Ni-cô-đem đã thay đổi như thế nào sau cuộc gặp này?
Trong Kinh Thánh Tân Ước, có một nhân vật đặc biệt mà sự biến đổi của ông diễn ra một cách từ từ nhưng rõ rệt sau khi gặp Chúa Giê-xu. Đó là Ni-cô-đem, một người Pha-ri-si, một thầy dạy luật và là thành viên của Hội đồng Công luận (Sanhedrin). Cuộc trò chuyện ban đêm với Chúa Giê-xu được ghi lại trong Giăng 3:1-21 đã mở ra một hành trình đức tin đầy cảm động. Bài viết này sẽ khám phá bối cảnh, diễn biến và sự thay đổi của Ni-cô-đem, đồng thời rút ra những bài học thực tiễn cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
Bối cảnh của Ni-cô-đem
Ni-cô-đem là một người Pha-ri-si (Giăng 3:1). Nhóm Pha-ri-si nổi tiếng với sự nghiêm ngặt trong việc giữ luật Môi-se và các truyền thống. Ông cũng là “người cai trị dân Giu-đa” (Giăng 3:1), tức là thành viên của Hội đồng Công luận – cơ quan tối cao của người Do Thái thời đó, gồm 71 người, có quyền xét xử các vấn đề tôn giáo và dân sự. Ni-cô-đem còn được Chúa Giê-xu gọi là “giáo sư của dân Y-sơ-ra-ên” (Giăng 3:10), cho thấy ông có học thức cao, thông thạo Kinh Thánh Cựu Ước và được kính trọng.
Với địa vị xã hội và tôn giáo như vậy, Ni-cô-đem có nhiều điều để mất nếu công khai theo Chúa Giê-xu. Tuy nhiên, ông đã bị thu hút bởi những phép lạ và lời giảng dạy của Chúa. Ông đến gặp Chúa Giê-xu ban đêm, có lẽ vì sợ bị đồng nghiệp phát hiện (Giăng 3:2). Điều này cho thấy sự tò mò, khao khát chân lý nhưng còn dè dặt.
Cuộc gặp gỡ ban đêm (Giăng 3:1-21)
Ni-cô-đem mở đầu cuộc trò chuyện bằng lời tôn trọng: “Thưa Thầy, chúng tôi biết Thầy là giáo sư từ Đức Chúa Trời đến; vì những phép lạ Thầy làm này, nếu Đức Chúa Trời chẳng ở cùng, thì không ai làm được” (Giăng 3:2). Chúa Giê-xu đáp lại bằng một tuyên bố gây sốc: “Nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (c.3). Từ “sanh lại” trong nguyên ngữ Hy Lạp là γεννηθῇ ἄνωθεν (gennēthē anōthen), có thể hiểu là “sinh từ trên cao” hoặc “sinh lại”. Ni-cô-đem hiểu theo nghĩa đen nên thắc mắc làm sao một người có thể vào lòng mẹ lần thứ hai để sinh ra.
Chúa Giê-xu giải thích rõ hơn: “Nếu một người chẳng nhờ nước và Thánh Linh mà sanh, thì không được vào nước Đức Chúa Trời” (c.5). Ngài dùng hình ảnh gió (πνεῦμα – pneuma, cũng có nghĩa là Thánh Linh) để minh họa công việc của Thánh Linh: “Gió muốn thổi đâu thì thổi, ngươi nghe tiếng gió, nhưng chẳng biết gió đến từ đâu và đi đâu; hễ ai bởi Thánh Linh mà sanh thì cũng như vậy” (c.8).
Tiếp theo, Chúa Giê-xu nói về sự nhập thể của Ngài, về việc Ngài phải bị treo lên như con rắn trong đồng vắng để ai tin thì được sự sống đời đời (c.14-15). Đoạn Kinh Thánh này cũng chứa câu nổi tiếng: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời” (c.16).
Cuộc đối thoại kết thúc mà không ghi lại phản ứng tức thì của Ni-cô-đem. Có vẻ như ông chưa hiểu hết, nhưng những lời đó đã gieo vào lòng ông hạt giống đức tin.
Sự thay đổi dần dần của Ni-cô-đem
Sau cuộc gặp ban đêm, Ni-cô-đem không biến mất. Chúng ta thấy ông xuất hiện thêm hai lần nữa trong sách Giăng, mỗi lần đều cho thấy sự trưởng thành trong đức tin.
1. Lên tiếng bảo vệ Chúa Giê-xu (Giăng 7:45-52)
Trong bối cảnh lễ Lều Tạm, các thầy tế lễ cả và người Pha-ri-si sai các thuộc hạ đi bắt Chúa Giê-xu, nhưng họ trở về tay không và nói: “Chẳng hề có người nào đã nói như người nầy!” (Giăng 7:46). Các nhà lãnh đạo tức giận và chất vấn. Lúc đó, Ni-cô-đem lên tiếng: “Luật pháp chúng ta có xét đoán người nào trước khi nghe người ấy và biết điều người ấy làm chăng?” (c.51). Ông nhắc nhở họ về nguyên tắc công bằng trong luật pháp: phải nghe người bị cáo trước khi kết tội. Đây là một hành động can đảm, vì ông đang đối diện với những người cùng cấp, những người đang muốn loại trừ Chúa Giê-xu.
Phản ứng của họ là chế nhạo: “Ngươi cũng là người Ga-li-lê sao? Hãy tra xét, sẽ thấy rằng không có tiên tri nào ra từ Ga-li-lê” (c.52). Họ không trả lời được lý lẽ của Ni-cô-đem nên chuyển sang công kích cá nhân. Dù vậy, Ni-cô-đem đã bước ra khỏi vùng an toàn, từ chỗ đến gặp Chúa ban đêm giờ đã công khai bênh vực Ngài trước mặt Hội đồng. Đây là bước tiến đáng kể.
2. Công khai chôn cất Chúa Giê-xu (Giăng 19:38-42)
Sau khi Chúa Giê-xu chịu đóng đinh, một môn đồ thầm kín khác là Giô-sép người A-ri-ma-thê (cũng là thành viên Hội đồng) đã xin Phi-lát lấy xác Chúa. Kinh Thánh ghi: “Lúc đó, Ni-cô-đem là người trước đã đến thăm Chúa Giê-xu ban đêm, cũng đến, đem theo một dược một trăm cân” (Giăng 19:39). Ông cùng Giô-sép lấy xác Chúa, dùng vải gai tẩm hương liệu mà liệm, rồi đặt trong một ngôi mộ mới.
Hành động này có ý nghĩa lớn:
- Công khai nhận diện với Chúa Giê-xu: Việc tham gia chôn cất một người bị kết án tử hình là rất nguy hiểm, có thể khiến ông bị khai trừ khỏi Hội đồng và xã hội. Nhưng Ni-cô-đem không còn sợ hãi.
- Thể hiện lòng tôn kính và yêu mến: Ông mang theo một lượng lớn hương liệu quý giá (khoảng 33 kg) – một cử chỉ xa xỉ, thể hiện sự tôn trọng và tin rằng Chúa Giê-xu xứng đáng.
- Hợp tác với một môn đồ khác: Ông không hành động đơn độc; sự hiệp một của hai môn đồ thầm kín đã trở thành công khai, tạo nên một chứng tá mạnh mẽ.
Như vậy, Ni-cô-đem đã hoàn toàn thay đổi: từ một người tìm kiếm Chúa trong bóng tối, ông trở thành người công khai phục vụ Chúa ngay cả khi Ngài đã chết, với hy vọng về sự sống lại (dù lúc đó có lẽ ông chưa hiểu hết).
Phân tích sự biến đổi
Sự thay đổi của Ni-cô-đem là một minh họa sống động về quá trình tái sinh và tăng trưởng thuộc linh. Chúa Giê-xu đã nói với ông về sự cần thiết phải “sanh lại bởi Thánh Linh”. Mặc dù Ni-cô-đem không lập tức hiểu hay tuyên xưng đức tin, nhưng hạt giống đã được gieo. Qua thời gian, Thánh Linh tác động khiến ông dần dần nhận ra Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si.
Chúng ta thấy ba giai đoạn:
- Giai đoạn tìm kiếm (Giăng 3): Ông đến với Chúa Giê-xu cách kín đáo, với tâm trí tò mò và thiện chí. Ông nhận biết Chúa là giáo sư từ Đức Chúa Trời, nhưng chưa hiểu về vương quốc thiên đàng.
- Giai đoạn đứng lên bảo vệ (Giăng 7): Ông bắt đầu công khai lên tiếng vì lẽ phải, dù chưa tuyên bố mình là môn đồ. Đây là bước chuyển từ bóng tối ra ánh sáng.
- Giai đoạn dấn thân trọn vẹn (Giăng 19): Ông hoàn toàn xác nhận mình thuộc về Chúa Giê-xu bằng hành động cụ thể, bất chấp hậu quả. Ông đã trở thành môn đồ thật sự.
Quá trình này phản ánh lời Chúa Giê-xu trong Giăng 3:21: “Nhưng kẻ làm theo lẽ thật thì đến cùng sự sáng, hầu cho các việc của mình được tỏ ra là đã làm trong Đức Chúa Trời.” Ni-cô-đem đã từ bóng tối bước ra ánh sáng.
Bài học thực tiễn cho Cơ Đốc nhân ngày nay
Câu chuyện của Ni-cô-đem không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà còn là bài học quý báu cho mọi tín hữu:
1. Hãy đến với Chúa Giê-xu dù còn nhiều thắc mắc
Ni-cô-đem đến với Chúa ban đêm, nhưng ít nhất ông đã đến. Chúa Giê-xu không từ chối những người chân thành tìm kiếm, dù họ còn nhiều hiểu lầm. Ngày nay, chúng ta cũng có thể đến với Chúa qua sự cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, và tham dự nhóm nhỏ, ngay cả khi đức tin còn non yếu. Chúa sẵn sàng dạy dỗ và biến đổi chúng ta.
2. Sự tái sinh là khởi đầu và là điều kiện cần
Chúa Giê-xu nhấn mạnh: “Nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời.” Điều này nhắc nhở chúng ta rằng làm người ngoan đạo, có địa vị tôn giáo không đủ; chúng ta cần được Thánh Linh tái sinh, nhận lấy sự sống mới từ Đức Chúa Trời. Đó là ân điển, không phải do công đức.
3. Đức tin lớn lên từng bước
Ni-cô-đem không trở nên mạnh mẽ ngay lập tức. Đức tin của ông phát triển qua thời gian và qua các cơ hội đứng về phía Chúa. Chúng ta đừng nản lòng nếu mình chưa dạn dĩ; hãy trung tín trong những bước nhỏ, Chúa sẽ thêm sức cho chúng ta.
4. Dám lên tiếng vì lẽ phải
Trong Giăng 7, Ni-cô-đem đã dùng kiến thức luật pháp để bảo vệ sự công bằng cho Chúa Giê-xu. Đôi khi chúng ta có thể đứng lên bênh vực chân lý một cách khôn ngoan, ngay cả trong môi trường thù nghịch. Lời nói nhỏ nhưng đúng lúc có thể tạo ảnh hưởng lớn.
5. Công khai đồng nhất với Chúa Giê-xu
Đến cuối cùng, Ni-cô-đem đã công khai xác nhận mình là môn đồ qua việc chôn cất Chúa. Điều này đòi hỏi sự hy sinh và can đảm. Ngày nay, chúng ta cũng được kêu gọi xưng nhận Chúa trước mặt người đời (Rô-ma 10:9-10), dù có thể bị chế giễu hoặc bách hại.
6. Phục vụ Chúa bằng những gì mình có
Ni-cô-đem đã dùng của cải (hương liệu quý) và địa vị (có quyền tiếp cận xác Chúa) để phục vụ Chúa. Mỗi chúng ta đều có những năng lực, tài nguyên, thời gian riêng; hãy dâng lên Chúa để Ngài sử dụng.
7. Hiệp một với các tín hữu khác
Ni-cô-đem và Giô-sép đã cùng nhau thực hiện công việc chôn cất. Sự hiệp nhất giữa các tín hữu làm vững mạnh đức tin và nhân rộng ảnh hưởng. Chúng ta không nên sống đạo đơn độc, nhưng cần thông công với Hội Thánh.
Kết luận
Ni-cô-đem là một tấm gương về sự biến đổi từ một người tìm kiếm kín đáo trở thành môn đồ công khai của Chúa Giê-xu. Cuộc gặp gỡ với Chúa đã thay đổi cuộc đời ông mãi mãi. Qua câu chuyện của ông, chúng ta được khích lệ rằng Chúa Giê-xu luôn sẵn sàng tiếp nhận bất cứ ai đến với Ngài, và Thánh Linh có quyền năng biến đổi chúng ta từ bên trong. Dù bạn đang ở giai đoạn nào trong hành trình đức tin, hãy tiếp tục bước đi trong ánh sáng của Chúa, dạn dĩ hơn mỗi ngày, và sẵn sàng công khai làm chứng về Ngài.
Ước mong mỗi chúng ta cũng kinh nghiệm được sự tái sinh và lớn lên trong ân điển Chúa, để cuộc đời chúng ta ngày càng phản chiếu vinh quang của Đấng Christ.