầy thách thức nhưng đẹp đẽ của Sứ đồ Phao-lô. Dù "tật trong xác thịt" cụ thể là gì đi nữa, thì bài học lớn hơn vẫn sáng ngời: Đức Chúa Trời thường dùng những công cụ yếu đuối và bất toàn nhất để hoàn thành những công việc vĩ đại nhất của Ngài. Bệnh tật của Phao-lô đã trở thành con đường dẫn đến sự cứu rỗi cho người Ga-la-ti, và là bằng chứng sống cho chân lý "khi tôi yếu đuối, ấy là lúc tôi mạnh mẽ."
Đối với mỗi chúng ta ngày nay, câu chuyện này là lời khích lệ sâu sắc. Hãy dâng lên Chúa không chỉ sức mạnh, tài năng của mình, mà cả những điểm yếu, bệnh tật và giới hạn. Hãy tin cậy rằng trong tay Ngài, mọi sự đều có thể trở thành một phần trong kế hoạch tốt lành để bày tỏ ân điển và quyền năng của Đấng Christ. Như Phao-lô đã kinh nghiệm, và như chúng ta có thể kinh nghiệm, chính trong những lúc chúng ta cảm thấy bất lực nhất, quyền năng của Đấng Christ có cơ hội tỏ ra trọn vẹn nhất, để một mình Ngài được tôn cao.
"Ân điển ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối." (2 Cô-rinh-tô 12:9)