Sách Nhã Ca: Ý nghĩa thuộc linh và áp dụng thực tế
Sách Nhã Ca, còn được gọi là Diễm Ca hay Bài Ca của Sa-lô-môn, là một trong những sách độc đáo nhất của Kinh Thánh. Đây là một bài thơ tình nồng thắm, diễn tả tình yêu giữa chàng trai và cô gái, thường được xác định là vua Sa-lô-môn và cô gái Su-la-mít. Nhiều độc giả thắc mắc tại sao một sách như vậy lại được đưa vào Kinh Thánh. Thật ra, sách này không chỉ nói về tình yêu con người, mà còn ẩn chứa những bài học thuộc linh sâu sắc về mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội Thánh, cũng như giữa Đức Chúa Trời và mỗi tín hữu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá ý nghĩa thuộc linh của sách Nhã Ca và áp dụng thực tế vào đời sống Cơ Đốc nhân.
1. Tổng quan về sách Nhã Ca
Sách Nhã Ca được mở đầu bằng câu: “Bài ca của các bài ca, mà Sa-lô-môn đã làm” (Nhã Ca 1:1). Mặc dù có nhiều tranh luận về tác giả, truyền thống Do Thái và Cơ Đốc đều cho rằng Sa-lô-môn là tác giả. Cấu trúc sách gồm 8 chương, là những lời đối thoại giữa chàng (vua Sa-lô-môn) và nàng (cô gái Su-la-mít, được gọi là “người yêu dấu” hoặc “bạn đời”), cùng với sự tham gia của đoàn bạn (các phụ nữ Giê-ru-sa-lem). Nội dung sách miêu tả hành trình tình yêu từ lúc tìm kiếm, hội ngộ, kết hôn cho đến sự gắn bó mật thiết, qua đó ca ngợi vẻ đẹp của tình yêu trong hôn nhân.
Nhã Ca sử dụng nhiều hình ảnh thiên nhiên phong phú và ngôn ngữ lãng mạn, thể hiện sự say đắm, khao khát và trọn vẹn. Từ góc độ thuộc linh, đây là một ẩn dụ (allegory) hoặc biểu tượng về tình yêu của Đấng Christ dành cho Hội Thánh. Nhiều đoạn trong Tân Ước ví sánh Chúa Giê-su là chàng rể và Hội Thánh là cô dâu (Giăng 3:29; Ê-phê-sô 5:25-27; Khải Huyền 19:7). Vì vậy, đọc Nhã Ca dưới ánh sáng của Chúa Giê-su sẽ mở ra cho chúng ta những khía cạnh mới mẻ về tình yêu của Ngài.
2. Ý nghĩa thuộc linh của sách Nhã Ca
2.1. Tình yêu khao khát và tìm kiếm
Ngay từ đầu, cô gái bày tỏ sự khao khát: “Nguyện chàng hôn tôi bằng những cái hôn của miệng chàng; vì ái tình chàng ngon hơn rượu.” (Nhã Ca 1:2). Cô muốn ở gần chàng, được chàng yêu thương. Điều này phản ánh tâm trạng của một tín đồ khao khát được gần gũi Chúa. Tác giả Thi Thiên 42:1 cũng viết: “Như con nai cái thèm khát khe nước, linh hồn tôi cũng trông mong Chúa như vậy.” Sự khao khát thuộc linh là dấu hiệu của mối quan hệ sống động với Chúa.
Trong Nhã Ca 3:1-4, cô gái đi tìm người yêu trong đêm, hỏi han các lính canh, và cuối cùng tìm thấy. Điều này gợi nhớ đến lòng kiên trì tìm kiếm Chúa, như lời Chúa Giê-su phán: “Hãy xin, sẽ được; hãy tìm, sẽ gặp; hãy gõ cửa, sẽ mở cho.” (Ma-thi-ơ 7:7).
2.2. Lời mời gọi thức tỉnh
“Người yêu dấu tôi cất tiếng nói cùng tôi rằng: Hỡi bạn tình ta, người đẹp của ta, hãy trỗi dậy và đến đi! Vì kìa, mùa đông đã qua, mưa đã dứt hết; trên đất các thứ hoa đã nở, mùa hát xướng đã đến, tiếng chim gáy đã vang ra trong xứ chúng ta.” (Nhã Ca 2:10-12)
Đây là lời mời gọi tha thiết của chàng rể muốn cô dâu ra khỏi nơi ẩn náu, bước vào mùa xuân mới. Trong thuộc linh, Chúa Giê-su cũng mời gọi chúng ta: “Hãy trỗi dậy, ra khỏi sự chết, và Đấng Christ sẽ chiếu sáng trên ngươi.” (Ê-phê-sô 5:14). Ngài muốn chúng ta bước ra khỏi tội lỗi, lười biếng, sợ hãi để sống trọn vẹn trong ân điển Ngài.
2.3. Lời tán dương vẻ đẹp của cô dâu
Trong Nhã Ca 4:1-7, chàng rể ca ngợi từng nét đẹp của cô dâu. Những lời khen như “mắt em như chim bồ câu”, “tóc em như bầy dê”, “răng em như bầy chiên mới tắm” v.v… đều mang tính biểu tượng. Về thuộc linh, Đấng Christ nhìn Hội Thánh qua sự cứu chuộc của Ngài và thấy chúng ta “không vết, không nhăn, không chi giống như vậy, nhưng thánh sạch không chỗ trách được” (Ê-phê-sô 5:27). Dù chúng ta còn nhiều yếu đuối, Ngài vẫn yêu chúng ta và thấy chúng ta đẹp đẽ trong Ngài.
2.4. Sự chần chừ và hối tiếc
Một đoạn đáng suy ngẫm là Nhã Ca 5:2-8. Cô dâu đã nghe tiếng chàng gõ cửa, nhưng cô từ chối vì đã cởi áo, rửa chân, không muốn làm bẩn. Khi cô đứng dậy mở cửa thì chàng đã đi xa, cô đi tìm mà không thấy, bị các lính canh đánh đập. Đây là hình ảnh về sự lạnh nhạt thuộc linh: khi Chúa kêu gọi, chúng ta thường viện cớ bận rộn, mệt mỏi, không sẵn sàng đáp ứng ngay. Hậu quả là chúng ta mất đi sự hiện diện quý báu của Ngài và phải trải qua khó khăn. Bài học: hãy nhạy bén với tiếng Chúa và đáp ứng kịp thời.
2.5. Sức mạnh của tình yêu
“Hãy để tôi như ấn trên lòng anh, như ấn trên cánh tay anh; vì tình yêu mạnh như sự chết; lòng ghen dữ như âm phủ… Nhiều nước không thể tắt được ái tình, các sông cũng không ngập nó được.” (Nhã Ca 8:6-7)
Tình yêu thật sự có sức mạnh vượt trên mọi thứ. Điều này phản ánh tình yêu của Đức Chúa Trời dành cho chúng ta: “Vì tôi chắc rằng bất kỳ sự chết, sự sống, các thiên sứ, các kẻ cầm quyền… không có thể phân rẽ chúng ta khỏi sự yêu thương mà Đức Chúa Trời đã chứng cho chúng ta trong Đức Chúa Giê-su Christ, Chúa chúng ta.” (Rô-ma 8:38-39). Tình yêu Chúa không bao giờ dứt, luôn trung tín và bền vững.
2.6. Sự thuộc về nhau
“Bạn thuộc về tôi, tôi thuộc về bạn” (Nhã Ca 2:16; 6:3; 7:10). Đây là sự khẳng định về mối quan hệ độc quyền và vĩnh viễn. Trong thuộc linh, chúng ta thuộc về Chúa: “Anh em không thuộc về chính mình, vì đã được chuộc bằng giá cao rồi” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20). Và Chúa cũng thuộc về chúng ta qua giao ước của Ngài. Đó là mối tương giao thân mật và vững chắc.
3. Áp dụng thực tế trong đời sống Cơ Đốc
Sách Nhã Ca không chỉ để đọc suy ngẫm, mà còn cung cấp nhiều bài học thiết thực cho đời sống hằng ngày của tín hữu. Dưới đây là một số áp dụng:
3.1. Cảm nhận tình yêu của Chúa
Đôi khi chúng ta cảm thấy Chúa xa cách, nhưng Nhã Ca nhắc nhở rằng Ngài yêu chúng tha thiết và luôn tìm kiếm chúng ta. Hãy dành thời gian đọc và suy ngẫm những câu Kinh Thánh trong Nhã Ca, để tâm hồn được nuôi dưỡng bởi tình yêu Ngài. Khi gặp thử thách, hãy nhớ rằng bạn là người được Chúa yêu thương say đắm, Ngài sẽ không bao giờ bỏ bạn.
3.2. Đáp lại bằng sự thờ phượng
Giống như cô dâu tìm đến chàng rể, chúng ta cũng nên tìm kiếm Chúa qua sự cầu nguyện, thờ phượng, và học Lời Ngài. Thiết lập thói quen tĩnh nguyện mỗi ngày. Dâng lên Chúa những lời ngợi khen, biết ơn vì tình yêu Ngài. “Hãy đến, chúng ta hãy hát cho Đức Giê-hô-va” (Thi Thiên 95:1).
3.3. Trung tín với Chúa
Đừng để bất cứ điều gì (công việc, tiền bạc, giải trí, tội lỗi) chiếm vị trí ưu tiên trong lòng bạn. Hãy giữ mối tương giao mật thiết với Chúa như cô dâu chỉ thuộc về một chàng rể. Lời Chúa cảnh báo: “Chớ thờ lạy hình tượng nào khác” (Xuất Ê-díp-tô 20:3). Sự trung tín được thể hiện qua việc vâng giữ các điều răn Ngài và dành thời gian riêng với Ngài.
3.4. Nhạy bén với tiếng Chúa
Bài học từ sự chậm trễ của cô dâu trong chương 5 dạy chúng ta phải đáp ứng ngay khi nghe tiếng Chúa. Tiếng Chúa có thể đến qua Kinh Thánh, qua sự cáo trách của Thánh Linh, qua lời khuyên của anh em. Đừng nói “để mai”, “khi nào rảnh”, mà hãy hành động ngay. Sự vâng lời tức thì là bằng chứng của tình yêu thật.
3.5. Sống trong sự kết hiệp
Mối quan hệ mật thiết với Chúa giúp chúng ta kết quả và được biến đổi. Chúa Giê-su phán: “Ta là cây nho, các ngươi là nhánh. Ai cứ ở trong Ta và Ta trong họ thì sinh ra nhiều trái” (Giăng 15:5). Sự kết hiệp hằng ngày được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa và cầu nguyện. Hãy như cành nho gắn liền với thân nho để nhận lấy sự sống.
3.6. Áp dụng vào hôn nhân trần thế
Nhã Ca cũng là sách dạy về tình yêu vợ chồng. Sách khẳng định vẻ đẹp của tình dục trong hôn nhân, sự tôn trọng, lãng mạn và trung thành. Hôn nhân là hình ảnh của Đấng Christ và Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:31-32), nên các cặp vợ chồng Cơ Đốc cần gìn giữ mối quan hệ thánh khiết, yêu thương và tôn trọng lẫn nhau. Hãy học theo Nhã Ca: dành lời khen ngợi, dành thời gian riêng tư, và luôn trung tín.
4. Kết luận
Sách Nhã Ca là một bức tranh tuyệt đẹp về tình yêu. Khi hiểu theo nghĩa thuộc linh, chúng ta khám phá được tình yêu sâu đậm của Đấng Christ dành cho Hội Thánh và cho từng cá nhân tín hữu. Qua những hình ảnh khao khát, tìm kiếm, lời mời gọi, sự tán dương, bài học về sự chậm trễ và sức mạnh của tình yêu, chúng ta được thúc đẩy đến gần Chúa hơn, sống mật thiết với Ngài hơn. Hãy để tình yêu Chúa, như được bày tỏ trong Nhã Ca, biến đổi tâm hồn và cuộc đời bạn, cũng như chi phối mọi mối quan hệ của bạn, đặc biệt là trong hôn nhân. “Hãy thức dậy, hỡi người yêu dấu của ta, và hãy đến!” (Nhã Ca 2:13).