"Ngày" trong Sáng Thế Ký 1: Nghĩa đen 24 giờ hay một thời kỳ?
Trong các cuộc thảo luận về nguồn gốc vũ trụ và loài người, cách hiểu “ngày” trong Sáng Thế Ký chương 1 luôn là một chủ đề gây tranh cãi giữa các học giả và tín hữu. Liệu những “ngày” được mô tả trong tuần sáng tạo là những ngày theo nghĩa đen, 24 giờ như chúng ta trải nghiệm ngày nay, hay chúng tượng trưng cho những thời kỳ dài (epochs) mà qua đó Đức Chúa Trời hình thành nên thế giới? Câu hỏi này không chỉ liên quan đến việc giải kinh mà còn ảnh hưởng đến quan niệm về tuổi của trái đất, sự tương thích giữa Kinh Thánh và khoa học, và cả cách chúng ta hiểu về Đức Chúa Trời là Đấng Sáng Tạo. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích ngôn ngữ, văn mạch, và các quan điểm giải kinh để làm sáng tỏ ý nghĩa của “ngày” trong Sáng Thế Ký 1, đồng thời rút ra những bài học thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc.
1. Bối cảnh của Sáng Thế Ký 1
Sáng Thế Ký là sách mở đầu của Kinh Thánh, ghi lại công cuộc sáng tạo của Đức Chúa Trời, sự sa ngã của loài người, và khởi đầu lịch sử cứu chuộc. Chương 1 được viết dưới dạng tường thuật lịch sử, với cấu trúc rõ ràng: sáu ngày làm việc và một ngày nghỉ. Mỗi ngày đều có công thức lặp lại: “Và, có buổi tối, và có buổi sáng; ấy là ngày thứ…” (Sáng Thế Ký 1:5,8,13,19,23,31). Việc sử dụng số thứ tự (thứ nhất, thứ nhì, v.v.) và cụm từ “buổi tối và buổi sáng” gợi ý mạnh mẽ về một chu kỳ thời gian bình thường. Tuy nhiên, để hiểu chính xác, chúng ta cần khảo sát từ ngữ và cách dùng của tiếng Hê-bơ-rơ.
2. Nghĩa của từ “Yom” (יוֹם) trong tiếng Hê-bơ-rơ
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “yom” (יום) xuất hiện hơn 2.000 lần trong Cựu Ước và có thể mang nhiều nghĩa tùy ngữ cảnh. Nó có thể chỉ:
- Khoảng thời gian ánh sáng ban ngày (từ sáng đến tối) – như trong Sáng Thế Ký 1:5a: “Đức Chúa Trời đặt tên sự sáng là ngày”.
- Một ngày 24 giờ (bao gồm cả đêm) – ví dụ Sáng Thế Ký 1:5b: “và có buổi tối và buổi sáng; ấy là ngày thứ nhất”.
- Một khoảng thời gian chung chung, không xác định (thời kỳ) – như trong Sáng Thế Ký 2:4: “Ấy là gốc tích trời đất khi đã dựng nên, trong ngày Giê-hô-va Đức Chúa Trời dựng nên trời đất” (ở đây “ngày” bao hàm toàn bộ tuần sáng tạo).
Như vậy, “yom” tự nó có thể chỉ một ngày thông thường hoặc một thời đại dài. Để xác định nghĩa trong Sáng Thế Ký 1, chúng ta cần xem xét những yếu tố đi kèm: cụm “buổi tối và buổi sáng”, số thứ tự, và cách dùng tương tự ở những nơi khác trong Kinh Thánh.
3. Các luận điểm ủng hộ “ngày” là 24 giờ
3.1. Cụm từ “buổi tối và buổi sáng”
Mỗi ngày sáng tạo kết thúc bằng câu “và có buổi tối, và có buổi sáng; ấy là ngày thứ …” (Sáng Thế Ký 1:5,8,13,19,23,31). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, “erev” (buổi tối) và “boker” (buổi sáng) luôn được hiểu là những phần của một ngày bình thường. Cụm từ này xuất hiện hơn 100 lần trong Cựu Ước và luôn chỉ một ngày đêm 24 giờ. Không có chỗ nào trong Kinh Thánh mà “buổi tối và buổi sáng” lại ám chỉ một thời kỳ dài.
3.2. Số thứ tự và số đếm
Các ngày được đánh số thứ tự: “ngày thứ nhất”, “ngày thứ nhì”, …, “ngày thứ sáu”. Khi “yom” đi kèm với số thứ tự (ngày thứ nhất, thứ hai,…) trong tiếng Hê-bơ-rơ, nó luôn chỉ một ngày thông thường 24 giờ. Ví dụ: Xuất Ê-díp-tô Ký 20:9-11 (Mười Điều Răn) nói về sáu ngày làm việc và một ngày nghỉ, chắc chắn là những ngày 24 giờ, và Chúa đã dùng mẫu đó để khuyên bảo dân Y-sơ-ra-ên. Đặc biệt, Xuất 20:11 viết: “Vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ”. Nếu những ngày sáng tạo không phải là ngày bình thường, thì lệnh giữ ngày Sa-bát dựa trên đó sẽ mất đi sự tương đồng rõ ràng.
3.3. So sánh với các đoạn khác
Nhiều chỗ Kinh Thánh nhắc lại sự sáng tạo trong sáu ngày như một sự kiện lịch sử, chẳng hạn Xuất 31:17: “vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời đất, qua ngày thứ bảy Ngài nghỉ và lấy sức lại”. Sứ đồ Ma-thi-ơ cũng đề cập đến buổi đầu sáng thế (Ma-thi-ơ 19:4). Sự nhất quán này cho thấy các tác giả Kinh Thánh hiểu “ngày” theo nghĩa thông thường.
3.4. Lập luận từ sự hiện diện của mặt trời
Một số người cho rằng vì mặt trời chưa được tạo ra cho đến ngày thứ tư, nên không thể có ngày 24 giờ trước đó. Tuy nhiên, Kinh Thánh mô tả Đức Chúa Trời là nguồn sáng (ngày thứ nhất) và sau đó Ngài thiết lập mặt trời, mặt trăng để “làm dấu để định thì tiết, ngày và năm” (Sáng 1:14). Điều này không loại trừ khái niệm ngày dựa trên sự xoay vòng của trái đất; Đức Chúa Trời có thể dùng chính Ngài làm nguồn sáng và phân định ngày đêm. Hơn nữa, nếu “ngày” ở đây là thời kỳ dài, thì việc thiếu mặt trời cũng không giải quyết được gì, vì “buổi tối và buổi sáng” vẫn cần được hiểu theo nghĩa bóng, và lý do đó cũng không mạnh bằng các lập luận trên.
4. Các luận điểm ủng hộ “ngày” là thời kỳ dài
4.1. Từ “yom” có thể chỉ một giai đoạn
Như đã nói, “yom” đôi khi được dùng cho một khoảng thời gian không xác định, ví dụ “ngày của Đức Giê-hô-va” (Ê-sai 2:12), “ngày cứu rỗi” (2 Cô-rinh-tô 6:2), hay “ngày” trong Sáng 2:4 bao trùm cả tuần sáng tạo. Những người ủng hộ thuyết “ngày – thời kỳ” cho rằng vì tuần sáng tạo mô tả những biến đổi địa chất và sinh học lớn, nên “ngày” phải tương ứng với các thời đại địa chất dài hàng triệu năm.
4.2. Ngày thứ bảy kéo dài
Một số học giả lưu ý rằng ngày thứ bảy (ngày Chúa nghỉ) vẫn đang tiếp diễn, vì Hê-bơ-rơ 4:4-11 nói về sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời từ buổi sáng thế và kêu gọi chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi đó. Nếu ngày thứ bảy là một thời kỳ dài, thì các ngày trước cũng có thể là những thời kỳ dài. Tuy nhiên, đây là suy luận từ ẩn dụ, không nhất thiết phải hiểu ngày thứ bảy theo nghĩa đen là một thời kỳ dài; thay vào đó, thư Hê-bơ-rơ dùng sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời như một hình bóng về sự nghỉ ngơi thuộc linh.
4.3. 2 Phi-e-rơ 3:8 và Thi thiên 90:4
“Một ngày ở trước mặt Chúa như ngàn năm, ngàn năm như một ngày” (2 Phi-e-rơ 3:8). Câu này thường được trích dẫn để cho rằng “ngày” của Chúa có thể dài lâu, không phải 24 giờ. Tuy nhiên, bối cảnh của câu nói về sự kiên nhẫn của Chúa đối với ngày cuối cùng, không phải về sự sáng tạo. Thánh vịnh 90:4 cũng tương tự. Những câu này không nhằm định nghĩa “ngày” trong Sáng Thế Ký 1.
4.4. Áp lực từ khoa học hiện đại
Nhiều tín hữu muốn hài hòa Kinh Thánh với các bằng chứng khoa học về tuổi vũ trụ (khoảng 13,8 tỷ năm) và tuổi trái đất (khoảng 4,5 tỷ năm). Họ cho rằng nếu hiểu “ngày” là những thời kỳ dài, thì sự mô tả tuần tự trong Sáng Thế Ký có thể tương ứng với quá trình tiến hóa địa chất và sinh học. Tuy nhiên, cần nhớ rằng khoa học luôn thay đổi, còn Lời Chúa vững bền. Việc giải kinh phải dựa trên chính Kinh Thánh, không bị ép buộc bởi các lý thuyết khoa học hiện hành.
5. Các quan điểm giải kinh khác
5.1. Thuyết khung (Framework Hypothesis)
Thuyết này cho rằng cấu trúc sáu ngày không phải là trình tự thời gian, mà là một bố cục văn chương nhằm dạy về sự toàn năng và trật tự của Đức Chúa Trời. Theo đó, ba ngày đầu thiết lập các “khu vực” (ánh sáng, bầu trời, đất và biển), ba ngày sau lấp đầy các “khu vực” đó (các thiên thể, chim cá, động vật và loài người). “Ngày” chỉ là một cách trình bày thần học, không phải thời gian thực. Tuy nhiên, cách hiểu này phớt lờ các chi tiết lịch sử của bản văn và không phù hợp với cách Kinh Thánh khác nhắc đến sự sáng tạo.
5.2. Ngày theo khải tượng (Revelatory Days)
Một số đề xuất rằng sáu ngày là khoảng thời gian Môi-se nhận khải tượng về sự sáng tạo, chứ không phải thời gian thực tế Đức Chúa Trời dùng để sáng tạo. Quan điểm này không có cơ sở trong bản văn và hiếm được chấp nhận.
5.3. Ngày tượng trưng (Analogical Days)
Quan điểm này cho rằng các ngày sáng tạo là những thời kỳ có thật nhưng không nhất thiết là 24 giờ, mà là những giai đoạn mà Đức Chúa Trời hành động theo cách tương tự như con người làm việc trong tuần. Điều này vẫn giữ được sự liên hệ với mẫu Sa-bát nhưng cho phép thời gian dài hơn.
6. Đánh giá và kết luận về ý nghĩa của “ngày”
Dựa trên phân tích ngôn ngữ, văn mạch, và sự tham chiếu từ các phần khác của Kinh Thánh, chúng ta thấy rằng ý định của tác giả (Môi-se dưới sự linh cảm của Đức Thánh Linh) rất có thể là mô tả sáu ngày theo nghĩa thông thường, 24 giờ. Các yếu tố như “buổi tối và buổi sáng”, số thứ tự, và lời khẳng định trong Mười Điều Răn đều ủng hộ mạnh mẽ cho cách hiểu này. Mặc dù “yom” đôi khi có nghĩa rộng, nhưng khi nó đi kèm với các yếu tố trên, nghĩa hẹp (24 giờ) gần như là duy nhất.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần thừa nhận rằng một số tín hữu chân thành, vì muốn hòa giải với các dữ liệu khoa học, đã chấp nhận cách hiểu “ngày” là thời kỳ dài. Trong khi họ có thể đưa ra những lập luận từ một số chỗ Kinh Thánh, thì những lập luận đó không đủ mạnh để bác bỏ nghĩa đen. Dù vậy, vấn đề này không nên trở thành điểm chia rẽ trong Hội Thánh, miễn là mọi người đều tôn trọng thẩm quyền của Kinh Thánh và công nhận Đức Chúa Trời là Đấng sáng tạo duy nhất, toàn năng. Trọng tâm của Sáng Thế Ký 1 không phải là độ dài của ngày, mà là quyền năng, sự khôn ngoan, và chủ quyền của Đức Chúa Trời trên muôn vật.
7. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc
Dù hiểu “ngày” theo cách nào, những chân lý và bài học từ Sáng Thế Ký 1 vẫn vô cùng quý báu cho đời sống hằng ngày của chúng ta.
7.1. Công việc và nghỉ ngơi theo mẫu của Đức Chúa Trời
Đức Chúa Trời làm việc sáu ngày và nghỉ ngày thứ bảy, Ngài cũng ban luật Sa-bát cho dân Y-sơ-ra-ên và nguyên tắc nghỉ ngơi cho chúng ta ngày nay. Điều này dạy chúng ta về sự cân bằng giữa lao động và nghỉ ngơi, về việc dành thời gian tĩnh dưỡng thuộc linh, thờ phượng Chúa. Dù chúng ta không còn bị ràng buộc bởi luật Sa-bát theo nghi thức, nhưng nguyên tắc một ngày trong bảy ngày để nghỉ ngơi và tưởng nhớ Chúa vẫn có giá trị (Mác 2:27-28).
7.2. Trách nhiệm quản lý sáng tạo
Con người được tạo nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời và được giao nhiệm vụ “cai quản” đất và muôn loài (Sáng 1:28). Điều này nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên cách khôn ngoan, và đối xử nhân đạo với muông thú. Chúng ta là những quản gia của Đấng Tạo Hóa.
7.3. Sự độc đáo và giá trị của con người
Con người được tạo dựng sau cùng, là đỉnh cao của công trình sáng tạo, và được ban cho linh hồn sống. Mỗi người đều có giá trị vô hạn trước mặt Chúa, không phải vì nguồn gốc tiến hóa mà vì chúng ta được tạo nên bởi Ngài. Điều này thúc đẩy chúng ta tôn trọng sự sống, yêu thương người khác, và sống với mục đích cao cả.
7.4. Niềm tin vào Đấng Sáng Tạo trong mọi hoàn cảnh
Khi đối diện với những thách thức, khó khăn, chúng ta có thể nhớ rằng Đức Chúa Trời đã dựng nên cả vũ trụ từ hư không bằng lời phán của Ngài. Ngài có quyền năng vô hạn để giải cứu, chữa lành, và thay đổi hoàn cảnh. Sự sáng tạo là nền tảng cho đức tin của chúng ta vào quyền năng và sự thành tín của Ngài.
7.5. Thờ phượng và tôn vinh Chúa
Sáng Thế Ký 1 mời gọi chúng ta ngợi khen Đức Chúa Trời vì sự vinh hiển của Ngài được bày tỏ qua công trình sáng tạo. “Các từng trời rao truyền sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, bầu trời giải tỏ công việc tay Ngài” (Thi thiên 19:1). Hãy dành thời gian ngắm xem thiên nhiên, nhận biết sự khôn ngoan và tình yêu của Chúa, và dâng lên Ngài sự thờ phượng chân thành.
Kết luận
Sau khi xem xét kỹ lưỡng các luận điểm, chúng ta có thể kết luận rằng cách hiểu phù hợp nhất với bản văn Sáng Thế Ký 1 là “ngày” nên được hiểu theo nghĩa đen là những ngày 24 giờ. Điều này không chỉ dựa trên ngữ pháp Hê-bơ-rơ mà còn trên sự dạy dỗ xuyên suốt Kinh Thánh. Tuy nhiên, dù chúng ta tin vào sáu ngày thông thường hay những thời kỳ dài, điều cốt yếu vẫn là tin nhận Đức Chúa Trời là Đấng Sáng Tạo toàn năng, và chúng ta là tạo vật được Ngài ban cho sự sống và mục đích. Thay vì để những tranh luận này chia rẽ, hãy tập trung vào những chân lý nền tảng: “Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất” (Sáng 1:1), và “Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài” (Giăng 1:3).
Nguyện mỗi chúng ta luôn sống trong sự nhận biết quyền tể trị của Đấng Tạo Hóa, quản lý tốt những gì Ngài giao, và dâng lên Ngài sự ngợi khen đời đời.